You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
samtim<br />
PATATES KANSER HASTALII<br />
(Synchytrium endobioticum)<br />
Burhan Hekimolu Dr. Asuman Sezer<br />
Ziraat Mühendisi Ziraat Yüksek Mühendisi<br />
Samsun Tarm l Müdürlüü<br />
Patates Kanseri Hastal; etmeninin<br />
dayankl sporlarnn toprakta çok uzun yllar<br />
yaamasndan dolay mücadelesi güç olan önemli<br />
bir hastalktr. Bu hastalkla bulak alanlarda,<br />
ürün kayb balangçta %60-70 iken, patates<br />
yetitirilmeye devam edilmesi halinde verim<br />
kayb daha da artarak salkl patates üretimi<br />
tamamen ortadan kalkmaktadr. Hastalk, patates<br />
yumrularnda fndk büyüklüünde ve bazen de<br />
daha büyük olan etli, pürüzlü urlar meydana<br />
getirir. Hastalk, kökler hariç tüm toprakalt<br />
ksmlarda ortaya çkar. Hastalk etmeni olan<br />
organizmann uzun ömürlü olmas (30 yl) ve<br />
kimyasal kontrol yöntemleri ile kontrol<br />
edilememesi nedeniyle kültürel tedbirler,<br />
karantina programlar ve yasal önlemlerle etmenin<br />
yaylnn önlenmesine çallmaktadr.<br />
Hastaln en önemli yaylma yolu tohumla<br />
tanmadr. Bu nedenle, patates ekim alanlarnda<br />
sertifikal tohum kullanmnn yaygnlatrlmas<br />
ve özellikle sertifikal patates tohumluu<br />
üretilecek alanlarda toprak analizlerinin<br />
yaptrlmasndan sonra temiz olduu tespit edilen<br />
alanlarda patates tarmnn yaplmas<br />
gerekmektedir.<br />
Dier taraftan, hastaln mücadelesinde;<br />
bulak alanlarda kesinlikle patates üretiminin<br />
yaplmamas, bulak tarlalardan elde edilen<br />
yumrularn kesinlikle tohumluk, sofralk ve<br />
hayvan yemi olarak kullanlmamas (etmenin<br />
sporlar, hayvann barsak sistemlerinde<br />
canlln kaybetmemektedir), güvenli bir ekilde<br />
yaklarak veya derin çukurlara gömülüp üstü<br />
sönmemi kireç ile örtülerek imha edilmesi,<br />
bulak tarlada kalan yeil aksam ve yumru<br />
artklarnn yaklmas, bulak tarlada bitkisel<br />
üretim yaplmamas, bulak tarla kenarnda<br />
Solanum türlerine ait yabanc otlarn<br />
temizlenmesi, hastaln bulak toprak<br />
hareketleriyle de youn olarak tanmas<br />
nedeniyle, insan, hayvan, alet vb bulak<br />
alanlardan temiz alanlara giri çknn önlenmesi<br />
ve hastalk etmeni fungus ile bulak yumrular ile<br />
beslenen hayvanlarn gübresinin kullanlmamas,<br />
etmene ksmen dayankl olduu bilinen patates<br />
çeitlerinin yetitirilmesi önemli kültürel<br />
tedbirlerdir. Bu kapsamda; Tarm ve Köyileri<br />
19<br />
Bakanlnn 29 Eylül 2002 Tarih ve 24891 Sayl<br />
“Patates Kanseri [Synchytrium endobioticum<br />
(Schilberszky) Percival] ile Mücadele Hakknda<br />
Tebliinde; hastalk etmeninin ülkeye giriinin ve<br />
yaylnn önlenmesi, sürekli olarak kontrol<br />
edilmesi, yerinin ve yaylnn tespit edilmesi,<br />
eer tespit edilmise kontrol altna alnmas ve<br />
mücadelesinin yaplmas, patates yetitiriciliinin<br />
bu tip zararl organizmalardan korunmas, üretim<br />
kapasitesinin dolaysyla tarmsal verimliliinin<br />
artrlmas amaçlanmtr.<br />
Ülkemizde, bugüne kadar yaplan survey<br />
çalmas sonuçlarna göre; karantinaya tabi bu<br />
hastalk, Nide li Acaar Köyü, Nevehir li<br />
Kaymakl ve Derinkuyu Kasabalar ile Ordu li<br />
Aybast lçesindeki patates üretim alanlarnda<br />
tespit edilmi olup, 15.12.2003 tarih ve 1456<br />
Sayl Bakanlk Oluru ile söz konusu yerlerden<br />
tohumluk patates alnmamas, sertifikal tohumluk<br />
kullanlmas yönünde üreticiler uyarlm ve<br />
bulak bulunan yerlerde yemeklik ve tohumluk<br />
patates üretimi yasaklanmtr.<br />
Hiçbir eye cesaret etmeyen,<br />
hiç bir eye ümit etmesin.<br />
Büyük insanlar bütün aclara<br />
ikayetsiz katlanrlar.<br />
Affetmek ve unutmak iyi<br />
insanlarn intikamdr.<br />
Mays-Haziran 2004
Change language