Genital Fizyoloji
Genital Fizyoloji
Genital Fizyoloji
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Erkek üreme sistemi
Erkek üreme sistemi ve pelvisteki diğer organlar
Üreme sisteminin temel işlevi<br />
•Gametleri üretmek:<br />
–sperm, ovum<br />
•Cinsiyet hormonlarını salgılamaktır:<br />
–Androjenler, östrojenler ve progesteron<br />
Gonadlar, kanallar ve yardımcı yapılardan<br />
oluşur.
Cinsiyeti Y kromozomu belirler<br />
•Y kromozomu varlığında öncü gonadların<br />
medullasından testis gelişir, korteks geriler<br />
•“SRY: sex-determining region of the Y chromosome”<br />
•Testis varlığında salgılanan<br />
–testosteron, wolf kanalının gelişmesini sağlar<br />
•erkek üreme organları<br />
–mülleri inhibe eden madde (MIS), dişi üreme<br />
organlarının gelişmesini önler
Puberte<br />
•Gonadların endokrin ve gametojenik işlevlerinin<br />
üremeyi mümkün kılan düzeye ilk kez ulaştığı<br />
dönemdir.<br />
•Doğumdan sonra puberteye kadar her iki cinste<br />
de gonadlar sessizdir.
Erişkin erkek üreme organları<br />
•Testisler: Gametogenez ve steroid üretimi<br />
•Epididim: Spermin olgunlaşma ve depolanması<br />
•Vas Deferens: Epididim ile üretra arasındaki kanal<br />
•Ejekülasyon kanalları<br />
•Üretra
Erkek üreme organları<br />
1-Esas organ: gonadlar (Testisler)<br />
• Embriyogenezde abdominal kavitededir<br />
• İnguinal kanal yolu ile skrotuma iner ve<br />
abdomen dışında gelişmesini sürdürür<br />
– Spermatogenez vücut ısısının hafif<br />
altındaki ısılarda devam eder (skrotum ısısı<br />
32 0 C)<br />
• Kriptorşidizm: Testisler skrotuma inmez<br />
– Spermatogenez olmaz<br />
– Kanser riski artar
Erişkin erkek üreme organları<br />
Yardımcı cinsiyet bezleri<br />
•Prostat, bulboüretral bezler, vesika seminalis<br />
–Tümü birden spermin içinde yaşadığı ve<br />
ejekülasyonla spermle birlikte atılan seminal sıvıyı<br />
üretirler<br />
Semen = Sıvı + sperm<br />
•Üretra<br />
Hem üriner hem de<br />
üreme kanalıdır
Testisin yapısı
Testis
Spermlerin geçiş yolu
Spermatogenezin safhaları:<br />
• 1-Gelişme (Proliferasyon)<br />
• 2-Büyüme (Growth)<br />
• 3-Olgunlaşma (Matürasyon)<br />
• 4-Dönüşüm (Transformasyon)
Hormones necessary for spematogenesis
Spermatogenez
Sperm üretimi (Spermatogenez)
Sertoli hücresinin işlevi<br />
• Gelişmekte olan sperm hücresinin<br />
desteklenmesi ve beslenmesini sağlar<br />
• Kan-testis engelinin önemli parçasını<br />
oluştururlar<br />
•FSH reseptörü içerir ve<br />
yanıt verirler<br />
•İnhibin salgılarlar<br />
•Androjen bağlayan<br />
protein üretirler
Leydig hücreleri<br />
•İnterstisyel alanda bulunurlar<br />
•LH reseptörü içerir ve cevap verirler<br />
•LH uyarısı sonucu testosteron üretirler.<br />
–Testosteronun bir kısmı<br />
dolaşımına katılır<br />
–Sertoli hücrelerine geçerek<br />
burada androjen bağlayan protein<br />
sayesinde konsantre edilirler<br />
•Spermatogenez için<br />
dolaşımdakinden çok daha<br />
fazla miktarlarda testosteron<br />
varlığı gerekir.
