YOKSULLA?MA KAR?ISINDA HALKLA ?L??K?LER?N ANLAMINI ...

More documents

Recommendations

Info

3. Yoksulluk Sorunu Üzerine Halkla İlişkilere Başvurmak “Her şeyden önce toplum bir bütün olarak kabul edildiğinde, toplumsal yaşamın herhangi bir alanındaki değişim, diğer alanları da – ya da alt sistemleri de- belli bir değişime uğratır. Örneğin, ekonomik güçlerde ya da tercihlerde oluşan değişim toplumsal ya da yönetsel yaşamı da etkiler. Değişim belli bir ivme ve yoğunluğa eriştiğinde, yönetsel alanda bir hedef ya da kamu politikası niteliği kazanır.” Bu politikaların ortaya konmasında ve ilgili kamular/hedef kitlelerce onlara destek verilmesinin sağlanmasında halkla ilişkilere siyasal sahnede bir rol verilmiştir. “Halkla ilişkilerin toplumsal oluşumlara bağlı olarak doğuşu ve kamu yönetimine aktarılışı, çok tipik bir örnek olarak, meşrulaştırma temellidir. Bu nedenle, bugün de, hem özel sektörde hem kamu sektöründe halkla ilişkiler toplumsal dinamiklerden bağımsız olarak düşünülemez; amacı, uygulanış biçimi bu dinamiklerin bir ürünüdür.” (Uysal 1998: 35) Halkla ilişkilerin içinde doğduğu, daha açık bir deyişle doğmasına neden olan toplumsal dinamikler, küreselleşmenin içinde yer aldığı toplumsal dinamiklerden farklıdır. Yukarıda Bauman’ın sözüyle de anımsatıldığı gibi, küreselleşmenin toplumsal dinamikleri daha çok feodal düzeni çağrıştıran bir yapılanma içindedir. Halbuki, halkla ilişkiler, böyle bir düzenin tam tersine, efendi-köle ilişkisini meşrulaştıran değil, onay alma-onay verme mekanizması içinde gelişmesi ancak mümkün olabilecek refah devletinin, bir başka deyişle ulus devletinin meşrulaştırma aracı olarak doğmuştur. Sanayileşme öncesi toplumsal yapı, meşrulaştırma işlevinden çok otorite kanalıyla işlemekteydi. İletişim aracı, propaganda; iletişimin yönü ise, merkezden çevreye olmak üzere tek taraflı idi. Sanayileşme ile birlikte ulus devlet yapısı, siyasal işlerliğini demokrasi söylemiyle yerine getirdiğinden iletişim aracı artık propaganda olamazdı. Bu süreçte, halkla ilişkiler, iki taraflı, simetrik iletişimi sağlamak üzere merkez ile çevre arasında iletişim kurmaya yönelmiştir. Ancak, halkla ilişkilerin, küreselleşmenin bugünkü ve eğer bu haliyle sürecekse bundan sonraki aşamalarında, aynı şekilde işlev görmesi, küreselleşmenin toplumsal dinamiklerine uygun bir süreç oluşturabilecek midir başka bir deyişle artık onun, demokratik bir araç olduğundan söz edilebilecek midir? “Çağımıza damgasını vuran demokratik yönetimin halka karşı sorumlu ve duyarlı olması zorunluluğundan doğmuş olan halkla ilişkiler, toplumun liderlik ve bütünleşme gereksinmesi arasındaki hassas denge üzerine kurulmuştur. Halkla ilişkiler bu nedenle, meşruluk sağlama aracı olarak kabul edilmektedir. Halkla ilişkilerin hegomonya aracı olarak nitelenmesi bu olgudan kaynaklanır. Bütün bunlar otorite ilişkileri ve meşruluk sorunu içinde halkla ilişkilerin oynadığı hayati rolü vurgulamaktadır” (Uysal 1998: 34) ki bizim sorumuz da tam bu noktada başlamaktadır. Bulunduğumuz noktada halkla