Fqcst+S9aY=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=20069793&hid=d148d6a6d4756d137f86e7bed9268e06&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no
Fqcst+S9aY=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=20069793&hid=d148d6a6d4756d137f86e7bed9268e06&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no
Fqcst+S9aY=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=20069793&hid=d148d6a6d4756d137f86e7bed9268e06&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
KURMANCÎ<br />
Biyolojî<br />
MARGÎSE<br />
ÇAWA RENGÊN XWE DIGUHERÎNIN?<br />
Di encama xebatên lêkolînerên Swîsreyî de hat<br />
zanîn ku margîse, krîstalên di şaneyên çerm ên taybet<br />
de ji nû ve serast dikin û bi vî awayî rengên xwe<br />
diguherînin.<br />
Zanîna beriya van xebatan ew bû ku ev ajal, pîgmentên<br />
rengîn ên di şaneyên cuda de kom dikin an<br />
belav dikin û rengên xwe diguherînin.<br />
Lêbelê kifşên nû didin nişan ku ev yek ji ber “eynikeke<br />
guherbar” ku ji krîstalan pêk tê, derketiye holê.<br />
Her wiha hat zanîn ku ev ajal bi xêra tebeqeya şaneyeke<br />
duyem ku tîrêjên dişibin enfarûjê (kizil otesî)<br />
belav dikin, laşên xwe di hêkayiyê de diparêzin.<br />
Margîse bi du awayan rengên xwe çêdikin. Ji bo<br />
rengên tarî û germ jî şaneyên wan hene ku bi pîgmentan<br />
tijî ne. Lê rengên şîntir û spîtir, wekî van<br />
krîstalan ku jê re tê gotin “rengên binyadî” ji tîrêjên<br />
ku ji elementên fîzîkî belav dibin, pêk tên.<br />
Ev reng dikarin bên sentezkirin. Wek mînak bi<br />
“rengekekî şîn ê binyadî” û pîgmentên zer rengekî<br />
kesk ê rewnaq dikare bê çêkirin.<br />
Hin guherîn bi cihguherîna<br />
pîgmentan pêk tên.<br />
Bestekokên melanîna<br />
piçûk ên bi rengê tarî, bi<br />
kurîşkên şaneyên melanofor<br />
ên mezin belavî<br />
her derê dibin an jî ji bo<br />
ku dîsa çêrm rengzelal<br />
bikin di navendê de kom<br />
dibin.<br />
Gelek masî û ajalên<br />
xijok bi vê riyê, ji bo berteknîşandana<br />
stresê an jî<br />
ji bo pêkanîna lihevkirina<br />
derdorê, rengên xwe<br />
dikarin tarî an zelal bikin.<br />
Margîseyên panter jî<br />
ku ji aliyê zanyarên Swîsreyî<br />
ve hatin lêkolînkirin<br />
vê yekê dikin. Lêbelê<br />
margşseyên nêr dema<br />
dijberekî an ji xwe re cotekî<br />
dibînin, xwe dikarin<br />
têxên rengekî din jî wek<br />
mînak dikarin rengê xwe<br />
bikin keskekî nixumandî<br />
an zerekî rewneqdar.<br />
Heta niha gelek zanyaran<br />
ev guherîn wiha<br />
dizanibûn: pîgmentên<br />
sor û zer bi heman awayî<br />
tên belavkirin û ev yek<br />
pêk tê.<br />
46 | Kovara Zanko • 2015 Hezîran
Change language