Arşiv Filmlerinde Kırpışma Etkisinin Giderilmesi Flicker Removal for ...

Ariv Filmlerinde Kırpıma Etkisinin Giderilmesi
Flicker Removal for Archive Films
M.Kemal GÜLLÜ, Ouzhan URHAN, Sarp ERTÜRK
Elektronik ve Haberleme Mühendislii Bölümü, Kocaeli Üniversitesi, 41040, zmit, Kocaeli
kemalg@kou.edu.tr, urhano@kou.edu.tr, sertur@kou.edu.tr
Özetçe
Bu çalımada, ariv filmlerindeki kırpıma etkisinin
giderilmesi için referans çerçeveye ihtiyaç duymayan özgün
bir yöntem önerilmektedir. Önerilen yöntemde öncelikle sahne
boyunca imgelerin ortalama ve deiinti deerleri
hesaplanmakta ve bu deerler zamansal olarak alçak geçiren
süzgeçten geçirilerek kırpıma parametreleri bulunmaktadır.
Bulunan parametreler kullanılarak dorusal düzeltme modeli
ile bütünsel ön düzeltme yapılmaktadır. Yerel kırpıma
giderme için öncelikle bütünsel hareket gözününde
bulundurularak yerel çerçeve ortalama ve deiinti deerleri
zamansal olarak alçak geçiren süzgeçten geçirilmektedir. Her
bir çerçeve için ön-düzeltilmi ve zamansal süzgeçlenmi
yerel çerçeve ortalama ve deiinti deerleri kullanılarak yerel
kırpıma parametreleri çıkartılmaktadır. Elde edilen kırpıma
parametreleri farklı düzeltme ilemlerinden geçirilmekte,
düzeltilen bu parametreler aradeerleme ile imge piksel
boyutuna üst örneklenerek, ön düzeltme kısmında da
uygulanan dorusal model ile piksel temelinde son düzeltme
ilemi yapılmaktadır. Önerilen yöntem çok sayıda ariv
videosuna uygulanmı olup, elde edilen sonuçlar dier
yöntemlerin sonuçları ile karılatırılmı ve gelitirilen
yötemin yüksek baarım saladıı görülmütür.
Abstract
A novel automatic flicker compensation technique for archive
films that does not require a flicker-free reference frame is
presented in this paper. Initially, mean and variance values of
image frames are calculated for the entire scene and flicker
parameters are computed from original and temporally lowpass
filtered mean and variance values. Global pre-correction
is carried out using these values with a linear correction
model. Then, local mean and variance values are temporally
low-pass filtered for local flicker correction after
compensating for global motion. Local flicker parameters are
calculated using globally corrected and temporally low-pass
filtered mean and variances for each image frame. These
flicker parameters are processed using two separate
approaches and then up-sampled to pixel level. Afterwards
pixel based flicker correction is executed using the linear
model. The proposed method is applied to several archive
videos and obtained results show that the proposed method
provides superior flicker compensation performance.
1. Giri
Ariv videolarının onarımı görsel kalitenin arttırımını
amaçlamakla birlikte, sıkıtırma verimliliini de arttırarak
videoların sayısal ortamlarda daha verimli saklanmasını ve
iletilmesini salamaktadır. Video onarım sistemleri genel
hatlarıyla sahne geçilerinin ayırt edilmesi ve videoların
0-7803-9238-8/05/$20.00 ©2005 IEEE
sahnelere ayrılması, kırpıma giderimi, kir ve çizgilerin
kaldırılması, gürültü giderme ve video stabilizasyonu
konularını kapsamaktadır.
Ariv videolarındaki kırpıma etkisi, sahnenin kendisinde
olmayan fakat film yalanması, pozlama zamanındaki
farklılıklar, ortamın ııklılık miktarındaki deiim, pislik ve
kimyasal bozulmalar gibi etkenlerden dolayı videoda gözlenen
ani ve düzensiz ııklılık deiimleridir. Kırpıma etkisi, ariv
videolarda sıklıkla rastlanan bozulmalardan biri olmasının
yanında, görsel kalitenin büyük ölçüde bozulmasına neden
olduu ve dier onarım ilemlerinin performansını düürdüü
için ariv videolardan öncelikle arındırılması gereken bir
bozulmadır.
