AYŞEGÜL YILDIZ E DERGİ 20181804009

ATLAS · KASIM 2020 ATLAS · KASIM 2020
BUZLA YAZILAN TARİH
Alaska’nın buzullarına bakarken sadece bugüne
değil, binlerce yıl öncesinin havasına, toprağına
ve suyuna da bakmış oluyoruz. ABD’nin en
büyük ve en ıssız eyaletinin doğa hazinesi Buzul
Körfezi Ulusal Parkı üzerinde uçakla yapılan
bir keşif turu, yerkürenin bu çok eski anıtlarını
bambaşka bir açıdan tanıma olanağı veriyor.
Alaska’da 75 bin kilometrekarelik alana yayılan buzulların
oluşumu için çok uzun süreler gerekiyor. Buzullar
donmayla değil, birikmeyle oluşuyor. En basit
anlatımıyla, eriyenden fazla kar yağması ve zaman
içinde karların yeniden kristalleşerek sertleşmesiyle
meydana geliyorlar. Karada oluşan buzulların kendi
içlerinde türleri var; sirk buzulu, vadi buzulu, dağ
eteği buzulu ve takke buzulu gibi. Aysbergler, yani
buz dağları ise kıyılarda oluşan buzulların erime
veya dalga aşındırmasıyla koparak denize düşmesiyle
meydana geliyor. Alaska’da fotoğrafladıklarım
ise vadi buzulları. Onlara bakarken sadece bugünü
değil, uzun yıllar öncesinin havasını, toprağını ve
suyunu da görmüş oluyorum aslında, çünkü içlerinde
sıkışmış toprak ve hava da barındırıyorlar. Alaska’nın
buzulları ve diğer doğa varlıklarının iyi korunmasında
nüfusun seyrekliğinin de payı var. Burası,
1 milyon 718 bin kilometrekarelik alanıyla ABD’nin
en büyük eyaleti ama nüfusu sadece 710 bin. Türkiye’nin
yüzölçümünün 783 bin 500 kilometrekare
olduğunu düşünürsek, Alaska’nın genişliğini daha
iyi anlayabiliriz.
28 29