Ilımlı alkol alımının erkeklerde akut faz proteinlerine etkileri - Tıp ...
Ilımlı alkol alımının erkeklerde akut faz proteinlerine etkileri - Tıp ...
Ilımlı alkol alımının erkeklerde akut faz proteinlerine etkileri - Tıp ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tıp Araştırmaları Dergisi: 2008 : 6 (3) : 136-141<br />
T AD<br />
ARAŞTIRMA<br />
Ilımlı <strong>alkol</strong> alımının <strong>erkeklerde</strong> <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> <strong>proteinlerine</strong><br />
<strong>etkileri</strong><br />
Sadık Büyükbaş 1 , Ali İnal 2 , Hüseyin Atalay 2 , Volkan Kocabaş 1<br />
1 Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı<br />
2 Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı<br />
Özet<br />
Amaç: Literatürde genellikle <strong>alkol</strong> kullanımı ile C-<br />
reaktif protein (CRP) ilişkisi araştırılmış olmasına<br />
rağmen <strong>alkol</strong>ün alfa-1 asit glikoprotein (AAG) ve<br />
alfa-1 antitripsin (AAT) gibi <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> <strong>proteinlerine</strong><br />
etkisi araştırılmamıştır. Bu nedenle ılımlı miktarda<br />
<strong>alkol</strong> alan <strong>erkeklerde</strong> CRP, AAG ve AAT gibi <strong>akut</strong><br />
<strong>faz</strong> proteinlerinin enflamasyon belirteçleri olarak<br />
kullanılıp kullanılamayacağını araştırmak<br />
amaçlandı.<br />
Gereç ve yöntem: Hiç <strong>alkol</strong> almayan 35 kişiden<br />
oluşan kontrol grubu (18-50 yaş arası) ve 46 kişiden<br />
oluşan ılımlı <strong>alkol</strong> grubu (21-53 yaş arası) olmak<br />
üzere toplam 81 kişi çalışmaya alındı. Kan<br />
örnekleri <strong>alkol</strong> alımından 10-12 saat sonra alındı.<br />
Karaciğer fonksiyonları ile ilgili enzim aktiviteleri<br />
ticari kitler kullanılarak <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> protein düzeyleri<br />
immunotürbidimetrik yöntemle ölçüm yapan<br />
kitlerle ölçüldü. İstatistiksel değerlendirilme SPSS<br />
bilgisayar paket programında Student t testi ve<br />
Mann-Whitney U testi ile gerçekleştirildi.<br />
Bulgular: Yaş ve vücut kitle indeksi (BMI)<br />
değerleri bakımından gruplar arasında fark yoktu.<br />
Grupların istatistiksel değerlendirilmesinde AAG<br />
(p=0.004) ve AAT (p=0.010) düzeylerinde kontrol<br />
grubuna kıyasla <strong>alkol</strong> grubunda belirgin bir artış<br />
tespit edilmesi enflamasyon lehinedir. Gruplar<br />
arasındaki gamma glutamil transferaz (GGT),<br />
aspartat transaminaz (AST), alanin transaminaz<br />
Yazışma Adresi:<br />
Doç. Dr. Sadık Büyükbaş<br />
Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi<br />
Biyokimya Anabilim Dalı Meram/Konya<br />
E-mail: drsadik@yahoo.com<br />
(ALT) ve alkalen fosfataz (ALP) değer<br />
farklılıklarının istatistiksel olarak önemsiz olması<br />
ise, enflamasyondan karaciğer dokusunun<br />
incinmediğini düşündürmektedir. Alınan <strong>alkol</strong><br />
miktarı ile CRP, AAG, AAT, GGT, AST, ALT,<br />
ALP, değerleri arasında herhangi bir korelasyon<br />
belirlenemedi.<br />
Sonuç: Çalışmamız ılımlı <strong>alkol</strong> kullanımında; a)<br />
enzimatik karaciğer fonksiyon testleri (GGT, ALT,<br />
AST ve ALP) ve prealbümin konsantrasyonu<br />
açısından olumsuz bir durum oluşmamıştır ve b)<br />
CRP artışının anlamsız olmasına rağmen AAG ve<br />
AAT artışlarının anlamlı olması nedeniyle, CRP<br />
düzeylerini AAG ve AAT düzeyleri ile birlikte<br />
değerlendirmek daha yararlı olabilir.<br />
Anahtar Kelimeler: Alkol, <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> proteinleri, CRP,<br />
AAG, AAT<br />
Effects of moderate alcohol consumption<br />
on acute phase proteins in men<br />
Purpose: While there are studies regarding the<br />
relation between C-reactive protein (CRP) and<br />
alcohol consumption, no data is available regarding<br />
effects of alcohol on acute phase proteins such as<br />
