KOAH Bülteni 2009 Sayı 3

More documents

Recommendations

Info

DERLEME ile hepatositlerde oluşmaktadır. IL-6 ise, lokal vasküler hasara yanıt olarak ortaya çıkmaktadır. CRP, endotelyal nitrik oksit sentetazı inhibe ederek nitrik oksid (NO) oluşumuna neden olduğundan, vazomotor endotelyal fonksiyonu olumsuz etkilemektedir. CRP plazminojen aktivatör inhibitörü (PAI- I) oluşumunu indükleme yoluyla endotelyal fibrinolizisi de bozmaktadır. CRP, sistemik dolaşıma salgılandığında diğer inflamatuar sitokinlerin üretimini artırmakta, kompleman sistemini aktive ederek, düşük dansiteli lipoproteinlerin makrofajlar tarafından alımını artırmaktadır. Benzer şekilde fibrinojen artışı, kardiyak nedenlere bağlı mortaliteyi artırmaktadır. Genel popülasyonda plazma fibrinojenindeki 1 gr/L artış, koroner kalp hastalıkları mortalitesini 2.7 kat, KOAH mortalitesini 3.7 kat, tüm nedenlere bağlı mortaliteyi ise 2.2 oranında artırmaktadır. IL-8, fibrinojen ve TNF-α gibi inflamatuar biyobelirteçler de aterom plak oluşumunda rol almaktadır. (Şekil 2) KOAH VE AKCİĞER KANSERİ Akciğer kanseri, kardiyovasküler hastalıklardan sonra, KOAH ile birlikte en sık görülen hastalıktır. KOAH, akciğer kanseri için bağımsız bir risk faktörüdür. KOAH’lı hastalarda, sigara içen ancak solunum fonksiyonları normal olan bireylere göre, akciğer kanseri gelişme riski 3-4 kez daha fazladır. Hatta, hiç sigara içmemiş olan KOAH’lılarda bile akciğer kanseri daha sık görülmektedir. Hava akımı kısıtlanmasının derecesi ile akciğer kanseri arasında ters bir ilişkinin varlığı, 5404 hastanın 22 yıllık takibi sonucu gözlenmiştir. Akciğer kanseri gelişimi, KOAH’taki artmış inflamasyon ve oksidan stres ile ilişkili bulunmuştur. Kanser oluşumu, bir dizi mutasyonel olay sonucu oluşur. Akciğerde oluşan inflamasyon, akciğer kanserinin başlamasında ve ilerleyişinde rol oynamaktadır. KOAH’ta oluşan inflamasyonda pek çok hücre, medyatör ve sitokin olaya karışmakta ve oksidan stres artmaktadır. TNF-α, DNA hasarı yaparak tümör oluşumuna katkıda bulunmaktadır. Öte yandan, TNF-α, NF-κB aktivasyonu yaparak apoptozisi engeller ve tümör hücrelerinin yaşam sürelerini uzatır. KOAH VE KAS DİSFONKSİYONU, NUTRİSYONEL ANORMALLİKLER İskelet kas güçsüzlüğü, KOAH’ın en önemli sistemik etkilerinden biridir ve çoğu kez yağsız vücut kütlesi kaybı ile birlikte görülmektedir. Kas kütlesindeki ve fonksiyonlarındaki azalma, semptomları ve prognozu olumsuz ŞEKİL 2 Sigara dumanı Alveol Epitelyal hücre Proteinaz Sitokinler ve diğer medyatörler O! Periferik akciğer inflamasyonu Makrofaj T-8 Lenfosit Akciğer kanseri Nötrofil Monosit İskemik kalp hastalığı Kılcal damarlar İskelet kas zayıflığı Kaşeksi Sistemik inflamasyon IL-6, IL-1β, TNF-α Akut faz proteinleri CRP Fibrinojen Kalp yetmezliği Depresyon Osteoporoz Diyabet Metabolik sendrom Anemi KOAH ve Komorbiditeler 4 KOAH BÜLTENİ
