102. Sayı - TED Ankara Koleji Mezunları Derneği

konuk yazar
6
Eğitimin Amacı
ko lej li ler TEMMUZ2010
Eğitimde politikaları belirlemek, uygulamak, izlemek, sonuçları değerlendirmek için öncelikle amaç veya amaçlar
açıkça ortaya konulmalıdır. Eğitimin bireysel, toplumsal, ekonomik amaçları vardır ve bu amaçların uygulamada dengelenmesi
gerekir.
Bireysel amaç, kişinin bilgi düzeyini yükseltmek, beceri kazandırmak, algılama gücünü genişletmek, yeteneklerini
ortaya çıkarıp geliştirmek, maddi olanakların yanı sıra düşünsel ve duygusal olarak da yaşam kalitesini yükseltmektir.
Toplumsal amaç, bireylerin etik değerlere sahip, toplumsal hak ve sorumluluklarının da bilincinde, erdemli kişiler
olarak yetiştirmektir.
Ekonomik amaç ise bireyin bir üretim faktörü olarak, üretim sürecine etkin biçimde, donanımlı olarak katılmasını
sağlamaktır.
Günümüzde bu amaçlar arasında denge sağlanamadığı, emperyalizmin eğitimi de
bir araç olarak kullandığı eleştirileri ve gözlemleri vardır.
Bireysel kapitalist düzende daha birçok üretim aracı, bir üretim girdisi olarak görülmekte;
emek metalaşmakta, emekten daha yüksek getiri sağlamaya yönelik eğitim programları
düzenlenmektedir. Kişideki yaratıcılık, üretime dönük olarak, yeni ürün, yeni üretim
süreçleri, yeni teknolojiler uygulamak yönünde geliştirilmeye çalışılmaktadır. İnnovasyon
ağırlıklı olarak maddi getiriyi artırmak şeklinde yorumlanmakta, uygulanmaktadır.
Eğitimin kişisel yetenekleri geliştirmek, bireyin yaşam kalitesini yükseltmek ve toplumsal
açıdan erdemli kişiler yetiştirmek işlevlerini veya amacını yeterince yerine getiremediğini
gözlüyor; sorunların büyük bölümünün de bu nedenden kaynaklandığını düşünüyoruz.
Eğitim yalnızca öğretmek, kişinin bilgi ve beceri düzeyini yükseltmek, kişinin belleğine
belki yaşamda hiç kullanamayacağı bilgileri yüklemek değildir. Eğitimin kişilerin yeteneklerini
ortaya çıkartıp, geliştirmesi gerekir. Kişisel yeteneklerin belirlenmesinde önemli
işlevi olan, kompozisyon, müzik, resim, beden eğitimi dersleri çoğu eğitim programında
dolgu dersleri olarak öngörülmekte ve-veya amacına uygun biçimde uygulanmamaktadır.
Bu tür derslerin, programların, yalnızca yeteneklerin ortaya çıkması açısından değil,
Öztin AKGÜÇ kişinin düşünsel ve duygusal yaşam kalitesi açısından da büyük önemi vardır. Yaşam kalitesi
yalnız maddi, fiziki koşulların iyileştirilmesiyle yükseltilemez. Duyguların, düşüncelerin,
yaratıcılığın gelişmesi, insanı insan yapan öğelerdir. Abartılı bir görüş olarak nitelendirilse
de günümüzde toplumda gözlenen şiddet, hoyratça davranışlar, büyük ölçüde bu tür eğitimlerin yetersizliğinden
kaynaklanmaktadır.
Eğitim işlevi sadece ders programı, ders içeriği hazırlamak ve uygulamak değildir. Eğitim kurumlarında, müzik,
resim gibi sanatsal ve-veya toplumsal etkinliklere yönelik kulüpler, eğitimin önemli parçalarını oluşturur. Bu tür kulüpleri
olmayan eğitim kurumları, işlevlerini yerine getiremezler. Kulüpler, etkinlikler bireyin yeteneğini geliştirdiği gibi, en
azından yaşama renk katacak hobiler de kazandırır.
Eğitimin toplumsal amacı, etik değerlere uygun olarak hareket eden, toplumsal sorumluluğa sahip, erdemli kişiler
yetiştirmektir. Ülkede yolsuzlukların boyutu, haksız davranışlar, toplumun diğer bireylerine hatta toplumsal yaşama
zarar veren kişisel tutkular, eğitimin toplumsal yönünün zayıf kaldığını göstermektedir. Belki iddialı bir görüş olacak
ama toplumsal amaçlı eğitim, demokratik düzenin de alt yapısını oluşturur. Demokrasi ancak toplumsal sorumluluğu
olan, empati yapabilen, farklı görüşlere saygı gösterebilen, düşüncelerini cesaretle açıklayan, savunan, tutkuları etik
değerlere dayanan, erdemli kişilerin siyasal düzenidir. Her düzenin bir insan davranış biçimi, değer yargısı sistemi vardır.
Eğitim, kişiye, demokratik düzenle uyumlu davranış biçimi ve değer yargılarını kazandırmalıdır. Düşünce, irdeleme,
araştırma, davranış özgürlüğünü geliştirmeyen, demokratik yaşamla bağdaşmayan eğitim sistemi ile gerçek bir
demokratik düzen kurulamaz, kurulmamalıdır.
Birey, kuşkusuz ülkenin, iş gücünün, üretim gücünün bir parçasıdır. Makineyi yapan, kullanan, üreten de insandır.
Ancak insanı sadece üretim aracı olarak görmek, yetiştirmek, bu yönde beceri kazandırmak, yanlış bir davranış, eksik
bir eğitim planlamasıdır.
Özetle, eğitimin amacı insan yetiştirmektir. Düşünsel ve duygusal yaşamı da içeren, yaşam kalitesi yüksek, toplumsal
sorumluluğu olan, erdemli, üretken insanı yetiştirmek eğitimin ana amacı olmalıdır.