bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım - Çukurova Üniversitesi
bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım - Çukurova Üniversitesi
bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım - Çukurova Üniversitesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2. GENEL BİLGİLER<br />
2.1. Bipolar Bozukluk (BPB) Tanımı<br />
Bipolar bozukluk ciddi, yineleyici dönemlerle seyreden ve sıklıkla süregenleşen<br />
bir hastalıktır. Sosyal ve mesleki işlevsellikte bozulma, özkıyım riski, sık yineleme gibi<br />
nedenlerle kişi ve çevresindekilerin yaşamını olumsuz yönde etkiler ve yeti yitimine<br />
neden olur. 2 Hastalık, zaman zaman yükselmiş (mani, hipomani) ve çökkün (depresyon)<br />
duygudurum dalgalanmaları, dürtüsellik ve riskli davranışlar (madde kötüye kullanımı,<br />
aşırı para harcama, cinsel istekte artış ve yasal sorunlar) ile karakterizedir. BPB çok<br />
farklı klinik görünümlerle ortaya çıkabilir. Bu heterojenitenin sebebi patofizyolojik,<br />
genetik, biyolojik ve klinik bulguların geniş bir yelpazede yer almasıdır. En kolay ayırt<br />
edilen tipi BPB tip I (BPB I)’dir. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (<br />
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition; DSM IV) tanı<br />
ölçütlerine göre; BPB I arada normal duygudurum periyodlarının yaşandığı depresyon<br />
ve mani dönemlerinin yinelemeleriyle seyreden bir hastalıktır. 4 BPB tip II ise depresyon<br />
ve duygudurumda yükselmenin daha az yaşandığı hipomani dönemleriyle seyreder.<br />
DSM-IV’te BPB’un bir türü olarak hızlı döngülü BPB da yer alır. Hızlı döngülü BPB’ta<br />
hastalar bir yıl içerisinde dört ya da daha çok duygudurum dönemi yaşar. Duygudurum<br />
dalgalanmalarının daha ılımlı yaşandığı tabloya ise siklotimi adı verilmektedir.<br />
2.2. BPB’un Doğası ve Seyri<br />
BPB 20’li yaşlarda başlar, BPB I ve BPB II’nin başlangıç yaşları birbirine<br />
yakındır ancak BPB II’nin biraz daha geç başladığı bildirilmektedir. 5 İlk belirtiler<br />
hastaların % 20-30’unda 21 yaşından önce, % 10’unda 50 yaşından sonra ortaya<br />
çıkmaktadır. 6 Olguların yaklaşık üçte birinde erken başlangıç (18 yaştan önce)<br />
görülmektedir. 7 Yapılan pek çok çalışmada erken başlangıç yaşı kötü prognoz ile<br />
ilişkilendirilmiştir. 8, 9 Erken başlangıçlı BPB’ta psikotik belirtiler, eksen I ek tanıları,<br />
özkıyım girişimleri, hızlı döngülülük, <strong>sağaltım</strong>a başlama süresinde gecikme, işlevsel<br />
iyileşmenin tam olmaması ve kalıntı belirtilerin varlığı daha sık görülmektedir. 7, 8, 10 İlk<br />
belirtilerin 60 yaşından sonra gözlenmesi hastalığın nörolojik (travma, neoplazmlar,<br />
3
Change language