DERLEME yönde etkilemektedir. KOAH’ta, özellikle hastalık ilerlediğinde, kasların morfolojisinde, kütlesinde, biyoenerjisinde ve direncinde önemli değişiklikler olmaktadır. Ağır KOAH’lı olgularda kas güçsüzlüğünün, atak sonrası yeniden hastaneye başvurular ve mekanik ventilasyon gereksinimi gibi morbidite ile ve en önemlisi de mortalite ile yakından ilişkili olduğu vurgulanmaktadır. Kas kütlesi ile direncindeki değişiklikler KOAH’lı olgularda üst ve alt ekstremite kas direncinde anlamlı azalmalar saptanmıştır. Kas direncindeki azalma, özellikle alt ekstremitelerde daha belirgindir. Kas morfolojisinde değişiklikler KOAH’lı hastaların egzersiz kapasitelerindeki azalmaya bağlı olarak nispeten sedanter bir yaşam tarzını benimsemeleri, yavaş kasılan kaslarda artışa neden olmaktadır. Özellikle de IIA/IIx liflerinde atrofi daha belirgindir. KOAH’lı olgularda kas lifi yapılarının değişmesinin yanı sıra kasların kesit alanları da belirgin olarak azalmaktadır. Kas biyoenerjisinde değişiklikler KOAH’lı olgulardan yapılan kas biyopsilerinde, oksidatif ve glikolitik enzimlerde anlamlı azalma saptanmıştır. Keza, kaslardaki anaerobik metabolizmaya neden olan kas fosfokreatinini de azalmaktadır. Bu değişiklikler erken laktik asidoz ve egzersiz intoleransına neden olmaktadır. KOAH’lı olgularda %26-47 oranında malnütrisyon ve kaşeksi görülmektedir. KOAH’ta kilo kaybı, sadece yetersiz beslenme ile ilişkili değildir ve hastalığın şiddeti ile korelasyon gösterir. Beden kitle indeksi 25 kg/m 2 ’nin altında olan olgularda mortalitenin daha fazla olduğu saptanmıştır. Artmış kas protein yıkımı, negatif enerji balansı, hipoksemi, steroid tedavisi, yoğun inflamasyon, insülin direnci, testosteron ve insülin benzeri büyüme faktörü azalması (IGF-1) KOAH’lı hastalardaki kaşeksinin başlıca nedenleridir. Ayrıca bazal metabolik hız ve istirahat enerji tüketiminde artış saptanan KOAH’lı olgularda, IL-6, IL-8, TNF-α, CRP’nin daha yüksek olduğu bildirilmiştir. İnflamatuar mekanizmalar dışında, KOAH’a bağlı nörohormonal etkiler de vardır. Leptin, enerji dengesinde önemli role sahip olan ve yağ dokusundan salınan bir proteindir, yağ kütlesini regüle eder. KOAH’ta yağ dokusu metabolizmasından da sorumlu olduğu düşünülmektedir. KOAH VE ENDOKRİN SİSTEMİNE AİT ETKİLER Kronik obstrüktif akciğer hastalığının büyüme hormonu/insülin benzeri büyüme faktörü (IGF-I), tiroid hormonları ve hipotalamik-pituiter-gonadal aks üzerinde etkileri vardır. Bu etkileri özellikle kas güçsüzlüğü ve kilo kaybı gelişmesinde etkilidir. Büyüme hormonu/insülin benzeri büyüme faktörü-I (IGF-I) üzerindeki etkiler Büyüme hormonu kas büyümesi ve gelişimini sağlar. Primer etkilerini insülin benzeri büyüme faktörlerini artırarak yapar. Sağlıklı yaşlı bireylerde, büyüme hormonunun kas üzerindeki anabolik etkilerini gerçekleştiren majör belirteci olan IGF-I azalmıştır. Yaşın ilerlemesi ve KOAH ataklarında kullanılan sistemik steroidler, büyüme hormonu salınımını olumsuz yönde etkilemektedir. KOAH’lı olgularda dolaşımdaki büyüme hormonu ya da IGF düzeyleri hakkında bilgi yeterli değildir. Pituiter büyüme hormonu salınımı pulsatil olduğu için dolaşımdaki düzeyler