05.03.2015 Views

Ilımlı alkol alımının erkeklerde akut faz proteinlerine etkileri - Tıp ...

Ilımlı alkol alımının erkeklerde akut faz proteinlerine etkileri - Tıp ...

Ilımlı alkol alımının erkeklerde akut faz proteinlerine etkileri - Tıp ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tıp Araştırmaları Dergisi: 2008 : 6 (3) : 136-141<br />

T AD<br />

ARAŞTIRMA<br />

Ilımlı <strong>alkol</strong> alımının <strong>erkeklerde</strong> <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> <strong>proteinlerine</strong><br />

<strong>etkileri</strong><br />

Sadık Büyükbaş 1 , Ali İnal 2 , Hüseyin Atalay 2 , Volkan Kocabaş 1<br />

1 Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı<br />

2 Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı<br />

Özet<br />

Amaç: Literatürde genellikle <strong>alkol</strong> kullanımı ile C-<br />

reaktif protein (CRP) ilişkisi araştırılmış olmasına<br />

rağmen <strong>alkol</strong>ün alfa-1 asit glikoprotein (AAG) ve<br />

alfa-1 antitripsin (AAT) gibi <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> <strong>proteinlerine</strong><br />

etkisi araştırılmamıştır. Bu nedenle ılımlı miktarda<br />

<strong>alkol</strong> alan <strong>erkeklerde</strong> CRP, AAG ve AAT gibi <strong>akut</strong><br />

<strong>faz</strong> proteinlerinin enflamasyon belirteçleri olarak<br />

kullanılıp kullanılamayacağını araştırmak<br />

amaçlandı.<br />

Gereç ve yöntem: Hiç <strong>alkol</strong> almayan 35 kişiden<br />

oluşan kontrol grubu (18-50 yaş arası) ve 46 kişiden<br />

oluşan ılımlı <strong>alkol</strong> grubu (21-53 yaş arası) olmak<br />

üzere toplam 81 kişi çalışmaya alındı. Kan<br />

örnekleri <strong>alkol</strong> alımından 10-12 saat sonra alındı.<br />

Karaciğer fonksiyonları ile ilgili enzim aktiviteleri<br />

ticari kitler kullanılarak <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> protein düzeyleri<br />

immunotürbidimetrik yöntemle ölçüm yapan<br />

kitlerle ölçüldü. İstatistiksel değerlendirilme SPSS<br />

bilgisayar paket programında Student t testi ve<br />

Mann-Whitney U testi ile gerçekleştirildi.<br />

Bulgular: Yaş ve vücut kitle indeksi (BMI)<br />

değerleri bakımından gruplar arasında fark yoktu.<br />

Grupların istatistiksel değerlendirilmesinde AAG<br />

(p=0.004) ve AAT (p=0.010) düzeylerinde kontrol<br />

grubuna kıyasla <strong>alkol</strong> grubunda belirgin bir artış<br />

tespit edilmesi enflamasyon lehinedir. Gruplar<br />

arasındaki gamma glutamil transferaz (GGT),<br />

aspartat transaminaz (AST), alanin transaminaz<br />

Yazışma Adresi:<br />

Doç. Dr. Sadık Büyükbaş<br />

Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi<br />

Biyokimya Anabilim Dalı Meram/Konya<br />

E-mail: drsadik@yahoo.com<br />

(ALT) ve alkalen fosfataz (ALP) değer<br />

farklılıklarının istatistiksel olarak önemsiz olması<br />

ise, enflamasyondan karaciğer dokusunun<br />

incinmediğini düşündürmektedir. Alınan <strong>alkol</strong><br />

miktarı ile CRP, AAG, AAT, GGT, AST, ALT,<br />

ALP, değerleri arasında herhangi bir korelasyon<br />

belirlenemedi.<br />

Sonuç: Çalışmamız ılımlı <strong>alkol</strong> kullanımında; a)<br />

enzimatik karaciğer fonksiyon testleri (GGT, ALT,<br />

AST ve ALP) ve prealbümin konsantrasyonu<br />

açısından olumsuz bir durum oluşmamıştır ve b)<br />

CRP artışının anlamsız olmasına rağmen AAG ve<br />

AAT artışlarının anlamlı olması nedeniyle, CRP<br />

düzeylerini AAG ve AAT düzeyleri ile birlikte<br />

değerlendirmek daha yararlı olabilir.<br />

Anahtar Kelimeler: Alkol, <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> proteinleri, CRP,<br />

