BOŞLUKLARI GİDERME: Binyıl Kalkınma Hedefleri 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2 ...

ICN’in 2013 temasının özetidir.BOŞLUKLARI GİDERME:Binyıl Kalkınma Hedefleri 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 12000 yılında, Birleşmiş Milletler, kendi kuruluş ilkelerine bağlılığını teyit eden ve barışçı,eşitlikçi ve çevresel açıdan sürdürülebilir bir dünyaya yeniden inanç duyma isteğini ifadeeden Binyıl Bildirgesi’ni (BM 2000) kabul etmiştir. Bildirgenin 3. Bölümünün başlığı“Yoksulluğu Ortadan Kaldırma ve Kalkınma” olarak belirlenmiş ve bu bölümden yola çıkarakBinyıl Kalkınma Hedefleri hazırlanmış ve 2001 yılı Eylül ayında Birleşmiş Milletler GenelKurulu’na sunulmuştur (BM 2001).Bu hedefler, yalnızca gelir yoksulluğunu azaltmayı değil; aynı zamanda eğitim, cinsiyeteşitliği, sağlık ve çevre konularında sürdürülebilirliği ve ayrıca bu amaçların yayılmasınıkolaylaştıracak “kalkınma için global ortaklığa” olan ihtiyacı kapsamakta olup “BinyılKalkınma Hedefleri (BHK)” çerçevesi oluşturulmuştur.BKH’ler sekiz hedeften oluşur; toplam 18 amaçla desteklenir ve onların altında da buamaçları ölçmek için kullanılan bir dizi gösterge bulunur. Amaçlar nicel, global ve zamanbağımlıdır– 1990 düzeyleri gelişme için baz alınarak BKH’lerin 2015 yılına kadargerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. Hedeflerin üçü – 4, 5 ve 6 numaralı hedefler – spesifikolarak sağlıkla ilgilidir:Hedef 1: Aşırı yoksulluğu ve açlığı ortadan kaldırmak;Hedef 2: Temel eğitimin tüm dünya çapında verilmesini sağlamak;Hedef 3: Cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve kadınların konumunu güçlendirmek;Hedef 4: Çocuk ölüm oranlarını azaltmak;Hedef 5: Anne sağlığını iyileştirmek;Hedef 6: HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele etmek;Hedef 7: Çevresel sürdürülebilirliği sağlamak;Hedef 8: Kalkınma için global bir ortaklık geliştirmek.BKH 4: Çocuk ölüm oranlarını azaltmakAmaç: 1990 ve 2012 yılları arasında beş-yaş altı çocuk ölüm oranını üçte iki oranındaazaltmakGöstergeler:- Beş-yaş altı ölüm oranı- Bebek ölüm oranı- Kızamığa karşı bağışıklık kazandırılmış bir yaşındaki çocukların oranı1

maliyetli ve efektif doğum kontrol metotları ve ileriki dönemlerde kürtajı gerektiren güvenilirsağlık hizmetleri artmıştır.Hem doğum hem de antenatal ve postnatal periyotlar, kadınlara ve bebeklerine sağlık, iyilikve sağkalım hakkında bilgiler sağlamak ve müdahalelerde bulunmak için önemli dönemlerdir.Uzman sağlık personeli (doktorlar, hemşireler veya ebeler); ağır kanama gibi hayati tehlikesiolan komplikasyonları önleyebilir ya da gerektiğinde hastayı daha üst bir tedavi merkezinesevk edebilir.Anne sağlığını iyileştirmek konusunda altta yatan zorlukların çoğu; aile planlamahizmetlerinin olmaması nedeniyle ve obstetrik, antenatal ve postnatal bakım zorluklarıyladaha da şiddetlenir. Hemşireler, bu zorluklar konusunda yardım sağlayacak konumasahiptirler.WHO, aile planlama gereksinimi tamamen karşılandığı takdirde, güvenli olmayan kürtajlarınyüzde 75’inin önlenebileceğini tahmin etmektedir.BKH 6: HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele etmekAmaç: HIV/AIDS’in yayılmasını 2015 itibariyle durdurmak ve tersine çevirmekGöstergeler:- 15-24 yaşlardaki hamile kadınlar arasında HIV prevalansı;- Kontraseptif prevalans oranında kondom kullanımı oranı;- Son yapılan yüksek-riskli sekste kondom kullanımı;- HIV/AIDS konusunda geniş kapsamlı ve doğru bilgiye sahip 15-24 yaşlar arasındakipopülasyonun oranı;- Kontraseptif prevalans oranı;- 10-14 yaşlar arasındaki yetimlerin okula devamının, yetim olmayanların okuladevamına oranı.Amaç: 2010 itibariyle, evrensel düzeyde, ihtiyacı olanların HIV/AIDS tedavisine erişiminisağlamakSıtma ve diğer hastalıkların insidansını 2015 itibariyle durdurmak ve tersineçevirmek.Göstergeler:- Sıtmayla ilişkili prevalans ve ölüm oranları;- Etkili sıtma önlemleri ve tedavi tedbirleri kullanarak sıtma riski altındaki alanlarınnüfus oranı;- Tüberkülozla ilişkili prevalans ve ölüm oranları- DOTS (uluslararası olarak tavsiye edilen TB stratejisi) ile teşhis ve tedavi edilentüberküloz vakalarının oranı.3

