TÜRK CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE ZARURET HALİ VE ÜÇÜNCÜ ...
TÜRK CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE ZARURET HALİ VE ÜÇÜNCÜ ...
TÜRK CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE ZARURET HALİ VE ÜÇÜNCÜ ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
120 Zeki HAFIZOĞULLARI<br />
13 — Tehlikeye göğüs germe yükleminin bulunmaması: Doktrinde,<br />
tehlikeye göğüs germe yükleminin bulunmaması 49 koşuluna<br />
yer veren bir hukuka uygunluk (mazeret) nedenini, inesigibilitâ<br />
ve hatta çatışma kuramıyla, uygun düşmeyeceği ileri sürülmüştür.<br />
Denmiştir ki, tehlikeye göğüs germekle yükümlü kimse, tehlikedeki<br />
kimseden daha az değerli değildir. Bu nedenle, zaruret hali ve<br />
üçüncü kişiyi kurtarma müesseselerini çatışma kuramıyla açıklamak<br />
mümkün olmamak gerekir. Inesigibilitâ'ya gelince : o, öncelikle<br />
söz konusu müesseselerin mantığıyla ters düşer; çünkü kahramanlık<br />
beklememeyi ilke edinmiş bir hukuk sistemi, sıfatı ne<br />
olursa olsun, tehlike karşısında, hiç kimseden fedakârlık beklememek<br />
zorundadır.<br />
Aslında itirazlar, tehlikeye göğüs germe yükümünün hukukî<br />
mahiyetini ihmal ettikleri için, olumsuz sonuçlara varmışlardır.<br />
Unutmamak gerekir ki çatınmakta olan iki menfaat karşısına, tehlikeye<br />
göğüs germe yükümlülüğünün bir sonucu olarak üçüncü<br />
bir menfaat çıkmaktadır. Bu halde çatışma, çatışma halindeki iki<br />
aıenfaatle üçüncü bir menfaat arasındadır. Kamu görevlisi olmak<br />
nedeniyle tehlikeye göğüs germekle yükümlü olan kimsenin zaruret<br />
halinden yararlanamaması, yapmakla yükümlü kılındığı görevin<br />
bir gereğidir. 50 Tehlikeye göğüs germe yükümünün söz konusu<br />
olduğu hallerde, kanun koyucu, bu yükümle zorunlu kılınan<br />
kimseye ilişkin menfaatleri, çatışmakta olanlar karşısında daha<br />
az önemli gördüğü için değil, toplumsal düzeni sağlamakta Devletin<br />
üstün çıkarı olduğu için, görevliyi zaruret halinden yararlandırmamıştır.<br />
Öte yandan, başlıca görevlerinden biri toplumsal düzeni<br />
sağlamak olan her hukuk sisteminin, bu görevin yerine getirilmesiyle<br />
görevli kılman herkesten, görevin gereği olan bir fedakârlığı<br />
istemeye hakkı vardır. Tersini düşünmek hukukun görevini<br />
inkâr anlamına gelir. 51 Gerçekten, tehlikeye göğüs germe yükümünün<br />
söz konusu olduğu hallerde, zaruret halinden yararlanamama<br />
nedenini, herkeste bir kahraman olma yeteneği aranmasında<br />
değil, olsa olsa ondan tamamen farklı, yüksek toplumsal men-<br />
49 Alacakaptan, age. s. 100 «TCK. böyle bir koşuldan söz açmamıştır. Ne var<br />
ki, başka bir hukuk kuralı tarafından, tehlike halinde onu karşılamak, etkisiz<br />
kılmakla yükümlü kılınmış bir kimsenin, tehlikeden kurtulmak için<br />
suç işlemesinin onu ceza sorumundan kurtarmaması doğaldır. Böyle bir<br />
kural Askeri Ceza Yasasının 46. maddesinde yer almıştır»; Toroslu, age.<br />
s. 138 vd.<br />
^Molari, age. s. 114; Carnelutti, Lezioni, s. 115; Contieri, Lo stato di necessitâ,<br />
Milano, 1939, s. 64.<br />
51 Krş. Alimena, age. s. 150, 155.
Change language