Minor kafa travması sonrası gelişen stroklu bir olgu sunumu - tader.org

Tıp Araştırmaları Dergisi: 2009 : 7 (3) : 164-166
T AD
OLGU SUNUMU
Minor kafa travması sonrası gelişen stroklu bir olgu
sunumu
Cahide Yılmaz 1 , Erdal Erdoğan 2 , Hüseyin Çaksen 2 , Murat Doğan 2 , Oğuz Tuncer 2 , Bülent Ataş 2
1 Hatay devlet Hastanesi Çocuk Nörolojisi Kliniği Hatay,
2 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı, Van.
Özet
Strok, vasküler kökenli bir bozukluk sonucu ortaya
çıkan ani veya akut başlangıçlı farklı nörolojik
bulguların eşlik ettiği bir tablodur. Çocukluk
çağında oklusiv damar hastalıklarının çok çeşitli
sebepleri vardır. Bunlar arasında mitokondriyal
hastalıklar, vaskülitler, kollajen doku hastalıkları,
metabolik hastalıklar, migren, siyanotik konjenital
kalp hastalıkları, enfeksiyonlar, dehidratasyon,
nefrotik sendrom, malignensiler,
hemoglobinopatiler, Moyamoya hastalığı ve travma
sayılabilir. Bu çalışmada, daha öncesinde sağlıklı
olup minor kafa travmasını (top çarpması) takiben
strok gelişen 15 yaşında bir erkek olgu strokun
etyolojisinde minor kafa travmasının önemini
vurgulamak amacıyla sunuldu.
Anahtar Kelimeler: Kafa travması, Stroke
A case report of stroke patient developed
after minor head trauma
Abstract
Stroke is a disorder, which occurs suddenly because
of vascular disorders and includes variable
Yazışma Adresi:
Dr. Cahide YILMAZ
Hatay Devlet Hastanesi Çocuk Nörolojisi Kliniği Hatay.
e-mail: drcahideyilmaz@hotmail.com
neurological signs. In childhood, the occlusive
vascular diseases have much reason. Mitochondrial
disease, vasculitis, collagen tissue diseases,
metabolic diseases, migraine, cyanotic heart
diseases, infections, dehydratation, nephrotic
syndrome, malignancies, hemoglobinopathies, Moya
moya disease and trauma are some of these reasons.
In this article, 15 years old boy who was wholly
healthy before and who had stroke following minor
head trauma (ball hit), was presented to emphasize
that the effect of the minor head trauma in stroke.
Key Words: Stroke, head trauma
Strok, vasküler kökenli bir bozukluk sonucu
ortaya çıkan ani veya akut başlangıçlı farklı
nörolojik bulguların eşlik ettiği bir tablodur.
Çocukluk çağında oklusiv damar hastalıklarının
çok çeşitli sebepleri vardır. Bunlar arasında
mitokondriyal hastalıklar, vaskülitler, kollajen
doku hastalıkları, metabolik hastalıklar, migren,
siyanotik konjenital kalp hastalıkları,
enfeksiyonlar, dehidratasyon, nefrotik sendrom,
malignensiler, hemoglobinopatiler, Moyamoya
hastalığı ve travma sayılabilir. Her yıl 100.000
çocuğun 3.3‘den fazlası strok geçirmektedir.
Strok vakalarında neden %75‘den fazlasında izah
edilebilmektedir. Stroklu vakaların %10’u ölüm,
%20’si rekürrensle, 2/3‘ü nörolojik sekelle
sonuçlanmaktadır. Uzun dönemde görülen
sekeller arasında kognitif bozukluk, konuşma
bozukluğu, konvülsiyon ve işitme bozuklukları
sayılabilir (1-3).

165
Yılmaz ve ark.
Bu çalışmada, daha öncesinde sağlıklı olup
minor kafa travmasını (top çarpması) takiben
strok gelişen 15 yaşında bir erkek olgu strokun
etyolojisinde minor kafa travmasının önemini
vurgulamak amacıyla sunuldu.
