07042015101733_kof6Ivt-2-101733_say_-3

Recommendations

Info

İÇİNDEKİLER CİHANNÜMA DIŞ İLİŞKİLER KOORDİNATÖRLÜĞÜ ARAŞTIRMA BÜLTENİ SAYI 3 - MART 2015 Demokrasi, insan hakları, hümanizm gibi kavramların yüceltildiği bir zamanda başlarına gelen musibetlere inanamadılar. Bu çağda bu olur mu diye düşündüler önce. Üstelik Avrupa’nın arka bahçesi olarak adlandırılan Balkanlar’ın orta yerinde vuku buldu bütün bunlar. Dünyanın gözü önünde gerçekleşti. Evet, herkesin gözü önünde meydana gelen bu savaşta Boşnaklar “Müslüman” kimliklerinin bilincine erdiler. Batı’nın bazen sessiz kalarak bazen de yardımcı olarak Sırp ve Hırvatlarla elbirlik yok etmek istedikleri, tahammül edemedikleri bu kimlik, aksine o toprakların yeşil çuha örtüsünde farklı bir tona bürünerek daha bir sahibini buldu. Boşnaklar başlarına gelenlerin sırf bu kimliklerinden ötürü olduğunun farkına vardılar. Çetnikler ve Ustaşalar onların diline ve soyuna bakmaksızın “Siz Türk ve Müslümansınız!” diye saldırıyorlardı. Çünkü haklı olarak yüzyılların uygulaması ile Boşnaklığı, Türklükle ve Müslümanlıkla eşitliyorlardı. Bosnalı Müslümanlara karşı yapılan bu zulüm ve işkence sadece son savaşta yapılanla sınırlı değil kuşkusuz. Yugoslavya döneminde de, hatta Osmanlı çekildikten sonra bölgeyi işgal eden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu devrinde de aynı zulüm ve işkencelere defalarca maruz kaldıkları görülmüştür. Bunu, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı tarafından yayımlanmış 2 son dönem Osmanlı belgelerinden de periyodik olarak gün gün takip edebiliriz. Bosnalı Müslümanların yetiştirdiği, siyasi sıfatından daha çok düşünür yönüyle de öne çıkan Rusmir Mahmudçehajiç’in bu konudaki düşünceleri, Boşnakların yaşadıkları bölgede nasıl çetin bir sınavla karşı karşıya olduklarını gösteriyor bize: “Bosna, asırlar süren trajedisi içinde -insanoğlunun kökleşmiş iyimserliği <strong>say</strong>esinde gelecekte yok olacağını ümit ettiğimiz- şer kuvvetlerinin kurbanı olmuştur. Dünyanın geleceği, Bosna’nın emsâli bulunmayan çok yönlü ruhanî kimliğini oluşturan etkenlerin ve ilkelerin gücüne bağlıdır. Bu ilkelerin farkında olmak, birçok insan için şu anda çok dar ve çok uzak görünen ‘dar kapı’yla özdeştir. Bu kapı, o kadar uzaktadır ki yolu bulmamızı sağlayan izler çok belirsizdir. Diğer seçenek, yokuş aşağı inen ‘geniş yol’dur. Fakat yücelere tırmanan dar yolun farkında olan ve varlıklarını her bir zerresi ile ona adamış bulunan küçük bir grup, Bosna’nın geleceğinin teminatıdır.” 3 1991–92 yıllarında Bosna-Hersek Hükûmetinde başbakan yardımcısı olarak görev yapan ve daha sonra Saraybosna Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalışan Mahmudçehajiç soğukkanlı düşünen, olayların sıcaklığına kapılıp fevrî hareket etmeyen bir düşünür. 20. yüzyılın sonunda ülkesinde yaşanan savaşın nasıl çıktığını ve çıkartıldığını satır aralarına kadar bütün ayrıntısıyla bilmesine rağmen, o yine de -çoğu sağduyulu Müslüman Boşnak aydını gibi- “paradoks” olarak tanımladığı Bosna’daki farklı unsurların birlikte yaşamasına taraftardır: Bosna ve Boşnak siyasetinin yaşaması için gerekli şartın, Sırplar ve Hırvatlarla kurulacak diyalog olması büyük bir paradokstur. Bosna’daki Sırpların ve Hırvatların, Bosna ve Boşnak karşıtı planlar doğrultusunda kullanılıyor olmaları, onların dışlanmasını gerektirmez. Eğer onları dışlarsak, Boşnak siyasetini ‘kan ve toprak’ siyasetine indirgemiş oluruz. Boşnakların kimliklerine, İslâm’dan kaynak bulmaları gerektiği sonucuna varabiliriz; bu kaynak, İslâm’ın farklılık içindeki birliğe güç vermesini sağlayan bir stratejidir. Birlik içinde farklılığı kabul etmek, Boşnakların İslâm’la ve Bosna’yla olan bağlarını zayıflatmaz. Aksine gelenekler arasındaki ilişkinin farkında olmak, Boşnak maneviyatının temelini teşkil eder. 16
