Kuzey Kıbrısta Özel Eğitim ve Kaynaştırma - talim terbiye dairesi ...

KUZEY KIBRIS’TA ÖZELEĞITIM VE KAYNAŞTIRMAMusa SAYGIGirne Özel Eğitim Merkezi,Psikolog, Sorumlu ÖğretmenÖzetBu çalışma , Kuzey Kıbrıs ta Özeleğitimin gelişimi ve günümüzde kidurumu üzerine yapılmış birçalışmadır.Çalışma da önce özel eğitimintanımı ele alınmıştır. Özel eğitimintanımından sonra ; diğer ülke vedevletlerin özel eğitime bakış açılarındaola gelen gelişmeler, Birleşmiş Milletler'inengellilerin eğitimi özel eğitimkonusunda yüklenmiş olduğu önemli ,öncü rol tartışılmıştır. Engellilerin eğitimmodellerine göz atıldıktan sonra , özelliklebütün çağdaş ülkelerde benimsenmiş olanKAYNAŞTIRMA modelinin tanımı ,sağlıklı kaynaştırma için gerekenler, diğerülkelerde ki kaynaştırmauygulamalarından çıkarılan dersler vekaynaştırmanın, izolasyon temelliyaklaşımlara üstünlükleri vekaynaştırmanın problemleriirdelenmiştir. Çağdaş dünyada kiuygulamalar, özellikle de Avrupa Birliğiülkelerinde ki uygulamaların ışığındaKuzey Kıbrıs taki Özel eğitimçalışmalarına tarihsel açıdandeğinilmiştir. Kuzey Kıbrıs ta uygulanmışve uygulanmakta olan özel eğitimuygulamalarının başarıları ve eksiklikleriüzerinde durularak, uygulanma kararıverilen kaynaştırma modelinin ülkemizdekarşılaştığı zorluklar ve çözüm yollarıüzerinde durulmuştur.Anahtar sözcükler: Özel eğitim,kaynaştırma, kaynak sınıf, özelgereksinimli öğrenci, ayrıştırma, BireyselEğitim Programı ( BEP), en az kısıtlanmışçevre.53

SPECIAL EDUCATION ANDINCLUSION IN NORTHCYPRUSMusa SAYGIGirne Özel Eğitim Merkezi,Psikolog, Sorumlu ÖğretmenAbstractThe study is about developmentand the present condition of specialeducation in North Cyprus. First of all, itis tried to put a framework definition ofspecial education. After the broaddefinition of special education, it isconcentrated on the perception of specialeducation in the other states of the world.It is argued that United Nations has animportant place and a leading role intothe education of special needs children.After mentioning several differentapproaches to the education of specialneeds children, especially inclusion hasbeen discussed in terms of definition,how to conduct, what we need for aproper inclusion and the lessons fromapplication of inclusion in to the otherplaces of the world. It is discussed thatinclusive education has severalsuperiority to isolation of special needschildren from mainstream schooling.The study also argued the problemswhich we can see during inclusiveeducation.It is studied special educationin to North Cyprus, in terms of historicalperspective at the light of differentapplication of modern world , especiallyat the light of several experiences ofEuropean Union Countries. Theemphasis is given to the successes andfailures of special education experienceof North Cyprus. It is discussed theproblems of inclusive education in to thefield in terms of application and the wayto handle those obstacles .Key words: Special education,inclusion, resource room, students withspecial needs, isolation, IndividualEducation Program (IEP), leastrestrictive environment.54

