Untitled - Ä°SMEK - Ä°stanbul BüyükÅehir Belediyesi
Untitled - Ä°SMEK - Ä°stanbul BüyükÅehir Belediyesi
Untitled - Ä°SMEK - Ä°stanbul BüyükÅehir Belediyesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
EBRÛ SANATI<br />
El yapýmý Hint kâðýtlarý<br />
adlarýný Menâkýb-ý Hünerverân adlý eserinde tafsilatýyla<br />
ta´dâd etmiþtir 10 . Muhtemelen XVI. asýrdan itibaren<br />
Avrupa´ya nispetle doðudan daha az kâðýt gelmiþ ve<br />
nihayet XVIII. asýrda doðu kâðýtlarý piyasadan tamamen<br />
çekilmiþtir. Bazý veriler Osmanlý´da kâðýt imalinin XIV. asýr<br />
sonlarýna kadar gittiðini gösterse de bilinen ilk kâðýt<br />
imalathanesi XVIII. yüzyýlda açýlmýþtýr. Ýbrahim Müteferrika<br />
tarafýndan 1729´da açýlan ilk Türk matbaasýnýn kâðýt<br />
ihtiyacýný karþýlamak üzere Yalova (o zamanki adýyla<br />
Yalakâbâd)´da bir kâðýt fabrikasý kuruldu. Gerek açýlan<br />
bu ilk fabrika gerekse Sultan III. Selim devrinde<br />
Kâðýthane´de, 1804´te Beykoz Deðirmenocaðý´nda,<br />
1844´te Ýzmir´de ve Sultan II. Abdülhamid zamanýnda<br />
ikinci kez Beykoz`da açýlan bütün imalathane ve fabrikalar<br />
deðiþik sebeplerden dolayý çok uzun ömürlü<br />
olamamýþlardýr. Bunun en büyük sebebi bu geniþ pazarý<br />
kaybetmek istemeyen ülkeler ve kâðýt ithal eden<br />
tüccarlarýn baltalama faaliyetleridir. Cumhuriyet devrinde<br />
1939´da kurulan Ýzmit Kâðýt Fabrikasý ve SEKA´ya baðlý<br />
diðer fabrikalar sayesinde ülkenin kâðýt ihtiyacý<br />
karþýlanmaya çalýþýlmýþtýr 11 .<br />
Günümüzde ise Batýlý markalar dünya pazarýný<br />
ellerinde tutmaktadýrlar. Sýnaî kâðýtta önde olan Batýlý<br />
firmalar özellikle acid free (asitsiz) kâðýt imalinde çok<br />
baþarýlýdýrlar. Kâðýt üretilirken kullanýlan, asit ihtiva eden<br />
maddeler ve sert sular kâðýdýn ömrünü kýsaltmaktadýr.<br />
Bu sebepten Avrupa´da bazý firmalar doðal su kaynaklarýnýn<br />
yanýna kurulmuþtur. Dünyada Avrupa´yla beraber ikinci<br />
en önemli merkez Hindistan, Nepal, Bangladeþ bölgesidir.<br />
Bu bölgede “hand made” (el yapýmý) kâðýt imali büyük bir<br />
sektör olup, bölge insaný için de önemli bir geçim<br />
kaynaðýdýr. Burada üretim fabrikasyon olmayýp, tamamen<br />
elle yapýlmakta; bölgenin iklimine uygun olarak yetiþen<br />
bitki lifleri ve çiçeklerle süslü, fevkalade tabii renklerdeki<br />
kâðýtlar çok ilgi görmektedir. Önceki sayfada bir örneðini<br />
gördüðümüz son dönemde ülkemize de gelmeye baþlayan<br />
Hint kâðýtlarý Türk-Ýslâm sanatlarýnýn hemen tüm<br />
þubelerinde kullanýlmakta ve sanatkârlarýn ibda´<br />
kabiliyetlerine katkýda bulunmaktadýr. Batýlý sýnaî asitsiz<br />
kâðýtlar renk ve doku olarak ebrû için idealdir. Batýlý<br />
kâðýtlarla beraber Hint kâðýtlarýnýn açýk renkte olanlarý da<br />
ebruda kullanýlabilir.<br />
b- Ebrû Sanatýnýn Menþei<br />
Ebrû sanatýnýn nerede ve ne zaman baþladýðý henüz<br />
10 - ÂLÎ, s. 11.<br />
11 - Kâðýt hakkýnda ayrýntýlý bilgi ve bibliyografya için bk.: ERSOY Osman,<br />
“Kâðýt”, DÝA, c. 24, s.163-166.<br />
25
Change language