alpha-1 acide glycoprotein (AAG) and alpha-1<br />
antitrypsin (AAT). Whether acute phase proteins<br />
such as CRP, AAG and AAT could be used as<br />
inflamation indicators for man taking moderate<br />
amount of alcohol was aimed to investigate.<br />
Methods: A total of 81 man was recruited for the<br />
study; 35 man with no alcohol use (age range 18-50)<br />
and 46 man with moderate alcohol consuption (age<br />
range 21-53). Blood was drawn 10-12 hours after<br />
alcohol consumption. Liver enzymes related with<br />
liver functions were measured with commercial kits<br />
and acute phase proteins were measured with
137<br />
Büyükbaş ve ark.<br />
immunoturbidimetric methods. Statistical analysis<br />
was done with student’s t test and Mann-Whitney U<br />
tests.<br />
Results: There is no difference between groups in<br />
terms of body mass index. For alcohol group the<br />
AAG (p = 0.004) and α1AT (p = 0.010) levels were<br />
significantly higher compared to controls, this was<br />
interpreted as increased inflamation in this group.<br />
Lack of significant difference between groups in<br />
terms of gamma-glutamyltransferase (GGT),<br />
aspartate aminotransferase (AST), alanine<br />
aminotransferase (ALT) and alkaline phosphatase<br />
(ALP) suggests lack of injury of hepatic tissue due<br />
to this inflamation. No significant correlation was<br />
observed between amount of alcohol consumption<br />
and CRP, AAG, α1AT, GGT, AST, ALT and ALP.<br />
Conclusion: In our study, with moderate alcohol<br />
consumption , a) we did not observe an adverse<br />
effect on liver function tests( GGT, ALT, AST and<br />
ALP) and serum prealbumin levels and b) despite<br />
insignificant increase in CRP , due to significant<br />
increases of AAG and AAT, it will be more helpful<br />
to evaluate CRP values with AAG and AAT levels.<br />
Key Words: Alcohol, acute phase proteins, CRP,<br />
AAG, AAT<br />
Batı toplumlarında ve batılılaşma sürecindeki<br />
toplumlarda <strong>alkol</strong> bağımlılığı önemli bir<br />
problemdir ve giderek artmaktadır. Siroz<br />
vakalarının %74’ünün, kronik pankreatitlerin<br />
%72’sinin ve meme kanserlerinin %13’ünün <strong>alkol</strong><br />
kullanımı ile ilgili olduğu literatür bilgisi, bu<br />
problemin sağlık boyutunu göstermektedir (1,2).<br />
Alkolün %90-95’i karaciğerde metabolize<br />
olması nedeniyle alınan <strong>alkol</strong> miktarına göre,<br />
karaciğer dokusunda hafif bir enflamasyondan<br />
toksik karaciğer hasarına kadar değişebilen<br />
etkilenme söz konusudur. Bu değişimlerin<br />
bazıları <strong>alkol</strong> kullanımının sonlandırılması ile<br />
düzelebilirken bazılarında ise geri dönüşüm<br />
olamamaktadır. Bu nedenle <strong>alkol</strong> kullanımının<br />
yaygın olduğu toplumlarda yapılan çalışmalarla,<br />
hafif (günlük 20 gramdan az) yada ılımlı <strong>alkol</strong><br />
kullanımının (günlük 70 gramdan az) aşırı <strong>alkol</strong><br />
kullanımından (günlük 70 gramdan <strong>faz</strong>la) daha<br />
yararlı olduğu vurgulanmaktadır (3-6). Bu tür<br />
çalışmalarda enflamasyon belirteci olarak C-<br />
reaktif protein (CRP) düzeyleri ölçülmüştür.<br />
Alkolün neden olduğu biyokimyasal<br />
değişiklikler farklı mekanizmalarla oluşmaktadır<br />
(7). Hepatosellüler hasar için alanin transaminaz<br />
(ALT) ve aspartat transaminaz (AST) enzim<br />
aktiviteleri kullanılabilirken alkalen fosfataz<br />
(ALP), gamma glutamil transferaz (GGT),<br />
5´nukleotidaz enzim aktiviteleri hepatobiliyer<br />
fonksiyon için kullanılabilir. Hepatosit membran<br />
hasarı ile GGT ve ALP gibi membran enzimleri<br />
dolaşıma karışabilir. Hepatosit sitozol ve<br />
mitokondrisinde bulunan AST ve ALT enzimleri<br />
ise hepatosellüler nekroz nedeniyle dolaşıma<br />
geçebilir (8,9). Tromso çalışması <strong>alkol</strong> alımı ile<br />
