TARLA BİTKİLERİ YETİŞTİRME – II Uygulama Ders Notları - Ankara ...

devresinde göbek bağı veya kapıcıktan az miktarda su alındığı zaman tanedeki su oranı bellioranda artınca kabuk katmanlarının geçirgenliği artar. Diğer koşullarda uygun durumda isetohum hızlı bir şekilde su almaya devam eder, hızlı bir çimlenme başlar.Yemeklik tane baklagillerde tane kabuğu üç farklı hücre tabakasından oluşur. En dıştauzunluğuna palizat hücreleri bulunur. Genelde taneye rengini veren renk pigmentleri butabakada toplanmışlardır. Palizat hücreleri katının altında ikinci tabaka olarak T şeklindeenine hücrelerden meydana gelmiş olan katman bulunur. Bu iki katmanın altında bir veyabirkaç sıra halinde parankima dokusu yer alır. Üç katmandan oluşan tane kabuğununkalınlığı cins, tür ve çeşitlere göre büyük ölçüde değişiklik gösterir. Yassı taneli baklada,battal fasülyede ve yabani çeşitlerin çoğunluğunda tane kabuğu kalın, mercimek ve nohutunıslah edilmiş çeşitlerinde ise oldukça incedir.b) Kotiledonlar: Yemeklik tane baklagil tanelerinin ikinci önemli kısmı besin maddelerinindepolandığı kotiledonlardır. Tüm cinslerde tahıllardaki tek parçalı endospermin göreviniüstlenen çeşitli besin maddelerinin depolandığı iki tane kotiledon (çim yaprağı) vardır.Kotiledonlar besin maddelerince, yağ, karbonhidrat ve özellikle de proteince oldukçazengindirler. Bir kotiledon yaprağı şekil olarak yassı taneli baklada ince dikdörtgen prizmaşeklinde, küçük taneli baklada, bezelyede ve nohutta yarım küre şeklinde, mercimekteuzunluğuna kesilmiş yarım disk şeklinde, fasulye ve börülcede yine uzunluğuna kesilmişyarım böbrek şeklindedir.c) Embriyo: Tanenin üçüncü ve canlı olan kısmıdır. Yeni bitkiyi oluşturacak ve meydanagelecek bitkinin küçük bir örneği halinde iki kotiledon yaprağı arasına yer alır. Embriyo,çimlendikten sonra toprak üstü organlarını oluşturacak gövde taslağı (plumula), sapçık(hypocotyl) ve toprak altı organlarını oluşturacak kökçük (radicula)'den ibarettir. Embriyonunkotiledonlara bağlı bulunduğu noktanın üst kısmında epikotil (Epicotyl) ve daha yukarı daaçıkça görülür bir şekilde iki adet ilkel yapraklar bulunur. Bu yaprakların arasında çıplakgözle görülemeyen ancak büyüteçle dikkatli bir şekilde bakıldığı zaman görülebilen tepetomurcuğu (gövde büyütken konisi) bulunur. Embriyonun kotiledonlara bağlı olduğu noktanınalt kısmında hipekotil (Hypocotyl) ve daha alt kısmında da radicula (kökçük) bulunur.Çimlenme: Tohumla üretilen tüm bitkilerde olduğu gibi yemeklik tane baklagillerde de ekilenbir tohum çimlenip sürerek yeni bir bitki meydana getirebilmesi için her şeyden önce tohumdacanlılığın bulunması ve durgunluğun (dormansi) kırılmış olması gerekir. Tohumun canlıolması, tohumun mekanik olarak zarar görmemiş, embriyonun kotiledonlarla olan ilişkisininkesilmemiş ve tohumun fizyolojik olgunluğunu tamamlamış olmasına bağlıdır.Canlı, sağlam, hastalıksız ve durgunluğu kırılmış yemeklik tane baklagil tohumununçimlenebilmesi için gerekli çimlenme koşullarının en az düzeyde de olsa ortamda bulunmasıgereklidir. Tahıllarda olduğu gibi, yemeklik tane baklagillerde de çimlenme faktörleri;a) sub) sıcaklıkc) havaolmak üzere üç bölüm altında incelenir. Işık bu bitkiler için de bir çimlenmeyi başlatıcı yadadurdurucu bir faktör değildir. Çimlenmenin olabilmesi için bu üç faktörün sadece bulunmasıdeğil istenilen düzeyde bulunması gereklidir. Her üç faktörün çimlenme minimumu ile24