küreselleşme ve ülkelere etkisi - BİLGİ DERGİ | Sosyal Bilimler Dergisi

10 Muhittin Ataman, Cengizhan Yıldırımherhangi bir açıdan tahlil etmek isteyen birinin göz önünde bulundurması gerekenen temel veri, dünyanın küreselleşmiş olma durumudur. Aşağıda mali,ekonomik, siyasi, toplumsal ve kültürel alanlarda küreselleşmenin farklı türlerinintarafları nasıl etkilediği kısaca açıklanacaktır. Ayrıca, sonuç kısmındakonunun genel bir değerlendirmesi yapılacaktır.2. Küreselleşmenin Bazı Alanlarda Yol Açtığı Paradoksal GelişmelerBu bölümde, küreselleşme konusundaki farklı bakış açılarının farklı küreselleşmealanlarındaki tutumları ele alınacaktır. Amaç, küreselleşmenin bufarklı alanlarda neden olduğu değişimleri ayrıntılı olarak incelemekten ziyade,üstten ve alttan küreselleşme anlayışlarının bu konulara nasıl yaklaştığınıgenel manada ortaya çıkarmaktır. Konu daha iyi anlaşılsın diye, mali,ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel alanlar ayrı ayrı ele alınmıştır.2.1. Mali KüreselleşmeKüreselleşme hakkında akla ilk gelen konu üstten küreselleşme sürecinin enbaşarılı olduğu alan olan mali konulardır. 1973 yılında dünyanın sabit kursisteminden ayrılıp dalgalı kur sistemine geçmesiyle birlikte, finans sektörüüzerindeki ulus-devletin kontrolü güçleşmiş, gerçek anlamda küreselleşmesağlanmış ve sermaye sınıfı küresel bir nitelik kazanmıştır (Acar, 2002). Finanssektörü küreselleşmenin gerçekleştiği ilk alan olarak, ekonominin entemel sektörü konumuna ulaşmıştır. Finans piyasası önemli derecede deregulasyonatabi tutulmuş ve mal üretimi ve satımı basitleşmiştir. Öyle ki, bugündünyadaki mali işlemler ticari işlemlerden kat kat fazladır. Gelişen teknolojisayesinde büyük miktarlardaki paralar birkaç saniyede bir ülkeden bir ülkeyeaktarılabilmektedir. Bunun için de tüm dünyada bütün mali piyasaların bütünleşmesi,global rekabetin doğması ve coğrafyanın mali işlerde engel olarakortadan kalkması anlamına gelen “coğrafyanın sonu” ilan edilmiştir.Küresel sermaye hareketlerinin bir bölümünü oluşturan ve sıcak paraolarak da isimlendirilen mali akımlar doğrudan yatırım yerine portfoliyoyatırımı tercih etmektedir. Hızlı ve büyük miktarlardaki sermaye akışı,uluslararası sermaye hareketlerine konulan engelleri de anlamsız hale getirmiştir.Ticareti kolaylaştıran bir unsur olarak görülen paranın bizzat kendisiticarete konu olmuş ve kısa süreli para akımları coğrafi sınır ilkesini alt