AAG, AAT<br />

Effects of moderate alcohol consumption<br />

on acute phase proteins in men<br />

Purpose: While there are studies regarding the<br />

relation between C-reactive protein (CRP) and<br />

alcohol consumption, no data is available regarding<br />

effects of alcohol on acute phase proteins such as<br />

alpha-1 acide glycoprotein (AAG) and alpha-1<br />

antitrypsin (AAT). Whether acute phase proteins<br />

such as CRP, AAG and AAT could be used as<br />

inflamation indicators for man taking moderate<br />

amount of alcohol was aimed to investigate.<br />

Methods: A total of 81 man was recruited for the<br />

study; 35 man with no alcohol use (age range 18-50)<br />

and 46 man with moderate alcohol consuption (age<br />

range 21-53). Blood was drawn 10-12 hours after<br />

alcohol consumption. Liver enzymes related with<br />

liver functions were measured with commercial kits<br />

and acute phase proteins were measured with


137<br />

Büyükbaş ve ark.<br />

immunoturbidimetric methods. Statistical analysis<br />

was done with student’s t test and Mann-Whitney U<br />

tests.<br />

Results: There is no difference between groups in<br />

terms of body mass index. For alcohol group the<br />

AAG (p = 0.004) and α1AT (p = 0.010) levels were<br />

significantly higher compared to controls, this was<br />

interpreted as increased inflamation in this group.<br />

Lack of significant difference between groups in<br />

terms of gamma-glutamyltransferase (GGT),<br />

aspartate aminotransferase (AST), alanine<br />

aminotransferase (ALT) and alkaline phosphatase<br />

(ALP) suggests lack of injury of hepatic tissue due<br />

to this inflamation. No significant correlation was<br />

observed between amount of alcohol consumption<br />

and CRP, AAG, α1AT, GGT, AST, ALT and ALP.<br />

Conclusion: In our study, with moderate alcohol<br />

consumption , a) we did not observe an adverse<br />

effect on liver function tests( GGT, ALT, AST and<br />

ALP) and serum prealbumin levels and b) despite<br />

insignificant increase in CRP , due to significant<br />

increases of AAG and AAT, it will be more helpful<br />

to evaluate CRP values with AAG and AAT levels.<br />

Key Words: Alcohol, acute phase proteins, CRP,<br />

AAG, AAT<br />

Batı toplumlarında ve batılılaşma sürecindeki<br />

toplumlarda <strong>alkol</strong> bağımlılığı önemli bir<br />

problemdir ve giderek artmaktadır. Siroz<br />

vakalarının %74’ünün, kronik pankreatitlerin<br />

%72’sinin ve meme kanserlerinin %13’ünün <strong>alkol</strong><br />

kullanımı ile ilgili olduğu literatür bilgisi, bu<br />

problemin sağlık boyutunu göstermektedir (1,2).<br />

Alkolün %90-95’i karaciğerde metabolize<br />

olması nedeniyle alınan <strong>alkol</strong> miktarına göre,<br />

karaciğer dokusunda hafif bir enflamasyondan<br />

toksik karaciğer hasarına kadar değişebilen<br />

etkilenme söz konusudur. Bu değişimlerin<br />

bazıları <strong>alkol</strong> kullanımının sonlandırılması ile<br />

düzelebilirken bazılarında ise geri dönüşüm<br />

olamamaktadır. Bu nedenle <strong>alkol</strong> kullanımının<br />

yaygın olduğu toplumlarda yapılan çalışmalarla,<br />

hafif (günlük 20 gramdan az) yada ılımlı <strong>alkol</strong><br />

kullanımının (günlük 70 gramdan az) aşırı <strong>alkol</strong><br />

kullanımından (günlük 70 gramdan <strong>faz</strong>la) daha<br />

yararlı olduğu vurgulanmaktadır (3-6). Bu tür<br />

çalışmalarda enflamasyon belirteci olarak C-<br />

reaktif protein (CRP) düzeyleri ölçülmüştür.<br />

Alkolün neden olduğu biyokimyasal<br />

