Pełny tekst (PDF) - Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie ...
Pełny tekst (PDF) - Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie ...
Pełny tekst (PDF) - Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Progress</strong> <strong>in</strong> <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> / <strong>Postępy</strong> w <strong>Ochronie</strong> Rośl<strong>in</strong>, 46 (1) 2006<br />
OCHRONA PRZED CHWASTAMI W NIEKTÓRYCH<br />
„MAŁOOBSZAROWYCH” UPRAWACH ROLNICZYCH<br />
SYLWIA JAKUBIAK, KAZIMIERZ ADAMCZEWSKI<br />
Instytut Ochrony Rośl<strong>in</strong><br />
Miczur<strong>in</strong>a 20, 60-318 Poznań<br />
S.Jakubiak@ior.poznan.pl; K.Adamczewski@ior.poznan.pl<br />
I. WSTĘP<br />
Wytyczne Europejsko-Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Rośl<strong>in</strong> (EPPO PP<br />
1/224 (1)) podają, że z drugorzędnym zastosowaniem środków ochrony rośl<strong>in</strong> mamy<br />
do czynienia w sytuacji, w której rośl<strong>in</strong>a uprawna ma małe znaczenie gospodarcze<br />
w stosunku do poziomu krajowego lub jeśli agrofagi nie mają znaczenia dla głównej<br />
rośl<strong>in</strong>y uprawnej.<br />
Jak podaje ustawa o ochronie rośl<strong>in</strong> środki ochrony rośl<strong>in</strong> mogą być stosowane tylko<br />
w tych uprawach, dla których są zarejestrowane. Brak zalecanych środków ochrony<br />
rośl<strong>in</strong> w rośl<strong>in</strong>ach uprawianych na niewielkich powierzchniach jest spowodowany<br />
głównie wysokimi kosztami rejestracji, ale również przeglądem substancji aktywnych,<br />
który w znacznym stopniu ograniczył listę użytecznych preparatów.<br />
Ustawa o ochronie rośl<strong>in</strong> przewiduje w pewnych przypadkach możliwość stosowania<br />
środków nie zarejestrowanych (Art. 40. 1., Art. 49. 1., Art. 53. 1.).<br />
Brak zaleceń stwarza problemy ochrony rośl<strong>in</strong>, czasami prowadzi do nielegalnego<br />
ich stosowania, zanieczyszczenia środowiska oraz stwarza możliwości zagrożeń toksykologicznych<br />
(Rotteveel 2003).<br />
II. MATERIAŁ I METODY<br />
W Instytucie Ochrony Rośl<strong>in</strong> w Poznaniu w latach 2004–2005 przeprowadzono<br />
badania, które miały na celu określenie przydatności niektórych herbicydów w uprawie<br />
łub<strong>in</strong>u wąskolistnego, maku lekarskiego, lnianki siewnej, gryki siewnej oraz facelii<br />
błękitnej. W <strong>in</strong>nych latach prowadzono również doświadczenia w uprawie łub<strong>in</strong>u żółtego,<br />
słonecznika zwyczajnego, gorczycy białej i sarepskiej (Jakubiak 2005).<br />
Doświadczenia założone zostały w układzie bloków losowanych w czterech powtórzeniach<br />
w Pracowni Doświadczalnictwa Polowego w W<strong>in</strong>nej Górze oraz na terenie<br />
oddziału Hodowli Rośl<strong>in</strong> Strzelce w Borowie. Lnianka siewna, gryka zwyczajna i face-
72<br />
<strong>Progress</strong> <strong>in</strong> <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> / <strong>Postępy</strong> w <strong>Ochronie</strong> Rośl<strong>in</strong>, 46 (1) 2006<br />
lia błękitna należą do upraw, których nie ma w zaleceniach ochrony rośl<strong>in</strong> dotyczących<br />
zwalczania chwastów.<br />
Fitotoksyczny wpływ substancji aktywnych na rośl<strong>in</strong>y uprawne oceniano wizualnie,<br />
porównując rośl<strong>in</strong>y na poletkach odchwaszczanych z rośl<strong>in</strong>ami na obiektach kontrolnych<br />
(bez herbicydu). Poletka doświadczalne miały powierzchnię 16,5 m 2 .<br />
