Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri
TÜRKİYEDE SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLAR II
l Sindirim Sistemi Hastalıkları
l Akciğer Kanserine Güncel Yaklaşım
Sempozyum Dizisi No:58 l Kasım 2007; s. 141-152
Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri
141
Prof. Dr. Günay Aydın
Akciğer kanseri erken evrede özellikle periferik lezyonlarda asemptomatiktir. Genellikle
başka nedenlerle yapılan tetkikler sırasında tesadüfen saptanır. Akciğer kanseri
tanısında uygulanacak tanı yönteminin seçimi primer tümörün tipi, lokalizasyonu, boyutu,
metaztazların varlığı ve hastanın genel durumu ile ilgilidir.
Genel olarak uygulanan tanısal işlemler: Semptom ve bulgular, fizik muayene, balgam
sitolojisi, radyolojik görünüm, bronkoskopi, sintigrafik bulgular, trans torasik iğne aspirasyonu,
torsentez, torokoskopi ve medistinoskopi gibi invaziv ve non-invaziv girişimlerden
oluşur (Tablo-1). Ancak bu bölüm, panelimizde konuların multidisipliner olarak düzenlenmesi
nedeniylele tüm tanı testlerini içermemektedir.
Akciğer kanseri için alınabilecek ilk önlem sigara içilmemesi, ikinci önlem erken tanıdır.
Akciğer kanserinde gerek semptom ve bulguların hastalığa özgü olmayışı gerekse asemptomatik
hastaların çok sayıda olması nedeniyle erken tanı yöntemleri geliştirilmiştir.
Tanı konulduğunda akciğer kanserli olguların büyük bir kısmı ortalama %80’i (evre
III, IV) ileri evrededir. Genelliklede metaztazını yapmış olup inoperabl haldedir. Risk grubu
olgularda, erken tanı amacı ile akciğer grafisi ve balgam sitolojisi kullanarak taramalar
yapılmıştır. Bu çalışmalarda kontrol grubuna göre daha fazla sayıda olguda akciğer kanseri
tanısı konmasına karşın mortalite oranlarında anlamlı fark bulunmamıştır. Bu nedenle
tarama amacı ile önerilmemektedir.
Bilgisayarlı tomografinin akciğer kanseri tanısında kullanıma girmesi, düz grafiye göre
çok daha küçük lezyonların görülmesini sağlamıştır.Yüksek risk grubunda BT taramaları
ile yapılan çalışmada akciğer kanseri tanısını 3 kat, rezeksiyon sayısını 10 kat arttırdığı
belirlenmiştir. Ancak çalışmanın sonucunda CT ile tarama tümorü henüz lokalize ve potansiyel
olarak küratabıl iken tespit edilebildiği, buna karşın ilerlemiş akciğer kanseri tanısında

Prof. Dr. Günay Aydın
ve mortalite oranında etkisi olmadığı düşünülmüştür. Bu konudaki çalışmaların yeterince
olgunlaşmamsı nedeniyle henüz taramalarda önerilmemektedir.
Tümör belirteçleri tarama, tanı, prognoz ve izleme amacı ile kullanılmaktadır. Ancak
akciğer kanserlerinde tanıya ilave katkıları olmadığından klinik pratikte yararı yoktur.
Yüksek risk grubu olgularda, son yıllarda floresan bronkoskop kullanarak yapılan fotodinamik
incelemeler erken tanı için umut verici niteliktedir.
Balgam sitolojisi, bronkoskopi,transtorasik iğne aspirasyonu (TTİA), torasentez ve
plevra biyopsisi yaygın olarak kullanılan tanısal yöntemlerdir.
