Wiadomości Statystyczne Nr 2/2010 - Główny Urząd Statystyczny

wnętrznym (w stosunku do statystyki) oraz uwarunkowania wewnętrzne (istniejące
w samej statystyce).
Wśród uwarunkowań zewnętrznych najczęściej podkreślano: oczekiwania
użytkowników danych, zobowiązania współpracy międzynarodowej, zmiany
rzeczywistości społeczno-gospodarczej wymuszające modyfikację statystyki,
regulacje prawne, postrzeganie statystyki publicznej przez różne grupy odbiorców
danych wynikające z umiejętności i jakości współpracy statystyki z tymi
odbiorcami.
Z kolei w przypadku uwarunkowań wewnętrznych warto podkreślić takie
czynniki, jak: sprawność organizacyjna instytucji, koncepcje programowe, jakość
metodologii badań, zasoby kadrowe jako najważniejszy czynnik decydujący
o jakości statystyki, procedury stosowane w ocenie efektów badań statystycznych
(jakość danych), a także sprawność i umiejętność upowszechniania danych
statystycznych. Niektóre z nich opiszemy w dalszej części artykułu.
Otoczenie zewnętrzne jako czynnik rozwoju statystyki
Konieczność coraz lepszego zaspokojenia potrzeb użytkowników na dane
statystyczne wyznacza ramy rozwoju statystyki i takiego jej usprawnienia, aby
spełniała wiodącą rolę diagnostyczną i monitorującą w różnych warunkach rozwoju
gospodarczego. Takie oczekiwania zostały zdefiniowane wprost w ramach
sesji poświęconej naukom, jakie dla statystyki płyną z kryzysu finansowego
i gospodarczego. Już samo podjęcie tego tematu świadczy o potrzebie widzenia
statystyki publicznej jako narzędzia wspierającego decydentów w podejmowaniu
decyzji z wyprzedzeniem. Było to mocno zaakcentowane w referacie
W. Radermachera, dyrektora generalnego Eurostatu 3 . W tym kontekście statystyka
publiczna w warunkach kryzysu powinna wypełniać następujące zadania:
wcześniej ostrzegać opinię społeczną i decydentów o potencjalnych zagrożeniach
wynikających z przebiegu rozwoju gospodarczego i kształtowania się
konkretnych działań w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego,
monitorować wpływ kryzysu na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko,
monitorować konsekwencje decyzji politycznych i gospodarczych w ramach
pakietu działań antykryzysowych.
Stwierdzono, że statystyka nie była i nadal nie jest przygotowana do realizacji
tych zadań. D. Trewin, poprzedni dyrektor generalny Australijskiego Urzędu
Statystycznego, stwierdził wprost, że statystyka publiczna nie przyczyniła się do
przewidzenia globalnego kryzysu finansowego 4 . Częściowo jest to związane
z aktualną koncepcją funkcjonowania statystyki publicznej, ale w dużej części
wynika z ogólnego stanu wiedzy o czynnikach rozwoju gospodarczego w wa-
3 W. Radermacher, R. Barcellan, The European Statistical System’s Reaction to the Statistical
Consequences of Financial Crisis, referat na sesji STCPM 52.
4 D. Trewin, What we have learnt from the Global Financial Crisis?, referat na sesji STCPM 52.
7