Amerika Engelli Çocuklar veGençler için Ulusal Bilgi Merkezi` ninyaptığı tanıma göre tam katılımlı eğitimengelli öğrencinin , mahallesinde kiyaşıtlarıyla aynı okula gidip eğitim almasısüreci olarak belirtilir( Yani , çocuğunengeli olmadığı durumda gitmesigerekeceği okula gitmesi durumudur. )(National Information Center for Childrenand Youth with Disabilities(NICHCY),1995). Bu belgede belirtildiğinegöre, özel sınıflar , engele göredüzenlenmiş ayrı okullar gibi yollarlaçocuğun normal arkadaş,sınıfçevresinden uzaklaştırılması ancak veancak var olan engel çok büyükse, bütünyapılan yardımcı araç gereç programlararağmen çocuk gerekli eğitimi oradayeterince alamıyorsa o zaman ayrı eğitimortamları düşünülebilir.Yukarıdaki tanımlardan daanlaşılacağı gibi kaynaştırma detaylı birplanlama ve bireyselleştirilmiş eğitimproğramı aracılığıyla başarılabilir. Engelliöğrenciyi sınıfa bırakıp herşeyin yolunagireceğini beklemek tesadüflerden medetummaktır.Engelli öğrencininyerleştirileceği sınıf ortamına eğergerekiyorsa fiziksel düzenlemeler,gerekiyorsa program düzenlemeleri ,öğrenci sayısının düşürülmesi,öğrencilerin ve öğretmenin özel eğitimkonusunda bilgilendirilmeleri gibi genişbir çalışma alanı kaynaştırmanınbaşarısıyla doğrudan ilgilidir (Sands,Kozleskiand French, 2000). Bütün bunlar ilk bakıştazor uygulamalar gibi gelebilir. Ama hemengelli öğrenci hemde sınıfın diğer öğrencileriaçısından bu zorluklara değmektedir.GerekEuropean Agency nin çalışmaları, gerekseNICHCY nin raporları öğrencilerinfarklılıkları kabullenmedeki başarılarındanövgüyle sözetmektedirler. (NICHCY,1995).EuropeanAgency nin araştırmalarına görebaşarılı bir kaynaştırma için okullarımız bilgi ,yetenek , engellilere yönelik olumlu tutum veuygun materyallerle donatılmalıdır. Vekaynaştırma daki başarının temel öncülüöğretmenin eğitilerek hazırlanmasıdır.(Meijer, Soriano and Watkins,2003 ) Ancakbu çalışmalarla ve yasal çerçeveyledesteklenen kaynaştırma programlarıylabaşarı şansı yakalanir.KAYNAŞTIRMA VE DÜNYADENEYİMİBirleşmiş Milletler'in Engellileringerek okullardan gerekse toplumun çeşitlialanlarından dışlanmamaları için yaptığıgirişimler İnsan Hakları EvrenselBeyannamesi ve Çocuk HaklarıBeyannamesine kadar uzanır. Bu belgelerdeengellilere yapılan ayrımcı yaklaşımlar birerinsan hakları ihlali olarak görülür. Ve üyedevletlere, bu insan hakları ihlaline karşımücadele etmeleri görevi yüklenir. Ama asıldetaylı çalışma , Birleşmiş Milletler56