CİHANNÜMA DIŞ İLİŞKİLER KOORDİNATÖRLÜĞÜ ARAŞTIRMA BÜLTENİ SAYI 3 - MART 2015 İÇİNDEKİLER İslâm karşıtı, Bosna ve Boşnak karşıtı güçlere karşı koymak için en iyi yoldur. Boşnak kimliği -kendine ihanet etmeden- Sırp ve Hırvat millî ideolojilerinin yansıması olamaz. Tamamen tepkisel bir Boşnak anlayışı, birbirinden farksız üç ideoloji arasındaki çatışmada en güçsüz kahramanı yaratarak bütünüyle tarihe karışacaktır. 4 Bosna’da savaştan sonra, Aliya İzzetbegoviç’in başını çektiği ve Mahmudçehajiç’in de dile getirdiği heterojen yapı içerisinde birlikte yaşama düşüncesi oldukça geniş taraftar bulmuştur denebilir. Savaş yıllarıyla ilgili notlarını kitaplaştıran Doktor Kerim Luçareviç de, Saraybosna’nın dört yıl boyunca dünya güçleri tarafından tecrit edildiği ve buna rağmen yüzyıllardır birlikte yaşadıkları Sırp ve Hırvatlarla aynı toprakları paylaşarak yaşamaya devam edeceklerini söyler ve Bosna’da “herkesin kendine göre bir şarkı” bulabileceğini ifade eder: Saraybosna çok pencereli, her penceresinde Bosna ile ilgili bir şarkı söyleyen genç kızların bulunduğu ve dünyadaki herkesin kendine göre bir şarkı bulabileceği geniş uzun bir evdir. Alifakoviç’ten küçük Aliya’yı anlatan, hatta İspanyol Musevileri hakkında şarkılar da var. Doğu ve Batı Saraybosna’da buluşmaktadır. Bu uzun evin pencerelerinde şarkı söyleyen ne kadar kız varsa, Saraybosna’yı anlatan kalın tarih kitaplarında da o kadar <strong>say</strong>fa vardır. 5 Genç Müslümanlar Teşkilatı üyesi ve Aliya’nın mücâdele arkadaşı Münir Gavrankapetanoviç ise, yaşanan son savaşı Boşnaklar için var olmak veya yok olmak savaşı olarak görür. Muazzam bir askerî gücü durdurarak bir mucize gerçekleştiğini söyleyen yazar “Savaş Günlüğü”nde şunları kaydeder: Boşnakların direnişi düşmanlarında şaşkınlık ve korku oluşturdu. Dünya ise hayretler içinde kaldı. Bütün teşhis ve tesbitler Bosna’nın çok yakında tamamen çökeceğini söylerken, nasıl oldu da Boşnaklar direnebildiler? Hâlbuki o arada hem düşmanımız hem de dünya gözlemcileri, kendi adını tesbit etmeye hiç ara vermemiş şerefli bir milletin yaşadığı Bosna’ya en kritik anlarda dahi yardımını esirgemeyecek Allah’ın var olduğu temel gerçeğini unutmuşlardı. Tüm bunlara istinaden Müslüman Boşnak milletinin olup bitenlerden ebedî bir ders alması gerekir. Bütün ümitlerimizi, kurtuluşumuzu ve geleceğimizi Allah’ın birliğine inanmakla ve insan soyunun ancak bununla var olabileceğini, en yüce ahlâkî değerleri yaşamakla kazanabileceğini bilmemiz lâzımdır. Boşnaklar bağımsız, hür, demokrat, federal, çok dinli, çok uluslu modern Bosna- Hersek Cumhuriyet devleti arzulamaktadırlar. Bu ideal ve şartlardan başka seçenek yoktur. 6 Bakir Tanoviç yazdığı kitaplarla, yönettiği filmlerle ve politikacı yönü ile tanınan Boşnakların yetiştirdiği önemli bir figür. Savaş yıllarında Aliya ile düşmana karşı omuz omuza mücâdele eden yaşayan önde gelen aydınlardan biri. Kendisi ile yapılmış bir konuşmada Bosna’da gerçekleşmesini istediği bir hayâli anlatıyor: Boşnaklar, 20. yüzyıl boyunca farklı şekillerde dinlerinden vazgeçmeye, kimliklerini değiştirmeye zorlandılar. Sırp, Hırvat, Hıristiyan olmaya ya da yok olmaya. Bunu, Avusturya İmparatorluğu’ndan Yugoslavya’ya kadar tüm rejimler farklı metodlarla yaptılar. Bugün buna teslimiyet gösteren pek çok insan var. Belki başka bir neslin gerçekleştireceği şey benim isteğim, bazı Boşnaklarda kendi Boşnak milliyetine ve İslâm kimliğine inancın geri dönmesidir. Hıristiyan Batı ve onların İslâm fobilerinin baskılarına inat Bosna’da var olabilmemizdir. 7 Kim bilir, Tanoviç ve savaşı en acımasızca yaşamış daha nice Müslüman Boşnak aydının hayâli gün gelir gerçekleşir! 17
Page 1 and 2: CİHANNÜMA DIŞ İLİŞKİLER KOOR
Page 15: CİHANNÜMA DIŞ İLİŞKİLER KOOR
Page 35: DUYURU / TEŞEKKÜR Cihannüma Dı

07042015101733_kof6Ivt-2-101733_say_-3

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?