TÜRK CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE ZARURET HALİ VE ÜÇÜNCÜ ...
TÜRK CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE ZARURET HALİ VE ÜÇÜNCÜ ...
TÜRK CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE ZARURET HALİ VE ÜÇÜNCÜ ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
92<br />
Zeki HAFIZOĞULLARI<br />
Tartışılması konumuz dışında kalmakla birlikte hemen belirtelim<br />
ki; araştırıcı, incelemeye koyulduğu konu bakımından, herhangi<br />
bir yöntemi seçmekte özgür değildir. Tersine o, araştırılacak<br />
konunun teknik gerekleriyle bağlıdır; çünkü, seçilen her yöntem<br />
ileride varılacak sonuçları da etkiler. Bundan böyle, önce genel<br />
anlamda «zaruret» kavramı üzerinde durulacaktır. Amaç,<br />
nihaî çözüm getirdiği düşünülen bir kuramın doğruluğunu kanıtlamak<br />
olmayıp, bazı ceza hukuku müesseselerinin üzerine oturduğu<br />
zaruret kavramının değişik anlayışlarını ve bunların ceza hukuku<br />
sistemimiz yönünden ne ölçüde tutarlı olduklarını ortaya koymaktır.<br />
Sonra; TCK'nun 49/3 maddesi hükmünde öngörülen zaruret hali<br />
ve zaruret halinde üçüncü kişiyi kurtarma müesseseleri, sadece,<br />
norma temel fikir (=ratio) yönünden incelenecektir. En sonra;<br />
hukuk sistemimizde zaruret hali ve zaruret halinde üçüncü kişiyi<br />
kurtarma müesseselerinin hukukî nitelikleri üzerinde durulacaktır.<br />
BİRİNCİ BÖLÜM<br />
EVRİMLERİ İÇİNDE GENEL ANLAMDA <strong>ZARURET</strong><br />
<strong>HALİ</strong>Nİ AÇİKLAYAN KURAMLAR*<br />
1 — «İrade muhtariyeti» kuramı — İcraî veya ihmali bir davranışı<br />
aklı aracılığıyla seçebilen ıkimse, hareketlerinde, kendini gütme<br />
yeteneğine sahiptir. Ancak o, davranışını icrada sadece kendi<br />
seçim özgürlüğüyle değil, aynı zamanda, çevre koşullarıyla da bağlıdır.<br />
Gerçekten, istenmiş olan hareket, bazı hallerde, gerçekleştirilemeyebilir.<br />
Örneğin, yüksekten düşmekte olan bir kimse, düştüğünü<br />
bilir ve düşmek istemez, fakat hareketlerinde kendisini gütmek<br />
yeteneğine sahip değildir. Bunun bir sonucu, düşüncenin soyut kudreti<br />
olarak seçim özgürlüğü, insanda her zaman bulunmaktadır;<br />
eksik kalan, sadece onun gerçekleşmesidir, yoksa bir «ide» olarak<br />
özgürlük değildir. 5 Öyleyse iç veya dış nedenlerden birisi, kişinin<br />
hareketlerinde kendisini serbestçe gütme kudretini ortadan kaldırdığında,<br />
sorumluluk da ortadan kalkar veya azalır. Çünkü, işlenen<br />
Hukukun Üstünlüğü Kavramı ve Bir Örnek, b'ayram mesajı, Aynı zamanda<br />
Cumhuriyet Gazetesinde yayınlanmıştır yıl 1971.<br />
4 Vassalli. Analogia nel diritto penale, Nuovo Ddgesto îtaliano Vol I, 1.<br />
* Tamamlayıcı ve fazla bilgi için Bk. Toroslu, Ceza Hukukunda Zaruret<br />
Hali, Ankara, 1968.<br />
5 Carrara, Programma del corso di diritto penale, Lucca, 1871, § 273.
Change language