hizmetiçi eğitimleri yapmadıkları içinhedeflere ulaşamamışlardır. Üye devletleribu nokta da, “engellilerin eğitime tamkatılımı için gerekli yasal düzenlemeleriyapmalıdırlar” diye uyaran Komisyonşöyle devam etmiştir: “Bu yasaldüzenlemeler , eğitim sistemindekipersonelin ve toplum üyelerinin konuyailgilerini hep yüksek tutmaya yönelikkampanyalarla el ele yürümelidir”(B.M.,2005 )B.M., Viyana insan haklarideklarasyonunda bütün insan hakları vetemel özgürlükler evrenseldir. Ve hiç birkısıtlama olmadan engellileri de kapsardiyerek olayın insan hakları boyutunuaçıklıkla ortaya koydu (B.M. 1993 ). 14-25ağustos 2006 tarihleri arasinda toplananB.M. Genel Kurulu Engellilerin HaklarınıKoruma ve Ilerletme Komitesi hazırladığıraporda, 24 maddeyi engellilerineğitimine ayırdı. Burada tanımlananeğitim açık seçik tam katılımlıkaynaştırılmış eğitimdir.1. madde“Devletler, engellilerin eğitim hakkınıtanırlar. Ve yasam boyu eğitim dahil bütüneğitim basamaklarında , tam katılımlı bireğitim sağlamakla yükümlüdürler. „ 2.maddede bu görüş daha da güçlendirilir. “ve bu hakkın kullanılması sağlanırken ,kimse engelinden dolayi genel eğitimsisteminden dışlanamaz , ücretsiz ilk ortave mesleki eğitimden kimse engelindendolayi uzaklaştırılamaz „ (B.M.,2006a ).AVRUPA BİRLİĞİ VE KAYNAŞTIRMABirleşmis Milletler'in ENABLEproğramından sonra uluslararası toplulukengellilerin kaynaştırılmasını daha çoktartışmıştır. Özellikle bir parçası olduğumuzAvrupa topluluğu ülkeleri kaynaştırmayı birhedef olarak önüne koymuşlardır. AvrupaBirliği` nde eğitim ortak bir politikaolmamasına rağmen, o alanda dauyumlaşma gereği hayatın içinde kendinigöstermiş ve bunun üzerine gerek Avrupakonseyi, gerek komisyon özel gereksinimlibireylerin kaynaştırılmış ortamlarda eğitimi, ve bunun önündeki engeller konusundakapsamlı çalışmalar yapmışlardır. AvrupaBirliği düzeyinde özel eğitim çalışmalarınıaraştırıp problemleri ve çözüm yollarınıirdeleyen European Agency kurulmuştur.Fakat, hedeflenen, engellinin tam katılımı ,kaynaştırılmış ortamda eğitim henüztamamıyle başarılamamıştır.Ama istisnasızbütün AB. ülkelerinde kaynaştırma hedefolarak alınmış ve onun önündeki engelllerinkaldırılması için yasal çalışma gereğiüzerinde durulmuştur. Son yıllarda GüneyKıbrıs dahil bütün AB ülkeleri Özel eğitimyasalarını yürürlüğe koymuşlar vekaynastirmanin yasal temellerinibelirlemislerdir.. Yapılan kapsamlıkampanyalara rağmen özellikle nufusuncok oldugu Almanya , Fransa gibi ülkelerdeayrıştırılmış ortamlara giden özel58

gereksinimli öğrenci sayisi %4 lere kadarulaşmaktadır.Bu oran Avrupa genelindeortalama % 2dir (Meijer,2003 ).Çağdaş dünyada ki özel eğitimuygulamalarından aldığımız önemli bir dersise, mutlaka bir özel eğitim yasasınıngerekliliğidir. Bu tür bir yasanın içeriği vegenel yapısı hakında tartışmak başka biraraştırma konusu olmalıdır. Ama AmerikaBirleşik Devletlerinde İDEA ( Indıvıdıal withDisabilities Education Act 1997 ) İngiltere'deSpecial Educational Needs 1996 gibiyasaların Özel eğitimin ihtiyaçlarına goregözden geçirilerek yeniden ele alınıpdeğiştirilmeleri yasal çerçevenin öneminibelirten örneklerdir. İDEA 2004 olarak2005 Mayısında Amerika da, SpecialEducational Needs and Disability Act 2001olarak 2001 yılında İngilterededeğişikliklerle yürürlüğe girmişlerdir.Yapılan değişiklikler özelliklekaynaştırmanın önüne zaman zaman çıkanengelleri bertaraf etmeye yöneliktiler.