Balgam sitolojisi
Akciğer kanserinde bronş lümenine dökülen malign hücreler, sekresyona karışarak balgam
içersinde dışarı atılır. Balgam hastadan en kolay elde edilebilen materyeldir. Balgam
çıkaramayan hastalarda ise %15 serum fizyolojik ve %20 propilen glikol karışımı inhalasyonu
ile yardımcı olunabilir. Sabah ilk balgamın plastik kap içersinde taze olarak labratuvara
ulaştırılması, daha sonra getirilecekse buzdolabında bekletilmesi gerekir. Etil alkol
içerisinde taşınmasıda uygun olur. Bu sitolojik değerlendirme ayrı günlerde 3 kez tekrar
edilmelidir. Postbronkoskopik balgamın sitolojik incelemesi de tanıya önemli katkılar
sağlayabilir.
Balgam ve/veya diğer örneklerde sitolojik inceleme akciğer kanserleri tanısında önemlidir.
Deneyimli sitolog tarafından yapılan incelemelerde yanlış pozitiflik oranı çök düşük
olup, %1-3 arasındadır. Balgamın sitolojisinin tanı değeri tümörün lokalizasyonu (santral,
periferik) ve balgam örneğinin uygun koşullarda korunması ile ilgilidir. Perife-rik bronş
kanserlerinde %50 civarında olan sitoloji pozitifliği, santral bronş kanserlerinde %80’lere
ulaşır.
Bronş lavaj sıvısında olduğu gibi balgam örneğinde difucosylated Lewis X antijen, 31kilodalton
protein ve ras ailesi (N-, Ha-, Ki-ras) onkogenleri gibi moleküler tanı belirleyicilerin
tespiti için immunohistokimyasal analiz yapılması tanı duyarlılığını arttırmaktadır. Ancak
bu testlerin özgüllüğü yüksek olmasına karşın duyarlığı düşüktür.Bu nedenle erken tanı
ve taramalarda henüz kullanılmamaktadır.
Bronkoskopi
Endoskopik muayene akciğer kanseri tanısında en önemli yöntemdir. Bronkoskopi
aracılığı ile tümörün lokalizasyonu, yaygınlığın belirlenmesi, evreleme ve insitu kanserlerin
tespitinin yanısıra endobronşiyal tedavilerde yapılabilir. Rijid ve fiberoptik olmak üzere
iki çeşit bonkoskop kullanılır. Rijid bronkoskobun görüş alanı trakea, ana bronşlar ve
lob bronşlar ile sınırlı iken fiberobtik bronkoskopla segment ve subsegment bronşlarında
bulunan lezyonlarda değerlendirelebilir. Rijid bronkoskopun birçok alanda kullanım
endikasyonu devam etmekle birlikte uygulama zorluğu ve yalnız santral lezyonların
142

143
Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri
değerlendirilmesine imkan verdiği için bu alandaki yerini büyük ölçüde fleksibl fiberoptik
bronkoskoba (FOB) bırakmıştır (Resim 1). 1960 sonlarında FOB’un kullanıma girmesi ile
bronkoskopik tanının değeri daha çok artmıştır. FOB hareket yeteneği ve lokal anestezi
ile kolayca uygulanabilir olması, ince çapları ile daha distale ulaşabilmesi gibi özellikleri
sayesinde akciğer kanseri ve diğer hastalıkların tanısında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Resim1- A: Rijid bronkoslopi B:Fiberoptik bronkoskopi
Bronkoskopik işlemden 30 dakika önce 0.5 mg atropim ile premedikasyon yapılabilr,
ancak biz klinik pratiğimizde rutin olarak uygulamıyoruz. Daha sonra 2 ml %10’luk
lokal anestezi ile üst solunum yollarının lokal anestezisi sağlanır. Ayrıca gerekli durumlarda
%1’lik lidokain bronkoskop içinden verilebilir. Oral yolu kullanmak zorunlu değilse,
olguların çok büyük bir kısmında transnasal yol tercih edilir.
Bonkoskopik işlem esnasında endobronşial bronş lavajı, forseps biyopsi, fırçalama,
transbronşiyal iğne aspirasyonu (TBİA) ve transbronşiyal akciğer biyopsisi (TBAB) gibi
akciğer kanseri tanısında önemli çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Deneyimli bir bronkoskpist
bu tekniklerden hangisi veya hangilerini uygulayacağına karar verir.