GGT arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu<br />
belirtmektedir (10).<br />
Akut <strong>faz</strong> proteinlerinin (AFP) karaciğerdeki<br />
sentezi interlökin-1 (IL-1), interlökin-6 (IL-6) ve<br />
alfa tümör nekroz faktör (TNF-α) tarafından<br />
düzenlenmektedir. Alkol kullanımının<br />
enflamasyon belirteçlerine etkisini ve<br />
aralarındaki ilişkiyi ele alan çeşitli çalışmalar<br />
vardır (3-5, 11). CRP, alfa-1 asit glikoprotein<br />
(AAG) ve alfa-1 antitripsin (AAT) önemli <strong>akut</strong><br />
<strong>faz</strong> proteinleri olmasına rağmen, <strong>alkol</strong>ün<br />
enflamatuar etkisi ile ilgili olarak genellikle CRP<br />
düzeyleri çalışılmıştır. CRP enflamasyonun<br />
oldukça hassas sistemik bir belirtecidir (12).<br />
AAG öncelikli olarak karaciğer parankim<br />
hücrelerinde sentezlenmesinin yanı sıra, sepsisde<br />
granülosit ve monosit hücrelerinden de kana<br />
verilebilir. Enflamasyonla ilişkili çoğu<br />
durumlarda kan düzeyleri üç-dört kat artabilir.<br />
AAT enflamatuar olaylarda açığa çıkan ve<br />
enflamasyon alanında doku hasarına yol açan<br />
endoproteazları nötralize eden <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> reaktanı<br />
bir proteindir (13). Karaciğer parankim hücre<br />
enflamasyonun da diğer AFP’lerinden hiçbirinde<br />
artış olmadan da AAT konsantrasyonu artabilir.<br />
Literatürde <strong>alkol</strong> kullanımının AAG ve AAT<br />
üzerine olası <strong>etkileri</strong> ile ilgili yeterli çalışma<br />
bulunamamıştır.<br />
Gerek ılımlı miktardaki <strong>alkol</strong> kullanımının CRP<br />
üzerine olan etkisinin güncelliğini koruması<br />
gerekse AAG ve AAT üzerine <strong>alkol</strong> etkisi ile<br />
ilgili literatürün yetersizliği nedeniyle, bu çalışma<br />
ılımlı miktardaki <strong>alkol</strong> alımının CRP, AAG ve<br />
AAT gibi enflamasyon belirteçlerine olası<br />
etkisini ortaya koymak için orta yaş <strong>erkeklerde</strong><br />
planlandı.<br />
Gereç ve Yöntem<br />
Bu araştırma yaşları 18-50 (32.43±8.22) arası<br />
hiç <strong>alkol</strong> almayan 35 erkek kontrol grubu ve<br />
yaşları 21-53 (34.72±9.22) arası 2-4 yıldır günde<br />
20-65 (52.83±15.69) gram <strong>alkol</strong> alan 46 erkek<br />
<strong>alkol</strong> grubu üzerinde gerçekleştirildi.<br />
Günlük 20 gramdan az <strong>alkol</strong> alımını ‘hafif<br />
içici’, 20-70 gr <strong>alkol</strong> alımını ‘ılımlı içici’, 70<br />
gramdan daha <strong>faz</strong>la <strong>alkol</strong> alımını ‘ağır içici’<br />
olarak tanımlayan literatür bilgileri (14) göz<br />
önüne alınarak, grubumuz ‘ılımlı içici’ olarak<br />
belirlenmiştir.<br />
Çalışmaya alınan kişilerin vücut kitle indeksleri<br />
(BMI) kg/m 2 cinsinden hesaplandı. Kontrol
138<br />
Ilımlı Alkol Alan Erkeklerde Akut Faz Proteinleri<br />
Tablo 1. Ilımlı Alkol ve Kontrol Gruplarının Akut Faz Protein ve Karaciğer Enzim Değerleri.<br />
Parametreler Kontrol Alkol p<br />
n 35 46<br />
Yaş 32.4±8.2 34.7±9.2 0.25<br />
BMI (kg/m 2 ) 23.3±2 24.6±2.5 0.09<br />
Prealbümin (mg/dl) 24.70±3.17 23.35±5.24 0.16<br />
Haptoglobin (mg/dl) 130.66±40.04 141.19±40.96 0.28<br />
CRP (mg/L) 3.85±1.34 4.36±1.16 0.09<br />
AAG (mg/dl) 80.51±17.74 92.74±18.41 0.004<br />
AAT (mg/dl) 183.67±37.37 204.75±34.55 0.01<br />
GGT (U/L) 21.09±6.02 23.57±6.95 0.11<br />
AST (U/L) 15.97±3.53 16.37±4.37 0.66<br />
ALT (U/L) 24.37±6.71 27.50±8.49 0.08<br />
ALP (U/L) 58.74±12.93 63.93±12.26 0.07<br />
grubumuzun yaş ve BMI değerleri (yaş 18-50,<br />
BMI 19.6-26.4), <strong>alkol</strong> grubumuzun yaş ve BMI<br />
değerlerine (yaş 21-53, BMI 19.8-28.6) uygun<br />
olacak şekilde kontrol grubu oluşturuldu. Çünkü<br />
CRP değerleri BMI değer artışı ile ilişkili olarak<br />
artabilir (15).<br />
Kişisel bilgilerin gizli tutulacağı ve bu<br />
bilgilerin bu araştırma kapsamı dışında<br />