Örneğin “en az kısıtlanmış çevre”,“bireyselleştirilmiş eğitim proğramı”,“teşhis,değerlendirme , yenidendeğerlendirme ve yerleştirmenin kurallarıaile ve öğrencinin hakları”, “ bebeklerinkaynaştırılmış ortamlarda eğitimi” gibikonular her yeniden gözden geçirmede dahaaçık ve kesin hükümlerletanımlanmaktadırlar ( Sands,Kozleski veFrench, 2000 ).Yukardaki tarihsel yönelimizlendiği zaman , aslında kaynaştırma veayrıştırılmış özel eğitim arasında bir terciharayışının olmadığını görüyoruz. Tartışma,kaynaştırmayı başarabilmek için gerekliyöntem, yasa, yardımcı araç gereç gibikonular üzerine yapılmaktadır.KUZEY KIBRISTA KAYNAŞTIRMABir çok ülkede olduğu gibi KuzeyKıbrısta da özel eğitim , ayrımcılıktemelinde oluşmuş özel eğitim okullarıylabaşladı. Özel gereksinimli bireyler,engellerine yönelik olarak hazırlanmış özeleğitim okullarına devam ediyorlardı.Bunlardan ilki 1974 sonrası Lapta dakurulan İşitme engelliler okuluydu. Adanınkuzeyinde işitme engeli olan bütünöğrenciler bu okula gelmek ve hafta boyuorada kalmak zorundaydılar. Bakanlıkbünyesinde özel eğitimle ilgili herhangi biryapı olmadığı için İlköğretim Dairesinebağlı olarak açılan yatılı okul, işitme engelliçocuklara akademik çalışmaların yanında,atölyesi ve iş öğretmenleri aracılığıyla işeğitimi de veriyordu. Uzun yıllar yatılı birkurum olarak ayrıştırma temelinde çalışanokul , 1998 yılında Lefkoşa'ya taşındıktansonra yatılılıktan vazgeçildi. Ve öğrencilerher gün aileleriyle birlikte olma şansınıyakalayabildiler. İşitme Engelliler Okuluyatılı kurum olma özelliğinden kurtulmuşolmasına rağmen, hala bir ayrıştırmamodeli olarak, sosyal çevrelerinden59

arkadaş grublarından ayrı bir kurumda özeleğitim vermektedir. Öğrencilerin sosyaluyumu için bulundukları çevrelerde,akranlarının gittikleri okullarda da bazıderslere devam etmeleri sağlanarak yarızamanlı kaynaştırma uygulamasıdenenmektedir.1974 sonrası ayrıştırma temelindeoluşturulan bir diğer özel eğitim okulu daeski adıyla “Geri Zekalılar Okulu ” olanZihinsel Engelli Çocuklara özel eğitimhizmeti veren şimdiki Girne Özel EğitimMerkezi dir. 1978 yılında Milli EğitimBakanlığı tarafından kurulan okul , 6 18 yaşarası , çeşitli köy ve kasabalardan gelen özelgereksinimli çocuklara , yatılı özel eğitimhizmeti veriyordu. Pazartesi evlerindengelen çocuklar, Cuma gününe kadar okuldakalıyorlar . Sadece hafta sonlarını evdegeçiriyorlardı. 4. Milli Eğitim şurasındansonra, alınan kararlar doğrultusunda GirneÖzel Eğitim Merkezi, Magosa dan gelen veyatılı kalan öğrencilerini Magosa ÖzelEğitim Merkezine aktararak, tamamengündüzlü bir okul haline dönüşmüştür. Buyıl okulda 3 özel eğitim öğretmeni, 3 işöğretmeni ve 2 bakıcı ile 30 çocuğa özeleğitim hizmeti verilmektedir.