fiUBELER‹M‹ZAnadolu’nun KilidiAFYONKARAH‹SARTAR‹H‹ZafertepeAfyonkarahisar ilinin eski adı “Karahisar-i Sahib” olupKarahisar ismi, şehrin ortasında yükselen kayalığınrenginden ve üstünde bulunan Hisar'dan gelmiştir. Sahibise Anadolu Selçukluları'nın son devirlerinde yaşayan veMoğol istilası sırasında buraya sığınan Sahib Ata FahreddinAli Bey'in adıyla ilgilidir. Sonraları şöhret bulan Afyonkarahisaradı ise bu bölgede eskiden beri geniş ölçüde yapılanHaşhaş ekimine dayanır.1341'den sonra Afyonkarahisar Germiyanoğullarınınidaresine geçmiş, Germiyanoğlu Hızır Paşa burada Mevleviliğinyerleşmesinde önemli rol oynamıştır. II. Yakup Beyzamanında Yıldırım Beyazıt tarafından şehir Osmanlı ülkesinekatılmıştır.Afyonkarahisar, İstiklal Harbi'nde Türk askerî harekatınınen önemli cephesini teşkil etmiştir. Bizzat Atatürk'ünkumanda ettiği Büyük Taarruz sonunda Yunan kuvvetleribozguna uğratılmış ve şehir 27 Ağustos 1922'de kurtarılmıştır.Osmanlı İdari TeşkilatındaAnadolu (Sivas) eyaletine bağlı birsancak merkezi olan ve (Afyonkarahisar)Karahisar-i Sahib adıyla anılan busancak XIX. yüzyıla kadar bu durumunukorumuştur. 1839'da Hüdavendigar(Bursa) adı altında teşkil edileneyaletin içinde sayılmıştır. Öncelerimerkezden tayin edilen sancak beyleritarafından idare edilmekte iken buson tarihte Kaymakamlık, 1867'deMutasarrıflık olarak idari teşkilattakiyerini koruyan Afyonkarahisar, dahasonra ise Vilayet olmuştur.(1922)Bizanslılar zamanından kalan AfyonkarahisarKalesi II.Selim zamanındatamir edilmiştir. Kalenin içindeSelçuklulardan kalma bir mescid harabesi,200 kadar muhafızı olan kaledeayrıca siyasi suçluların konduğu bir deHapishane bulunduğu rivayet edilir.< 42 TÜRK‹YE D‹YANET VAKFI HABER BÜLTEN‹ www.diyanetvakfi.org.tr
CO⁄RAF‹ KONUMU VE YAPISIAnadolu yarımadasının batısında, Ege bölgesinin İç BatıAnadolu bölümünde yer alan Afyon; doğu-batı vekuzey-güney aksları üzerinde önemli bir bağlantı merkezikonumundadır.Denizden yüksekliği 1.034 metre, toplam yüzölçümü14.230 km’dir. Doğuda Konya, batıda Uşak, kuzeybatıdaKütahya, güneybatıda Denizli, güneyde Burdur, güneydoğudaIsparta ve kuzeyde de Eskişehir illeri ile çevrelenir.Afyon coğrafi olarak Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerininbirleştiği bir noktada yerleşmiştir ve her üç bölgedede toprakları bulunmaktadır. İlin geniş bir kesimi Egebölgesinin İç Batı Anadolu bölümündedir. Güneydeki Başmakçı,Dinar, Dazkırı ve Evciler ilçelerinin toprakları Akdenizbölgesinin sınırları içerisine girer. Doğu ve kuzeydoğudayer alan arazinin bir bölümü de İç Anadolu bölgesinetaşar.Afyon’un iklimi yükselti ve denizden uzaklık nedeniyleİç Anadolu iklimine benzemektedir.NÜFUSUDevlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından belirlenen2000 nüfus sayımı sonuçlarına göre Afyon’un ilçe veköylerle birlikte toplam nüfusu 812.416’dır. Afyon kentmerkezinin nüfusu ise köy ve kasabalarla birlikte 200.212(ilçe merkezi: 128.516) olarak saptanmıştır. Afyon merkezini,köy ve kasabalar da dahil olmak üzere nüfus miktarıbakımından Dinar (87.977), Bolvadin (79.888), Sandıklı(76.719), Şuhut (59.284), Sincanlı (58.646) ve Emirdağ(47.388) ilçeleri izlemektedir. İlde en az nüfusa sahip ilçeKızılören’dir (4.132).EKONOM‹Afyonkarasihar Coğrafi konum itibariyleönemli bir yere sahip bulunmaktadır.Çünkü iller ve bölgelerarası önemli karayolları Afyon’dangeçmekte ve Türkiye genelinde 4 ayrıdemiryolu hattının birleştiği tek il konumundadır.Özellikle ülkemiz içinikinci önemli büyük merkez olan Ankarave İzmir güzergahında önemli birulaşım odağı olması Afyonkarahisariçin önemli bir üstünlüktür. Sanayileşmeveya turizm açısından önemligelişmeler kaydedip, büyük bir dinamizmiçine giren İzmir, Bursa, Manisa,Eskişehir, Antalya, Muğla, Aydın,Denizli, Konya, Uşak illerinin tam ortasındabulunmaktadır.Afyonkarahisar’da özellikle mermercilik,termal turizm ve hayvancılık(et, süt, yumurta vb. ürünler) gibi kollarınekonomiye katkısı büyüktür. AfyonkarahisarTürkiye’de termal turizminbaşkenti olma yolunda eminadımlarla ilerlemektedir.AyazınAyazınwww.diyanetvakfi.org.trTÜRK‹YE D‹YANET VAKFI HABER BÜLTEN‹43 >