kullanılmayacağı hususu belirtilerek sözlü ve<br />
yazılı olarak rızası alınan kişiler bu araştırmaya<br />
dahil edilmişlerdir. Yaş, boy ağırlık, sigara ve<br />
ilaç alışkanlığı, fizik aktivite, geçirilen hastalıklar<br />
(özellikle hepatit, siroz vb. kronik karaciğer<br />
hastalığı) ile ilgili bilgiler alındı. Karaciğer<br />
hastalığı hikayesi veya şüphesi olan kişiler<br />
araştırmaya alınmadı. Ayrıca hangi içkiden ne<br />
miktarda ve haftada kaç defa kullandığı<br />
sorgulandı.<br />
Alkol alımı ile ilgili kişisel bilgiler ve <strong>alkol</strong>lü<br />
içkilerin içerdiği <strong>alkol</strong> miktarları (16) göz önüne<br />
alınarak günlük <strong>alkol</strong> miktarı hesaplandı. Türk<br />
rakısında %45 (0.7 litrede 315 gr), birada<br />
çeşidine göre % 2.8-8.3 arası (bir şişe birada<br />
yaklaşık 20 gr), viskide %45-50 arası, votkada<br />
%45 oranında <strong>alkol</strong> bulunur. Alkol yüzde<br />
oranlarından hesaplanan <strong>alkol</strong> miktarı, 1 ml<br />
<strong>alkol</strong>ün 0.8 gr olduğu düşünülerek grama çevrildi.<br />
Hesaplanan haftalık <strong>alkol</strong> tüketim miktarı, <strong>alkol</strong><br />
alınan gün sayısına bölünerek günlük <strong>alkol</strong><br />
kullanımı hesaplandı.<br />
Alkol alımından 10-12 saat sonra ve kontrol<br />
grubundan 10-12 saatlik açlık sonrasında venöz<br />
kan örnekleri alındı. Serum örnekleri -20 0 C’de<br />
beş gün süreyle saklandı. Prealbümin,<br />
haptoglobin, AAG, CRP, ve AAT düzeyleri<br />
immunotürbidimetrik yöntemle ölçüldü. GGT,<br />
ALT, AST ve ALP enzim analizleri kinetik ticari<br />
kitlerle otoanalizörde (Olympus AU2700)<br />
gerçekleştirildi.<br />
İstatistik değerlendirme için SPSS paket<br />
programı kullanılarak Student t testi ve Mann-<br />
Whitney U testi uygulandı. İstatistiksel anlamlılık<br />
için p < 0.05 değeri yeterli olarak kabul edildi.<br />
Bulgular<br />
Tabloda görüldüğü gibi yaş ve BMI değerleri<br />
bakımından, kontrol (yaş 32.4±8.2, BMI 23.3±2)<br />
ve <strong>alkol</strong> (yaş 34.7±9.2, BMI 24.6±2.5)<br />
gruplarımız birbirine yakındır (yaş p = 0.85 ve<br />
BMI p = 0.06). Bu durum yaş ve BMI<br />
farklılığından kaynaklanabilecek farklılıkların<br />
asgariye indirilmesi açısından uygundur.<br />
GGT, AST, ALT ve ALP değerleri her iki grup<br />
için de normal referans değerleri içinde olmakla<br />
beraber <strong>alkol</strong> grubu değerleri kontrol grubuna<br />
kıyasla biraz yüksek olup bu farklılık istatistiksel<br />
olarak önemsiz bulundu. Bu enzim sonuçları<br />
<strong>alkol</strong> grubumuzun karaciğer dokusunda önemli<br />
bir hasar olmadığını desteklemektedir.<br />
Alkol grubunda AAG değerleri normal referans<br />
değerleri içinde olmakla beraber (92.74±18.41<br />
mg/dl), kontrol grubuna (80.51±17.74 mg/dl)<br />
kıyasla yüksek olduğu bulundu bu artış<br />
istatistiksel olarak anlamlı idi (p = 0.004).<br />
CRP değerleri <strong>alkol</strong> grubunda (4.36±1.16<br />
mg/L) kontrol grubuna (3.85±1.34 mg/L) kıyasla<br />
yüksek olmasına rağmen bu artış anlamlı değildi.<br />
Bu durum enflamasyonun hafif olduğunu<br />
düşündürür.<br />
AAT aktivitesi <strong>alkol</strong> grubunda 204.75±34.55<br />
mg/dl ve kontrol grubunda 183.67±37.37 mg/dl
139<br />
Büyükbaş ve ark.<br />
olarak saptanmış olup aradaki fark istatistiksel<br />
olarak önemlidir (p = 0.010).<br />
Alkol grubu haptoglobin değerleri<br />
(141.19±40.96) kontrol grubu (130.66±40.04)<br />
değerlerinden farklı değildi. Bu durum<br />
haptoglobinin enflamasyondan etkilenme<br />
süresinin daha uzun olması ile ilgilidir.<br />
Alkol grubu prealbümin değerlerinin<br />
(23.35±5.24 mg/dl) kontrol grubundan<br />
(24.70±3.17 mg/dl) farklı olmaması, <strong>alkol</strong><br />
grubunun beslenmesinin yeterli olduğu lehinedir.<br />
Alınan <strong>alkol</strong> miktarı ile AST, ALT, ALP, GGT,<br />