Özel gereksinimli çocuklardan birdiğer grubun okullaşması ise 1986 yılındaSpastikler okulunun açılmasıylagerçekleşti.Bu günkü adı Lefkoşa özel eğitimMerkezi olan Spastikler okuluna yalnızcaCerebral Palsy tanısı alan çocuklar devamediyordu. Bu okulumuz yatılı değildi ama o daayrıştırma temelinde hizmet veriyordu. Okuldiğer okullardan ayrı olarak özel eğitime çokmeslekli yaklaşımı getirmişti. Okul da görevyapan öğretmenler psikoloji , fizyoterapi,konuşma terapisi , çocuk gelişimi, özel eğitimgibi çeşitli meslek grublarından gelenöğretmenlerdi. Bu gün 5 özel eğitimöğretmeni,1 çocuk gelişimcisi, 1 fizyoterapist,2 çocuk bakıcısı, 1 hademe ve 1 sürücü ileyaklaşık 40 özel gereksinimli öğrenciyehizmet vermektedir.2005 yılında Özel Eğitim vakfınınkurduğu Lefkoşa Özel Eğitim Okulu ve 2006yilinda Milli Eğitim Bakanlığınca Magosa daaçılan Magosa Özel Eğitim Merkezi yineayrıştırma temelinde açılan özel eğitimokullarıdır. 2006 yılında hizmete girenMagosa özel eğitim merkezi , bir kurumolmasına rağmen , kaynaştırma yolundaönemli bir engeli ortadan kaldırmıstır.Magosadan Girne ye gidip orada bütün haftaboyunca yatılı kalmak zorunda kalanöğrenciler, artık özel eğitim gereksinimleriniMagosa da karşılama ve ailelerindenkopmama şansını yakaladılar.Magosa özeleğitim merkezi, açılışı ile birlikte bölgedeengellilerin okullaşmasına önemli bir katkıyaparak, daha ilk günlerden 60 öğrenciyehizmet verir duruma gelmiştir. Oysa önceki60

yıllarda bölgeden Girne ve Lefkoşa özeleğitim merkezlerine giden öğrenci sayısı 12-15 arasında değişiyordu.Bütün bu kurumsal yaklaşımlarınyanında , 1990 lı yıllardan sonra Ülkemizdede Kaynaştırma tartışmaları başlamış vekaynaştırma denemesi olarak kaynaksınıfların açılmasına karar verilmişti. İlkyıllarda sadece 1 Lefkoşa okulunda açılan veöğrenci velilerin tepkisiyle kapatılmakzorunda kalınan kaynak sınıflar özelikle 3.Milli Eğitim Şurasından sonrayaygınlaşmaya başladı. Bu gün 13 ilkokulbünyesinde açılmış bulunan 13 kaynaksınıfta, 13 özel egitim ogretmeniyle 350 yeyakın öğrenciye özel eğitim hizmetiulastırılmaktadır. Fakat kurumların güçlübirer yapı olarak bölgelerde bulunmalarıonları hep bir çekim merkezi yapmış vekaynaştırmada olması gereken çocukların,zaman zaman buralara gelmesine nedenolmuştur. Bu da kaynaştırmanın başarısınagölge düşürmüştür.Kuzey Kibrıs`ta oldukça yeni biryaklaşım olan kaynaştırma, aslında daha azproblemle başarılabilirdi. Cünkü; hedeflenennüfus çok küçük ölçeklidir. Ama kaynaştırmaiçin gerekli olan alt yapı çalışmalarıhazırlanmamıştır. Öncelikle özel eğitimdensorumlu ayri bir müdürlük veya birimyoktur. Özel eğitime yön verecek , kurallarıbelirleyecek bir özel eğitim yasası yoktur.Kaynaştırmaya katılacak okul idareleri veoğretmenler özel eğitimle ilgilihizmet içi eğitim proğramlarıylazenginleştirilmemişlerdir. Bütün öğretmenve yöneticilere yönelik , velilere yönelikbilgilendirici toplantı, seminer vekonferanslar hiç denecek kadar azyapılmıstır. Yukarda saydıklarımıza ekolarak; okulların fiziksel yapılarınınyetersizliği, sınıfların yoğunluğu, sınıflarınözel eğitim araclarıylazenginleştirilememesi, kaynak