III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE<br />
Łub<strong>in</strong> wąskolistny (Lup<strong>in</strong>us angustifolius) (tab. 1)<br />
Herbicydy zarejestrowane w łub<strong>in</strong>ie wąskolistnym przeznaczone do zwalczania<br />
chwastów dwuliściennych opierają się na trzech substancjach aktywnych, do których<br />
należą: l<strong>in</strong>uron (Afalon Dyspersyjny 450 SC, Afalon 50 WP, L<strong>in</strong>urex 50 WP, L<strong>in</strong>urex<br />
500 SC, L<strong>in</strong>usol Stefes 450 SC), metamitron (Goltix 70 WG, Metron 700 SC) oraz<br />
symazyna (Azotop 50 WP, Sanaz<strong>in</strong>e 80 WP). Symazyna jest jedną z substancji aktywnych,<br />
która decyzją Komisji Wspólnot Europejskich nie została wpisana do Aneksu I<br />
Dyrektywy Rady 91/414/EWG, w związku z podjętą decyzją Państwo Członkowskie<br />
może utrzymać zezwolenia na środki ochrony rośl<strong>in</strong> zawierające symazynę do dnia<br />
30 czerwca 2007 roku. W skład herbicydów przeznaczonych do zwalczania chwastów<br />
jednoliściennych wchodzą substancje: fluazyfop-P-butylowy (Fusilade Forte 150 EC),<br />
chizalofop-P-etylowy (Targa Super 05 EC), cykloksydym (Focus Ultra 100 EC), haloksyfop-R<br />
(Perenal 104 EC, Gallant Plus 104 EC) oraz glifosat (Rodeo 360 SL, Roundup<br />
360 SL, Roundup Max 680 SG, Roundup Ultra 360 SL).<br />
Tabela 1. Skuteczność chwastobójcza herbicydów w uprawie łub<strong>in</strong>u wąskolistnego (średnio z lat<br />
2004–2005)<br />
Table 1. Weed control efficacy <strong>in</strong> Lup<strong>in</strong>us angustifolius (average from the years 2004–2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Skuteczność – Efficacy [%]<br />
chwasty 2-liścienne<br />
broad-leaved weeds<br />
ECHCG AGRRE<br />
Spectrum 720 SC 1,0 87,4 80,0 15,0<br />
Spectrum 720 SC 1,4 92,0 80,0 23,0<br />
Spectrum 720 SC 2,0 94,4 93,0 10,0<br />
Spectrum 720 SC 2,8 96,1 94,0 43,0<br />
Spectrum 720 SC + Stomp 330 EC 1,0 + 2,5 95,8 88,0 35,0<br />
Spectrum 720 SC + Stomp 330 EC 1,4 + 3,0 96,2 88,0 39,0<br />
Stomp 330 EC 4,0 87,6 85,0 23,0<br />
Guardian 840 EC 2,5 96,9 79,0 30,0<br />
Trophy 768 EC 2,5 94,4 84,0 30,0<br />
Goltix 70 WG – standard 4,0 94,1 68,0 30,0<br />
Goltix 70 WG – standard 4,0 96,6 60,0 33,0<br />
ECHCG – Ech<strong>in</strong>ochloa crus-galli, AGRRE – Agropyron repens
Ochrona przed chwastami w uprawach małoobszarowych 73<br />
Oceniane w badaniach herbicydy stosowane były doglebowo i opierały się na substancjach:<br />
dimetanamid-P (Spectrum 720 SC), pendimetal<strong>in</strong>a (Stomp 330 EC) oraz acetochlor<br />
(Guardian 840 EC, Trophy 768 EC). Jak wynika z prowadzonych obserwacji preparaty<br />
Spectrum 720 SC, Stomp 330 EC, Guardian 840 EC i Trophy 768 EC okazały się selektywne<br />
dla rośl<strong>in</strong> łub<strong>in</strong>u wąskolistnego. W przeprowadzonym doświadczeniu zanotowano<br />
również wysoką skuteczność chwastobójczą badanych środków w stosunku do chwastów<br />
dwuliściennych, która kształtowała się na poziomie 87% na obiektach, na których stosowano<br />
pojedynczo Spectrum 720 SC i Stomp 330 EC oraz powyżej 90% na pozostałych<br />
obiektach odchwaszczanych. Z chwastów jednoliściennych słabo zwalczony był perz<br />
właściwy a chwastnica jednostronna w najwyższym stopniu, na poletkach traktowanych<br />
herbicydem Spectrum 720 SC w dawkach wyższych, to jest 2,0 i 2,8 l/ha (odpowiednio<br />
93 i 94% zniszczenia), nieco słabiej po zastosowaniu mieszanki Spectrum 720 SC +<br />
