DOÇ. DR. H. METE ÇEK BL

Peritübüler doku
Seminifer tübüller, dışlarından sınırlayıcı bir doku ile sarılmışlardır. Buna
tunika propria, lamina propria, sınırlayıcı membran veya yaygın olarak peritübüler
doku ismi verilmektedir. Bağ dokusu ile desteklenmiş bu doku, seminifer tübülleri,
tübüller arası dokudan ayırır. Tübüller arası dokunun damar ve sinirleri peritübüler
dokuyu aşamazlar. Bu nedenle de seminifer tübüller damarsız yapılardır. Peritübüler
doku, değişik türlerde farklılık gösterirse de genel düzenlenmesinde hücresiz ve
hücreli katlar içerir (11-13,19).
Hücresiz katlar, kollajen liflerle desteklenmiş fibriller ve glikoproteinlerden
zengin bir ara madde taşır. Bu kat, kimyasal yapısı ile ilgili olarak, PAS (+) tepki
verir.
Hücreli katta, fibroblast benzeri yassı myoid hücreler vardır. Bu hücreler düz
kas hücrelerine ve fibroblastlara benzeyen özellikler gösterir. Sitoplazmasında
fibroblast hücrelerinde görülen düzgün yüzeyli endoplazmik retikulumu (SER),
miyofibril ve miyoflamentlere sıklıkla rastlanır. Bu hücrelerin düzenli kasılmaları ile
seminifer tübül içinde pasif hareket eden spermatogonyal hücrelerin lümene doğru
hareketleri kolaylaştırılır (11,12,20).
Seminifer tübül enine kesitlerine bakılırsa bazal membranla sınırlanmış bir sıra
epitelyum hücresi bazalden lümene kadar dizilmiştir. Bu epitele germinal epitelyum
veya seminifer epitel denir. Germinal epitel içinde iki tip hücre bulunur. Bunlardan
birisi destek hücreleri şeklinde Sertoli hücreleri, diğeri ise spermatojenik veya
germinal hücrelerdir. Bunlar, farklı bölünme ve olgunlaşma süreçleri geçiren germ
hücre birliği oluştururlar (11,12).
Normalde peritübüler doku, interstisyumdan tübül içine madde geçişini
engellemez. Zaten germinal epitelyumun beslenmesi, perfüzyon yolu ile peritübüler
dokunun geçirgenliği aracılığında olur (11,12,21).
6