Kırpıma etkisinin giderilmesi için ardııl çerçevelerin her
birinin yerel ortalama deerlerinin yumuatılması ve
histogramlarının normalize edilmesi [1]’de önerilmektedir.
Fakat bu yöntem kırpıma etkisinin giderilmesi için genel bir
çözüm üretememektedir. [2]’deki çalımada kırpıma etkisi
bütünsel olarak ele alınmı ve kırpıma etkisinin giderilmesi
için o anki çerçevenin histogramının, bütünsel histogram
dönüümü ile komu çerçevelerin histogramlarının
ortalamasına elenmesi önerilmitir. Yöntem, bütünsel
dönütürmeden dolayı yerel kırpıma etkisi ve bozulma
durumlarında kötü sonuç vermektedir. [2]’deki bütünsel
dorusal olmayan modeli, eriler aradeerleyerek uzamsal
deiimlerle birletiren ve imge ııklılık deerlerinin yerel
birleik daılımına balı olarak sapkınlık (yerel hareket ve
kayıp verilerden kaynaklanan) ayırma teknii kullanan yeni
bir yöntem [3]’de önerilmektedir. [3]’de önerilen yöntemin
getirdii yenilik, orjinal imge çerçeveleri arasındaki ııklılık
deiimlerinin kırpımasız referans imgeye gerek duyulmadan
yumuatılmasıdır. Kırpıma etkisinin giderilmesi için uzamsal
farklılıı gözönünde bulunduran farklı bir yöntem [4]’de
önerilmektedir. Yöntemde imge çerçeveleri örtüen bloklara
ayrılmakta, her bir blok için en küçük kareler yöntemi
kullanılarak kazanç ve ofset deerleri kestirilip dorusal
model ile kırpıma etkisi giderilmeye çalıılmaktadır. [4]’deki
yöntem kırpıma etkisini düzeltebilmek için kırpıma etkisi
bulunmayan orjinal bir referans çerçeveye ihtiyaç
duymaktadır. Yöntemin çalıması sırasında sürekli kırpımasız
çerçeveye gereksinim olduundan, bir önceki düzeltilmi
çerçeve referans çerçeve olarak kullanılmaktadır. Bu durumda,
balangıçtaki çerçeveye balı olarak hata artabileceinden bir
unutma faktörü kullanılmakta ve düzeltilen çerçeve ile orjinal
çerçeve arasındaki iliki korunmaya çalıılmaktadır. Yerel
hareket ve elemeyen blok etkilerini azaltmak için, örtüen
kısımlarında aırı farklılık gösteren bloklar hareket algılayıcısı
ile algılanmakta ve bu bloklara ait parametreler komu blok
deerlerinden successive over-relaxion (SOR) yöntemi ile ara
deerlenerek elde edilmektedir. Aırı yerel hareket, kamera
yakınlatırma-uzaklatırma etkisi ve dönme gibi durumlar için

hareket algılayıcısı imge çerçevesinin büyük kısmı için
hareket algılamakta, bu durumda sistem çalıamamakta ve
kırpıma etkisi giderilememektedir. [4]’deki kırpıma
modelini kullanan iki aamalı kırpıma giderme yöntemi
[5]’de önerilmektedir. [5]’deki yöntemde öncelikle bozuk
imge çerçevesi uzamsal sabit düzeltme parametreleri ile
düzeltilmekte (bütünsel düzeltme), daha sonra katsayıları
gürbüz balanım ile kestirilen ikinci dereceden polinom
kullanılarak uzamsal deiken düzeltme parametreleri elde
edilmekte ve bu düzeltme parametreleri ile son düzeltim
yapılmaktadır. Hurter–Driffield Younluunun logaritmik
pozlandırmaya karı karakteristiini (Hurter–Driffield
Density versus log Exposure characteristic) hesaba katarak
pozlandırma düzensizliinden kaynaklanan kırpıma etkisini
kestiren dorusal olmayan kırpıma düzeltme modeli [6]’da
önerilmektedir. Çalımada, kırpımanın her bir piksel seviyesi
için aynı deerde deimeye neden olduu varsayılmakta ve
kırpımanın uzamsal deikenlii hesaba katılmamaktadır.