Stomp 330 EC (88% zniszczenia).<br />
Mak lekarski (Papaver somniferum) (tab. 2–4)<br />
W uprawie maku lekarskiego dotychczas zarejestrowana była mieszanka herbicydów<br />
Lentagran 45 WP (pirydat) i Iloxan 36 EC (dichlofop-metylowy) przeznaczona do zwalczania<br />
chwastów dwuliściennych i jednorocznych jednoliściennych. W wykazie zalecanych<br />
preparatów nie znajdziemy już środka Lentagran 45 WP, dlatego można stwierdzić, że również<br />
mak lekarski należy do upraw, które pozbawione zostały ochrony chemicznej przed<br />
chwastami. W przeprowadzonych doświadczeniach oceniano herbicydy, w skład których<br />
wchodziły substancje: chlomazon (Command 480 EC), chlorotoluron (Lentipur Flo 500 SC),<br />
izoproturon+karfentrazon etylowy (Aff<strong>in</strong>ity 50,75 WG), metosulam (Metosulam 100 SC),<br />
florasulam (Kantor 050 SC), karfentrazon etylowy (Aurora 50 WG), isoksaflutol (Merl<strong>in</strong><br />
750 WG), mezotrion (Callisto 100 SC, Callisto 480 SC) i acetochlor (Trophy 768 EC).<br />
Tabela 2. Ocena fitotoksycznego wpływu herbicydów na rośl<strong>in</strong>y maku lekarskiego (2004)<br />
Table 2. Phytotoxity assessment of herbicides on Papaver somniferum plants (2004)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Aff<strong>in</strong>ity 50,75 WG<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Term<strong>in</strong> stosowania<br />
Time of application<br />
Uszkodzenia – Injuries<br />
[%]<br />
obserwacje<br />
observations<br />
I II III<br />
1 2 3 4 5 6<br />
0,1<br />
0,8<br />
0,2<br />
0,8<br />
0,1<br />
0,8<br />
1,0<br />
0,2<br />
0,8<br />
1,5<br />
T0<br />
T0<br />
T0<br />
T0<br />
T0<br />
T0<br />
T2<br />
T0<br />
T0<br />
T2<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
63<br />
0<br />
0<br />
9<br />
0 0<br />
0 0<br />
0 0<br />
0 0
74<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Metosulam 100 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Metosulam 100 SC<br />
<strong>Progress</strong> <strong>in</strong> <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> / <strong>Postępy</strong> w <strong>Ochronie</strong> Rośl<strong>in</strong>, 46 (1) 2006<br />
1 2 3 4 5 6<br />
0,2<br />
0,8<br />
1,5<br />
0,1<br />
0,2<br />
0,8<br />
1,5<br />
0,1<br />
T0<br />
T0<br />
T1<br />
T1<br />
T0<br />
T0<br />
T2<br />
T2<br />
0<br />
0<br />
36<br />
36<br />
0<br />
0<br />
31<br />
31<br />
0 0<br />
Kantor 050 WG 0,1 T2 5 1 88<br />
Aff<strong>in</strong>ity 50,75 WG 1,2 T2 68 3 0<br />
Aff<strong>in</strong>ity 50,75 WG<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
1,0<br />
0,8<br />
T2<br />
T2<br />
1<br />
1<br />
0<br />
0<br />
0<br />
71 6 0<br />
Aurora 50 WG 40g T2 65 1 0<br />
Aurora 50 WG<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
40g<br />
0,8<br />
T2<br />
T2<br />
T0 – doglebowo – soil application<br />
T1– nalistnie (2–4 liści maku) – leaf application (2–4 leaves of poppy)<br />
T2 – nalistnie (3–5 liści maku) – leaf application (3–5 leaves of poppy)<br />
Uszkodzenia – odbarwienia liści i zahamowanie wzrostu<br />
Injuries – bleached leaves and plant growth retardation<br />
74 1 0<br />
Tabela 3. Ocena fitotoksycznego wpływu herbicydów na rośl<strong>in</strong>y maku lekarskiego (2005)<br />
Table 3. Phytotoxity assessment of herbicides on Papaver somniferum plants (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Term<strong>in</strong> stosowania<br />
Time of application<br />
Uszkodzenia – Injuries<br />
[%]<br />
