You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Laboratuvar Destekli<br />
Tarih Ö¤retimi<br />
Laboratuvar destekli tarih ö¤retimi al›fl›k<br />
olmad›¤›m›z bir söylem de¤il mi? Fen bilimlerinde<br />
çok s›k kullan›lan bir ifadenin tarih<br />
bilimi etraf›nda uçuflmas› pek s›k karfl›laflt›-<br />
¤›m›z bir durum de¤il herhalde. ‹nsan sürekli<br />
bir ilerleme ve aray›fl içerisinde. Daha önce<br />
bilgisayar destekli tarih ö¤retimi üzerine<br />
çal›flmalar›m›z ve yaz›lar›m›z olmufltu. Hatta<br />
f›kra destekli tarih ö¤retimi üzerine master<br />
tezimi haz›rlam›fl, kitap olarak da yay›nlam›flt›m.<br />
fiimdilerde yeni bir projeyi kendime<br />
ilke edindim. Eminim ki Türkiye’de bir ilki<br />
gerçeklefltirece¤iz…<br />
Bugüne kadar tarihi olaylar›n bir analizden<br />
geçirilmesi, laboratuar ortam›nda deneyinin<br />
yap›labilmesi mümkün de¤ildi. Ama her<br />
bilimde oldu¤u gibi tarihte de yaparak ve yaflayarak<br />
ö¤rencilerimizin konular› daha iyi<br />
kavrayabilmesi mümkün. ‹çimizden baz›lar›n›n<br />
“ne yani, bu ö¤retmenimiz Çanakkale Savafl›’n›<br />
ya da Milli Mücadele dönemini tekrar<br />
m› canland›racak?” dediklerini duyabiliyorum.<br />
Evet bu iki flekilde mümkün. Birincisi<br />
derslerimde s›kça kulland›¤›m drama yöntemiyle<br />
ö¤rencilerimizin geçmiflte olan olaylar›<br />
canland›rmas›d›r ki; ö¤renci burada hem konuyu<br />
kavram›fl olarak karfl›m›za ç›k›yor, hem<br />
de tarih biliminden zevk alarak bu bilimin s›cak<br />
yüzüyle tan›flm›fl oluyor. Ö¤renci, tarihi<br />
olay› canland›r›rken bazen kendisini o kadar<br />
kapt›r›yor ki, Çanakkale cephesi aktar›m›nda<br />
gözyafllar›na hakim olam›yor. Öte yandan<br />
Sakarya Muharebesi’nde öylesine deflarj oluyorlar<br />
ki, sanki zafer kazanm›fl büyük komutan<br />
edas›yla yürüyüp, benimle ya da di¤er arkadafllar›yla<br />
konufluyor. ‹flte drama yöntemiyle<br />
tarih ö¤retiminde biz kendi okulumuzun<br />
gerçek kahramanlar›n› ç›kart›yoruz. Bu ba¤lamda<br />
Türk tarihinin gerçek kahramanlar›yla<br />
özdeflim kuran genç, beyaz perdenin sahte<br />
jönlerine de gereksinim duymuyor. Öte yandan,<br />
ileride kendisini, ailesini ve toplumu zor<br />
durumlarda b›rakacak olumsuz davran›fllar<br />
da sergilemeyecek. Bu bilimsel ö¤retim yöntemiyle<br />
enerjisini do¤ru yola kanalize edilen<br />
gencin okul ve toplum suçu ifllemesi hemen<br />
hemen olanaks›z hale getirilmifl oluyor. Elbette<br />
drama yöntemi flimdiye kadar birçok<br />
alanda kullan›lm›fl. Ama drama tarihle tan›flmaktan<br />
ayr›ca mutluluk duymufltur. Ne dersiniz,<br />
denemekten bir fley kaybeder miyiz? Sevgili<br />
arkadafllar›m›n zaman ve müfredat›n yo-<br />