Testosteronun etki mekanizması<br />
•Reseptörleri hücre içindedir<br />
–Hormon/reseptör kompleksi DNA’ ya bağlanarak gen<br />
transkripsiyonuna neden olur<br />
–Erkek iç üreme organlarının gelişmesi (Wolf kanalı)<br />
•Bazı hedef hücrelerde dihidrotestosterona dönüşür<br />
–5α-redüktaz enzimi aracılığı ile<br />
–Testosteron reseptörüne bağlanarak testosteron etkisini<br />
güçlendirir<br />
–Erkek dış üreme organları, prostat ve ikincil cinsiyet<br />
özelliklerinin gelişmesinden sorumlu
Erkek cinsel işlem performansı
Ereksiyon<br />
Ereksiyon = penisin sertleşmesi<br />
•Sinir sistemi ile kontrol edilir<br />
–Parasempatik uyarı ile başlar<br />
–Sempatik uyarı ile inhibe olur<br />
•Vazodilatasyon yapan nitrik oksit (NO) salınır<br />
–NO’e cevap olarak arterler genişler ve organa kan<br />
akımı artar<br />
–Artan kan akımı venleri sıkıştırarak kanın geri<br />
dönmesini önler<br />
–Artan kan hacmi penisin büyümesine ve<br />
sertleşmesine neden olur
Emisyon - Ejekülasyon<br />
Ejekülasyon = semenin penisten atılmasıdır<br />
•Sinir sistemi ile kontrol edilir<br />
•Sempatik uyarı sperm ve semenin üretradan atılmasını<br />
sağlayan düz kas kasılmalarına yol açar<br />
•Aynı anda üriner sfinkterlerin de kapanmasını sağlayarak<br />
ejekülasyon sırasında idrar atılmasını önler<br />
Ejekülasyonlar arasındaki latent dönem değişkendir<br />
(dakikalarla saatler arasında)
Semen Analizi<br />
•Normal atım hacmi - 2-6 ml/ejekülasyon<br />
•Sperm sayısı - 50-100 milyon/ml<br />
•Morfolojisi - < 35% anormal<br />
•Hareketliliği - % 60 hareketli<br />
•Sterilite - 20 milyon sperm/ml<br />
•Yaşam süresi – ejekülasyondan sonra 48 saat
Spermatogenezde hormonların rolü
Plazma testosteron düzeyi
Vazektomi<br />
• Vas deferensin kesilmesi ve bağlanması<br />
işlemidir.
II. Kadın üreme sistemi
Kadın üreme sistemi<br />
Kadında üreme işlevi iki büyük evreye<br />
ayrılır<br />
1. Vücudun gebeliğe hazırlanması<br />
2. Gebelik
Overler<br />
• Karın boşluğunda<br />
gelişir ve orda kalır<br />
• Fonksiyonları<br />
– Hormon yapımı<br />
• Östrojenler (östradiol)<br />
• Progestinler (progesteron)<br />
– Gametogenez<br />
• Dişi cinsiyet hücresi = ovum
Kadın üreme organları<br />
• Fallop tüpleri<br />
– Yumurtanın overlerden uterusa geçişini sağlayan<br />
kanallardır<br />
Döllenme yeridir
Kadın üreme organları<br />
• Uterus<br />
– İçi boş, kalın duvarlı kas tabakasından oluşur<br />
– Embriyo/fetusun implante olduğu ve geliştiği yer<br />
– Menstrüasyon endometriyum tabakasında<br />
gerçekleşir<br />
– Serviks = Uterusun alt bölümü; vajinaya açılır<br />
• Vajina<br />
– Uterusu vücut dışına bağlayan kanal
Over Folikülleri<br />
• Gelişimin farklı aşamasında veya dejenerasyon<br />
aşamasında, oosit içeren yapılardır<br />
– Granüloza ve<br />
Teka hücresi
Granüloza hücreleri<br />
– FSH reseptörleri taşır ve FSH’a cevap verir,<br />
olgunlaşan oositi destekleme ve beslemeye<br />
yönelik hücrelere farklılaşır<br />
• Ovulasyondan hemen önce LH reseptörleri ifade<br />
etmeye başlar<br />
• Östrojen salgılar<br />
– Antrum granüloza hücre salgılarıyla oluşur,<br />
östrojen içeriği yüksektir
Teka interna hücreleri<br />
• LH reseptörleri içerir; LH ya cevap olarak<br />
androjen üretir<br />
• Androjenler granüloza hücrelerine difüze<br />
olarak orada östrojene dönüştürülürler.
Folikülün Büyüme ve Gelişmesi<br />
• Hormona bağımlı döngüsel bir süreçtir<br />
• Folikül grupları olgunlaşır ve baskın folikül (ler) kadında<br />
her 28 günde bir ovulasyona uğrar (25-35 gün)<br />
• Ovulasyondan sonra;<br />
yırtılan folikül<br />
korpus luteumu<br />
oluşturur.