Bronkoskopik işlem nedeniyle gelişen komplikasyonlardan olüm oranı %0.01-0.02
olup majör komplikasyon sıklığı %0.08-0.3 arasındadır.
FOB ile tanısal etkinlik tümörün boyutu, lokalizasyonu ve endobronşiyal görüntülenebilir
olması ile değişiklik gösterir. Santral ve endobronşiyal lezyonlarda tanı şansı yüksektir
(%85-90). Periferik lezyonlarda ise doğrudan biyopsi alma kabiliyetleri düşüktür.
Tanı için tümörün büyüklüğü ve hilusa yakınlığı önem taşır. Çapı 2 cm’den küçük lezyonlarda
tanı oranı %28-30, 2-4 cm arası tümörlerde %64, çapı 4 cm veya daha büyük tümörlerde
ise % 80’e ulaşmaktadır. Lezyonun hilusa uzaklığı ile ilgili yapılan çalışmalarda, çapı
2 cm’den küçük ve 1/3 periferde bulunan lezyonlarda tanı oranı yalnızca %14 iken aynı

Prof. Dr. Günay Aydın
büyüklükteki lezyon 2/3 proksimalde lokalize lezyonlarda %31’yükselmektedir. Bronkoskopi
ile görüntülenen lezyonlarda bonkoskopik tanı oranı %95’lerde iken görüntülenemeyenlerde
büyük bir düşüş gösterek %20’lere inmektedir.
Bronkoskopik tanı değerini arttırmak amacı ile doku örneklemesi için birçok yeni
yardımcı teknikler geliştirildi. Bunlardan endobronşiyal ultrasonografi (EBUS), otofloresan
bronkoskopi ve elektromanyetik navigasyon diagnostik bronkoskopi (ENB) tekniklerinin
son zamanlarda klinik pratikte kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.
Bronkoskopik işlemler
Bronş lavajı
Bronkoskopi işlemi sırasında bronş içine 20-50 ml serum fizyolojik verildikten sonra
bronş içindeki sıvının aspire edilmesi ile elde edilir. Bazı çalışmacılar bronşial olarak
görünen tümörlerde endobronşial biyopsi ve fırçalamaya bronş lavajı ilavesinin tanıda
artı bir yarar sağlamadıgını söylerken, bir kısmı işleme bronşial lavaj eklenmesinin tanıyı
arttırdığını bildirmektedir. Santral yerleşimli endobronşial tümörlerde tanı değeri %62-
79’a ulaşırken periferik lezyonlarda %25-50’lere iner. Bronkoskopik olarak görülelen
endobonşial lezyonlarda önce bronş lavajı daha sonra forseps biyopsi tercih edilir. Forseps
biyopsi sonrası bronş lavajının tanıya ilave katkısı gözlenmemiştir.
Forceps biyopsi
Bronkopistin bronş içinde lezyonu görmesi yeterli değildir. Lezyondan doku örneği
alınarak patolojik olarak incelenmesi ve tanın kesinleşmesi gereklidir. Tanı için en az 3
doku örneği alınmalıdır. Lezyonun görüldüğü olgularda biyopsi işlemi basit olup genellikle
minimal komplikasyon riski taşımaktadır. Forceps biyopsi ile tanı oranı bronkoskopik
işlemler içinde en yüksek (ortalama %78) olup lezyonun lokalizasyonu ve büyüklüğüne
bağlı olarak değişmektedir.Santral endobronşial ekzofitik lezyonlarda son derece yüksek
olan tanı şansı, periferik ve endobronşial olarak görülemeyen lezyonlarda aynı başarıyı
yakalıyamaz ve %40’lara düşer. Biyopsiye bronş lavajı, postbronkoskopik balgam ilavesi
ile tanı oranı %85-90’a çıkar. Periferik yerleşimli tümörlerde tanının düşük olması nedeniyle
de adeno kanserlerde tanı oranı skuamoz ve küçük hücreli kanserlerden daha düşüktür.