¤unlu¤unu bahane etmemesini dilerim. Bura-<br />
Forum<br />
G ü l g û n A k b a b a<br />
da ki olay zaman› etkili kullanmakla ilgili. Yani<br />
bu “do¤ru zamanda, do¤ru istasyonda bulunmak”<br />
gibi bir fley. Gelelim as›l konumuza<br />
. Tarihte yaparak ve yaflayarak ö¤renebilece-<br />
¤imiz ikinci ve en önemli etkili yöntem de<br />
okul bünyesinde açaca¤›m›z bir tarih laboratuar›.<br />
Baz›lar›m›z isterlerse buna bir “okul<br />
müzesi” diyebilir. Önemli olan ismi de¤il. ‹çeri¤inin<br />
bize verdikleri. Ben kendi ad›ma ö¤rencilerimle<br />
birlikte okul bünyesinde böyle<br />
bir atmosfer haz›rlayabildi¤im için kendimi<br />
çok flansl› hissediyorum. 2005-2006 e¤itimö¤retim<br />
y›l›nda bir müzede bulunabilecek bütün<br />
etno¤rafik malzemeleri, ö¤rencilerimle<br />
toplad›m. (Likya, Roma, Selçuklu, Osmanl›<br />
ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerine ait bulabildi¤imiz<br />
hayat›n her alan›ndaki eflyalar…)<br />
Toplanan malzemelerin sergilenece¤i<br />
yer, ses ve ›fl›kta bir o kadar önemli oldu¤u<br />
için cam bölmeler, ›fl›k ve ses efektleriyle<br />
desteklenip, benzerine az rastlan›r muazzam<br />
bir ortam oluflturuldu. Sonras›nda ne mi oldu?<br />
Çanakkale Cephesi’ni iflliyorsak laboratuar›m›za<br />
gidiyoruz. Sar›kam›fl Harekat› için<br />
oray› ziyaret ediyoruz. Likyal›lar için oraya<br />
gidip, yerinde küçücük bir deney yap›yoruz.<br />
Ö¤rencilerimi adeta bir zaman tünelinden<br />
geçiriyorum. Zamana yolculuk, hem de gerçek<br />
objelerle desteklenmifl bir ortam. Eminim<br />
bütün tarih ö¤retmenleri okullar›nda küçük<br />
bir Topkap› Saray› ya da Çanakkale cephesi<br />
infla edebilirler; bizim yapt›¤›m›z gibi<br />
Çanakkale’de kullan›lm›fl eski bir silah ve resimler<br />
bulabilirsiniz. Projeksiyon cihaz›n›zla<br />
bunlar› perdeye yans›t›p, savafltaki sesleri de<br />
verdiniz mi, iflte size bir deney laboratuar›.<br />
‹nan›n ö¤rencileriniz Çanakkale Cephesi’nde<br />
ya da Sakarya’da, ‹nönü mevzilerinde, Dumlup›nar’da,<br />
Kocatepe’de yaflananlar› yaflaya-<br />
cak. Dolay›s›yla yapt›¤›n›z e¤itimden hem siz<br />
zevk alacaks›n›z hem de ö¤renciniz yaflarken<br />
ö¤renecek. Tarihin gerçek kesitlerini gözler<br />
önüne sermeniz, size ve ö¤rencilerinize tarifi<br />
biraz zor olan tarih biliminin doyumsuz<br />
tatlar›ndan birisini tatman›z› sa¤layacak. Biz<br />
ö¤rencilerimle bar›fl› da müzakere ediyoruz.<br />
Bazen Lozan’a gidiyor, bar›fl›n tad›n› ç›kart›yoruz.<br />
Bazen de Mondros’a gidip hatalardan<br />
ders al›yoruz. Tarih bilimi de “geçmiflten<br />
ders alma” de¤il mi? Yoksa gelece¤in yol haritas›n›<br />