obserwacje<br />
observations<br />
I–III I II<br />
Borowo W<strong>in</strong>na Góra<br />
1 2 3 4 5 6<br />
0,1<br />
1,2<br />
0,1<br />
1,2<br />
1,5<br />
0,2<br />
1,2<br />
1,5<br />
T0<br />
T0<br />
T0<br />
T0<br />
T1<br />
T0<br />
T0<br />
T1<br />
0 20 10<br />
0 40 10<br />
0 40 10<br />
Merl<strong>in</strong> 750 WG 0,08 T0 0 20 5
Command 480 EC<br />
+ Merl<strong>in</strong> 750 WG<br />
Ochrona przed chwastami w uprawach małoobszarowych 75<br />
1 2 3 4 5 6<br />
0,1<br />
0,08<br />
T0<br />
T0<br />
0 20 2<br />
Callisto 480 SC 0,2 T0 0 20 2<br />
Callisto 480 SC 0,15 T1 0 5 1<br />
Callisto 100 SC 1,0 T0 0 5 2<br />
Callisto 100 SC 1,2 T0 0 5 2<br />
Callisto 100 SC 1,2 T1 0 5 1<br />
Trophy 768 EC 2,0 T2 0 5 1<br />
T0 – doglebowo – soil application<br />
T1 – nalistnie (2–4 liści maku) – leaf application (2–4 leaves of poppy)<br />
T2 – nalistnie (3–5 liści maku) – leaf application (3–5 leaves of poppy)<br />
Uszkodzenia – zasychanie liści<br />
Injuries – leaf clorosis<br />
Tabela 4. Skuteczność chwastobójcza herbicydów w uprawie maku lekarskiego (2005)<br />
Table 4. Weed control efficacy <strong>in</strong> Papaver somniferum (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Command 480 EC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
+ Lentipur Flo 500 SC<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l,kg/ha]<br />
0,1<br />
1,2<br />
0,1<br />
1,2<br />
1,5<br />
0,2<br />
1,2<br />
1,5<br />
chwasty 2-liścienne<br />
broad-leaved weeds<br />
Skuteczność – Efficacy<br />
[%]<br />
ECHCG AGRRE<br />
56,2 97,0 69,0<br />
68,9 84,0 35,0<br />
68,6 99,0 75,0<br />
Merl<strong>in</strong> 750 WG 0,08 79,6 99,0 79,0<br />
Command 480 EC<br />
+ Merl<strong>in</strong> 750 WG<br />
0,1<br />
0,08<br />
78,7 99,0 89,0<br />
Callisto 480 SC 0,2 91,0 82,0 0,0<br />
Callisto 480 SC 0,15 94,4 95,0 0,0<br />
Callisto 100 SC 1,0 86,3 80,0 0,0<br />
Callisto 100 SC 1,2 92,6 100,0 0,0<br />
Callisto 100 SC 1,2 86,8 75,0 0,0<br />
Trophy 768 EC 2,0 83,6 75,0 0,0<br />
ECHCG – Ech<strong>in</strong>ochloa crus-galli, AGRRE – Agropyron repens<br />
Z prowadzonych w 2004 roku badań wynika, że rośl<strong>in</strong> maku lekarskiego nie uszkadzała<br />
mieszanka Command 480 EC + Lentipur Flo 500 SC stosowana doglebowo, bez<br />
względu na wysokość dawki herbicydu Command 480 EC. Przejściowe uszkodzenia
76<br />
<strong>Progress</strong> <strong>in</strong> <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> / <strong>Postępy</strong> w <strong>Ochronie</strong> Rośl<strong>in</strong>, 46 (1) 2006<br />
zaobserwowano po zabiegach nalistnych herbicydami Aff<strong>in</strong>ity 50,75 WG (1,0 kg/ha)<br />
i Lentipur Flo 500 SC (1,5 l/ha) oraz po zastosowaniu mieszanki Lentipur Flo 500 SC<br />
(1,5 l/ha) + Metosulam 100 SC (0,1 l/ha). Z <strong>in</strong>nych środków stosowanych nalistnie<br />
również przejściowe uszkodzenia powodowały Aff<strong>in</strong>ity 50,75 WG (1,2 kg/ha) i Aurora<br />
50 WG (40 g/ha) oraz ich mieszanki z preparatem Lentipur Flo 500 SC (0,8 l/ha). Najsilniej<br />
rośl<strong>in</strong>y maku lekarskiego uszkadzał Kantor 050 SC w dawce 0,1 l/ha.<br />
W roku 2005 również oceniano mieszankę Command 480 EC (0,1 l/ha) + Lentipur<br />
Flo 500 SC (1,2 l/ha), jednak przy <strong>in</strong>nej dawce środka Lentipur Flo 500 SC. Ponadto<br />
oceniano selektywność preparatów Callisto 480 SC (0,2 i 0,15 l/ha), Callisto 100 SC<br />
(1,0 i 1,2 l/ha), Trophy 768 EC (2,0 l/ha) oraz Merl<strong>in</strong> 750 WG (0,08 kg/ha) pojedynczo<br />