Fırçalama
Fırçalama yöntemi ile alınan doku örneklerinde pozitiflik oranı, forseps biyopside
olduğu gibi endoronşial olarak görülen ve santral lezyonlarda, bronkoskopi ile görünmeyen
ve periferik lezyonlara göre daha yüksektir.Santral lezyonlardaki %53.7’lik tanısal etkinliği
ile bronş lavajı (%28.3) ve forceps biyopsi (%77.5) arasında yer alır.
Transbronşial iğne aspirasyonu (TBİA)
FOB ile uygulanabilen diğer bir tanısal işlem TBİA’dur. İşlem için 18-22 Gauge
144

iğnelerden biri tercih edilir. TBİA tanısal olmanın yanısıra akciğer kanseri evrelemesinde
de yararlıdır. Genellikle hiler ve mediastinal lenf nodu ve uygun lokalizasyondaki (sağ yan)
submukozal tümörlerin tanısı için kullanılır (Resim 2). TBİA’nun mediastinal lenf nodu
için tanı oranı %15-83 gibi geniş bir aralığa sahiptir. Santral tümörlerde %85-90’ varan
oranlar bildirilmiştir. Başarı oranı paratrakeal, hiler, aortikopulmoner pencere ve subkarinal
lenfadenopatilerin değerlendirilmesinde en yüksektir. Duyarlığı %50, özgüllüğü %96’
dır.
Resim 2: 4r lenf nodu pozisyonunda TBİA
TBİA’nunun tanı değerini belirlemek için 11(%15) olguda mediastinal, 65 (%85) olguda
hiler ması olan 74 hastalk bir çalışmada, 32(%43) hastadan alınan örnekler yeterli
kalitede değildi. 34(%46) hastadan uygun ve diagnostik örnekler elde edilmesine karşın,
8(%11) örnek nondiagnostikti. Yapılan incelemeler TBİA’un emniyetli, uygulanması kolay
olması, minimum komplikasyon içermesi ve hastanın mediastinoskopi gibi cerrahi işlem
gereksinimini azaltmasından ötürü akciğer kanseri tanı ve evrelemesinde yararlı teknik
olduğunu düşündürmektedir.
Endobronşial ultrasonografi (EBUS)
Bronkoskopun işlem kanalına sığabilecek boyutta geliştirilmiş ultrasonik problar
yardımı ile damar ve kitle gibi peribronşiyal yapılar lineer array görüntüler şeklinde ekrana
yansıtılabilir (Resim 3). Bu sayede lezyonun yeri net olarak saptanır, daha güvenli ve uygun
örnekler alınabilir. Ayrıca bronkoskop ile görülemeyen lezyonlardan tanı değeri yüksek
örnekleme yapılabilir. EBUS eşliğinde TBİA’nun tanıya katkısını belirlemek amacı ile
yapılan çalışmada istatiksel olarak anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Konvansiyonel TBİA
ile %56 olan tanı oranı, EBUS ‘un kullanımıylala %74’e yükselmiştir.
145
Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri

Resim 3:genişlemiş bir lenf nodunda EBUS-TBİA. İğne nod içinde görülüyor.
Otofloresans bronkoskopi (OFB)
Otofloresans bronkoskopi (OFB) bronşiyal anormalliklerin, özellikle premalign lezyonların
erken tanısında kullanılmak üzere yeni geliştirilmiş fotodinamik bir yöntemdir.