AAG, CRP, AAT, haptoglobin ve prealbümin<br />
değerleri arasında herhangi bir korelasyon<br />
belirlenemedi.<br />
Tartışma<br />
Alkolün %90-95’i karaciğerde metabolize<br />
edilmekte ve <strong>alkol</strong>ün %80-85’i asetaldehite<br />
dönüşmektedir. Hepatosit sitoplazmasında <strong>alkol</strong><br />
dehidrogenaz (ADH) ile ve mitokondride<br />
mikrozomal etanol oksitleyici sistemle (MEOS),<br />
<strong>alkol</strong> asetaldehite oksitlenir. Daha sonrasında ise<br />
asetaldehit dehidrogenaz tarafından mitokondride<br />
asetata oksitlenir. ADH Km değerinin (0.5-2<br />
mmol/L) MEOS Km değerinden (7-9 mmol/L)<br />
düşük olması nedeniyle, düşük ve orta dozlarda<br />
alınan <strong>alkol</strong>ün oksidasyonunda ADH önemlidir<br />
(17-19).<br />
Alkol kullanımı ve <strong>alkol</strong>izm için bir tarama<br />
testi olarak GGT kullanılmaktadır (20). Tromso<br />
çalışması (10) <strong>alkol</strong> alımı ile GGT arasında<br />
kuvvetli bir ilişki belirtmekle beraber <strong>alkol</strong> alım<br />
miktar değişiklikleri ile GGT değişimleri<br />
arasındaki ilişkinin zayıf olduğunu<br />
belirtmektedir. Bazı araştırmacılar (20,21) <strong>alkol</strong><br />
alanlardaki GGT aktivite artışının, tüketilen <strong>alkol</strong><br />
miktarından daha çok <strong>alkol</strong>ün biyolojik<br />
<strong>etkileri</strong>yle daha yakından ilişkili olarak<br />
düşünmektedirler. Bizim düşüncemiz de <strong>alkol</strong>ün<br />
biyolojik etkisinin <strong>alkol</strong> miktarından daha önemli<br />
olduğu yönündedir. Nitekim bizim GGT<br />
sonuçlarımız da bu görüşümüzü desteklemektedir.<br />
Alkol grubumuzun GGT, AST, ALT ve ALP<br />
enzim düzeyleri kontrol grubundan hafif yüksek<br />
olup bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi<br />
(p> 0.05). Karaciğer fonksiyon testlerinin bu<br />
durumu, karaciğerde herhangi bir doku<br />
harabiyetinin olmadığı yönünde yorumlanabilir.<br />
Deneysel çalışma göstermiştir ki, günlük<br />
protein ihtiyacının sadece %60’ını sağlayan bir<br />
beslenme ile 14 gün sonra prealbümin üretimi<br />
azalır (22). Yeterli beslenme sağlanması<br />
durumunda ise 4-8 gün içinde tekrar normal<br />
değerlere dönebilir (23). Bu nedenle beslenme<br />
durumunun en uygun belirteci olarak kabul<br />
edilmiştir. Tavsiye edilen yeterli prealbümin<br />
düzeyi 20 mg/dl civarları olup, 15 mg/dl<br />
değerinin altındaki değerler yetersiz kabul edilir.<br />
Alkol grubumuzun prealbümin değerlerinin<br />
(23.35±5.24 mg/dl) normal sınırlar içinde (15-30<br />
mg/dl) olması beslenme yeterliliğini ifade<br />
etmektedir.<br />
Günümüzde <strong>alkol</strong> kullanımı ile enflamasyon<br />
belirteçleri arasındaki olası ilişkilerle ilgili sınırlı<br />
bilgi vardır. Imhof ve arkadaşları (3) ılımlı <strong>alkol</strong><br />
kullanımı (20-40 gr/gün) ile düşük CRP düzeyi<br />
arasında ilişki olduğunu bildirmişlerdir. Bu<br />
araştırmacılar 18-89 yaşları arasında 781 erkek ve<br />
995 kadın toplam 1776 kişi üzerinde<br />
gerçekleştirdikleri çalışmada, çalışmaya alınan<br />
kişileri günlük alınan <strong>alkol</strong> miktarına göre<br />
(gr/gün) altı gruba (<strong>alkol</strong> almayan, 0-20 gr <strong>alkol</strong>,<br />
21-40 gr <strong>alkol</strong>, 41-60 gr <strong>alkol</strong>, 61-80 gr <strong>alkol</strong> ve<br />
80 gr üzeri) ayırmışlardır. Fakat bu araştırmacılar<br />
gruplar arası çoklu karşılaştırma<br />
yapmadıklarından dolayı ılımlı <strong>alkol</strong> grubundaki<br />
CRP konsantrasyon düşüklüğünün diğer<br />
gruplardan istatistiksel olarak farklı olup<br />
olmadığı anlaşılamamaktadır. Özellikle 80 gr/gün<br />
üzeri <strong>alkol</strong> kullanan altıncı grubun 18 kişi gibi<br />
diğer gruplara (<strong>alkol</strong> almayan 178 kişi, 0-20 gr<br />
<strong>alkol</strong> alan 1087 kişi, 21-40 gr <strong>alkol</strong> alan 347 kişi<br />