i w mieszance z herbicydem Command 480 EC (0,1 l/ha). Doświadczenia w 2005 roku<br />
prowadzone były w dwóch lokalizacjach (W<strong>in</strong>na Góra i Borowo) – w jednej z nich mak<br />
lekarski nie został uszkodzony, w drugiej objawy fitotoksyczne wystąpiły: najsilniejsze<br />
po zastosowaniu mieszanki Command 480 EC (0,1 l/ha) + Lentipur Flo 500 SC<br />
(1,2 l/ha) + Lentipur Flo 500 SC (1,5 l/ha). Najmniejsze uszkodzenia rośl<strong>in</strong> maku lekarskiego<br />
zanotowano na obiektach, na których stosowano Callisto 480 SC (0,2 i 0,15 l/ha),<br />
Callisto 100 SC (1,0 i 1,2 l/ha) i Trophy 768 EC (2,0 l/ha). W doświadczeniu, w którym<br />
nie wystąpiły uszkodzenia rośl<strong>in</strong> najwyższą skutecznością chwastobójczą w stosunku<br />
do chwastów dwuliściennych charakteryzował się Callisto 100 SC i Callisto 480 SC<br />
(86,3–94,4% zniszczenia). Z chwastów jednoliściennych chwastnica jednostronna była<br />
wrażliwa na większość stosowanych środków a perz właściwy w najwyższym stopniu<br />
na mieszankę Command 480 EC (0,1 l/ha) + Merl<strong>in</strong> 750 WG (0,08 kg/ha) – 89%<br />
skuteczności.<br />
Lnianka siewna (Camel<strong>in</strong>a sativa) (tab. 5, 6)<br />
W uprawie lnianki jarej i ozimej oceniano herbicydy, w skład których wchodziły substancje<br />
aktywne: triflural<strong>in</strong>a (Treflan 480 EC) oraz metazachlor + ch<strong>in</strong>omerak (Butisan<br />
Star 416 EC), a w samej lniance jarej te środki, w skład których wchodziły substancje aktywne:<br />
chlomazon (Command 480 EC), chlomazon + napropamid (Command Top 375 CS),<br />
metazachlor (Butisan 400 SC), alachlor + triflural<strong>in</strong>a + chlomazon (Pronap 400 SC).<br />
Tabela 5. Ocena fitotoksycznego wpływu herbicydów na rośl<strong>in</strong>y lnianki siewnej (2004–2005)<br />
Table 5. Phytotoxity assessment of herbicides on Camel<strong>in</strong>a sativa plants (2004–2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l,kg/ha]<br />
Term<strong>in</strong> stosowania<br />
Time of application<br />
Uszkodzenia – Injuries<br />
[%]<br />
obserwacje<br />
observations<br />
I II III<br />
1 2 3 4 5 6<br />
Lnianka jara (False flax – spr<strong>in</strong>g sown)<br />
Treflan 480 EC 2,0 T0 0 0 0<br />
Command 480 EC 0,25 T0 100 98 100<br />
Command Top 375 CS 3,0 T0 100 97 100<br />
Butisan 400 SC 3,0 T0 60 94 50
Ochrona przed chwastami w uprawach małoobszarowych 77<br />
1 2 3 4 5 6<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 T0 80 65 65<br />
Pronap 400 SC 5,0 T0 100 98 99<br />
Butisan 400 SC 3,0 T2 0 8 5<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 T2 0 20 25<br />
Lnianka ozima (False flax – w<strong>in</strong>ter sown)<br />
Treflan 480 EC 2,0 T0 4/1<br />
5/0 0/0<br />
Butisan Star 416 EC 2,0 T0 55/28 45/1 3/0<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 T0 68/30 58/5 13/0<br />
Butisan Star 416 EC 2,0 T1 8/1 9/0 1/0<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 T1 7/0 6/0 1/0<br />
Butisan Star 416 EC 2,0 T2 0/0 5/0 0/0<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 T2 0/0 6/0 0/0<br />
T0 – doglebowo – soil application<br />
T1 – nalistnie jesienią – leaf application (autumn)<br />
T2 – nalistnie wiosną – leaf application (spr<strong>in</strong>g)<br />
Uszkodzenia – zahamowany wzrost/deformacje liści<br />
Injuries – growth retardation/leaves deformation<br />
Tabela 6. Skuteczność chwastobójcza herbicydów w uprawie lnianki ozimej (2005)<br />