Fotodinamik teknik normal ve anormal dokuların farklı floresans yansıtma esasına
dayanmaktadır. Hematoporfirin ve gama aminolevunik asit gibi fotosensitf ilaçları eksojen
kullanarak ışığa duyarlı hale getirilir. Bronşiyal yüzey ışıklandırıldığında yoğunluğu
çok düşük olan ve çıplak gözle görülemeyen doku floresansı oluşur ve uygun teknikler
kullanılarak görülür hale getirilebilir. Bu sayede karsinoma insutu veya mokazal anormallikler
tespit edilebilir.
A
B
Prof. Dr. Günay Aydın
Resim 4:, A:Beyaz ışık bronkoskopisinde B:Otofloresan bronkoskopide
insutu kanser lezyonu, C ve D:Endobronşial patolojik otofloresans
kırmızı-kahverengi görülüyor.
146
C
D

Daha sonraları eksojen fotosensitif ilaç vermeksizin, laser mavi ışık kaynağı ile benzer
görüntüler elde etmek mümkün olmuştur. Bu sistemde normal mukoza yeşil, premalign
lezyonlar kırmızı-kahverengi görünürler (Resim 4). LİFE, D-Light, SAFE 1000, ONCO-
LİFE olarak adlandırılan çeşitli OFB’ler geliştirilmiştir. Bilgisayarlı tomografinin hava
yollarlındaki premalign lezyonları belirlemede duyarsız olması, PET’de ise saptanabilse
bile doku tanısı gereksinimi nedeniyle OFB değer kazanmıştır. Bu sayede erken evre kanserlerde
fotodinamik, brakiterapi, kriyoterapi, elektrokoter, termal ablasyon ve laser gibi
lokal tedavilere olanak sağlanmıştır.
OFB’ kullanım alanları:
1- Radyolojk olarak şüpheli lezyon bulunmayan ancak balgam sitolojisi pozitif olması
2-Radyolojik şüpheli lezyonu olup balgam sitolojisi negatif olgular
3-Akciğer kanser nedeni ile opere hastaların takibi
4- Malignite için yüksek risk grubunda ve solunmsal yakınmaları olan kişiler
5-Preoperatif yaygınlığın belirlenmesi
6- Lokal tedavi edilen lezyonun izleminde kullanılabilir. Ancak OFB’nin duyarlığı yüksek
olmasına karşın ögüllüğünün düşük olması nedeniyle yanlış pozitiflik oranının yüksek
olduğu (kronik inflamasyon, sigara), pahalı ve perifere ulaşamama gibi dezavantajlara sahip
olduğu hatırlanmaldır.
123 hastada yapılan çalışmada alınan 282 biyopsi örneğinden 93’ü (%33) premalign
veya malign lezyon olarak saptandı. Bu alanda yapılan çalışmaların ortak sonucunda
OFB’un bronşiyal premalign lezyonlara duyarlığı beyaz ışık bronkoskopuna güre çok
daha yüksek olduğu, fakat nonmalign ve malign lezyon tayininde aralarında anlamlı fark
olmadığı görüldü.
Elektromanyetik navigasyon diagnostik bronkoskopi (ENB)
ENB özellikle periferik lezyonların tanısi için geliştirilmiştir. Periferik lezyonlarda tanı
değeri lokalizasyon ve boyuttan büyük ölçüde bağımsızdır. ENB’nin uygulanabilmesi üç
ayrı teknoloinin kombine şekilde kullanılması gerektirmektedir.
1- Bilgisayarlı tomografideki medikal imajları çok planlı üç boyutlu yeni modellere ve
sanal bronkoskopi planına çeviren bilgisayar yazılımı.
2- Sekiz taraflı pozisyon sensörüne sahip, endobronşial ağaç içinde gezinebilen probe
3- Elektromanyetik board: planlama bilgilerini içeren bilgisayara bağlı bir alandır.
Elekromanyetik alan içindeki yönlendirlebilen probun tam pozisyonu bu sistem monitörü
üzerine çizilebilir. Böylece ENB transbronşial biyopsi, fırçalama,TBİA gibi işlemler için
bronkoskopi enstrumanlarına kılavuzluk edebilecek yeteneğe sahip olur (Resim 5, 6,7).
