Kıbrıslı Gençlik Dergisi - Reklam ajansı

Nur Karaman / nur_karaman@yahoo.com
Kuklasını kaybetmiş çocuğun
amansız çırpınışları
Hayat oyundan ibaretti. Tüm
oyuncaklar emrindeydi: Onlara istediği
rolü veriyor, onları istediği gibi konuşturuyor,
dilediğince oynatıyordu…
Çeşit çeşit oyuncakları vardı:
Çıngıraklar, pelüşler, düğmeleri olan ve
istediğine basıp hoşa giden sesleri duyabileceği
piyano, resimlerini gönlünce
konuşturabileceği resimli kitaplar,
bebekler, rotasını istediği yönde belirleyebildiği,
oturup sürebildiği araba
ve KUKLA! Evet, en çok bununla oynamayı
seviyordu. Kukla, tüm bu sayılan
oyuncaklardan dünyasına giren en son
oyuncaktı. Diğerlerinin pabucu dama
atılmıştı artık: Onun dünyası kuklasından
ve kendisinden ibaretti.
Niye diğerleriyle oynasındı ki?
Çıngırakların çıkardığı sesler belliydi; sadece
ritimde değişiklik yapılabiliyordu.
Piyanonun ise oktavları hep sınırlıydı,
yine aynı sesler! Resimli kitaplarda artık
konuşturabilecek karakter kalmamıştı;
onlar da kendini yineliyordu… Bebekler
desen! Bebek ne yapardı ki? Yemek
yerdi, gülümserdi, uyurdu, boşaltıma
geçerdi… Yine mi döngüler? “Arabaya
da bak! Tamam, rotamı kendim belirleyebiliyorum
da, bu duvarlar ötelerine
geçmeme izin vermiyorlar… Kapıdan
bahçeye çıkıyorum; orada da dikenli
teller! Her şey pek bir sınırlandırılmış!”
Çocuğumuz kontrolü dışında gelişen
olaylara gelemiyor… Her şey onun
istediği gibi olmalı. İstediği yere gitmeli,
istediği sesi duymalı ve çıkaralı, dilediği
eylemi yaptırabilmeliydi oyuncaklarına…
Tüm bunların olabilmesi için oyuncaklar
stabil olmalıydı; aynı kalmamalıydı.
Herhangi bir değişime uğramaları
durumunda her şey kontrolden çıkabilirdi,
duymaktan hiç hoşnut olmayacağı
çığlıkları duyabilirdi. Bu durağanlık da
sıkıyordu ama onu! Bu oyuncaklardan
ne istediğini kendi de bilmiyordu; piyanoda
seslerin dizilişini değiştirerek
farklı ezgiler yakalayabilmeyi de tabii…
Eee, malum! 4 yaş çocuğu! İşlem öncesi
dönemde; eylemleri düşünceye dayalı,
ama yetişkinlerde görülmesi beklenen
anlamda bir mantıktan söz edilemiyor.
Nesnelerle ilgili semboller geliştiriyor:
Bir tahta parçası, bebek olabiliyor. Annesiyle
arasında geçen bir diyalogdan
bahsettiğimde daha iyi anlayacaksınız:
Anne, “Çocuğum elmanı iki parçaya mı
böleyim, yoksa dört parçaya mı? Nasıl
yemek istersin?” Çocuk: “Anne iki parçaya
böl, dört parça bana çok geliyor, yiyemiyorum.”
Oyuncaklara döndüğünde,
onların gelişim ve değişimi diye bir şey
söz konusu olamazdı! Onlar cansızdı ve
sadece ona aitti. Değişim ancak onun
istediği zamanda, mekânda ve düzeyde
yaşanabilirdi.
Amaann neyse! Zaten artık kuklası
vardı… Boyanmamış, ayrıntıları
işlenmemiş, saf tahtadan ibaret. Tüm
soyunmuşluğu ve çıplaklığıyla karşısındaydı.
Eklem yerlerini de oynatabiliyordu,
biliyor musunuz? Ne âlâ! Bu, piyano
gibi pille de çalışmıyordu, ömrü hemencecik
bitemezdi; pili azaldığında sesini
kısıp ona baş da kaldıramazdı. Ona istediği
kıyafetleri giydirebilir, değişik yapışkanlılarla
yüzüne maske geçirebilir,
onu dilediği cinsiyete büründürebilirdi.
Hayat ne de güzeldi tanrım!!!
“Sahnede sadece kuklam ve ben! Kâh
annem olup beni sarıp sarmalıyor, kâh
arkadaşım olup bana sırdaşlık yapıyor,
kâh kölem olup sorumluluklarımı benim
yerime yerine getiriyor… Onu çok
seviyorum. Dünya yansa umurumda
değil! Benim dünyam bana yeter!”
Bunları söylerken kuklanın tahtadan
yapıldığını, bu tahtanın değişik eylemlere,
rollere, maskelere büründükçe
aşınabileceğini, onu zorladığından üzerinden
yontular, talaşlar çıkabileceğini
42
aklının ucundan bile geçirmiyordu. Şey
de vardı tabii düşünmedikleri arasında:
Evdeki masa bile üzerine bardaklar konuldukça,
hava ve çeşitli kimyasallarla
temasa geçtikçe değişime uğruyordu.
Yani kuklası sandığı gibi cansız ve stabil
değildi. Onun da kendine has bir benliği
vardı. Unuttuğu en önemli şeylerden
biri de –tam da “dünya yansa vız gelir”
derken- dünya yandığında, ateş sıçradığı
anda en kolay yanabilecek şeylerden
birinin de kuklası olduğuydu…