TOZ HALÄ°NDE Fe0 ve Al0 Ä°LE NÄ°TRATIN KÄ°MYASAL ...

tüketilmesi durumunda, kalan nitrat yağmur suları ile taşınarak yüzeysel ve yeraltı sukaynaklarına ulaşmaktadır. İdeal koşullarda toprağa atılan azotun %50 – 70’ininbitkiler tarafından kullanıldığı; %2- 20’sinin buharlaşma yoluyla kaybedildiği, %15-25’inin kil toprakta bulunan organikler ile birleştiği ve geri kalan %2-10’lukkısmının yüzey ve yeraltı sularına karıştığı ifade edilmektedir (Akkurt vd., 2002).Ancak toprakta biriken nitratın suya geçişini etkileyen pek çok faktör bulunmasınedeniyle bu oranlar değişebilmektedir. Bu faktörler toprağın yapısı, bitkilerin azotgereksinimi, sıcaklık, yağmur, gübre kullanım miktarı ve toprağın su içeriği vb.olarak sıralanabilir.Nitrat pek çok doğal su ortamlarında makul konsantrasyonlarda bulunur; ancak gerekatıksuların deşarjı ve gerekse gübre kullanımına bağlı olarak nitrat konsantrasyonuyeraltı sularında yüksek değerlere çıkarak bir kirletici halini alabilir. Genel olarakyoğun tarım yapılmayan alanlardaki sularda göreceli olarak daha düşük; tarımsalfaaliyetlerin yoğun olduğu alanlarda ise daha yüksek nitrat konsantrasyonlarıgözlenmektedir. Günümüzdeki mevcut kirlenme düzeyinde tarım alanlarının etkisidışında kalan yüzey ya da yeraltı sularında tipik nitrat konsantrasyonu 0 ila 10 mg/Ldüzeyindedir (Akkurt vd., 2002).Nitrat, bulunduğu su kaynaklarının rengine, kokusuna veya tadına herhangi bir etkietmez. USEPA (U.S. Environmental Protection Agency) su kaynaklarında müsaadeedilebilir maksimum nitrat konsantrasyonu kriterini 10 mg NO 3 -N/L veya 45 mgNO - 3 /L olarak belirlemiştir. Bu değerin aşılması durumunda bu su kaynaklarınınkullanılması bebeklerde mavi bebek sendromuna neden olmaktadır. Bu değerlerDünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından da benimsenmiştir (Beyhun ve Güler,2002). Kanada’da maksimum kabul edilebilir nitrat ve nitrit konsantrasyonlarısırasıyla 10 ve 1 mg-N/l’dir (Shrimali ve Singh, 2000). Avrupa Birliği, içme suyundanitrat konsantrasyonu standardını 50 mg/L olarak belirlemiştir. Türkiye’de TS266’ya göre içme suyu kaynaklarında müsaade edilebilir maksimum nitratkonsantrasyonu 45 mg/L’dir.