değişiklikler farklı mekanizmalarla oluşmaktadır<br />

(7). Hepatosellüler hasar için alanin transaminaz<br />

(ALT) ve aspartat transaminaz (AST) enzim<br />

aktiviteleri kullanılabilirken alkalen fosfataz<br />

(ALP), gamma glutamil transferaz (GGT),<br />

5´nukleotidaz enzim aktiviteleri hepatobiliyer<br />

fonksiyon için kullanılabilir. Hepatosit membran<br />

hasarı ile GGT ve ALP gibi membran enzimleri<br />

dolaşıma karışabilir. Hepatosit sitozol ve<br />

mitokondrisinde bulunan AST ve ALT enzimleri<br />

ise hepatosellüler nekroz nedeniyle dolaşıma<br />

geçebilir (8,9). Tromso çalışması <strong>alkol</strong> alımı ile<br />

GGT arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu<br />

belirtmektedir (10).<br />

Akut <strong>faz</strong> proteinlerinin (AFP) karaciğerdeki<br />

sentezi interlökin-1 (IL-1), interlökin-6 (IL-6) ve<br />

alfa tümör nekroz faktör (TNF-α) tarafından<br />

düzenlenmektedir. Alkol kullanımının<br />

enflamasyon belirteçlerine etkisini ve<br />

aralarındaki ilişkiyi ele alan çeşitli çalışmalar<br />

vardır (3-5, 11). CRP, alfa-1 asit glikoprotein<br />

(AAG) ve alfa-1 antitripsin (AAT) önemli <strong>akut</strong><br />

<strong>faz</strong> proteinleri olmasına rağmen, <strong>alkol</strong>ün<br />

enflamatuar etkisi ile ilgili olarak genellikle CRP<br />

düzeyleri çalışılmıştır. CRP enflamasyonun<br />

oldukça hassas sistemik bir belirtecidir (12).<br />

AAG öncelikli olarak karaciğer parankim<br />

hücrelerinde sentezlenmesinin yanı sıra, sepsisde<br />

granülosit ve monosit hücrelerinden de kana<br />

verilebilir. Enflamasyonla ilişkili çoğu<br />

durumlarda kan düzeyleri üç-dört kat artabilir.<br />

AAT enflamatuar olaylarda açığa çıkan ve<br />

enflamasyon alanında doku hasarına yol açan<br />

endoproteazları nötralize eden <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> reaktanı<br />

bir proteindir (13). Karaciğer parankim hücre<br />

enflamasyonun da diğer AFP’lerinden hiçbirinde<br />

artış olmadan da AAT konsantrasyonu artabilir.<br />

Literatürde <strong>alkol</strong> kullanımının AAG ve AAT<br />

üzerine olası <strong>etkileri</strong> ile ilgili yeterli çalışma<br />

bulunamamıştır.<br />

Gerek ılımlı miktardaki <strong>alkol</strong> kullanımının CRP<br />

üzerine olan etkisinin güncelliğini koruması<br />

gerekse AAG ve AAT üzerine <strong>alkol</strong> etkisi ile<br />

ilgili literatürün yetersizliği nedeniyle, bu çalışma<br />

ılımlı miktardaki <strong>alkol</strong> alımının CRP, AAG ve<br />

AAT gibi enflamasyon belirteçlerine olası<br />

etkisini ortaya koymak için orta yaş <strong>erkeklerde</strong><br />

planlandı.<br />

Gereç ve Yöntem<br />

Bu araştırma yaşları 18-50 (32.43±8.22) arası<br />

hiç <strong>alkol</strong> almayan 35 erkek kontrol grubu ve<br />

yaşları 21-53 (34.72±9.22) arası 2-4 yıldır günde<br />

20-65 (52.83±15.69) gram <strong>alkol</strong> alan 46 erkek<br />

<strong>alkol</strong> grubu üzerinde gerçekleştirildi.<br />

Günlük 20 gramdan az <strong>alkol</strong> alımını ‘hafif<br />

içici’, 20-70 gr <strong>alkol</strong> alımını ‘ılımlı içici’, 70<br />

gramdan daha <strong>faz</strong>la <strong>alkol</strong> alımını ‘ağır içici’<br />

olarak tanımlayan literatür bilgileri (14) göz<br />

önüne alınarak, grubumuz ‘ılımlı içici’ olarak<br />

belirlenmiştir.<br />

Çalışmaya alınan kişilerin vücut kitle indeksleri<br />

(BMI) kg/m 2 cinsinden hesaplandı. Kontrol


138<br />

Ilımlı Alkol Alan Erkeklerde Akut Faz Proteinleri<br />

Tablo 1. Ilımlı Alkol ve Kontrol Gruplarının Akut Faz Protein ve Karaciğer Enzim Değerleri.<br />