Vaka Sunumu
15 yaşında erkek hasta bayılma, sol kol ve
bacakta güçsüzlük, ağzında çekilme şikyetleriyle
getirildi. Hikayesinden futbol maçı oynarken
başının sağ tarafına top çarptığı, yaklaşık 15
dakika sonra mide bulantısı başladığı ve hemen
sonra bayıldığı, kendine geldiğinde sol kol ve
bacağında güçsüzlük, ağzında çekilme olduğu
öğrenildi. Fizik muayenesinde genel durum orta,
vital bulgular stabildi. Nörolojik muayenesinde
şuur açık, koopere ve oryante, solda santral tipte
fasiyal paralizi, sol hemipleji ve hemihipoestezi
vardı. Kas gücü sol üst ve alt extremitede 1/5,
sağda 5/5 idi. Planter cevap solda ekstansör idi.
Laboratuvar incelemesinde tam kan sayımı,
serum elektrolitleri, karaciğer ve böbrek
fonksiyon testleri, PT, PTT, fibrinojen, ANA ve
AntiDNA seviyeleri normal idi. Protein C,
protein S ve antitrombin 3 düzeyleri normal idi. F
VIII, F XI, FV Leiden ve protrombin 20210
tetkikleri gönderildi.
komminikan ve sağ medial serebral arterde akım
sinyali izlenmedi (Resim 2). Hastaya akut
serebral infark tanısı ile nadroparin, aspirin, ve
steroid tedavisi başlandı. On beş günlük takibinde
kliniğinde belirgin düzelme görülmeyen hasta
fizik tedavi rehabilitasyon programına alındı.
Hasta halen polikliniğimizde takip edilmektedir.
Resim 2. Serebral MR anjiografide sağ anterior
serebral arterde, komminikan ve sağ medial serebral
arterde akım sinyali yok.
Resim 1. Beyin magnetik rezonans görüntüleme, sağ
lentiform nükleusta , kaudat nükleusta ve temporal lop
kortikal ve beyaz cevherde akut infark , T2 serilerde
hiperintens lezyon alanları, sağ lateral ventrikül frontal
hornu ödeme bağlı basık görünüm.
Beyin magnetik rezonans görüntüleme de sağ
lentiform nükleusta , kaudat nükleusta ve
temporal lop kortikal ve beyaz cevherde akut
infark ile uyumlu görünüm, T2 serilerde
hiperintens lezyon alanları, sağ lateral ventrikül
frontal hornu ödeme bağlı basık görünümde idi
(Resim 1). Serebral MR (Manyetik Rezonans)
anjiografide sağ anterior serebral arterde,
Tartışma
Serebrovasküler hastalıklar çocuklarda
mortalitenin, yaklaşık %3‘ünü oluşturmakta ve
erişkinlere göre daha az sıklıkla görülmektedir.
Etyolojik olarak adultlarla karşılaştırıldığında
farklılık göstermektedir: en sık neden venöz sinüs
oklüzyonu olup, konjenital yada akkiz kalp
hastalıkları, malformasyonlar, metabolik ve
hematolojik hastalıklar, migren-benzeri
vazospastik durumlar ve travma gibi yüzden fazla
etiyolojik faktör sayılabilir. Bununla birlikte
vakaların ancak yaklaşık % 75’inde etioloji
bilinmektedir. Hemorajik ve iskemik olmak üzere
iki çeşit strok vardır, çocuklarda en çok iskemik
strok görülür. Strok klinik prezentasyon,
lokalizasyon ve yaşa bağlı olarak değişkenlik
göstermektedir (1,2,4,5).

166
Çocuklarda strok
Literatürde hafif kafa travmasını takiben
gelişen strok vakaları bildirilmiştir. Muhtemel
mekanizma travmayı takiben arteryal spazm yada
intimal travma ve takibinde gelişen tromboza
bağlı orta serebral arterin dallarındaki akım
bozukluğu ile izah edilmiştir. Çocuklarda minör
kafa travmasını takiben gelişen strok çok sık
değildir, pediatrik strok vakalarında travma
hikayesi olan strok vakalarında sistemik diğer
nedenlerin mutlaka dışlanması gerekmektedir.
Nörolojik düzelme genellikle mükemmel olduğu
için görüntüleme metodlarının olmadığı eski
dönemlerde stroklu bu vakalar, komplike migren
ve akut infantil hemipleji gibi kabul edilmiştir.
Ancak günümüzde detaylı klinik ve radyolojik
inceleme dahilinde bu vakaların aydınlatılması
mümkün olmaktadır. Hematolojik ve romatolojik
nedenlerin dışlanması önemlidir. Ayrıca strok
benzeri tabloya neden olan diğer sistemik
nedenlerin postiktal todd paralizisi, hemiparetik
konvülsiyon, subdural-epidural hemoraji,
çocukların alternan hemiplejisi ayırıcı tanıda akla
gelmelidir (6,7).