Table 6. Weed control efficacy <strong>in</strong> Camel<strong>in</strong>a sativa (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Skuteczność – Efficacy [%]<br />
chwasty 2-liścienne<br />
broad-leaved weeds<br />
Treflan 480 EC 2,0 95,6<br />
Butisan Star 416 EC 2,0 99,2<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 99,2<br />
Butisan Star 416 EC 2,0 99,1<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 98,1<br />
Butisan Star 416 EC 2,0 82,8<br />
Butisan Star 416 EC 3,0 83,5<br />
W lniance jarej nie uszkadzał rośl<strong>in</strong> Treflan 480 EC w dawce 2,0 l/ha stosowany<br />
doglebowo, a przejściowe uszkodzenia zaobserwowano na obiektach, na których stosowano<br />
nalistnie Butisan 400 SC w dawce 3,0 l/ha. Za wyjątkiem środka Treflan 480 EC<br />
najsilniejszy fitotoksyczny wpływ wywarły preparaty aplikowane doglebowo.<br />
W lniance ozimej przejściowe uszkodzenia powodowały środki Treflan 480 EC stosowany<br />
doglebowo w dawce 2,0 l/ha oraz Butisan Star 416 EC aplikowany nalistnie (jesienią<br />
i wiosną) w dawkach 2,0 i 3,0 l/ha. W lniance ozimej najsilniej chwasty dwuliścienne zwalczały<br />
herbicydy: Treflan 480 EC stosowany doglebowo oraz Butisan Star 416 EC stosowany<br />
nalistnie jesienią (> 95% skuteczności), słabiej natomiast działał Butisan Star 416 EC<br />
w obu ocenianych dawkach stosowany nalistnie wiosną (82,8–83,5% skuteczności).
78<br />
<strong>Progress</strong> <strong>in</strong> <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> / <strong>Postępy</strong> w <strong>Ochronie</strong> Rośl<strong>in</strong>, 46 (1) 2006<br />
Gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum) (tab. 7–9)<br />
Oceniane herbicydy w uprawie gryki zwyczajnej opierały się na następujących substancjach<br />
aktywnych: l<strong>in</strong>uron (Afalon Dyspersyjny 450 SC), flurochloridon (Racer<br />
250 EC), napropamid (Devr<strong>in</strong>ol 450 SC) stosowane doglebowo oraz chlomazon + metazachlor<br />
(Nimbus 283 SE), propoksykarbazon sodowy (Attribut 70 WG), metazachlor<br />
(Butisan 400 SC) stosowane nalistnie.<br />
W doświadczeniu prowadzonym w 2004 roku najmniejsze uszkodzenia rośl<strong>in</strong> gryki<br />
zwyczajnej zaobserwowano po zastosowaniu niższych dawek środków Afalon Dysper-<br />
Tabela 7. Ocena fitotoksycznego wpływu herbicydów na rośl<strong>in</strong>y gryki zwyczajnej (2004)<br />
Table 7. Phytotoxity assessment of herbicides on Fagopyrum esculentum plants (2004)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Term<strong>in</strong> stosowania<br />
Time of application<br />
Uszkodzenia – Injuries<br />
[%]<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 T0 0<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 2,0 T0 35<br />
Racer 250 EC 1,0 T0 3<br />
Racer 250 EC 2,0 T0 82<br />
Attribut 70 WG 60 g T1 99<br />
Butisan 400 SC<br />
T0 – doglebowo – soil application<br />
3,0 T1 18<br />
T1 – nalistnie (3–4 liści gryki) – leaf application (3–4 leaves of buckwheat)<br />
Uszkodzenia – zahamowanie wzrostu i mniej obfite kwitnienie<br />
Injuries – plant growth ratardation and flower<strong>in</strong>g reduction<br />
Tabela 8. Ocena fitotoksycznego wpływu herbicydów na rośl<strong>in</strong>y gryki zwyczajnej (2005)<br />
Table 8. Phytotoxity assessment of herbicides on Fagopyrum esculentum plants (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Term<strong>in</strong> stosowania<br />
Time of application<br />
Uszkodzenia – Injuries<br />
