Eskişehir Rehberi - Eskişehir Valiliği

36 Eskişehir Rehberi / Tarih Sayfalarında Eskişehir
ülkesinin göçebe Kimmer boyları tarafından istila edildiğini ve Midas’ın bu
felaket karşısında boğa kanı içerek yaşamına son verdiğini anlatıyor. Frig-
Kimmer mücadelesi ile ilgili hiçbir yazılı belge olmaması ve Gordion’daki
büyük yangının Kimmerlere mal edilmemesi nedeniyle babası Gordios gibi
efsanevi kral Midas’ın da akıbeti tarihin sırlarla dolu sayfalarında gizli.
Frig Krallığı’nın politik gücünün nasıl ve ne zaman sona erdiği de pek açık
değil. Bilinen, Gordion’un MÖ 4. yüzyılın ikinci yarısı ortalarına kadar Friglere
hizmet vermeye devam ettiği. Arkeolojik buluntular, MÖ 7. yüzyılın sonlarında
kentte istikrarın ve zenginliğin devam ettiği yönünde. Öyleyse Herodotos’un
bildirdiği gibi Frig Krallığı, Lidya kralı Alyattes’in (MÖ 610-560) MÖ 590
yılındaki Kızılırmak seferine değin hâlâ bağımsızlığını koruyordu. Ancak ne
doğu ne de batı kaynaklarında Midas’ın halefleri hakkında açık bir kayıt yok.
MÖ 585 yılında Medler ile Lidyalılar arasında yapılan Kızılırmak barışından
sonra Frig topraklarının Kızılırmak’ın doğusunda kalan toprakları Medlerin
denetimi altına girmişti. Batıda kalan büyük kesim ise Lidya egemenliği
altındaydı. MÖ 547/46 yılında Lidya Krallığı’nın yıkılmasıyla birlikte Frigya
toprakları, iki yüz yılı aşkın bir süre Pers İmparatorluğu’nun bir parçası olmuş;
Kapadokya, Paflagonya ve Hellespontos ile birlikte Büyük Frigya Satraplığına
bağlanmıştı. Askerî ve idari planda kalan Pers egemenliği boyunca yerli halk,
büyük ölçüde geleneksel yaşam biçimi ve kültürlerini sürdürmeye devam
etmiş; eski Frig dili ve yazısı en azından MÖ 4. yüzyıla, hatta 3. yüzyıla kadar
kullanılmıştı. Pers egemenliğini takip eden Hellenistik Çağ’da Anadolu’da
Yunan kültürü, Yunan tarzı yaşam biçimi yayıldı; yerli diller, gelenekler yerini
bu akıma bıraktı. Bununla birlikte köklü Frig kültürünün etkileri bölgede Roma
döneminin sonlarına, hatta Hristiyanlığın ortaya çıkışına kadar devam etti. Bir
zamanların ihtişamlı başkenti Gordion ise önemini yitirmiş, giderek sonun
başlangıcındaki köy niteliğine bürünerek sessiz bir şekilde unutulmuştu.
Frig yazılı belgelerinin suskunluğu karşısında Frig toplumunu ve bu toplumun
yarattığı uygarlığı anlamamıza Homeros, Herodotos, Strabon, Plinius gibi
Eskiçağ yazarlarının vermiş olduğu bilgiler ve arkeolojik kazılarla gün ışığına
çıkan buluntular yardımcı oluyor. Homeros’a göre, Frigler “Savaşa girmek için
yanıp tutuşan” bir ulustur. Strabon, onların “Barışsever”, Arrianos “Çok mutlu
insanlar”, Livius “Cesaretten yoksun, korkak” olduğunu belirtir. Athenaeus
ise antik çağ dünyasında ün salan Frigler’in müzik ve dansta gösterdikleri
üstün beceriden büyük bir övgüyle söz eder. Frigli ustaların elinden çıkan ve
kazılarda bulunan metal, ahşap ve pişmiş toprak pek çok eser, sanata yatkın
bu ulusun yaratıcılığını günümüze taşır. Frig sanatının en erken gelişmeye
başlayan dallarının başında mimari gelir. Kaya mimarlığı, Frig mimarlığının
özüdür. Frigler tamamen kendi yaratıcı güçlerinin ürünü olan akroterli, beşik
çatılı kaya anıtları ile aslında geleneksel Frig ahşap mimarisini ana kayaya
işleyip ölümsüzleştirmişlerdir. Taşı kolaylıkla biçimlendirip üstün mimarlık