[6]’daki yaklaımda her bir ııklılık seviyesi için imge
çerçeveleri arasındaki fark histogramının en büyük deerleri
bulunmakta ve bu deerlere üçüncü dereceden polinom
uydurularak her bir ııklılık seviyesi için kırpımadan
kaynaklanan farklılık bulunmaktadır. Her bir ııklılık seviyesi
için bulunan hatanın, düzeltilecek imgenin ilikin ııklılık
seviyelerinden çıkartılması ile kırpıma giderilmeye
çalıılmaktadır. Yöntem, yerel hareket, uzamsal deien
kırpıma etkisi durumlarına karı dayanıksız olup, düzeltim
için kırpıma etkisi gözlenmeyen referans çerçeveye
gereksinim duymaktadır. Yöntemin dier bir eksiklii ise
imge çerçevelerinde tanımlanmamı ııklılık seviyesi
olduunda (örnein; sıkıtırmadan kaynaklanan) polinom
uydurma ileminin kötü sonuçlar vermesi, bu durumda
sistemin kırpıma etkisini gideremeyip kararsız çalımasıdır.
Bu çalımada, [4]’da önerilen dorusal kırpıma modelini
kullanan ve referans imge çerçevesi gerektirmeyen yeni bir
yöntem önerilmektedir. Kırpıma giderme, bütünsel ve yerel
düzeltme olmak üzere iki aamalı yapılmaktadır. Yerel
düzeltme kısmında elde edilen kazanç ve fark kırpıma
parametreleri yerel hareket hesaba katılarak güncellenmekte
ve son düzeltme ilemi yapılarak kırpıma giderilmektedir.
2. Önerilen Yöntem
Kırpıma etkisini giderme için önerilen yöntemler genellikle
orjinal imge çerçevesinin ortalama ve deiinti deerlerini
referans çerçevenin deerlerine balı olarak düzeltmektedir.
Bu çalımada, düzeltme için kırpımasız referans çerçevenin
ortalama ve deiinti deerlerini kullanmak yerine, imge
çerçevelerinin ortalama ve deiinti deerlerinin zamansal
alçak geçiren süzgeçten geçirilmesi ile elde edilen deerler
kullanılmaktadır. Yöntemde öncelikle sahne boyunca
imgelerin ortalama ve deiinti deerleri hesaplanmakta ve bu
deerler zamansal olarak alçak geçiren süzgeçten geçirilerek
kırpıma parametreleri bulunmakta, aynı zamanda orjinal ve
süzgeçlenmi çerçeve ortalama deerlerinden kırpıma
derecesi çıkartılmaktadır. Bulunan kırpıma parametreleri
kullanılarak dorusal düzeltme modeli ile bütünsel ön
düzeltme ilemi yapılmaktadır. Sonraki adımda, kırpıma
etkisine karı gürbüz olan faz korelasyonu [7] kullanılarak
bütünsel hareket hesaplanmakta ve bu hareket gözönünde
bulundurularak blok çerçeve ortalama ve deiinti deerleri
zamansal olarak alçak geçiren süzgeçten geçirilmektedir. Her
bir çerçeve için ön-düzeltilmi ve zamansal süzgeçlenmi
çerçeve blok ortalama ve deiinti deerleri kullanılarak
kırpıma parametreleri çıkartılmaktadır. Ortalama ve deiinti
deerlerine balı olarak elde edilen kazanç ve fark kırpıma
parametreleri sırasıyla deiinti bilgisine balı çalıan bir
fonksiyon ve SOR temelli bir yumuatma ilemi ile
güncellenmektedir. Son olarak, her bir imge çerçevesi için
elde edilen blok kırpıma parametreleri Bicubic aradeerleme
ile orjinal imge piksel boyutuna üst örneklenerek, ön düzeltme
kısmında da uygulanan dorusal model kullanılarak piksel
temelli son düzeltme ilemi yapılmaktadır.
2.1. Kırpıma Modeli
Önerilen yöntemde kırpıma modeli olarak [4]’de tanımlanan
uzamsal model temel alınmaktadır. Bu çalımada kırpıma
aaıdaki formülle modellenmektedir.