[%]<br />
obserwacje<br />
observations<br />
I II III<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 T0 2/1/1 0 0<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,2 T0 2/1/1 0 0<br />
Racer 250 SC 1,0 T0 13/3/2 0 0<br />
Racer 250 SC 1,2 T0 13/3/9 0 0<br />
Devr<strong>in</strong>ol 450 SC 2,0 T0 0/0/1 0 0<br />
Devr<strong>in</strong>ol 450 SC 2,5 T0 0/0/1 0 0<br />
Nimbus 283 SE 2,5 T1 – 43/4/3 0<br />
T0 – doglebowo – soil application<br />
T1 – nalistnie (3–4 liści gryki) – leaf application (3–4 leaves of buckwheat)<br />
Uszkodzenia – odbarwienia liści/zahamowanie wzrostu/opóźnione wschody<br />
Injuries – bleached leaves/plant growth retardation/emergence delay
Ochrona przed chwastami w uprawach małoobszarowych 79<br />
Tabela 9. Skuteczność chwastobójcza herbicydów w uprawie gryki zwyczajnej (2005)<br />
Table 9. Weed control efficacy <strong>in</strong> Fagopyrum esculentum (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Skuteczność – Efficacy<br />
[%]<br />
chwasty 2-liścienne<br />
broad-leaved weeds<br />
ECHCG<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 86,2 66,0<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,2 88,5 65,0<br />
Racer 250 SC 1,0 85,1 71,3<br />
Racer 250 SC 1,2 85,9 67,5<br />
Devr<strong>in</strong>ol 450 SC 2,0 75,3 76,3<br />
Devr<strong>in</strong>ol 450 SC 2,5 74,2 75,0<br />
Nimbus283 SE 2,5 79,0 93,8<br />
ECHCG – Ech<strong>in</strong>ochloa crus-galli<br />
syjny 450 SC i Racer 250 EC, to jest 1,0 l/ha, najsilniejsze po aplikacji preparatów<br />
Racer 250 EC w dawce 2,0 l/ha i Attribut 70 WG w dawce 60 g/ha.<br />
W roku 2005 wszystkie badane herbicydy powodowały przejściowe uszkodzenia<br />
rośl<strong>in</strong>y uprawnej, relatywnie najsłabsze po aplikacji środków Afalon Dyspersyjny<br />
450 SC i Devr<strong>in</strong>ol 450 SC w obu ocenianych dawkach. Skuteczność chwastobójczą<br />
w odniesieniu do chwastów dwuliściennych przekraczającą 85% stwierdzono na poletkach<br />
traktowanych herbicydami Afalon Dyspersyjny 450 SC i Racer 250 EC w obu<br />
ocenianych dawkach. Z chwastów jednoliściennych na wszystkich obiektach (za wyjątkiem<br />
obiektu Nimbus 283 SE) słabo zniszczona została chwastnica jednostronna<br />
(< 80% zniszczenia).<br />
Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) (tab. 10, 11)<br />
W uprawie facelii błękitnej oceniano selektywność środków, w skład których wchodziły<br />
substancje: l<strong>in</strong>uron (Afalon Dyspersyjny 450 SC), metamitron (Goltix 70 WG)<br />
oraz lenacyl (Venzar 80 WP). Wszystkie preparaty stosowane były doglebowo.<br />
Tabela 10. Ocena fitotoksycznego wpływu herbicydów na rośl<strong>in</strong>y facelii błękitnej (2005)<br />
Table 10. Phytotoxity assessment of herbicides on Phacelia tanacetifolia plants (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
Term<strong>in</strong> stosowania<br />
Time of application<br />
Uszkodzenia – Injuries<br />
[%]<br />
obserwacje<br />
observations<br />
I II III<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 T0 0/1 0/1 0/0<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,5 T0 1/1 0/1 0/1<br />
Goltix 70 WG 4,0 T0 68/4 95/2 96/2<br />
Venzar 80 WP<br />
T0 – doglebowo – soil application<br />
1,0 T0 0/1 0/0 0/0<br />
Uszkodzenia – brak rośl<strong>in</strong>/zahamowanie wzrostu<br />
Injuries – lack of plants/plants growth retardation
80<br />
<strong>Progress</strong> <strong>in</strong> <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> / <strong>Postępy</strong> w <strong>Ochronie</strong> Rośl<strong>in</strong>, 46 (1) 2006<br />