Korpus Luteum<br />
• progesteron üreten yapıdır<br />
• Progesteron (= gebelik hormonu)<br />
–Uterusubaşarılı implantasyona hazırlar ve gebeliğin<br />
sürdürülmesini sağlar<br />
• Gebeliğin oluşmadığı koşulda dejenere olur (süreç<br />
ovulasyondan sonraki 14. günde tamamlanır)<br />
• Progesteron/östrojen düzeyindeki düşme uterusun<br />
endometriyum tabakasının dökülmesine neden olur =<br />
menstrüasyon
Gebelik oluşursa:<br />
• İlk üç ay boyunca korpus luteum,progesteron<br />
salgılamayı sürdürür<br />
• Korpus luteumun gelişmesini ve devamını sağlayan:<br />
– İnsan koryonik gonodotropini (Human Chorionic<br />
Gonadotropin= hCG):<br />
• gebeliğin erken dönemlerinde plasentadan salgılanır.<br />
• Gebeliğin sonraki 2/3 ünde progesteron kaynağı<br />
plasentadır
Kadında aylık ritmin düzenlenmesi<br />
25-35 gün
Uterin/Endometriyal/Menstrüel Siklüs<br />
Menstrüel Faz<br />
Pre-ovulatuvar Faz<br />
Post-ovulatuvar Faz<br />
Uterus<br />
(endometriyum kalınlığı)
Fertilizasyon<br />
yeri<br />
Oviduct un<br />
üst 1/3 ü)<br />
Uterus<br />
ServiKal<br />
Kanal<br />
Vajen<br />
Ejekülsyondan<br />
sonra<br />
dakika<br />
30–60<br />
10–20<br />
1–3<br />
0<br />
Ejeküle<br />
olan<br />
sperm % si *<br />
0.001<br />
0.1<br />
3<br />
100<br />
Oviduct<br />
Optimal site<br />
of fertilization<br />
Uterus<br />
Ovary<br />
Cervical canal<br />
Ovulated<br />
ovum<br />
Ampulla of<br />
oviduct<br />
Sperm<br />
surrounding<br />
ovum<br />
Fimbria<br />
*Hayvan çalışmalarına dayalı.<br />
Penis<br />
Vagina<br />
180 million sperm<br />
deposited
GEBELİK VE DOĞUM<br />
• GEBELİK<br />
– Ovumun fallop tüpüne alınması – Döllenme - İmplantasyon<br />
– Plasentaveişlevleri<br />
– plasenta hormonları<br />
– Östrojen, progesteron ve gebelik<br />
– Gebelikte hormonal denge<br />
– Anne vücudunun gebeliğe yanıtı<br />
• Doğum<br />
– Doğumun başlaması<br />
– Doğumun aşamaları<br />
– Laktasyon
GEBELİK<br />
•Döllenmiş ovumun implantasyonundan<br />
fetusun doğumuna kadar geçen süreçtir<br />
•40 hafta sürer<br />
–Son menstrüel siklüsun 1. gününden<br />
itibaren 284 gün
Doğumun aşamaları<br />
• Dilatasyon (birkaç dakika - 24 saat)<br />
• Doğumun başlangıcında sevikal kanal 10 cm genişler<br />
• Kontraksiyonlar düzenli hale gelir<br />
• Amniyon kesesi yırtılır (kendiliğinden veya müdahale ile)<br />
• Doğum (1 dakika – saatler)<br />
• Dilatasyondan sonra bebeğin çıkışına kadar geçen<br />
süreçtir<br />
• “Kuvvetli” kontraksiyonlar olur<br />
• Doğum<br />
• Plasentanın çıkması (10 - 45 dakika)<br />
• Doğumdan sonra gerçekleşir<br />
• Kontraksiyonlar devam eder<br />
• Plasenta doğar<br />
• Kan damarlarında kontraksiyon olur
Doğum
Laktasyon<br />
• Meme bezlerinde süt üretim ve salgılama sürecidir<br />
• Prolaktin<br />
– Alveoler gelişim ve süt üretimini sağlar<br />
– Gebelik sırasında düzeyi artar, fakat çok az süt salgısı<br />
olur<br />
• Gebelik süresince yüksek düzeyde salgılanan<br />
östrojen ve progesteron memelerin süt salgısı için<br />
gelişmesini sağlarken prolaktinin etkisini inhibe<br />
ederek üretime engel olurlar
Laktasyon<br />
• Postpartum (doğum sonrası)<br />
– Östrojen ve progesteron düzeyi azalır<br />
• prolaktinin etkisi ile süt üretimi başlar<br />
– Emzirme sonucu meme bezlerinden çıkan uyarılar<br />
hipotalamus-nörohipoz yolu ile oksitosin üretimine yol<br />
açar<br />
• Oksitosin süt kanallarındaki düz kasların<br />
kasılmasını sağlayarak sütün akmasını sağlar
Change language