( x,
y,
t)
α ( x,
y,
t)
× I ( x,
y,
t)
+ β ( x,
y,
t)
I f = o
(1)
Bu eitlikte x ve y uzamsal koordinatları, t çerçeve
numarasını, I f kırpıma etkisinin gözlendii orjinal imgeyi,
I o kırpımasız referans imge çerçevesini göstermektedir. α
ve β sırasıyla kırpımaya neden olan çarpımsal ve toplamsal
parametrelerdir. deal durumda kırpıma yok iken her bir
piksel için α = 1 ve β = 0 ’dır. (1)’deki denklem
kullanılarak orjinal imge çerçevesinden α ve β
parametrelerine balı olarak kırpımasız imge aaıdaki gibi
elde edilmektedir.
( ) / ( x,
y,
t)
( x,
y,
t)
I ( x,
y,
t)
− β ( x,
y,
t)
ˆ = α
(2)
I o
f
Burada Î o kırpıma etkisi giderilmi imgeyi göstermektedir.
mge çerçevesi için α ve β kırpıma parametreleri [6]’da
önerilen model parametrelerinden çekilerek aaıdaki gibi
hesaplanmaktadır.
[ I f () t ]
[ I () t ]
var
α () t =
(3)
var
o
[ ]
() E I () t α()
t E[
I () t ]
t f
o
β = −
(4)
2.2. Ön Düzeltme
Kırpıma etkisinin azaltılması için yöntemde öncelikle
bütünsel kırpıma düzeltmesi yapılmaktadır. Sahne
içerisindeki bütün imge çerçeveleri için ortalama ve deiinti
deerleri zamansal alçak geçiren süzgeçten geçirilerek
hedeflenen ortalama ve deiinti deerleri elde edilmektedir.
Her bir imge çerçevesi için (3) ve (4) kullanılarak birer α ve
β kırpıma parametresi elde edilmekte ve (2)’deki dorusal
düzeltme modeli kullanılarak bütünsel ön düzeltme
yapılmaktadır. Ön düzeltme ile bütünsel etki gösteren
kırpımaların giderilmesi, yerel etki gösteren kırpıma
etkisinin de azaltılması amaçlanmaktadır. Zamansal alçak
geçiren süzgeç için (5)’de verilen basit bir özyineli ortalama
alan süzgeç kullanılmaktadır. Sahne baında ya da sonunda
kırpıma etkisinin olabilecei gözönünde bulundurularak, bu
durumda da etkin düzeltme yapılabilmesi için kullanılan
süzgece simetrik dolgulama özellii eklenmitir.

() t = [ x(
t −1
) + 2x()
t + x(
t + 1)
] / 4
y (5)
Orjinal ortalama deerleri aynı zamanda kırpıma derecesinin
hesaplanmasında kullanılmaktadır. Kırpıma derecesini ( KD )
çıkartmak için (5)’de verilen kayan pencereli ( 2w −1
uzunluunda) yapı kullanılmaktadır.
[ I ( n)
] − E I ()
[ ]
t w 1
( t)
= E f t
2w
+ 1 n t w
+
= −
KD f
2.3. Yerel Düzeltme
Kırpıma etkisi genellikle yerel olarak deikenlik
gösterdiinden, bu etkinin giderilebilmesi için yerel düzeltme
yapılması gerekmektedir. Bu amaçla çalımada blok temelli
bir düzeltme yöntemi önerilmektedir. Öncelikle genel ön
düzeltmeden geçirilen imge çerçeveleri M × M
boyutlarında örtümeyen bloklara ayrılmakta ve her bir blok
için ortalama ve deiinti deerleri sırası ile ilgili blokları
kapsayan 3 M × 3M
boyutlarındaki makro blokların
ortalama ve deiinti deerleri ile belirlenmektedir. Bu sayede
bloklar arasındaki iliki korunmaya çalıılmaktadır. Her bir
imge çerçevesi için bütünsel hareket hesaba katılarak elde
edilen blok ortalama ve deiinti deerleri, ön düzeltme
ileminde de kullanılan alçak geçiren süzgeç ile
süzgeçlenerek her bir imge çerçevesi için hedeflenen ortalama
ve deiinti deerleri elde edilmektedir. “Mount” videosu
1982. çerçeve için orjinal ve zamansal süzgeçlenmi blok
ortalama deerleri ekil 1’de görülmektedir.
ekil 1: “Mout” videosu 1982. çerçeve için orjinal ve
zamansal süzgeçlenmi blok ortalama deerleri.
ekil 1’den de görüldüü gibi ortalama deerlerinin zamansal
süzgeçlenmesi ve blok ortalama ve deiinti deerlerinin
makro bloklardan alınması hedef ortalama deerlerin
yumuamasına neden olmaktadır. Hedef ortalama ve deiinti
deerlerindeki makro bloklarla çalımadan kaynaklan
yumuamayı telafi edecek ve yerel hareketin etkisini
gözönünde bulunduracak biçimde kırpıma parametrelerinin
düzenlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla önerilen kırpıma
düzeltme sisteminin genel yapısı ekil 2’de verilmektedir.