Bölgesel farklılıklar göstermekle beraber, HİV virüsü kapmış kişiler üzerinde de bazı başarılargöstermiştir. Özellikle bazı bölgelerde hayat kurtaran anti-retroviyal terapiye önemli ölçüdeerişim artmıştır. Bazı raporlar sıtma ve tüberküloz vakalarının düştüğünü belirtirken, sayıcaçoğalan raporlarda ise sıtma ve tüberküloza karşı tedavi amaçlı verilen mevcut ilaçlara da buvirüslerin direncinin arttığını belirtmektedir.Dünyanın her yerinden hemşireler lokal, ulusal ve bölgesel olarak “Binyıl KalkınmaHedeflerine”aktif katkı sağlamaktadır. Uluslararası Hemşireler Konseyi “Ulusal HemşirelerDerneği” ile çalışarak dünya genelinde binyıl kalkınma hedeflerini destekleyip, tanıtmak veyaymak ve söz konusu bu hedeflerde hemşirelerin katılımcılığını arttırmaya çalışmıştır.Özel sektör, devlet, Ulusal Hemşirelik Birliği ve partnerleri ve Uluslar arası Hemşirelik Konseyisağlık bakım çalışanları için 5 adet sağlık merkezi oluşturmuş olup (Lesotho, MalawiSwaziland, Uganda ve Zambia’da) 6. için çalışmalara başlamıştır. ICN TB/MDR TB projesi 13ülkedeki onbinlerce hemşireyi ve sağlık çalışanlarını bilgilendirip, eğitip desteklemiştir.Hemşirelerin çalışması ve desteği ve aynı zamanda ICN’in oluşturduğu ICN MSD- on linehemşirelik kütüphanesi, bilgi notu, durum cetveli gibi sistemlerle beraber Afrika ve diğerülkelerin bilgiye erişimi arttırılmıştır.Aynı zamanda hemşireler beraber çalışarak kaynakları maksimize etmek için örneğinHIV/AIDSS etkilerini tartışmak amaçlı grup kurmuş ve Southern African Network of Nursesand Midwives (SANNAM) gibi ulusal sınırları aşan organizasyonlarla işbirliği içindedir.Hemşireler dünyanın dört bir yanında hizmet geliştirip, çocuk ve kadın hastalıklarına yenilikçibakım sağlamaya ve binyıl kalkınma hedeflerinin başarısına katkı sağlamaya devametmektedir. Başarılarının yayınlanması için teşvik ve desteğe ihtiyaç duymaktadırlar.Binyıl Kalkınma Hedefleri İvme Çerçevesi ülke seviyesindeki ilerlemeleri canlandıracakhemşirelik aktivitelerine uygun çözüm ve önerilerini bir çerçeve niteliğinde kullanabileceğini;hemşirelerin birleşebileceğini ve binyıl kalkınma hedeflerine sürekli katkılarınısağlayabilecekleri bir sistemdir.Binyıl kalkınma hedefinde değişen her ne olursa olsun, ölçülebilir, net ve belirgin kıyaslamanoktalarının ve düzenli raporlanabiliyor olması gerekmektedir. Yeni yaklaşım binyıl kalkınmahedeflerindeki eşitlik, ulusal eşitlik, topluluk ve aile seviyesinden öğrenilmişlikleri içermesigerekirken, öte yandan mahrumiyet bölgesindeki üyeler için de danışmanlık sağlanması dagerekmektedir. Zor olsa dahi, yeni hedeflerinde doğru insan hakları yaklaşımına dahiledilmesi önerilmektedir.Birleşmiş Milletler Önleme ve Kontrol etme yüksek komitesi global hastalıklardakideğişimlerin ağır geldiğini bildirmiştir. Binyıl kalkınma planları mirasında temel zorluk globalekonomik krizin başladığı dönemde oluşturulmuş olmasıdır. Bu da yurtdışından gelenyardımların azalmasına sebep olmuştur.2015 sonrasındaki dönemin kalkınma gündemini saran birçok belirsizlikler mevcuttur.Hemşireler bu hususta izlemeleri gereken perspektif üzerine ulusal ve uluslar arasıdanışmanlara başvurmaları için teşvik edilmiştir.4

