"Dil gölgesi"nde bir Åair - ElazÄ±Ä Ä°zzetpaÅa Vakfı
"Dil gölgesi"nde bir Åair - ElazÄ±Ä Ä°zzetpaÅa Vakfı
"Dil gölgesi"nde bir Åair - ElazÄ±Ä Ä°zzetpaÅa Vakfı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
NECDET TOSUN*<br />
İslamiyeti basit <strong>bir</strong> şekilde ve tasavvufî motiflerle<br />
halka sunan Hoca Ahmed Yesevî (ö.<br />
562/1166), Orta Asya Türklerinin Müslüman oluşunda<br />
önemli <strong>bir</strong> rol oynamıştır. Pîr-i Türkistân lakabıyla<br />
anılan Yesevî, gerçek hayatından ve tarihî<br />
kişiliği<strong>nde</strong>n ziyade menkıbeleri ve fikirleri ile tanınmıştır.<br />
Onun tasavvuf kültürüyle beslenmiş olan<br />
ve günümüz insanına ışık tutan fikirleri<strong>nde</strong>n en<br />
önemlileri, sevgi ve hoşgörü hakkındaki görüşleridir.<br />
Burada gerek Hoca Ahmed Yesevî’nin ve gerekse<br />
diğer bazı mutasavvıfların “sevgi ve hoşgörü”<br />
konusundaki düşüncelerine temas edilecektir.<br />
1) Hoca Ahmed Yesevî’de Sevgi<br />
a) Ahmed Yesevî ve takipçileri<strong>nde</strong><br />
Allah ve Peygamber sevgisi<br />
Hoca Ahmed Yesevî, Allah sevgisini şiirleri<strong>nde</strong><br />
sıklıkla dile getirmiştir. Bu şiirlerden bazıları şunlardır:<br />
“Aşkıng kıldı şeydâ meni, cümle âlem bildi<br />
meni,<br />
Kaygu sensin tüni küni, menge sen ok kereksen…<br />
Âlimlerge kitâb kerek, sûfîlerge mescid kerek,<br />
Mecnûnlarga Leylâ kerek, menge sen ok<br />
kereksen” [1] .<br />
Yani: Aşkın beni çılgına çevirdi, herkes beni<br />
bildi, gece gündüz düşüncem sensin, bana sadece<br />
sen lazımsın ey Allah’ım! Âlimlere kitap gerekir,<br />
sûfîlere mescit. Mecnûnlara Leylâ lâzım, bana ise<br />
sen lâzımsın Allah’ım!<br />
Ahmed Yesevî’nin talebesi Hakîm Süleyman<br />
Ata da Allah aşkı konusunda şöyle der:<br />
“Âşıkdın sormangız dünyâ ve ukbâ,<br />
Âşık maşûk içün her dem öledür” [2] .<br />
Yani: Âşığa dünya ve ahreti sormayın; âşık, sevdiği<br />
için her an ölmektedir.<br />
Hakîm Süleyman Ata başka <strong>bir</strong> hikmeti<strong>nde</strong> de<br />
şöyle der:<br />
“Ming yıl ibâdet kılsang, tâat içi<strong>nde</strong> kalsang,<br />
Muhâldur Hak’nı bilseng, arada aşk bolmasa.<br />
Tesbîhin zünnâr bolur, seccâdeng murdâr bolur,<br />
Barçası agyâr bolur, arada aşk bolmasa” [3] .<br />
* Doç. Dr., Marmara Ü. İlahiyat Fak. İstanbul.<br />
1. Hoca Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet (nşr.<br />
Kuanışbek Kârî, Galiya Kambarbekova, Rasûl İsmailzâde),<br />
Tahran: el-Hüdâ, 2000, s. 1 (Arap harfli bölüm), s. 186-<br />
187.<br />
2. Hakîm Süleyman Ata, Bakırgan Kitabı, Kazan<br />
1884, s. 22.<br />
3. Hakîm Süleyman Ata, age. s. 39.<br />
23<br />
eylül-ekim-kasım<br />
2010
Change language