nas›l çizece¤iz? Atatürk’ün emanet<br />
etti¤i biz gençler bu cumhuriyete bu flekilde<br />
sahip ç›kmazsak gençlerimiz baflka yol haritalar›<br />
peflinde kofluyor. Bir yokluktan var<br />
edilen bu Türk Devleti ve milletinin bugünlere<br />
nas›l geldi¤ini gösterebilmek gerekiyor.<br />
Dünü bilmeyenler bugünün ve flu ba¤›ms›zl›-<br />
¤›m›z›n k›ymetini hiçbir zaman bilemeyecekler.<br />
Toplumsal tarih anlay›fl›na göre tarih bilimimizi<br />
okul duvarlar›n›n so¤uk yüzünden<br />
al›p, laboratuar ortam›na ve aç›k hava müzelerine<br />
tafl›mak gerekiyor. Örne¤in ö¤rencilerimize<br />
okulda böyle bir ortam sa¤layam›yorsak<br />
onlar› “ANITKAB‹R’’in alt›ndaki bütün<br />
geçmiflimizi gözler önüne seren ve Milli Mücadelemizin<br />
bütününün gözler önüne serildi-<br />
¤i bu tür bir ortama götürmeliyiz. Bir baflka<br />
aç›k hava laboratuar›m›z Çanakkale’dir. Ö¤rencilerimizin<br />
bu aç›k hava müzesini ziyaret<br />
etmesi, tarihi gözden geçirmesini sa¤layacak.<br />
‹flte bu tür yerlerin küçük bir örne¤ini<br />
(‹stanbul’daki MiniaTürk gibi ) okulumuz<br />
bünyesinde haz›rlayabilirsek ö¤rencilerimizin<br />
tarih bilimine ve geçmiflimize bak›fl aç›s›n›<br />
de¤ifltirdi¤imiz gibi, ülkesini her konuda<br />
ön plana ç›kartmas› gerekti¤i konusunda da<br />
önemli mesajlar verebilece¤iz. Bu ba¤lamda<br />
okullar›m›z›n fiziksel ortamlar›yla ilgili gerekli<br />
düzenleme ve çal›flmalar›nda yap›lmas›<br />
gerek. Ben, “ö¤rencilerime tarihi en güzel<br />
flekilde nas›l ö¤retebilirimin peflindeyim?”<br />
Daha da ötesi tarihi so¤uk ve anlafl›lmaz bir<br />
bilim olmaktan ç›kart›p, gerçek bir bilim<br />
kimli¤i kazand›rmak. Onun için de Atatürk’ün<br />
bizden istedi¤i gibi çal›fl›yor, laboratuarlarda<br />
sabahl›yoruz. Dar›s› di¤er tarih bilimcilerin<br />
bafl›na. Tarih biliminin ›fl›¤›nda<br />
dünya ortam›nda tarih tad›nda mutlu yar›nlar›m›z<br />
için el ele …<br />
Demirhan Y›lmaz<br />
Tarih Bilim Uzman›/Tarih Ö¤retmeni<br />
Kad›köy ‹brahim Küçükünal<br />
Ç.P.L Fethiye-Mu¤la<br />
demirhan.yilmaz76@hotmail.com<br />
De¤erli Okurlar, görüfllerinizi<br />
400 kelimeyi geçmeyecek biçimde ve foto¤raf›n›zla birlikte "TÜB‹TAK Bilim ve Teknik Dergisi, Forum Köflesi, Atatürk Bul. No:221 Kavakl›dere- Ankara" adresine gönderebilirsiniz. Görüfller aktar›l›rken 3. flah›slar› suçlay›c›<br />
ifadelerden kaç›n›lmas›n› rica ederiz. Forum’da ve Serbest Kürsü’de yay›mlanan okuyucu görüflleri Bilim ve Teknik dergisini ba¤lamaz. Forum köflesine afla¤›daki telefon ve faks numaralar›yla da eriflebilirsiniz:<br />
Tel: (312) 468 53 00 / 1067 (Gülgûn Akbaba) Faks: (312) 427 66 77<br />
B‹L‹M veTEKN‹K<br />
72 Aral›k 2007
Change language