NNA’in önceliklerini sıralaması adına her seviyede var olan ortak bir çıktı için çerçeve vestratejilerde ortaklık, network ve birlik oluşturmak olarak sıralamıştır.Hemşireler bilgi ve becerilerini geliştirme ve toplumdaki uluslar arası politikalar geliştirmeye,hizmet sağlamaya, eğitim, araştırma ve yönetim olduğu kadar politika geliştirme veyüklemeye etkin katkılarda bulunulması için teşvik edilmişlerdir.Hemşireler fikir savunuluculuğu ve lobi çalışmalarına kişisel/profesyonel boyuttanpolitika/sistemsel boyuta kadar ilgili olabiliyorlar. Binyıl kalkınma hedeflerinin odak noktasıuluslararası fikir savunan gruplar ile bağlantıları güçlendirmektir.Binyıl kalkınma hedefleri kaynak tayini ve aksiyon için açık-evrensel odak sağlamaktadır.Hemşireler başarılarına katkı koyarak, politik becerilerini geliştirip onlar ile yapılacak herseviyede müzakereyi etkin kılmaktadır. Hemşireler yeni rol ve hizmetlerini şekillendiripgeliştirme amaçlı, büyük esneklik, inovasyon ve cesaret göstermektedir.Hemşireler 2015’e kadar önlerindeki engelleri ve zorlukları aşıp, sağlık hizmetine en muhtaç,marjinal ve yeterli hizmet alamayan yerlerde binyıl kalkınma hedeflerini gerçekleştirereksağlık bakım ihtiyaçlarına cevap vermektir. Belirgin hedefi ne olursa olsun gündemdekisağlığın, gelecekte global gelişmede önemli bir rol oynayacağı belirtilmiştir. Değişenhastalıkların yükü ve iklim değişikliğinin sağlığa etkisi, gelişme ve çevresel sürdürülebilirlikhemşirelerin her yerde zorluklara dikkat çekip ve evrensel toplulukta toplum sağlığınıiyileştirici gündemler oluşturup şekillendirecektir.5

Sağlık SistemleriniGüçlendirmekHemşirelik UygulamalarıSağlığı İyileştirmek veHastalıkları ÖnlemekBilgi PaylaşmakBinyıl Kalkınma Hedefleri İçin Önerilen GirişimlerSağlık çalışanlarını işe almak, ödüllendirmek ve kurumda tutmak vesağlıklarını korumakUygulama, yönetim, araştırma ve geliştirme için eğitim, öğretim ve kapasiteinşası faaliyetleriİzlemek ve değerlendirmek.Çocuk hastalıklarının entegre yönetimi.Beslenme bozukluğu ve ağır ve şiddetli beslenme bozukluğunun yönetimi.Diyare, pnömoni, tüberküloz, sıtmanın içinde bulunduğu rahatsızlıkların vehastalıkların önlenmesi, tedavisi ve yönetimi.Antenatal, doğum sırasında, postnatal ve neonatal bakım.HIV-pozitif annelere emzirme teşviki, desteği ve eğitimi ve bebeklerini dahagüvenli emzirmeleri için destek verme.Özellikle yerli ürünlere odaklanarak bebekler, adolesanlar, hamile kadınlar veemziren anneler için besin desteği sağlamak ve tavsiyeler vermek.Erkekler ve kadınlar için, aile planlaması dahil üreme sağlığı ve cinsel sağlıkhizmetleri.Bebek sağlığı kontrolleri ve kızamığın da içinde bulunduğu bağışıklıkprogramlarının uygulanması.Acil obstetrik bakım ve uygun sevkler.Kanunun izin verdiği ölçüde kürtaj danışmanlığıDoğumun uzmanlar tarafından, hijyenik koşullarda yapılması, post-partumbakım.Danışmanlık hizmetleri – aile planlama, doğum kontrol, kürtaj sonrası, HIV.Cinsel yoldan bulaşan enfeksiyonların görüntülenmesi ve tedavisi.HIV’in anneden çocuğa geçmesinin önlenmesi (PMTCT)Kan güvenliği, enjeksiyon güvenliği, enfeksiyon kontrolü ve evrensel önlemlerPalyatif bakım dahil HIV/AIDS bakımı ve tedavisiTB’nin önlenmesi, tedavisi, bakımı ve kontrolüEntegre HIV/TB hizmetleriDavranış değişiklikleriHIV danışmanlığı ve testleri(Gelir, coğrafya, cinsiyet ve yaş ve benzeri bakımlardan) Dezavantajlıpopülasyonlar için sağlığın geliştirilmesi ve bilgilendirmeye yönelik sosyalyardım programları.Önyargıya ve ayrımcılığa karşı bilgilendirme ve eğitim hizmetleri.Yaşa ve kültüre uygun, seks ve üreme sağlığı eğitimi ve hizmetleri.Önyargıların ve ayrımcılığın önlenmesi ve yönetimi.Sivrisineklere karşı cibinlik kullanılmasının teşviki.Politikaların ve uygulamaların izlenmesi.Sağlık sektörü içerisinde ve ötesinde ağlar oluşturma.Bilgi alışverişi.Bilgi içeriğinin yerel olarak uygun ve ulaşılabilir hale getirilmesi.Yeni teknolojilerin uygun kullanımı.Kaynak: Closıng The Gap: Millennium Development Goals 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1. ICN2013, http://www.icn.ch/, Erişim Tarihi: 10.01.20136