Gildea TRvearkadaşlarının yatığı 2006 yılında yayınlanan bir çalışmada 56 hastada
pe-riferik nodül (54 adet lezyon) ve lenf nodunda (31 adet) ENB sonuçları analiz edildi.
Pe-riferik lezyonların %74’ünde, lenf nodlarının %80.3’ünde diagnostik örnek elde edildi.
147
Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri

Prof. Dr. Günay Aydın
Resim 5: Yönlendirelebilir probe ve bronkoskop
Trans torasik iğne aspirasyonu (TTİA)
TTİA periferik lezyonların tanısında önemlidir.Akciğer parankimimde yer alan nodül,
kitle lezyonlarının yanısıra konsaldasyon ve plevral lezyonlarda, hatta hiler ve mediastnal
lenfadenopatilerin tanısında kullanılmaktadır.
Periferik lezyonlar FOB ile görülemiyecek lokalizasyonda olmaları nedeniyle tanı için
TTİA’nun ilk uygulanacak yöntem olmaları konusu tartışılmaktadır. Bilgisayarlı tomografi,
ultrasunografi, fluroskopi gibi görüntüleme yöntemleri kılavuzluğunda yapılması komplikasyon
oluşumunu azaltacak, tanı değerini arttıracaktır. TTİA yönteminin periferik malign
lezyonlarda tanı oranı %75-100 arasındadır. Fakat benign lezyonlarda aynı başarıya
sahip değildir. %25-90 arsındadır. Aspirasyon biyopsisi yerine kesici iğne (trukat) biyopsisi
kullanıdığında tanı oranı artmaktadır.
148
Resim 6: Navigation ekran
Resim 7:Transbonşial forseps biyopsinin floroskopik görüntüsü

Pnömotoraks, hemoraji, malign olgularda işlem yolu buyunca metaztaz gibi komplikasyon
olasılıkları var olmasına karşın nadiren ölüm meydan gelir. En sık komplikasyon
%30 ile pnömotorakstır. Genellikle deneyimli ellerde güvenli bir yöntemdir. TTİAB
yapılması bazı durumlarda sakıncalıdır (Tablo-1).
Torasentez ve plevra biyopsisi
Tablo 1: TTİAB için kontrendikasyonlar
1. Solunum fonksiyon teslerinde FEV1< 1 litre olması
2. Solunum yetmezliği
3. Pnömonektomi
4. Kanama diyatezi
5. Trombositopeni
6. İşlem alanında büllerin varlığı
7. Ağır pulmoner hiper tansiyon
8. Arterio-venöz malformasyon
9. Hidatik kist olasılığı
10. Hastanın nefesini kontrol edememesi
Resim 8:Transtorasik iğne aspirasyon biyopsisi BT görüntüsü
Torasentez yapılmadan önce işlem yapılacak alan iyod ve alkol ile temizlenmelidir.
Heparinle yıkanmış 22 nolu iğne ile matitenin en iyi alındığı, solunum seslerinin alınmadığı
alandaki kotun üst kenarından dik olarak plevra boşluğuna girilirek gerçekleştirilir. 50 cc
149
Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri

Prof. Dr. Günay Aydın
sıvı alınması tüm tetkikler için yeterlidir.
Plevral invazyon sıklıkla komşuluk yada tümör embolilerinin visseral plevraya ulaşımı
ile meydana gelir. Daha az sıklıkla lenfojen ve hemotejen metaztazlar oluşabilir.
Plevral sıvının eşlik ettiği akciğer kanserli olgularda plevral sıvının sitolojik tetkiki
önemlidir. Plevra sıvısında biyoljik belirteçlerin tanıya yeterli katkıları tespit edilmemiştir.
Malign hastalıkların %20’sinde glikoz düşük olup kötü prognozu göstermektedir.
Akciğer kanserli hastalarda plevral sıvının varlığı plevral invazyon anlamına gelmez.