sınıflarındonanım eksikliği gibi faktörler, özeleğitimi genel eğitimin bir parçası halinegetirme çabamızın önündeki önemliengellerdir.Kaynaştırmada ki aksamalar ve özeleğitim 4. Mili eğitim şurasında bütünkomisyonlarda detaylarıyla tartışılmış veönemli kararlar üretilmiştir. Özel eğitimkomisyonunun aldığı 29 karara ek olarakOrta eğitim komisyonu, Mesleki teknikeğitim komisyonu, Temel eğitimkomisyonu da özel eğitim ve kaynaştırmayavurgu yapmışlardır. Örneğin, Şura'nın 13nolu kararı şöyledir: “ Özel eğitim ile ilgiliyasa ve tüzük çalışmalarında ve özeleğitimin yeniden yapılandırılmasında, özelgereksinimli bireylerin kaynaştırılmaları veuzun vadede tam katılımlı /bütünleştirilmiş eğitim sistemine geçiştemel politika olarak esas alınmalıdır. Özelgereksinimli öğrencinin normal eğitimproğramında en az kısıtlayıcı ortamlardaözel destekle tam61

katılımı , bütünleştirilmesi amaçtır”(MEB,2006 ).Kaynaştırmada ki bu aksamalarMilli Eğitim Bakanlığı yetkililerince desaptanarak 29.Eylül 2006 tarihinde,İlköğretim Müdürlüğü imzasıylayayınlanan bir genelgede kaynaştırmahedefine yeniden vurgu yapılmıştır.Bugenelgeyi bütünüyle buraya aktarmaktayarar görüyorum:“ Tüm Özel Okul , Özel Eğitim ,Anaokulu ,İlkokul Müdürlükleri ile SorumluÖğretmenlerine.II. Milli Eğitim Şurasından bu yanahedeflenen , IV. Milli Eğitim Şurasındayeniden vurgulanarak önemi üzerindedurulan engellilerin eğitimindeKAYNAŞTIRMA hedefimiz tüm çabalararağmen bazı zaafiyeler göstermektedir.Bunun için , okullarımızdaöğretmenlerimizce yapılması gerekenleriyeniden gözden geçirmekte yarargörüyoruz.a.) Öncelikli amacımız , özelgereksinimli çocukların yaşıtlarıylamümkün olduğunca çok birlikte eğitimalmaları ve destek eğitiminin öğrencinindoğal ortamında sağlanmasıdır.b.) Engelli çocukların sınıftakalabilmeleri için gerek kaynaksınıflardan, gerekse bölgelerdeki özeleğitim merkezlerinden gerekli yardımistenecek , sınıflarda çocuğa uygundüzenlemeler yapılacaktır.C.)Engelli öğrenci; gerekli bütün kaynaklarve yöntemler kullanılmasına rağmen sınıftagerekli eğitimi alamıyorsa, eğitimdenyeterince yararlanamıyorsa, o zamana kadaryapılan bütün çalışmalar ve müdahjaleleri deiçeren bir raporla Özel Eğitim KoordinasyonMerkezi ne gönderilebilir.Çağdaş Dünyanın özel eğitimanlayışı; insan haklarına saygılı, kişiselgelişime ve bireysel farklılıklara önem verenKAYNAŞTIRMA anlayışıdır.Çocuklarımızınözel durumlarını değerlendirirken bu ilkeyiher zaman aklımızda tutmamız gerekir.Dahasonra toplum içinde hep beraberyaşayacağımız engellileri , okulların içinde,okul yaşamında da yanımızda görmeyebaşlamalıyız. Bu gecikmiş birlikteliği dahafazla ertelememek için, özel gereksinimliçocuklara sınıflarımızda ve yüreklerimizdeyer açalım” ( Düzgün, 2006)Yukarıdaki çağrıdan da anlaşılacağıgibi, kaynaştırmada başarının adresiöğretmenlerdir. Meijer`in de belirttiği gibikaynaştırmanın başarısı genellikleöğretmenlerin özel gereksinimli çocuğayaklaşımına bağlıdır. Okulun birkaynaştırma okulu olup olmamasının enönemli nedeni; öğretmenlerin yaklaşımıdır(Meijer,2004 ). Özel gereksinimli öğrenciyigenel eğitim sınıfina bırakıp , herşeyinyolunda gitmesini beklemek bize raslantısalbir başarı veya başarısızlık verebilir.62