Parametreler Kontrol Alkol p<br />

n 35 46<br />

Yaş 32.4±8.2 34.7±9.2 0.25<br />

BMI (kg/m 2 ) 23.3±2 24.6±2.5 0.09<br />

Prealbümin (mg/dl) 24.70±3.17 23.35±5.24 0.16<br />

Haptoglobin (mg/dl) 130.66±40.04 141.19±40.96 0.28<br />

CRP (mg/L) 3.85±1.34 4.36±1.16 0.09<br />

AAG (mg/dl) 80.51±17.74 92.74±18.41 0.004<br />

AAT (mg/dl) 183.67±37.37 204.75±34.55 0.01<br />

GGT (U/L) 21.09±6.02 23.57±6.95 0.11<br />

AST (U/L) 15.97±3.53 16.37±4.37 0.66<br />

ALT (U/L) 24.37±6.71 27.50±8.49 0.08<br />

ALP (U/L) 58.74±12.93 63.93±12.26 0.07<br />

grubumuzun yaş ve BMI değerleri (yaş 18-50,<br />

BMI 19.6-26.4), <strong>alkol</strong> grubumuzun yaş ve BMI<br />

değerlerine (yaş 21-53, BMI 19.8-28.6) uygun<br />

olacak şekilde kontrol grubu oluşturuldu. Çünkü<br />

CRP değerleri BMI değer artışı ile ilişkili olarak<br />

artabilir (15).<br />

Kişisel bilgilerin gizli tutulacağı ve bu<br />

bilgilerin bu araştırma kapsamı dışında<br />

kullanılmayacağı hususu belirtilerek sözlü ve<br />

yazılı olarak rızası alınan kişiler bu araştırmaya<br />

dahil edilmişlerdir. Yaş, boy ağırlık, sigara ve<br />

ilaç alışkanlığı, fizik aktivite, geçirilen hastalıklar<br />

(özellikle hepatit, siroz vb. kronik karaciğer<br />

hastalığı) ile ilgili bilgiler alındı. Karaciğer<br />

hastalığı hikayesi veya şüphesi olan kişiler<br />

araştırmaya alınmadı. Ayrıca hangi içkiden ne<br />

miktarda ve haftada kaç defa kullandığı<br />

sorgulandı.<br />

Alkol alımı ile ilgili kişisel bilgiler ve <strong>alkol</strong>lü<br />

içkilerin içerdiği <strong>alkol</strong> miktarları (16) göz önüne<br />

alınarak günlük <strong>alkol</strong> miktarı hesaplandı. Türk<br />

rakısında %45 (0.7 litrede 315 gr), birada<br />

çeşidine göre % 2.8-8.3 arası (bir şişe birada<br />

yaklaşık 20 gr), viskide %45-50 arası, votkada<br />

%45 oranında <strong>alkol</strong> bulunur. Alkol yüzde<br />

oranlarından hesaplanan <strong>alkol</strong> miktarı, 1 ml<br />

<strong>alkol</strong>ün 0.8 gr olduğu düşünülerek grama çevrildi.<br />

Hesaplanan haftalık <strong>alkol</strong> tüketim miktarı, <strong>alkol</strong><br />