41-60 gr <strong>alkol</strong> alan 104 kişi) kıyasla oldukça<br />
düşük sayıda olması nedeniyle, bu grubun<br />
korelasyon hesaplaması tartışmaya açıktır.<br />
Albert ve arkadaşları da (4) hiç <strong>alkol</strong><br />
kullanmama veya nadiren <strong>alkol</strong> kullanmaya<br />
kıyasla ılımlı <strong>alkol</strong> kullanımı ile düşük CRP<br />
düzeyi arasında ilişki olduğunu belirtmektedirler.<br />
Bu araştırmacılar 1679 kişi üzerinde yaptıkları bu<br />
çalışmada kişileri ayda, haftada ve günde kaç<br />
defa <strong>alkol</strong> aldıklarına göre (grup 1; hiç <strong>alkol</strong><br />
almayanlar veya ayda bir defadan az, grup 2;<br />
ayda 1-3 defa, grup 3; haftada 1-4 defa, grup 4;<br />
haftada 5-7 defa ve grup 5; günde ikiden <strong>faz</strong>la)<br />
beş gruba ayırmışlardır. Kişilerin aldıkları <strong>alkol</strong><br />
miktarının gram olarak belli olmaması ve içki<br />
çeşidi farklılıkları düşünüldüğünde hangi grubun<br />
ılımlı <strong>alkol</strong> kullanımını temsil ettiğine karar<br />
vermek zordur. Bununla birlikte söz konusu<br />
araştırmacılar grup 4’ü ılımlı <strong>alkol</strong> grubu olarak<br />
tercih etmişlerdir. Gerçek tüketim miktarının<br />
yeterince tespit edilememesi, kullanılan içki tipi<br />
hakkında bilgi eksikliği ve daha önceden içip<br />
şimdi içmeyenlerin hiç <strong>alkol</strong> almayanlardan<br />
ayrılmaması gibi durumlar bu tür çalışmalar için<br />
sınırlayıcı olabilmektedir (4). Bu araştırmacıların<br />
bulgularına göre <strong>alkol</strong> miktarı arttıkça CRP<br />
azalıyor görünmektedir. Grup ayrımında alınan<br />
gram <strong>alkol</strong> miktarının kullanılmaması, grupların<br />
yaş ortalamalarının yüksekliği (58.4 ile 63.5<br />
arası), grup BMI ortalama değerlerinin yüksek<br />
olması (27.8 ile 29.4 arası) göz önüne alındığında
140<br />
Ilımlı Alkol Alan Erkeklerde Akut Faz Proteinleri<br />
bu düşük CRP değeri ihtiyatla karşılanmalıdır.<br />
Kaldı ki ılımlı <strong>alkol</strong> alanların CRP değerleri ile<br />
aşırı <strong>alkol</strong> alanların CRP değerleri arasında<br />
belirgin bir fark bulamamışlardır.<br />
Pai ve arkadaşları (5), yaptıkları çalışmalarında<br />
CRP ve IL-6 konsantrasyonlarını, ılımlı <strong>alkol</strong><br />
tüketenlerde içmeyenlere kıyasla daha düşük<br />
buldular ve bu zıt ilişkinin günlük 15-30 gram<br />
<strong>alkol</strong> tüketenlerde en güçlü olduğunu belirttiler.<br />
Estruch ve arkadaşları (6), 28 günlük <strong>alkol</strong><br />
perhizinden sonra 30 gr <strong>alkol</strong> uygulamasını bir<br />
gruba 100 ml cin ile sağlarken diğer gruba 160 ml<br />
kırmızı şarap ile sağlamıştır. Uygulama öncesi ve<br />
sonrası CRP değerlerini karşılaştırmışlardır.<br />
Alkol uygulaması ile CRP konsantrasyonunda<br />
tespit ettikleri azalmayı kırmızı şarap için<br />
istatistiksel olarak anlamlı bulurken cin için<br />
anlamlı bulmamışlardır. Araştırmacılar her iki<br />
gruba da aynı miktar <strong>alkol</strong> vermelerine rağmen<br />
CRP azalmasının cin verilen grupta istatistiksel<br />
anlamsızlığını açıklayıcı herhangi bir görüş<br />
belirtmemişlerdir.<br />
Bizim çalışmamızda cinsiyet, BMI ve yaş<br />
farklılığından kaynaklanabilecek CRP<br />
konsantrasyon değişimleri; yaş ve BMI<br />
değerlerinin kontrol ve <strong>alkol</strong> grubunda birbirine<br />
çok yakın seçilmesi ve tek cinsiyet tercihi ile<br />
asgariye indirilmiştir. Alkol grubumuzun <strong>akut</strong> <strong>faz</strong><br />
proteinleri CRP, AAG ve AAT konsantrasyonları<br />
normal sınırlar içindedir. Grupların istatistiksel<br />
değerlendirilmesinde AAG (p = 0.004) ve AAT<br />
(p = 0.010) düzeylerinde kontrol grubuna kıyasla<br />
<strong>alkol</strong> grubunda belirgin bir artış tespit edilirken<br />
CRP (p = 0.094) ve haptoglobin (0.279)<br />
