I V‹TR‹NDEK‹LER

düflüyor. Bu tür çat›lar›n ›s›l
dirençleri, bitki ve bitkinin
büyüdü¤ü ortam›n türüne ve
di¤er katmanlarda kullan›lan
malzemelerin geometrik ve
termofiziksel özelliklerine göre
de¤ifliyor. Yeflil çat›lar genellikle
teras çat›lar üzerine
uygulanmaktad›r. Ancak son
zamanlarda yeflillendirilmifl
beflik çat› uygulamalar›nda da
art›fl gözlenmektedir.
Yeflil çat›lar›n sa¤lad›klar› faydalar
ve bu faydalar›n rakamlara
dökülebilmesi üzerine
çok say›da araflt›rma yap›l›rken,
son zamanlarda bu uygulamalar›n
beraberlerinde getirebilecekleri
olas› riskler de
konuflulmaya bafllad›. En büyük
endifleler ise f›rt›na ve
yang›n ihtimalleri üzerine.
Yüksek rüzgar h›zlar›nda çat›lardan
afla¤›ya düflebilecek
parçalar ve bunlar›n yol açabilece¤i
hasarlar tart›flman›n bir
kolunu, çat›lardaki bitki örtüsünün
yang›na sebebiyet verme
ihtimali ise dile getirilen
endiflelerin di¤er kolunu oluflturuyor.
Bu noktada ise bu
kayg›lar›n bilimsel olarak incelenmesi
ve risklerin belli
standartlar içerisinde s›n›fland›r›lmas›
gereklili¤i ortaya ç›k›yor.
STANDARTLAR ARANIYOR
Bu ihtiyaçlardan yola ç›karak,
ABD’de Tek Katmerli Çat› Endüstrisi
(SPRI) ve Green Roofs
For Healthy Cities Derne¤i
bir araya gelerek, yeflillendirilmifl
çat›lar için rüzgar ve yang›n
standartlar›n›n oluflturulmas›
çal›flmalar›na bafllad›lar.
Bu standartlar farkl› koflullardaki
yeflil çat›lar› rüzgar ve
yang›n risklerine göre s›n›fland›rmay›
ve yeterli güvenli¤i
sa¤lamayan uygulamalar› ayr›flt›rmay›
amaçl›yor.
Bu çal›flmalara Ulusal Çat›
Müteahhitleri Derne¤i
(NRCA) de destek veriyor.
NRCA, Güney Illinois Üniversitesi
ile ortak bir projeye geç-
ti¤imiz Haziran ay› içerisinde
bafllad›. Proje, farkl› türlerde
yeflil bloklar›n bir rüzgar tünelinde,
balkonsuz ve harpufltas›z
teras çat› koflullar›nda s›nanmas›n›
öngörüyor. Denenen
birçok yeflil blok 144
km/h rüzgar h›zlar›nda testi
geçerken, bitki köklerinin büyüme
ortam›n› tamamen kaplamad›¤›
numunelerde 90
km/h ve üzeri rüzgar h›zlar›nda
yüzeyden ciddi kütle kayb›
gözlendi. Uzun bir sürece yay›lacak
olan deneysel çal›flmalar›n
bu ilk evresi gösterdi ki,
kökleri uygun olgunlu¤a ulaflm›fl
bitkilerle kapl› yüzeyler,
ABD’nin birçok eyaletinde binalar›n
çat›lar›nda kullan›labilme
flartlar›n› sa¤l›yor.
TÜRK‹YE'DEN
BAKILDI⁄INDA
Yeflil çat›larda f›rt›nalar›n yol
açabilece¤i olas› hasarlarla ilgili
endiflelere Türkiye aç›s›ndan
da bak›lmas› özellikle ülkemizdeki
inflaat sektörü için
önem tafl›yor. Türkiye yaklafl›k
3500 km’lik k›y› fleridi ile
rüzgara çok aç›k bir ülke. Bu
rüzgar enerjisinden faydalanma
anlam›nda bir avantaj.
Ancak yeflil çat› uygulamala-
Uygun bitki ve büyüme ortam› seçilmesi
durumunda, Türkiye’de yeflil çat›
uygulamalar›n›n istisnai f›rt›na
koflullar›nda dahi güvenli olabilece¤ini
düflünebiliriz.
r›ndaki endiflelerden biri olan
rüzgar›n kald›rma etkisi, ülkemizde
bu anlamda kritik
bölgeler olup olmad›¤› sorusunu
akla getiriyor. Elektrik
‹flleri Etüt ‹daresi ve Devlet
Meteoroloji ‹flleri Genel Müdürlü¤ü
taraf›ndan haz›rlanan
Türkiye Rüzgar Atlas›; Antakya,
Mardin, Afyon, Sinop,
Gökçeada, Çorlu ve Çanakkale
illerini rüzgar h›zlar› aç›s›ndan
daha etkin gösteriyor.
Özellikle k›y› flehirlerimizde
zaman zaman 9-10 kuvvetlerinde
f›rt›nalar gözlenebiliyor.
Bu da 90-100 km/h aral›¤›nda
rüzgar h›zlar›na karfl›l›k geliyor.
Dolay›s›yla uygun bitki
ve büyüme ortam› seçilmesi
durumunda, Türkiye’de yeflil
çat› uygulamalar›n›n istisnai
f›rt›na koflullar›nda dahi güvenli
olabilece¤ini düflünebiliriz.
Yeflil teras çat›lar›n kenarlar›nda
balkon ya da harpuflta
benzeri setler bulunmas› durumunda
ise, durum çok daha
rahatlat›c›. Bu setlerin rüzgar
k›ran perde etkisi göstermesi
sayesinde, kritik rüzgar h›z›
de¤eri daha da yükseliyor.
YANGIN R‹SK‹
Yeflil çat›lar›n beraberinde getirdi¤i
bir di¤er soru iflareti ise
yang›n riskinin artmas› ihti-
10/2009 ‹NfiAATDÜNYASI 183