alınan gün sayısına bölünerek günlük <strong>alkol</strong><br />

kullanımı hesaplandı.<br />

Alkol alımından 10-12 saat sonra ve kontrol<br />

grubundan 10-12 saatlik açlık sonrasında venöz<br />

kan örnekleri alındı. Serum örnekleri -20 0 C’de<br />

beş gün süreyle saklandı. Prealbümin,<br />

haptoglobin, AAG, CRP, ve AAT düzeyleri<br />

immunotürbidimetrik yöntemle ölçüldü. GGT,<br />

ALT, AST ve ALP enzim analizleri kinetik ticari<br />

kitlerle otoanalizörde (Olympus AU2700)<br />

gerçekleştirildi.<br />

İstatistik değerlendirme için SPSS paket<br />

programı kullanılarak Student t testi ve Mann-<br />

Whitney U testi uygulandı. İstatistiksel anlamlılık<br />

için p < 0.05 değeri yeterli olarak kabul edildi.<br />

Bulgular<br />

Tabloda görüldüğü gibi yaş ve BMI değerleri<br />

bakımından, kontrol (yaş 32.4±8.2, BMI 23.3±2)<br />

ve <strong>alkol</strong> (yaş 34.7±9.2, BMI 24.6±2.5)<br />

gruplarımız birbirine yakındır (yaş p = 0.85 ve<br />

BMI p = 0.06). Bu durum yaş ve BMI<br />

farklılığından kaynaklanabilecek farklılıkların<br />

asgariye indirilmesi açısından uygundur.<br />

GGT, AST, ALT ve ALP değerleri her iki grup<br />

için de normal referans değerleri içinde olmakla<br />

beraber <strong>alkol</strong> grubu değerleri kontrol grubuna<br />

kıyasla biraz yüksek olup bu farklılık istatistiksel<br />

olarak önemsiz bulundu. Bu enzim sonuçları<br />

<strong>alkol</strong> grubumuzun karaciğer dokusunda önemli<br />

bir hasar olmadığını desteklemektedir.<br />

Alkol grubunda AAG değerleri normal referans<br />

değerleri içinde olmakla beraber (92.74±18.41<br />

mg/dl), kontrol grubuna (80.51±17.74 mg/dl)<br />

kıyasla yüksek olduğu bulundu bu artış<br />

istatistiksel olarak anlamlı idi (p = 0.004).<br />

CRP değerleri <strong>alkol</strong> grubunda (4.36±1.16<br />

mg/L) kontrol grubuna (3.85±1.34 mg/L) kıyasla<br />

yüksek olmasına rağmen bu artış anlamlı değildi.<br />

Bu durum enflamasyonun hafif olduğunu<br />

düşündürür.<br />

AAT aktivitesi <strong>alkol</strong> grubunda 204.75±34.55<br />

mg/dl ve kontrol grubunda 183.67±37.37 mg/dl


139<br />

Büyükbaş ve ark.<br />

olarak saptanmış olup aradaki fark istatistiksel<br />

olarak önemlidir (p = 0.010).<br />

Alkol grubu haptoglobin değerleri<br />

(141.19±40.96) kontrol grubu (130.66±40.04)<br />

değerlerinden farklı değildi. Bu durum<br />

haptoglobinin enflamasyondan etkilenme<br />

süresinin daha uzun olması ile ilgilidir.<br />

Alkol grubu prealbümin değerlerinin<br />

(23.35±5.24 mg/dl) kontrol grubundan<br />

(24.70±3.17 mg/dl) farklı olmaması, <strong>alkol</strong><br />

grubunun beslenmesinin yeterli olduğu lehinedir.<br />

Alınan <strong>alkol</strong> miktarı ile AST, ALT, ALP, GGT,<br />

AAG, CRP, AAT, haptoglobin ve prealbümin<br />

değerleri arasında herhangi bir korelasyon<br />

belirlenemedi.<br />

Tartışma<br />

Alkolün %90-95’i karaciğerde metabolize<br />

edilmekte ve <strong>alkol</strong>ün %80-85’i asetaldehite<br />

dönüşmektedir. Hepatosit sitoplazmasında <strong>alkol</strong><br />

dehidrogenaz (ADH) ile ve mitokondride<br />

mikrozomal etanol oksitleyici sistemle (MEOS),<br />

<strong>alkol</strong> asetaldehite oksitlenir. Daha sonrasında ise<br />

asetaldehit dehidrogenaz tarafından mitokondride<br />

asetata oksitlenir. ADH Km değerinin (0.5-2<br />

mmol/L) MEOS Km değerinden (7-9 mmol/L)<br />

düşük olması nedeniyle, düşük ve orta dozlarda<br />

alınan <strong>alkol</strong>ün oksidasyonunda ADH önemlidir<br />

(17-19).<br />

Alkol kullanımı ve <strong>alkol</strong>izm için bir tarama<br />

testi olarak GGT kullanılmaktadır (20). Tromso<br />

çalışması (10) <strong>alkol</strong> alımı ile GGT arasında<br />

kuvvetli bir ilişki belirtmekle beraber <strong>alkol</strong> alım<br />

miktar değişiklikleri ile GGT değişimleri<br />

arasındaki ilişkinin zayıf olduğunu<br />

belirtmektedir. Bazı araştırmacılar (20,21) <strong>alkol</strong><br />

alanlardaki GGT aktivite artışının, tüketilen <strong>alkol</strong><br />

miktarından daha çok <strong>alkol</strong>ün biyolojik<br />

<strong>etkileri</strong>yle daha yakından ilişkili olarak<br />

düşünmektedirler. Bizim düşüncemiz de <strong>alkol</strong>ün<br />

biyolojik etkisinin <strong>alkol</strong> miktarından daha önemli<br />

olduğu yönündedir. Nitekim bizim GGT<br />

sonuçlarımız da bu görüşümüzü desteklemektedir.<br />

Alkol grubumuzun GGT, AST, ALT ve ALP<br />

enzim düzeyleri kontrol grubundan hafif yüksek<br />

olup bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi<br />

(p> 0.05). Karaciğer fonksiyon testlerinin bu<br />

durumu, karaciğerde herhangi bir doku<br />

harabiyetinin olmadığı yönünde yorumlanabilir.<br />

Deneysel çalışma göstermiştir ki, günlük<br />

protein ihtiyacının sadece %60’ını sağlayan bir<br />

beslenme ile 14 gün sonra prealbümin üretimi<br />

azalır (22). Yeterli beslenme sağlanması<br />

durumunda ise 4-8 gün içinde tekrar normal<br />

değerlere dönebilir (23). Bu nedenle beslenme<br />

durumunun en uygun belirteci olarak kabul<br />

edilmiştir. Tavsiye edilen yeterli prealbümin<br />

düzeyi 20 mg/dl civarları olup, 15 mg/dl<br />

değerinin altındaki değerler yetersiz kabul edilir.<br />

Alkol grubumuzun prealbümin değerlerinin<br />

(23.35±5.24 mg/dl) normal sınırlar içinde (15-30<br />

mg/dl) olması beslenme yeterliliğini ifade<br />

etmektedir.<br />

Günümüzde <strong>alkol</strong> kullanımı ile enflamasyon<br />

belirteçleri arasındaki olası ilişkilerle ilgili sınırlı<br />

bilgi vardır. Imhof ve arkadaşları (3) ılımlı <strong>alkol</strong><br />

kullanımı (20-40 gr/gün) ile düşük CRP düzeyi<br />

arasında ilişki olduğunu bildirmişlerdir. Bu<br />

araştırmacılar 18-89 yaşları arasında 781 erkek ve<br />

995 kadın toplam 1776 kişi üzerinde<br />

gerçekleştirdikleri çalışmada, çalışmaya alınan<br />

kişileri günlük alınan <strong>alkol</strong> miktarına göre<br />

(gr/gün) altı gruba (<strong>alkol</strong> almayan, 0-20 gr <strong>alkol</strong>,<br />

21-40 gr <strong>alkol</strong>, 41-60 gr <strong>alkol</strong>, 61-80 gr <strong>alkol</strong> ve<br />