düzeylerindeki hafif artış belirgin değildi. Bu<br />
sonuç Imhof, Albert, Pai, Estruch gibi<br />
araştırmacıların bulgularından farklıdır. Fakat<br />
ılımlı <strong>alkol</strong> alımına karşı <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> protein<br />
cevabını diğer araştırmacılar, genellikle CRP ile<br />
değerlendirmişlerdir. Biz ise <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> cevabını<br />
CRP, AAG ve AAT gibi üç <strong>akut</strong> <strong>faz</strong> proteini ile<br />
değerlendirmeyi tercih ettik. CRP enflamasyonun<br />
oldukça hassas sistemik bir belirteci olup (12)<br />
enflamasyonda öncelikli olarak artar. Daha sonra<br />
ilk on iki saat içinde AAG ve AAT artışı olabilir.<br />
Bu nedenle <strong>alkol</strong> grubumuzda kişilerin <strong>alkol</strong><br />
almaya başladıkları andan 10-12 saat sonra kan<br />
örnekleri alındı. Diğer araştırmacıların (3-6)<br />
materyal metot bölümlerinde kan örneklerini<br />
aldıkları zaman belirtilmemiştir. CRP’nin ana<br />
rolü muhtemelen hasarlanan dokulardan salınan<br />
potansiyel toksik otojen maddeleri fark etmek, bu<br />
maddelere bağlanmak ve daha sonra onları<br />
detoksifiye etmek veya kandan temizlemektir<br />
(24).<br />
Alkol grubumuzdaki haptoglobin<br />
konsantrasyonu kontrol grubundan biraz yüksek<br />
olmakla beraber bu artış istatistiksel olarak<br />
anlamsızdır. Alkol grubumuzdaki CRP, AAG ve<br />
AAT değişimi, olası enflamasyonu işaret<br />
etmektedir. Fakat haptoglobin enflamasyondan 4-<br />
6 gün sonra yükselebilmesi nedeniyle kontrol<br />
grubundan farklı çıkmamıştır.<br />
Sonuçlarımıza göre ılımlı <strong>alkol</strong> grubumuzun; a)<br />
enzimatik karaciğer fonksiyon testleri (GGT,<br />
ALT, AST ve ALP) ve prealbümin<br />
konsantrasyonu değerleri, kontrol grubundan<br />
farklı değildir ve bu durum karaciğer hasarı<br />
olmadığı lehinedir, b) CRP artışının anlamsız<br />
olmasına rağmen AAG ve AAT artışlarının<br />
anlamlı olmasından hareketle enflamasyon<br />
açısından CRP düzeylerinin AAG ve AAT<br />
düzeyleri ile birlikte değerlendirmesinin tek<br />
başına CRP ile değerlendirmeden daha yararlı<br />
olacağını söyleyebiliriz.<br />
Kaynaklar<br />
1. Montalto NJ, Bean P. Use of contemporary<br />
biomarkers in the detection of chronic<br />
alcohol use. Med Sci Monit. 2003;9(12):285-<br />
90.<br />
2. Merrill J, Fox K, Chang H: The Cost of<br />
Substance Abuse to America’s Healthcare<br />
System. Report 1: Medicaid Hospital Costs.<br />
New York, Center on Addiction Substance<br />
Abuse of Columbia University, 1993.<br />
3. Imhof A, Froehlich M, Brenner H, et al.<br />
Effect of alcohol consumption on systemic<br />
markers of inflammation. Lancet<br />
2001;357(9258):763–7.<br />
4. Albert MA, Glynn RJ, Ridker PM. Alcohol<br />
consumption and plasma concentration of C-<br />
reactive protein. Circulation<br />
2003;107(3):443–7.<br />
5. Pai JK, Hankinson SE, Thadhani R, Rifai N,<br />
Pischon T, Rimm EB. Moderate alcohol<br />
consumption and lower levels of<br />
inflammatory markers in US men and<br />
women. Atherosclerosis. 2006;186(1):113-20.<br />
6. Estruch R, Sacanella E, Badia E, Antunez E,<br />
Nicolas JM, Fernandez-Sola J, Rotilio D, de<br />
Gaetano G, Rubin E, Urbano-Marquez A.<br />
Different effects of red wine and gin<br />
consumption on inflammatory biomarkers of<br />
atherosclerosis: a prospective randomized<br />
crossover trial. Effects of wine on<br />
inflammatory markers. Atherosclerosis. 2004;<br />
175(1):117-23.<br />
7. Lippi G, Fedi S, Grassi M et al. Acute phase<br />
proteins in alcoholics with or without liver<br />
injury. Ital J Gastroenterol 1992;24:383-385.<br />
8. Stolz A, Kaplowitz N: Biochemical tests for<br />
liver disease. In Zakim D, Boyer T (eds):<br />
Hepatology: A Textbook of Liver Disease.<br />
2nd ed. Philadelphia, WB Saunders Co,<br />
1990,637-67.