Tabela 11. Skuteczność chwastobójcza herbicydów w uprawie facelii błękitnej (2005)<br />
Table 11. Weed control efficacy <strong>in</strong> Phacelia tanacetifolia (2005)<br />
Herbicydy<br />
Herbicides<br />
Dawka<br />
Dose<br />
[l, kg/ha]<br />
chwasty 2-liścienne<br />
broad-leaved weeds<br />
Skuteczność – Efficacy<br />
[%]<br />
ECHCG<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 96,4 73,3<br />
Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,5 98,5 94,5<br />
Goltix 70 WG 4,0 81,6 0,0<br />
Venzar 80 WP 1,0 70,5 30,0<br />
ECHCG – Ech<strong>in</strong>ochloa crus-galli<br />
Z prowadzonych obserwacji wynika, że w najwyższym stopniu selektywne dla rośl<strong>in</strong>y<br />
uprawnej okazały się Afalon Dyspersyjny 450 SC (1,0 i 1,5 l/ha) oraz Venzar<br />
80 WP (1,0 l/ha), które powodowały niewielkie i przejściowe uszkodzenia rośl<strong>in</strong>.<br />
Chwasty dwuliścienne w tym doświadczeniu były skutecznie zwalczane na obiektach,<br />
na których stosowano Afalon Dyspersyjny 450 SC w dawkach 1,0 i 1,5 l/ha<br />
(96,4–98,5% zniszczenia), a chwastnica jednostronna okazała się wrażliwa na wyższą<br />
z ocenianych dawek środka Afalon Dyspersyjny 450 SC (94,5% skuteczności).<br />
IV. LITERATURA<br />
Jakubiak S. 2005. Znaczenie, wykorzystanie i ochrona przed chwastami małoobszarowych upraw<br />
rolniczych. Prog. <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong>/Post. Ochr. Rośl<strong>in</strong> 45: 185–195.<br />
Norma EPPO PP 1/224 (1). Ocena skuteczności środków ochrony rośl<strong>in</strong> – Zasady oceny skuteczności<br />
w przypadku drugorzędnego zastosowania środka ochrony rośl<strong>in</strong>.<br />
Rotteveel A.J. 2003. <strong>Progress</strong> with resolv<strong>in</strong>g m<strong>in</strong>or use crop protection issues <strong>in</strong> Europe.<br />
The BCPC Conference – Weeds 1: 195–202.<br />
Ustawa o ochronie rośl<strong>in</strong> z dnia 18 grudnia 2003 r. (Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r.)<br />
Zalecenia Ochrony Rośl<strong>in</strong> na lata 2004/2005. 2003. Inst. Ochr. Rośl<strong>in</strong>, Poznań.<br />
SYLWIA JAKUBIAK, KAZIMIERZ ADAMCZEWSKI<br />
WEED CONTROL IN SOME MINOR CROPS<br />
SUMMARY<br />
There is no registered herbicides <strong>in</strong> Poland for Camel<strong>in</strong>a sativa, Fagopyrum esculentum, Phacelia<br />
tanacetifolia and Papaver somniferum. Recommended herbicides for Lup<strong>in</strong>us angustifolius lean on 8<br />
active <strong>in</strong>gredients: 3 for broad-leaved weeds control (simaz<strong>in</strong>e only to 2007) and 5 for grass weeds conrtol.<br />
The objectives of the presented study were to <strong>in</strong>vestigate phytotoxicity effect of some herbicides on<br />
L. angustifolius, P. somniferum, C. sativa, F. esculentum and P. tanacetifolia plants. Field experiments<br />
were carried out <strong>in</strong> the years 2004–2005 at Institute of <strong>Plant</strong> <strong>Protection</strong> <strong>in</strong> Poznań. The experimental<br />
plots were designed as the randomised blocks <strong>in</strong> four replications. Phytotoxicity assessment was visual<br />
and expressed <strong>in</strong> percents.<br />
Key words: Lup<strong>in</strong>us angustifolius, Papaver somniferum, Camel<strong>in</strong>a sativa, Fagopyrum esculentum,<br />
Phacelia tanacetifolia, m<strong>in</strong>or crops, weed control