80 gr üzeri) ayırmışlardır. Fakat bu araştırmacılar<br />

gruplar arası çoklu karşılaştırma<br />

yapmadıklarından dolayı ılımlı <strong>alkol</strong> grubundaki<br />

CRP konsantrasyon düşüklüğünün diğer<br />

gruplardan istatistiksel olarak farklı olup<br />

olmadığı anlaşılamamaktadır. Özellikle 80 gr/gün<br />

üzeri <strong>alkol</strong> kullanan altıncı grubun 18 kişi gibi<br />

diğer gruplara (<strong>alkol</strong> almayan 178 kişi, 0-20 gr<br />

<strong>alkol</strong> alan 1087 kişi, 21-40 gr <strong>alkol</strong> alan 347 kişi<br />

41-60 gr <strong>alkol</strong> alan 104 kişi) kıyasla oldukça<br />

düşük sayıda olması nedeniyle, bu grubun<br />

korelasyon hesaplaması tartışmaya açıktır.<br />

Albert ve arkadaşları da (4) hiç <strong>alkol</strong><br />

kullanmama veya nadiren <strong>alkol</strong> kullanmaya<br />

kıyasla ılımlı <strong>alkol</strong> kullanımı ile düşük CRP<br />

düzeyi arasında ilişki olduğunu belirtmektedirler.<br />

Bu araştırmacılar 1679 kişi üzerinde yaptıkları bu<br />

çalışmada kişileri ayda, haftada ve günde kaç<br />

defa <strong>alkol</strong> aldıklarına göre (grup 1; hiç <strong>alkol</strong><br />

almayanlar veya ayda bir defadan az, grup 2;<br />

ayda 1-3 defa, grup 3; haftada 1-4 defa, grup 4;<br />

haftada 5-7 defa ve grup 5; günde ikiden <strong>faz</strong>la)<br />

beş gruba ayırmışlardır. Kişilerin aldıkları <strong>alkol</strong><br />

miktarının gram olarak belli olmaması ve içki<br />

çeşidi farklılıkları düşünüldüğünde hangi grubun<br />

ılımlı <strong>alkol</strong> kullanımını temsil ettiğine karar<br />

vermek zordur. Bununla birlikte söz konusu<br />

araştırmacılar grup 4’ü ılımlı <strong>alkol</strong> grubu olarak<br />

tercih etmişlerdir. Gerçek tüketim miktarının<br />

yeterince tespit edilememesi, kullanılan içki tipi<br />

hakkında bilgi eksikliği ve daha önceden içip<br />

şimdi içmeyenlerin hiç <strong>alkol</strong> almayanlardan<br />

ayrılmaması gibi durumlar bu tür çalışmalar için<br />

sınırlayıcı olabilmektedir (4). Bu araştırmacıların<br />

bulgularına göre <strong>alkol</strong> miktarı arttıkça CRP<br />

azalıyor görünmektedir. Grup ayrımında alınan<br />

gram <strong>alkol</strong> miktarının kullanılmaması, grupların<br />

yaş ortalamalarının yüksekliği (58.4 ile 63.5<br />

arası), grup BMI ortalama değerlerinin yüksek<br />

olması (27.8 ile 29.4 arası) göz önüne alındığında


140<br />

Ilımlı Alkol Alan Erkeklerde Akut Faz Proteinleri<br />

bu düşük CRP değeri ihtiyatla karşılanmalıdır.<br />

Kaldı ki ılımlı <strong>alkol</strong> alanların CRP değerleri ile<br />

aşırı <strong>alkol</strong> alanların CRP değerleri arasında<br />

belirgin bir fark bulamamışlardır.<br />

Pai ve arkadaşları (5), yaptıkları çalışmalarında<br />

CRP ve IL-6 konsantrasyonlarını, ılımlı <strong>alkol</strong><br />

tüketenlerde içmeyenlere kıyasla daha düşük<br />

buldular ve bu zıt ilişkinin günlük 15-30 gram<br />

<strong>alkol</strong> tüketenlerde en güçlü olduğunu belirttiler.<br />

Estruch ve arkadaşları (6), 28 günlük <strong>alkol</strong><br />

perhizinden sonra 30 gr <strong>alkol</strong> uygulamasını bir<br />

gruba 100 ml cin ile sağlarken diğer gruba 160 ml<br />

kırmızı şarap ile sağlamıştır. Uygulama öncesi ve<br />

sonrası CRP değerlerini karşılaştırmışlardır.<br />

Alkol uygulaması ile CRP konsantrasyonunda<br />

tespit ettikleri azalmayı kırmızı şarap için<br />

istatistiksel olarak anlamlı bulurken cin için<br />

anlamlı bulmamışlardır. Araştırmacılar her iki<br />

gruba da aynı miktar <strong>alkol</strong> vermelerine rağmen<br />

CRP azalmasının cin verilen grupta istatistiksel<br />

anlamsızlığını açıklayıcı herhangi bir görüş<br />

belirtmemişlerdir.<br />

Bizim çalışmamızda cinsiyet, BMI ve yaş<br />

farklılığından kaynaklanabilecek CRP<br />

konsantrasyon değişimleri; yaş ve BMI<br />

değerlerinin kontrol ve <strong>alkol</strong> grubunda birbirine<br />

çok yakın seçilmesi ve tek cinsiyet tercihi ile<br />

asgariye indirilmiştir. Alkol grubumuzun <strong>akut</strong> <strong>faz</strong><br />