Hastamızda minimal travmayı takiben bilinç
kapanması ve hemen ardından sol hemipleji
tablosu ve sol santral tipte fasiyal paralizi
gelişmişti. MRI akut infark ile uyumlu bulundu
ve serebral MR anjiografide sağ anterior serebral
arterde, komminikan ve sağ medial serebral
arterde akım olmadığı saptandı. Yapılan
tetkiklerinde sistemik bir hastalık saptanmadı ve
strokun minör kafa travmasının sonucu geliştiği
kabul edildi.
Hafif kafa travmasının tetiklediği strok
vakalarının değerlendirildiği sekiz vakalık bir
çalışmada travma ile nörolojik defisitin
arasındaki süresinin 15 dk ile 72 saat arasında
değiştiği bildirilmiştir (8). Aynı seride vakaların
tümünde hemiparezi vardı ve beraberinde santral
fasiyal paralizi, disfaji, disfazi ve extrapiramidal
bulgular gibi ilave anormallikler tespit edilmiştir.
MRI (Manyetik rezonans görüntülemesi) ve CT
(Bilgisayarlı Tomografi) çalışmalarında strok
vakalarının çoğunda vaskuler tutulum yerinin orta
serebral arter dalları ve baziler arterde olduğu
gösterilmiştir (8). Çocuk ve adölesanlarda strok
vakalarının %20’sini arteryal disseksiyon
oluşturmaktadır. Strokta CT akut intrakraniyal
kanamayı göstermekte yardımcı olmakla birlikte,
arteryal disseksion ve majör arteryal patolojileri
göstermede yeterli değildir. Arteryal
diseksiyonun gösterilmesinde MRI ve MR
anjiyogrofi kullanılmalıdır (8).
Stroklu çocuklarda vaskulopatiyi detaylı
göstermede serebral anjiografi iyi bir tanı aracı
olmakla birlikte invazifdir. MRI, MRI anjiografi
de vaskulopatiyi değerlendirmede hem sensitif
hem de non-invazif bir tanı aracı olması
nedeniyle çoğu kez serebral anjiografiye tercih
edilebilir (6,7,9). Hastamızda hafif kafa
travmasından 15 dk sonra nörolojik defisit
gelişmesi ve serebal vaskuler tutulum yeri olarak
orta serebral arterin sağ dalının etkilenmesi
literatürde bilgileriyle uyumlu idi. Stroklu
vakamızda MRI ve MRI anjiografi serebral
vasküler tutulumun lokalizasyonunu ve
özelliğini izah etmede yeterli olmuştu.
Sonuçta bu vaka dolayısıyla minör kafa
travmasının strok etiyolojisinde, kofaktör veya
sebep olabileceğini, bu nedenle ayrıntılı anamnez
alınması gerektiğini vurgulamak isteriz.
Kaynaklar
1. Gulati S, Karla V. Stroke in children. Indian J
Pediatr 2003; 70: 639-648.
2. Menkes JH, Sarnat HB. Cerebrovascular
disorders. In: Menkes JH, Sarnat HB (eds).
Child Neurology. Philadelphia: Courier
Westford, 2000, pp 885-917.
3. de Veber G, Roach ES, Riela AR, Wiznitzer
M. Stroke in children: recognition, treatment,
and future direction. Semin Pediatr Neurol
2000; 7: 309-317.
4. Bjornstad A, Skjeldal OH. Ischemic stroke in
children-a diagnostic challenge. Tidsskr Nor
Laegeforen 2001; 121: 1826-1828.
5. Lynch JK. Cerebrovascular disorders in
children. Curr Neurol Neurosci Rep 2004; 4:
129-138.
6. Rivkin MJ, Volpe JJ. Strokes in children.
Pediatr Rev 1996; 17: 265-277.
7. Shaffer L, Rich PM, Pohl KRE, Ganesan V.
Can mild head injury cause ischaemic stroke?
Arch Dis Child 2003; 88: 267-269.
8. Kieslish M, Fiedler A, Heller C, Kreuz W,
Jacobi G. J Neurol Neurosurg Psychiatry
2002; 73: 13-16.
9. Husson B, Lasjaunias P. Radiological
approach to disorders of arterial brain vessels
associa with childhood arterial stroke- a
comparison between MRA and contrast
angiography. Pediatr Radiol 2004; 34: 10-15.