de varyasyon gösterir. Bu nedenle, tek bir kan örneği sonucunun güvenilirliği sınırlıdır. Tiroid hormonu üzerindeki etkiler Tiroid hormonunun önemli fonksiyonları metabolizma regülasyonu ve termogenezdir. Tiroid fonksiyon bozuklukları, enerji balansını ve vücut yapısını etkiler. KOAH’lı olgularda çoğu zaman hipermetabolizma bulunur. Bu durum, istirahat enerji tüketiminin artmış olmasına bağlanır. Hipermetabolik durumla birlikte diyetteki eksiklik, negatif enerji dengesine ve kilo kaybına neden olmaktadır. KOAH’lı olgularda tiroid fonksiyonlarında, solunum yetmezliği olan olgular dışında, çok ciddi değişiklikler beklenmemektedir. Bacakoğlu ve arkadaşlarının çalışmasında, solunum yetmezliği olan olgularda tiroid fonksiyon testi bozukluklarına daha sık rastlanılmış ancak mortalite ile ilişkili bulunmamıştır. Testosteron hormonu üzerindeki etkiler Kas erimesi ve osteoporozla seyreden kronik hastalıklarda, azalmış anabolik hormonların etkili olduğu düşünülmektedir. KOAH’lı olgularda kronik hipoksi, hastalık ciddiyeti, kronik inflamasyon ve kortikosteroid kullanımına bağlı olarak anabolik hormon seviyeleri düşüktür. Testosteron depresyonu, arteriyel hipoksemi ve hiperkapni ile korelasyon gösterir. Kronik obstrüktif akciğer hastalığının büyüme hormonu/insülin benzeri büyüme faktörü (IGF-I), tiroid hormonları ve hipotalamik-pituiter-gonadal aks üzerinde etkileri vardır. Bu etkileri özellikle kas güçsüzlüğü ve kilo kaybı gelişmesinde etkilidir. Diabetes mellitus Büyük toplumsal çalışmalarda, hafif KOAH’lı olgularda bile diabetes mellitus’un yaklaşık 1.5 kat arttığı bildirilmektedir. Proinflamatuar sitokinlerden özellikle TNF-α ve IL-6, insülin reseptörlerini bloke ederek insülin direncine neden olmakta, bu da Tip II diyabet gelişimi ile sonuçlanmaktadır. Bazı çalışmalarla, KOAH’ta akciğer fonksiyonlarındaki azalmanın insülin rezistansı ve diyabet gelişimi için bir risk faktörü olduğu gösterilmiştir. Diabetes mellitus ve kardiyovasküler hastalık birlikteliğini içeren metabolik sendrom da KOAH’lı olgularda sıklıkla saptanmaktadır. KOAH VE OSTEOPOROZ KOAH’lı olgularda hastalığın hafif evrelerinde dahi kemik mineral dansitesinde azalma ve osteoporoz prevalansının yüksek olduğu bildirilmiştir. KOAH’ta osteoporozun sık görülmesinin nedenleri başlıca yaşlılık, sigara içimi, steroid kullanımı ve sedanter yaşamdır. Sigara içimine bağlı olarak KOAH’lı olgularda kemik mineralizasyonunu etkileyen osteokalsin, parathormon gibi hormonlarda sağlıklılara göre farklılıklar saptanabilmektedir. Son çalışmalar, KOAH’ın kendisinin osteoporoz için risk faktörü KOAH BÜLTENİ 5
Page 1 and 2: KOAH BÜLTENİ ISSN: 1308-6723 SAYI
Page 3: DERLEME ŞEKİL 1 Ateroskleroz Pato
Page 7 and 8: DEĞERLENDİRME Doç. Dr. Akif Turn
Page 9 and 10: DEĞERLENDİRME AVAC için endikasy
Page 11 and 12: SÖYLEŞİ ■ Hastanenizdeki çal
Page 13 and 14: SÖYLEŞİ bölgenin gezilip görü
Page 15: LİTERATÜR ÖZETLERİ talarının

KOAH Bülteni 2009 Sayı 3

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?