ilişkiler, kendisini, sistemi meşrulaştırmanın bir aracı olarak konumlandırmaya devam edecekse, artık onu demokrasinin araçlarından biri olarak görmek mümkün olabilir mi? Küreselleşme sürecine karşıt ama demokratik açılımlara izin vermede ve demokrasinin çıkmaza girdiğini düşündüğümüz noktalarda halkla ilişkilerden bir beklentimiz olacaksa, konumunu yeniden belirlememiz gerekecektir. Gelinen bu aşamada, halkla ilişkilerin iletişim aracı olarak kullanılması, hangi yollarla demokratik açılımlara işlerlik sağlayabilecektir? Halkla ilişkiler, hala simetrik bir iletişim yapısı içinde hareket etmeli midir, merkez-çevre (kurum/hedef kitle) arasındaki iletişimin ağırlığının değişmesi gerekir mi? “Siyaset bilimi açısından otorite, bir başka deyişle emretme ilişkisini içeren siyasal örgütlenmeler, belli bir desteğe sahip olmadan yaşayamaz. Meşruluk olarak tanımlanan bu destek, otoritenin çevresi ile düzenli, sürekli ve uyumlu ilişki kurması ve varlığını sürdürmesinin ön koşuludur. Yirminci yüzyılda halkla ilişkiler bir ikna yöntemi, bir onay yaratma süreci olarak devletin müdahale alanının genişlemesinin açıklamasında kullanılmıştır. Halkla ilişkilerin üstlendiği bu rol, devletle sınırlı kalmayarak özel sektörün de kendisini aklaması açısından geçerli olmuş ve böylece devlet karışması ile kapitalizmin uyuşulabilirliğinin kabulünü sağlamıştır.” (Uysal 1998: 10-27) O halde, mevcut siyasal sisteme halkla ilişkiler tarafından verilecek destek, ona aykırı olmamalıdır. Ancak, burada dikkat 746
edilmesi gereken bir nokta da halkla ilişkilerin uzun soluklu bir süreç oluşu, destek verme işlevinin ard niyetinin sistemin sürekliliğine katkıda bulunması olduğudur. Bilinen simetrik ilişki içinde diğer bir deyişle onay isteme- onay alma mekanizmaları içinde halkla ilişkiler, toplumsal dinamiklerin kendisinin ve yönünün değişmiş olması nedeniyle, yaşanmakta olan siyasal sistemin sürekliliğine katkıda bulunamayabilir, yeni açılımlara ihtiyaç duyabilir ya da kendi etik sınırları içinde sistemin yeni koşullarına katkıda bulunmaması gerekebilir. Bu noktada, modernizmin getirdiği yaşamsal çelişkileri çözmek üzere görev verilen halkla ilişkilerin, kendi yaşamsal çelişkisi de var olagelmektedir. Eğer demokrasinin gelişiminde gerekli bir araç olarak yoluna devam edecekse, artık, kendi içinde doğduğu sistemin dışında işlev görüyor olduğundan, küreselleşmenin kendisini oluşturan dinamiklerine göre değil, çünkü, bu dinamikler, demokrasi ile çelişkili dağıtım ve paylaşım tekelleri üzerine kuruludur, küreselleşmenin sonuçlarının yarattığı açılımlara göre kendisini yeniden konumlandırmalıdır. 