α deerleri oransal, β deerleri ise farksal deerler
olduklarından, bu deerlerin güncellenmesinde farklı iki ilem
uygulanmaktadır. α deerleri önce hedef blok deiinti
deerlerine balı olarak hesaplanmakta, daha sonra (6)’daki
fonksiyon kullanılarak güncellenmektedir.
( m,
n,
t)
σ ( :, :, t)
σ f
α '( m,
n,
t)
= ( 1−α
( m,
n,
t)
) × 1−
+ α
max
( )
f
(6)
( m,
n,
t)
(7)
Bu eitlikte m ve n bloa ilikin parametrelerin konumunu,
σ f orjinal imge blok standart sapmasını, α ' ise düzeltilen
α deerlerini belirtmektedir. Yapılan bu güncelleme ile
deiintinin düük olduu bölgelerde α deeri “1” e yakın
tutulmakta, deiintinin yüksek olduu bölgelerde ise α ’nın
yüksek deerlerine belirli ölçüde izin verilmektedir.
Hedef ortalama deerleri, SOR temelli basit bir yöntem ile
güncellenmekte ve α ' ile güncellenen hedef ortalama
deerlere balı olarak β deerleri elde edilmektedir. Bu
ilemde her bir imge çerçevesi için orjinal ortalama deerler
ile hedef ortalama deerlerin farkı alınmakta, bu fark SOR
temelli basit bir yumuatma yöntemi ile yumuatılmakta ve
bu fark deerleri orjinal ortalama deerlerinden çıkartılarak
güncelleme yapılmaktadır. Burada yumuatma derecesi,
kırpıma derecesine ( KD ) balı olarak belirlenmektedir.
Daha sonra α ' ve β deerleri Bicubic aradeerleme ile
orjinal imgenin piksel boyutuna üst örneklenmekte ve
(2)’deki eitlik kullanılarak piksel bazında düzeltme
gerçekletirilmektedir.
ekil 2: Kırpıma düzeltme sisteminin blok yapısı.
3. Deneysel Sonuçlar
Kırpıma düzeltme yöntemlerinin performans karılatırması
için halen kesin bir metrik olmamasına ramen [2, 4, 5]’deki
çalımalarda görüntü dizisi için orjinal ve düzeltilmi imge
çerçevelerinin ortalama ve deiinti deerlerine bakılmakta,
[3]’ deki çalımada ise ek olarak MPEG-4 video sıkıtırma
performansları karılatırılmaktadır. lk metrik yöntemlerin
görsel düzeltme performansları hakkında kesin bilgi
vermemekte, video sıkıtırma performansı bu balamda daha
iyi fikir vermektedir. Önerilen yöntem “Mount” ariv
videosunun kırpımaya ek olarak kir, çizik ve gürültü içeren,
duraan ve hareketli sahneleri için denenmitir. “Kule”
sahnesi için önerilen yöntemin düzelttii görüntü dizisi için
ortalama ve deiinti deerleri ile Vlachos [6] ve Rossmalen
ve di. [4] tarafından önerilen yöntemlerin sonuçları
karılatırmalı olarak ekil 3’de verilmektedir.
ekil 3’ den de görüldüü üzere önerilen yöntem kırpıma
etkisinin görüldüü bölgelerde genel dinamii korumakta ve
dier yöntemlerden daha iyi sonuçlar vermektedir.
[4]’Kırpıma etkisi giderilmi görüntülerin MPEG-4 sıkıtırma
(Microsoft kodlayıcı kullanılarak) performansına etkisini
gösterir sonuçlar Tablo 1’de verilmektedir.

ekil 3: “Mount” videosu “Kule” sahnesi için ortalama ve
deiinti deerlerinin karılatırılması.