Sitolojik değerlendirme yapılmalıdır. Pozitif sitolojik bulgular adenokanserde, ilerlemiş
evrede, lenf nodu tutulumunda, vasküler invazyonu olan olgularda daha sık gözlenmektedir.
Skuamous hücreli kanserlerde diğer hücre tiplerine göre daha az görülmektedir.
Akciğer kanserleri dışında lenfoma, meme, gastointesinal ve genitoüriner sistem kanserleri
ve melanomlarda malign plevra lepanşmana neden olabilirler.
Malign plevral sıvılarda ortalama tanı değeri %40-70 arasındadır. Sıvının sitolojik incelemesinde
en iyi sonuçlar adeno kanser tipindedir. Akciğer kanserli hastada sitolojik pozitif
kötü prognostik faktör olarak kabul edilmektedir. M. Okado ve arkadaşları tarafından
yapılan çalışmada Plevral sıvıda sitoloji pozitif olgularda 5 yıllık yaşam süresi %43 iken
sitoloji negatif olgularda bu oran %81’e çıkmaktadır.Aynı çalışmada ayrıca sitoloji pozitif
olgularda lokal rekürenslerden (%28.2) daha çok uzak metaztazlar (%42.2) gözlenmiştir.
Akciğer kanserli hastalarda plevral sıvı eksuda karekterindedir. Transuda nitelikli
sıvılar genellikle birlikte bulunan başka bir hastalığa bağlı olarak gelişmiştir. Plevral sıvılı
akciğer kanserinde plevra tutulum sıklığını araştırmak için 971 akciğer kanserli hastanın
188’de (%19) plevral sıvı vardı. 72 (%7) hastanın göğüs grafisinde epanşman görülmüştü.
72 hastanın 29’unda (%40) torasentez ile tümor pozitif sitoloji saptanmış. 54 (%75) plevral
metaztaz tespit edilmiştir.
Torasentez ile elde edilen plevral sıvı sitolojisinin %43 duyarlığa, %67 özgüllüğe sahip
olduğu tespit edilmiştir. Ancak VAT plevral metaztazların doğrudan saptanmasında en ideal
yol olarak kabul görmektedir.Tanı değeri %100’dür.
Plevra biyopsisi özel iğneler vasıtasıyla paryetel plevrada doku örneği almaktır. Plevra
biyopsi öncesi işlem alanına iyod ve alkol ile temizlendkten sonra lokal anestezi. sağlanır.
Biypsi için Abrams veya Cope iğnesi kullanılır.
Kapalı plevra biyopsisinin plevral epanşmanda tanı oranı %39-75’ tir Tanı oranı invaze
paryetel plevra alanı genişledikçe artar. Sitolojik inceleme ile birlikte değerlendirilir ise
tanı şansı %90’na ulaşabilir.
Biyolojik tümör belirteçleri
Biyolojik belirteçler, tümörün kendisi tarafından veya tümörün oluşumu ve gelişimi
nedeniyle organizma yanıtı olarak başka dokularda üretilen maddelerdir. Kan ve plevral
sıvı, bronş lavajı,bronkoalveoler lavaj,balgam gibi vücut sıvılarında ölçülebilir.
150

Tümör belirteçlerinin akciğer kanserinde tanı değerini araştırmak amacı ile Karsinoembriyonik
antijen (CEA), Nöron Spesifik Enolaz (NSE), CYFRA 21-1, kalsitonin, ferritin,
siyalik asit, kreatin kinaz, proteinkinaz C, Karbohidrat Antijen 19-9 (CA19-9), dokupolipeptid
antijeni (TPA), ACTH, ADH, bombesin v.b. ile. çok sayıda çalışma yapılmıştır.
Ancak bir belirteçte olması gereken organ spesifik (akciğer), yalancı negatiflik oranı düşük,
özgüllüğü yüksek nitelikler saptanamadığından tanı ve arama amaçlı kullanımları uygun
bulunmamıştır.
