Wiadomości Statystyczne Nr 2/2010 - Główny Urząd Statystyczny

prowadzone od wielu lat pozwoliły zdefiniować szeroko rozumianą problematykę
jakości statystyki. Uwzględnia ona wszystkie najważniejsze aspekty oceny
jakości statystyki:
— znaczenie danych statystycznych (konkretnych badań) dla użytkowników
(dobra statystyka powinna zaspokajać wszystkie najważniejsze potrzeby
użytkowników, a więc dotyczyć istotnych aspektów funkcjonowania społeczeństwa
i gospodarki),
— dokładność, co oznacza, że dane statystyczne powinny jak najlepiej odzwierciedlać
rzeczywiste wartości badanych procesów i zjawisk (kwestia minimalizacji
błędów losowych i nielosowych badań),
— terminowość (w znaczeniu aktualności), czyli udostępnianie danych w odpowiednim
terminie, tak aby były użyteczne dla użytkowników (kwestia
przyspieszenia udostępniania danych),
— dostępność i przejrzystość danych (precyzyjny opis dostępności danych przyjazny
dla użytkowników),
— porównywalność danych: w czasie, w ujęciu przestrzennym, między różnymi
dziedzinami statystyki (problem integracji danych),
— kompletność danych odnosząca się do dostępności informacji w ramach poszczególnych
systemów statystycznych (dziedzin), a oceniana na podstawie
uzasadnionych oczekiwań użytkowników lub odpowiednich regulacji zale-
cających konkretne badania.
Realizacja takiego programu jakości statystyki wymaga wielu działań, obejmujących
wszystkie etapy prac statystycznych, a także kwestie koordynacji badań
statystycznych, dobrej współpracy wszystkich autorów (instytucji) badań
zarówno między sobą, jak i z użytkownikami.
W wielu krajach odpowiednie programy doskonalenia jakości zarządzania
oraz poprawy jakości wyników badań zostały już wdrożone. Przodującą rolę
w tym zakresie odgrywają wciąż kraje skandynawskie. W krajowych urzędach
statystycznych programy te mają różny zakres i inną strukturę zadaniową, chociaż
ogólne cele ich realizacji są podobne — doskonalenie jakości danych produkowanych
przez te urzędy. Część urzędów koncentruje się na doskonale-
niu wyników badań poprzez odpowiednie działania w sferze badawczej, inne
z kolei rozszerzają te działania na poprawę jakości zarządzania i organizacji
statystyki. W coraz szerszym zakresie podkreśla się potrzebę doskonalenia jakości
statystyki jako instytucji, a nie tylko doskonalenia jakości danych statystycznych.
Zresztą najlepsze efekty w tej dziedzinie można uzyskać poprzez doskonalenie
jakości i standaryzację procesów statystycznych 10 . W podobnym kierunku
swoje programy realizują urzędy statystyczne w Norwegii i Finlandii 11 . Nieza-
10 J. Svensson, Process orientation — implications on data quality, referat na sesję STCPM 65.
11 H. Viggo Saeba, Quality and standardisation of processes; P. Piela, Participative quality
audits at Statistics Finland, referaty na sesję STCPM 65.
12