141<br />
Büyükbaş ve ark.<br />
9. Weisiger RA: Laboratory tests in liver<br />
disease. In Wyngaarden JB, Smith LH, Jr,<br />
Bennett JC (eds): Cecil Texbook of Medicine<br />
19th ed. Philadelphia, WB Saunders Co,<br />
1992,760-63.<br />
10. Nilssen O, Forde OH. Seven-year<br />
longitudinal population study of change in<br />
gamma-glutamyltransferase: the Tromso<br />
Study. Am J Epidemiol. 1994;139(8):787-92.<br />
11. Levitan EB, Ridker PM, Manson JE,<br />
Stampfer MJ, Buring JE, Cook NR, Liu S.<br />
Association between consumption of beer,<br />
wine, and liquor and plasma concentration of<br />
high-sensitivity C-reactive protein in women<br />
aged 39 to 89 years. Am J Cardiol. 2005;<br />
96(1):83-8.<br />
12. Nakanishi N, Shiraishi T, Wada M. C-<br />
reactive protein concentration is more<br />
strongly related to metabolic syndrome in<br />
women than in men: the Minoh Study. Circ J.<br />
2005;69(4):386-91.<br />
13. Sifers RN, Shen RF, Woo SL. Genetic control<br />
of human alpha-1 antitrypsin. Mol Biol Med.<br />
1989;6(2):127-35.<br />
14. Matsuka Y, Wang DH, Suganuma N, Imai K,<br />
Ikeda S, Taketa K, Kira S. Differential<br />
responses of serum gammaglutamyltransferase<br />
to alcohol intake in<br />
Japanese males. Acta Med Okayama.<br />
2003;57(4):171-8.<br />
15. Santolaria F, Perez-Cejas A, Aleman MR,<br />
Gonzalez-Reimers E, Milena A, de la Vega<br />
MJ, Martinez-Riera A, Gomez-Rodriguez<br />
MA. Low serum leptin levels and<br />
malnutrition in chronic alcohol misusers<br />
hospitalized by somatic complications.<br />
Alcohol Alcohol. 2003;38(1):60-6.<br />
16. Nutrient Data Laboratory. USDA nutrient<br />
database for standard reference, release 17.<br />
(Accessed April 27, 2005 at<br />
http://www.nal.usda. gov/fnic/foodcomp)<br />
17. Wright F, Marks V. Alcohol. In: Cohen RD,<br />
Lewis B, Alberti GMM, Denmann AM. The<br />
metabolic and molecular basis of acquired<br />
disease. London WB. Saunders Company,<br />
1990;602-624.<br />
18. Martin F, Peters TJ. Alcoholic muscle<br />
disease. Alcohol and Alcoholism<br />
1985;20:125-136.<br />
19. Cherr SZ, Halsted CH, Olin KL et al. The<br />
effect of chronic alcohol ingestion on free<br />
radical defense in miniature pig. J Nutr<br />
1990;120:213-217.<br />
20. Duckert F, Johnsen J, Amundsen A, Stromme<br />
J, Morland J. Co-variation between biological<br />
markers and self-reported alcohol<br />
consumption. A two-year study of the<br />
relationship between changes in consumption<br />
and changes in the biological markers<br />
gamma-glutamyl transpeptidase (GGT) and<br />
average volume per erythrocyte (MCV)<br />
among problem drinkers. Alcohol Alcohol.<br />
1992;27(5):545-55.<br />
21. Pikolainen K, Karkkainen P, Pikkarainen J.<br />
Correlations between biological markers and<br />
alcohol intake as measured by diary and<br />
questionnaire in men. J Stud Alcohol.<br />
1985;46(5):383-7.<br />
22. Le Moullac B, Gouache P, Bleiberg-Daniel F.<br />
Regulation of hepatic transthyretin messenger<br />
RNA levels during moderate protein and food<br />
restriction in rats. J Nutr. 1992;122(4):864-<br />
70.<br />
23. Beck FK, Rosenthal TC. Prealbumin: a<br />
marker for nutritional evaluation. Am Fam<br />
Physician. 2002;65(8):1575-8.<br />
24. Johnson AM, Rohlfs EM, Silverman LM.<br />
Proteins. In Burtis CA, Ashwood ER. (eds):<br />
Tietz Textbook of Clinical Chemistry 3th ed.<br />
Philadelphia, WB Saunders Co 1999: 493.