KAYNAKLAR
1. Yılmaz N. Tıbbi sitolojiye giriş ve solunum sistemi sitolojisi. Nobel tıp kitabevi, 1995:40-47.
2. Tockman MS. Survival and mortality from lung cancer in screened population:
The John Hopkins Study. Chest 1986;89:324S.
3. GM. The Mayo Lung Cohort: A regression analysis focusing on lung cancer incidence and mortality.
J Clin Oncol 2002;20:1973-83
4. Sone S, Li F, Yang Z-G et al. Results of three-year mass screening programme for lung
cancer using mobile low-dose spiral computed tomography scanner. Br J Cancer 2001; 84:25-32.
5. Prakash BS. Bronchoscopy. In: Mason RJ, Murray JF, Broaddus VC, Nadel JA (eds).
Textbook of Respiratory Medicine. Fourth edition. W.B Saunders Company, Philadelphia 2005;
(vol 1): 617-49.
6. Chin T, Yano T, Akusawa K, et al. Clinical evaluation of fiberoptic bronchoscopy for the diagnosis
of solitary pulmonary nodules 2 cm or less in diameter of chest roentgenogram. Nihon Kyobu
Shikkan Gakkai Zasshi 1996; 34: 266-9.
7. Chechani V. Bronchoscopic diagnosis of solitary pulmonary nodules and lung masses in
the absence of endobronchial abnormality. Chest 1996; 109: 620-5.
8. Alissa K. Greenberg, MD; Binaya Rimal, MD; Kevin Felner, and et al. S-Adenosylmethionine as a
Biomarker for the Early Detection of Lung Cancer* Chest. 2007;132:1247-1252.
9. Tockman MS. Survival and mortality from lung cancer in screened population: The John Hopkins Study.
Chest 1986;89:324S.
10. Sone S, Li F, Yang Z-G et al. Results of three-year mass screening programme for lung cancer
using mobile low-dose spiral computed tomography scanner. Br J Cancer 2001; 84:25-32.
11. Melamed MRG, Flehinger BJ, Zaman MB et al. Screening for early lung cancer: results of the
Memorial Sloan-Kettering Study in New York. Chest 1984;86:44-53.)
12. Tockman MS, Mulshine JL. Sputum screening by quantitative microscopy: a new dawn for
detection of lung cancer? Mayo Clin Proc 1997;72: 788-90.
13. Drager D, Cameron R, Ford J, Figlin RA. Bronchogenic carcinoma. Murray F, Nadel JA (eds)
Textbook of Respiratory Medicine Vol.2, 3rd ed. Phaledelphia, WB Saunders Company. 2000
14. Arroliga AC, Mathay RA. The role of bronchoscopy in lung cancer. Clin Chest Med 1993; 14: 87-98.
15. Ertueran S. Kanser hastalarında akciğer sorunları. Klinik gelişim 17 (48-56) 2004.
16. Hanibuchi M, Yano S, Nishioka Y et all.. Autofluorescence bronchoscopy, a novel modality for
early detection of bronchial premalignant and malignant lesions. J. Med Invest. 2007; 54:261-266.
17. Gildea TR, Mazzone PJ, Karna D and et all. Eloctromagnetic Navigation diagnostic bronchoscopy.
Aprospective study. Am J Respir Crit CareMed 2006; 174: 982-989.
18. Fahrettin T, Sedat A, Erdoğan Ç. Toraks Lezyonlarında Bilgisayarlı Tomografi Eşliğinde Yapılan
Transtorasik İğne Aspirasyonunun Tanı Değeri. Akciğer Arşivi: 2006; 7: 82-6.
19. Yaman M, Aydın G. Akciğer kanseri. Ed. Erk M. Göğüs hastalıkları. Santay tlş. İstanbul 2002;
12.1:752-805.
151
Akciğer Kanserlerinde Tanı Yöntemleri

152