KIVILCIM

KIVILCIM
HAYDİÇOCUKLAR
OYUNA OYUN VE EĞİTİM
HAZIRLAYAN
Hakan ERTAŞ
"Çocukların oyunu oyun değil,
onların en ciddi uğraşıdır."
Montaigne
Haydi, gelin güzel bir oyun oynayalım. Oyunumuz çok basit. Ben
yazımızın başında size bir soru soracağım ve sonunda cevabı bulduracağım.
Bir kuralımız var bu oyunda. Sadece çocuklar ve çocuk
kalabilenler cevaplayacak bu soruyu.
Nedir sizce oyun?
Boş zamanlarımızı geçirmek için uydurulmuş eğlenceli etkinlikler
mi? Yada hep yenen ve yenilen tarafın olduğu bir çekişme mi?
Çoğu yetişkine göre eğlenceden öte bir şey olmayan oyun, çocuk
için de eğlenceli bir şey olmakla beraber sadece eğlenceden ibaret
değildir. Oyun, çocuk için gözlemlediği davranışları, deneyerek
kazandığı, becerileri egzersiz yaptığı, öğrenme deneyimlerini
geliştirdiği ve büyüdüğünde sürdüreceği rolleri öğrendiği bir yaşam
alıştırmasıdır. Eğitim çocuklara istenen davranışları kazandırma,
dolayısıyla çocuğu karmaşık yaşama hazırlama süreci olduğundan
oyun; çocuğun eğitimi ve mutluluğu için her zaman en doğal, en
kolay, en çabuk deneyim kazanma ve öğrenme aracı olmuştur.
Çocuklar, yürümeye başladıktan sonra sürekli hareket eden etkin
varlıklardır. Çocuk hareket ederek büyür ve bu yüzden bedensel
hareketlere de besin kadar ihtiyaç duyar. Kendisini yemek için
çağıran annesine “Daha oyunum bitmedi ki!” diyerek, aslında
oyunun kendisi için besin gibi bir ihtiyaç olduğunu anlatmaya
çalışır. Koşarken, tırmanırken, zıplarken, atlarken yeni beceriler
edinen çocuklar; oyun sırasında kollarını, bacaklarını, parmaklarını
ve bedenin diğer kısımlarını koordineli bir biçimde kullanarak motor
becerilerini geliştirirler.
Çocuklar oyun oynarken kendilerini ve çevrelerini keşfederler. En
iyi ve kalıcı öğrenme yöntemi olan keşfetme ile yeni şeyler öğrenir
ve öğrendiklerini pekiştirirler. Keşif yaptıklarında yaratıcılıkları
ve hayal güçleri artarken problem çözme yetenekleri de gelişir.
Çocuk oynadıkça eğitimde önemli bir yeri olan algısal gelişimi için
duyuları gelişir ve yetenekleri serpilir. Dikkat ve hafıza becerileri
artar. Oyun aynı zamanda
çocuk için bir çeşit rahatlama
aracıdır. Yetişkinlerle ve
diğer çocuklarla iletişiminde
anlatamadığı, etkilendiği olay
ve duygularını oyununa katar.
Günümüzde kabul edildiği
üzere, çocukluğunda yeterince
oyun oynamayan çocuklar gelecekteki
yaşamlarında en çok
uyum sıkıntısı çeken bireylerdir.
Bu nedenle tüm eğitimciler
şu noktada birleşmektedirler;
evde veya okulda çocuğun
oyununu engellemek, hareket
etmesi için uygun ortam yaratmamak,
ona yapılabilecek en
büyük kötülüktür ve bu durum
çocuğun öğrenmesinin önüne
bir duvar örer. Bu yüzden, her
çocuğun oyun hakkını korumak
için Çocuk Hakları Bildirgesi’nin
31’inci maddesinin 1’inci bendi
şöyle der: “Taraf devletler
çocuğun dinlenme, boş zaman
değerlendirme, oynama ve
yaşına uygun eğlence etkinliklerinde
bulunma, kültürel
ve sanatsal yaşama serbestçe
katılma hakkını tanırlar.”
Geleceğin en mükemmel
mühendisleri, doktorları,
öğretmen veya bilim insanları
daha çocukken oyunlarıyla belli
eder kendilerini. Şimdi gelelim
cevabımıza:
Bütün bir yaşamdır aslında
oyun. Önümüzdeki yıllara,
yaşantılara meydan okuyacak
becerileri kazandığımız,
yetenek ve kişiliğimizin farkına
vararak geleceğimizi inşa
edebileceğimiz etkinliklerdir.
Ünlü bir edebiyatçının sözü ile
bitirelim bizde oyunumuzu;
“Çocukların oyunu oyun değil,
onların en ciddi uğraşıdır.”
Montaigne
Öz güven duygusunun gelişmesini,
Bilişsel, dil, motor ve sosyal
açıdan gelişmesini,
Kendini başkasının yerine
koyarak çok yönlü düşünebilmesini,
İşbirliği, dayanışma ve paylaşma
duygusunun gelişmesini,
Kendini ifade edebilmesini,
Öğrendiği şeylerin kalıcılığını,
Değişik yaşantıları tanımasını,
Eğitim ve öğretimde aktif rol
almasını,
Rahatlamasını ( oyun ve
değişiklik ihtiyacını gidermesi),
Kendini ve vücudunu tanımasını,
nerede ve nasıl
kullanılabileceğini, Yaratıcı
olmasını,
Yaşamı çok yönlü algılamasını
Araştırma istek ve duygusunun
gelişmesini,
Farklı görüş açılarına sahip olmasını,
eleştirmeyi, tartışmayı
öğrenmesini sağlar.