AYŞEGÜL YILDIZ E DERGİ 20181804009

ATLAS · KASIM 2020 ATLAS · KASIM 2020
EDİTÖR
ÖZLEM NUMANOĞLU
ozlem@doganburda.com
İWnsanoğlu olarak tamamen umutsuz vaka değiliz. Geçmişte, dünya için güçlerimizi
birleştirip dişe dokunur sonuçlar elde ettiğimiz olmuştu. Montréal Protokolü örneğin;
bir dayanışma örneği olarak tarihe adını altın harflerle yazdırmıştı. Protokole giden yol,
Britanya Antarktik Araştırmaları ekibinin Güney Kutbu’nun üzerinde, ozon tabakasında
dev bir delik tespit etmesiyle başlamıştı. Yıl 1985’ti ve “ozon tabakası” terimine
bile aşina değildik. Zamanla, şeffaf bir örtü gibi Dünya’yı sardığını ve Güneş’ten gelen
zararlı ışınları bloke ettiğini öğrendik. Ozon, biz dünya varlıklarının görünmez koruyucusuydu.
Ne var ki onu, kendi geliştirdiğimiz kloroflorokarbon gazlarıyla giderek
inceltiyorduk. Üstelik bu gazları, buzdolabından deodorantlara hayatımızın her alanına
sokmuştuk. Yine de, nispeten hızlı davrandık. Keşiften iki yıl sonra, kloroflorokarbon
gazları ile bazı halonların üretimi tüm dünyada aşama aşama azaltıldı. Bunu sağlayan
ise Birleşmiş Milletler (BM) üyesi tüm ülkelerin imza koyduğu Montréal Protokolü oldu.
İnsanlık olarak, ozon deliği kadar vahim bir başka belayı başımıza sarmış durumdayız.
BM henüz yayınladığı raporda, son 20 yılda doğal afetlerdeki “afallatıcı” artışı iklim
kriziyle açıklıyor. 2000’den 2019’a kadarki doğal afetlerin sayısının, bir önceki 19 yıllık
döneme göre neredeyse iki kat arttığı belirtiliyor. “Böyle gidersek dünya yaşanamaz
bir cehenneme dönüşecek” diyor rapor. 3.2 derecelik sıcaklık artışı gerçekleşirse, dünya
bildiğimiz yer olmaktan çıkacak. Sabrı tükenen bilim insanları, siyaset ve iş dünyası
liderlerini anlamlı bir adım atmaya çağırıyor. Hal böyleyken, bu ayın 4’ünde, yani
başkanlık seçimlerinin ertesi günü, Dünya’nın ısınmasına insan eliyle yapılan en büyük
“katkı”yı veren ülkelerden ABD, Paris İklim Anlaşması’ndan çekilecek. Beş yıl önce,
197 ülke, küresel ısınmayı 2 derecenin altında tutabilmek için karbon emisyonlarını
azaltmaya nihayet razı olmuş, aralarında ülkemizin de yer aldığı az sayıda devlet ise
anlaşmaya imza koymamıştı. Bu ay Atlas’ta, bu giderek ısınan gündemin farklı yüzlerine
bakıyoruz. İklimin doğaya etkisini ilk fark eden ve modern çevreciliğin temellerini
atan bilim insanı Alexander von Humboldt’a da bir saygı duruşunda bulunuyoruz.
Humboldt, bundan 200 yıl önce en büyük öğretmenimizin doğa olduğunu yazmıştı.
Bu öğretmen hiyerarşi tanımıyor, bize büyük küçük her şeyin birbiriyle ilintili ve bütün
olduğunu öğretiyordu. Ahlaki ve politik tartışmalarımıza yön vermesi gereken de bu
hassas dengeydi. Bu umudu hep canlı tutmak dileğiyle, iyi okumalar.
İÇİNDEKİLER
32
30
28
18-19
16-17
14-15
12-13
10-11
6-7
4-5
ATLAS RAPORU
BUZUL KÖRFEZİ’NE DOĞRU
ALASKA
SAFRAN
İKLİM KRİZİNDE TARIM
KAHİNTEPE
KARAKULAK KARŞILAŞMA
KARAKULAK KORUNMA
BİR BAKIŞTA KARAKULAK
KARAKULAK
40
52
66
76
88
94
96
ÇANAKKALE BOĞAZI’NDA TARİHİ
DALIŞ
SAFRAN
KARAKULAK
ALEXANDER VON HUMBOLDT
GÜNEŞ DUASI
SOSYAL MEDYA
TEST
98 USTALARA SAYGI
2 3