proteinleri CRP, AAG ve AAT konsantrasyonları<br />

normal sınırlar içindedir. Grupların istatistiksel<br />

değerlendirilmesinde AAG (p = 0.004) ve AAT<br />

(p = 0.010) düzeylerinde kontrol grubuna kıyasla<br />

<strong>alkol</strong> grubunda belirgin bir artış tespit edilirken<br />

CRP (p = 0.094) ve haptoglobin (0.279)<br />

düzeylerindeki hafif artış belirgin değildi. Bu<br />

sonuç Imhof, Albert, Pai, Estruch gibi<br />

araştırmacıların bulgularından farklıdır. Fakat<br />

ılımlı <strong>alkol</strong> alımına karşı <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> protein<br />

cevabını diğer araştırmacılar, genellikle CRP ile<br />

değerlendirmişlerdir. Biz ise <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> cevabını<br />

CRP, AAG ve AAT gibi üç <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> proteini ile<br />

değerlendirmeyi tercih ettik. CRP enflamasyonun<br />

oldukça hassas sistemik bir belirteci olup (12)<br />

enflamasyonda öncelikli olarak artar. Daha sonra<br />

ilk on iki saat içinde AAG ve AAT artışı olabilir.<br />

Bu nedenle <strong>alkol</strong> grubumuzda kişilerin <strong>alkol</strong><br />

almaya başladıkları andan 10-12 saat sonra kan<br />

örnekleri alındı. Diğer araştırmacıların (3-6)<br />

materyal metot bölümlerinde kan örneklerini<br />

aldıkları zaman belirtilmemiştir. CRP’nin ana<br />

rolü muhtemelen hasarlanan dokulardan salınan<br />

potansiyel toksik otojen maddeleri fark etmek, bu<br />

maddelere bağlanmak ve daha sonra onları<br />

detoksifiye etmek veya kandan temizlemektir<br />

(24).<br />

Alkol grubumuzdaki haptoglobin<br />

konsantrasyonu kontrol grubundan biraz yüksek<br />

olmakla beraber bu artış istatistiksel olarak<br />

anlamsızdır. Alkol grubumuzdaki CRP, AAG ve<br />

AAT değişimi, olası enflamasyonu işaret<br />

etmektedir. Fakat haptoglobin enflamasyondan 4-<br />

6 gün sonra yükselebilmesi nedeniyle kontrol<br />

grubundan farklı çıkmamıştır.<br />

Sonuçlarımıza göre ılımlı <strong>alkol</strong> grubumuzun; a)<br />

enzimatik karaciğer fonksiyon testleri (GGT,<br />

ALT, AST ve ALP) ve prealbümin<br />

konsantrasyonu değerleri, kontrol grubundan<br />

farklı değildir ve bu durum karaciğer hasarı<br />

olmadığı lehinedir, b) CRP artışının anlamsız<br />

olmasına rağmen AAG ve AAT artışlarının<br />

anlamlı olmasından hareketle enflamasyon<br />

açısından CRP düzeylerinin AAG ve AAT<br />

düzeyleri ile birlikte değerlendirmesinin tek<br />

başına CRP ile değerlendirmeden daha yararlı<br />

olacağını söyleyebiliriz.<br />

Kaynaklar<br />

1. Montalto NJ, Bean P. Use of contemporary<br />

biomarkers in the detection of chronic<br />

alcohol use. Med Sci Monit. 2003;9(12):285-<br />

90.<br />

2. Merrill J, Fox K, Chang H: The Cost of<br />

Substance Abuse to America’s Healthcare<br />

System. Report 1: Medicaid Hospital Costs.<br />

New York, Center on Addiction Substance<br />

Abuse of Columbia University, 1993.<br />

3. Imhof A, Froehlich M, Brenner H, et al.<br />

Effect of alcohol consumption on systemic<br />

markers of inflammation. Lancet<br />

2001;357(9258):763–7.<br />

4. Albert MA, Glynn RJ, Ridker PM. Alcohol<br />

consumption and plasma concentration of C-<br />

reactive protein. Circulation<br />

2003;107(3):443–7.<br />

5. Pai JK, Hankinson SE, Thadhani R, Rifai N,<br />

Pischon T, Rimm EB. Moderate alcohol<br />

consumption and lower levels of<br />

inflammatory markers in US men and<br />

women. Atherosclerosis. 2006;186(1):113-20.<br />

6. Estruch R, Sacanella E, Badia E, Antunez E,<br />

Nicolas JM, Fernandez-Sola J, Rotilio D, de<br />

Gaetano G, Rubin E, Urbano-Marquez A.<br />

Different effects of red wine and gin<br />

consumption on inflammatory biomarkers of<br />

atherosclerosis: a prospective randomized<br />

crossover trial. Effects of wine on<br />

inflammatory markers. Atherosclerosis. 2004;<br />

175(1):117-23.<br />

7. Lippi G, Fedi S, Grassi M et al. Acute phase<br />

proteins in alcoholics with or without liver<br />

injury. Ital J Gastroenterol 1992;24:383-385.<br />

8. Stolz A, Kaplowitz N: Biochemical tests for<br />

liver disease. In Zakim D, Boyer T (eds):<br />

Hepatology: A Textbook of Liver Disease.<br />

2nd ed. Philadelphia, WB Saunders Co,<br />

1990,637-67.