Tablo 1: Kırpıma etkisinin giderilmesinin sıkıtırma
performansına etkisi.
Sahne\Yöntem
Önerilen
Yöntem
(%)
Rossmalen
[4] (%)
Vlachos
[6] (%)
Kule 7.17 3.74 -18.07
Tren1 8.47 6.35 -5.82
Tren2 3.73 2.24 -21.64
Ortalama 6.46 4.11 -15.18
Videoların sıkıtırma oranları incelendiinde önerilen
yöntemle elde edilen sonuçların [4] ve [6]’ deki yöntemlere
göre daha yüksek sıkıtırılabilirlie sahip olduu
görülmektedir.
4. Sonuç
Bu çalımada, ariv filmlerindeki kırpıma etkisinin
giderilmesi için salam referans çerçeveye ihtiyaç duymayan
özgün bir yöntem önerilmektedir. Önerilen yöntemde
öncelikle sahne boyunca imgelerin ortalama ve deiinti
deerleri hesaplanmakta ve bu deerler zamansal olarak alçak
geçiren süzgeçten geçirilerek kırpıma parametreleri
bulunmaktadır. Bulunan parametreler kullanılarak dorusal bir
düzeltme modeli ile bütünsel ön düzeltme ilemi
yapılmaktadır. Yerel kırpıma giderme için bütünsel hareket
gözününde bulundurularak çerçeve yerel ortalama ve deiinti
deerleri zamansal olarak alçak geçiren süzgeçten
geçirilmektedir. Her bir çerçeve için ön-düzeltilmi ve
zamansal süzgeçlenmi yerel ortalama ve deiinti deerleri
kullanılarak yerel kırpıma parametreleri çıkartılmaktadır.
mge çerçeveleri için elde edilen yerel kırpıma parametreleri
aradeerleme ile piksel boyutuna üst örneklenerek, ön
düzeltme kısmında da uygulanan dorusal model kullanılarak
son düzeltme ilemi piksel temelli yapılmaktadır. Önerilen
yöntem çok sayıda ariv videosu için denenmi ve elde edilen
sonuçlar geçmiteki yöntemler ile karılatırılmı olup,
önerilen yöntemin dier yöntemlerden daha iyi sonuçlar
verdii ve yüksek baarım saladıı görülmütür.
5. Teekkür
Bu çalıma, Türkiye Bilimsel ve Teknik Aratırma Kurumu,
TÜBTAK tarafından EEEAG103E007 nolu aratırma projesi
kapsamında desteklenmitir.
Çalımada kullanılan ariv videosu (Mount Tamalpais
Gravity Railroad - 1917) Open Video Project
(http://www.open-video.org)’den salanmıtır.
6. Kaynakça
[1] P. Richardson, and D. Suter, “Restoration of historic film
for digital compression: a case study,” in Proc. of the
International Conference on Image Processing (ICIP-
1995), pp. 49-52, May 1995.
[2] V. Naranjo, and A. Albiol, “Flicker reduction in old
films,” In Proc. of the International Conference on Image
Processing (ICIP-2000), pp. 1300-1303, Sep. 2000.
[3] F. Pitié, R. Dahyot, F. Kelly, and A.C. Kokaram, “A New
Robust Technique for Stabilizing Brightness
Fluctuations in Image Sequences,” 2nd Workshop on
Statistical Methods in Video Processing in conjunction
with ECCV 2004 Prague, Czech Republic, May 16, 2004.
[4] P.M.B. van Roosmalen, R.L. Lagendijk, and J. Biemond,
“Correction of intensity flicker in old film sequences,”
IEEE Transactions on Circuits and Systems for Video
Technology, Vol. 9, No. 7, pp. 1013–1019, Oct. 1999.
[5] T. Ohuchi, T. Seto, T. Komatsu, and T. Saito, “A robust
method of image flicker correction for heavily-corrupted
old film sequences,” in Proc. of the International
Conference on Image Processing (ICIP-2000), pp. 672-
675 Sep. 2000.
[6] T. Vlachos, “Flicker Correction for Archived Film
Sequences Using a Nonlinear Model,” IEEE Transactions
on Circuits and Systems for Video Technology, Vol. 14,
No. 4, pp. 508-516, April 2004.
[7] A. M. Tekalp, Digital Video Processing. Englewood
Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1995.