Ama, başarılı bir kaynaştırma için; hemdünya deneyiminden hem de Kuzey Kibrısta bu güne kadar yapılan özel eğitimçalışmalarından dersler çıkararak, yeni biryapılanmaya gidilebilir. Kaynaştırma,yalnızca özel eğitimin değil; genel eğitiminde yeniden yapılanmasını zorunlu kılan birçağdaşlaşma projesidir.SONUÇ ve ÖNERİLERGerek çagdaş dünyanin deneyimi,gerekse Avrupa Birliği ülkelerininuygulamaları kaynaştırmanın özelgereksinimli çocuklar için gerekli olan en azkısıtlanmiş çevreyi yaratacak en akılcıl yololduğunu göstermiştir. Diğer devletlerinuygulamaları ile KKTC deneyiminikarşılastırdığımız zaman önümüzdeki enönemli engellerden birinin özel eğitimyasasının olmaması olduğunu görürüz.Özeleğitim yasasıyla birlikte oluşturulacakÖzel Eğitim Dairesi, eğer çok meslekli biryaklaşımla organize edilip; hem Bakanlıkbünyesinde ki , hem Bakanlıklar arası, hemde toplumun diğer kesimleriyle gereklikoordinasyonu sağlarsa, hedeflenenüretken özel gereksinimli bireylere dahakolay ulaşabiliriz. Elbette özel eğitim yasasikendi başına yeterli olamaz. Toplumundiğer kesimleriyle ilişkilerin kesintisizyürüyebilmesi için öteki bakanlıklarındaözel gereksinimli kişilere yönelikkendilerine özgü yasaları olması gerekir.Hepsinden önce de bütün ülke engellilerineyönelik “KKTC Engelliler Yasası” yapılarakdiğer ilgili yasa ve tüzüklere referans göreviyüklenmelidir. Bu yasa temel alınarakoluşturulacak, Basbakanlik bünyesindekiEngelliler Dairesi; yalnızca özel eğitiminve kaynaştırmanın değil ama, özelgereksinimli kişilerin istihdamındansağlığına, spordan sürekli eğitime kadargeniş bir yelpazeyi içeren problemlereçözüm getirecek politikalar üretebilir.63

KAYNAKÇADüzgün,H. (2006).Genelge no:2006-95.Lefoşa: Milli Egitim Bakanligi.Meijer,J.W.(2003).Inclusive Educationand Classroom Practices. Brussels:European Agency.B.M.(1994).www.un.org/esa/soc.dev/enable/dissre01.htm (6/10/2006)B.M.(2005).www.un.org/docs/ecosoc/documents/2005/resolution (6/10/2006)B.M.(2006).www.un.org/esa/socdev/enable/srreport-ecnS20064.htm (6/10/2006)B.M.(2006a)www.un.org/esa/socdev/enable/rights/ahc8intreporte.htm (6/10/2006)Meijer, J.W.(2004) Inclusive Educationand Classroom Practices in SecondaryEducation. Brussels: European Agency.Meijer,J.W., Soriano,V. andWatkins,A.(2003). Special NeedsEducation in Europe. Brussels: EuropeanAgency.Milli Eğitim Bakanlığı(2006). IV. MilliEgitim Surasi Kararlari .Lefkoşa: DevletBasimeviNICHCY (1995). Planning forInclusion.NICHCY News Digest,Volume5,No:1. Washington.DC.Sands,D.J.,Kozleski,E.B.and French, N.K.(2000 ). Inclusive Education. Stamford :Wadsworth.İnternet KaynakçaB.M.(1993).www.un.org/children/conflict/keydocuments/english/viennadecleratio21.html (6/10/2006)64