141<br />

Büyükbaş ve ark.<br />

9. Weisiger RA: Laboratory tests in liver<br />

disease. In Wyngaarden JB, Smith LH, Jr,<br />

Bennett JC (eds): Cecil Texbook of Medicine<br />

19th ed. Philadelphia, WB Saunders Co,<br />

1992,760-63.<br />

10. Nilssen O, Forde OH. Seven-year<br />

longitudinal population study of change in<br />

gamma-glutamyltransferase: the Tromso<br />

Study. Am J Epidemiol. 1994;139(8):787-92.<br />

11. Levitan EB, Ridker PM, Manson JE,<br />

Stampfer MJ, Buring JE, Cook NR, Liu S.<br />

Association between consumption of beer,<br />

wine, and liquor and plasma concentration of<br />

high-sensitivity C-reactive protein in women<br />

aged 39 to 89 years. Am J Cardiol. 2005;<br />

96(1):83-8.<br />

12. Nakanishi N, Shiraishi T, Wada M. C-<br />

reactive protein concentration is more<br />

strongly related to metabolic syndrome in<br />

women than in men: the Minoh Study. Circ J.<br />

2005;69(4):386-91.<br />

13. Sifers RN, Shen RF, Woo SL. Genetic control<br />

of human alpha-1 antitrypsin. Mol Biol Med.<br />

1989;6(2):127-35.<br />

14. Matsuka Y, Wang DH, Suganuma N, Imai K,<br />

Ikeda S, Taketa K, Kira S. Differential<br />

responses of serum gammaglutamyltransferase<br />

to alcohol intake in<br />

Japanese males. Acta Med Okayama.<br />

2003;57(4):171-8.<br />

15. Santolaria F, Perez-Cejas A, Aleman MR,<br />

Gonzalez-Reimers E, Milena A, de la Vega<br />

MJ, Martinez-Riera A, Gomez-Rodriguez<br />

MA. Low serum leptin levels and<br />

malnutrition in chronic alcohol misusers<br />

hospitalized by somatic complications.<br />

Alcohol Alcohol. 2003;38(1):60-6.<br />

16. Nutrient Data Laboratory. USDA nutrient<br />

database for standard reference, release 17.<br />

(Accessed April 27, 2005 at<br />

http://www.nal.usda. gov/fnic/foodcomp)<br />

17. Wright F, Marks V. Alcohol. In: Cohen RD,<br />

Lewis B, Alberti GMM, Denmann AM. The<br />

metabolic and molecular basis of acquired<br />

disease. London WB. Saunders Company,<br />

1990;602-624.<br />

18. Martin F, Peters TJ. Alcoholic muscle<br />

disease. Alcohol and Alcoholism<br />

1985;20:125-136.<br />

19. Cherr SZ, Halsted CH, Olin KL et al. The<br />

effect of chronic alcohol ingestion on free<br />

radical defense in miniature pig. J Nutr<br />

1990;120:213-217.<br />

20. Duckert F, Johnsen J, Amundsen A, Stromme<br />

J, Morland J. Co-variation between biological<br />

markers and self-reported alcohol<br />

consumption. A two-year study of the<br />

relationship between changes in consumption<br />

and changes in the biological markers<br />

gamma-glutamyl transpeptidase (GGT) and<br />

average volume per erythrocyte (MCV)<br />

among problem drinkers. Alcohol Alcohol.<br />

1992;27(5):545-55.<br />

21. Pikolainen K, Karkkainen P, Pikkarainen J.<br />

Correlations between biological markers and<br />

alcohol intake as measured by diary and<br />

questionnaire in men. J Stud Alcohol.<br />

1985;46(5):383-7.<br />

22. Le Moullac B, Gouache P, Bleiberg-Daniel F.<br />

Regulation of hepatic transthyretin messenger<br />

RNA levels during moderate protein and food<br />

restriction in rats. J Nutr. 1992;122(4):864-<br />

70.<br />

23. Beck FK, Rosenthal TC. Prealbumin: a<br />

marker for nutritional evaluation. Am Fam<br />

Physician. 2002;65(8):1575-8.<br />

24. Johnson AM, Rohlfs EM, Silverman LM.<br />

Proteins. In Burtis CA, Ashwood ER. (eds):<br />

Tietz Textbook of Clinical Chemistry 3th ed.<br />

Philadelphia, WB Saunders Co 1999: 493.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!