4. Halkla İlişkilerde Sosyal Sorumluluk “Halkla ilişkilerin sosyal sorumluluğu dediğimizde, onun işlevlerinin toplum ve kamu refahının arttırılmasına yardımcı olan rolü ile birlikte, işleyiş biçiminin etik olması gereklikliğine de vurgu yaparız.” (L’Etang ve Pieczka 2002: 171) Halkla ilişkilerin, kurumun kendi hedefleri dışında ya da sınırlarının ötesinde bir etkiye sahip olduğunu kabul edebiliriz. Bunun anlamı, kurumların ürün ya da hizmet üretimi dışında, içinde yaşanılan sosyal sistemle, halkla ilişkiler yoluyla işlevsel bir bağ kurmakta olduklarıdır. Bu bağ, iki yönlü kurulabilir ve tanımlanabilir: 1. “Sosyal sorumluluk yoluyla halkla ilişkiler, toplumsal sistemlerin değişen ihtiyaçları ve çevreyi kabul etmesine yardımcı olacak biçimde insanların refahını arttırmaya yönelir.” (Cutlip v.d. 1994: 132) Burada kurumdan hedef kitleye yönelen bildirimin, hedef kitleden geri besleme yoluyla kuruma yöneltilen bildirimden daha güçlü olduğunu iddia edebiliriz. Böylece halkla ilişkilerin propaganda olmadığını ama propaganda etkisi yaptığını kabul ederiz. “Halkla ilişkiler işlevinin temel niteliğinin, yönetimin düzenli ve sorunsuz işlemesini sağlayarak, olası çatışmaları engellemek yoluyla, siyasal sistemde kullanılan onay sağlama mekanizmalarından biri olduğunu hatırlarsak, temelde tampon bir işlev gördüğünü de ortaya koyabiliriz. Halkla ilişkiler, aslında, sosyolojiden ödünç alınan bir kavramla, tampon bir işlev olarak nitelenebilir. Tampon işlev farklı bir alana ait bir işlevin, o alandaki niteliğinin dönüşüme uğrayarak bir başka alana aktarılması ile oluşur. Bu bağlamda halkla ilişkiler iki anlamda tampon işlev özelliği taşır. İlk olarak siyasal alanda propagandanın yüklendiği açık meşruluk sağlama misyonu, yönetsel alanda farklılaşarak bilgi verme ve yönetsel yapının verimlilik ve etkililiği aracına dönüşmektedir.” (Uysal 1998: 39) Halkla ilişkiler bu işleviyle, çevreden kuruma dönen geri bildirimin, kuruma olumlu yansıma sağlayacak girdiler olarak biçimlendirilmesini üretmiş olur. 2. Halkla ilişkilerin sosyal sistemle kuracağı diğer bağ, hedef kitleden kuruma yönelen bildirimin, kurumdan çıkan bildirilere göre daha güçlü olması durumunda ortaya çıkar. Daha açık bir deyişle, kurumun geri besleme yoluyla gelen bildirimi daha dikkate değer olarak alımlaması ön koşulunda, hedef kitleyi kuruma önceleyen bir bağın kuruluşu söz konusu olur. Bunun anlamı, “halkla ilişkilerin, halkın gündelik ilişkilerinde karşılaştığı sorunların çözülmesinde de bir araç rolü oynamakta olduğudur”. (Uysal 1998: 39) “Bu anlayış içinde, kamu hizmeti ve sosyal sorumluluk kişisel kazançların ve çıkarların üzerine çıkmıştır.” (Cutlip v.d. 1994:134) Böylece halkla ilişkilerin yukarıda sözü edilen tampon mekanizma işlevlerinden ikincisi gerçekleştirilmiş olur. Bunun anlamı ise, kurum halkla ilişkiler yoluyla, toplumun sorunlarının farkında olarak ve çıktılarını toplumun gereksinimlerine göre üreterek, uzun dönemde kuruma olumlu geri dönüş sağlayacak şekilde verimliliğini arttırır. “Yönetimin klasik verimlilik/etkililik araçları arasında yer almayan halkla ilişkiler; sorun alanlarının 747
Page 1 and 2: YOKSULLAŞMA KARŞISINDA HALKLA İL
Page 3: Gene bu konuda ilginin artmasındak
Page 7 and 8: toplumsal yoksullaşma arasındaki
Page 9 and 10: yapılanmalara öncülük edecektir
Page 11 and 12: mesajları içerisinde yansıtılma

YOKSULLA?MA KAR?ISINDA HALKLA ?L??K?LER?N ANLAMINI ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?