Panaceum nr 10/2010

nr 10 (157) – październik 2010
Słowo Prezesa
Jesień przywitała nas w jasnych promieniach
słońca, które ozdabiają parkowe korony
złotem, a odcieniami brązu ścielą dywany
przechodniom. Tylko czasem pojawia się samotny
liść dryfujący na wietrze, co kruchością
wezbrany, mimowolnie ugina powieki
pod kroplami wspomnień. Przejdźmy jednak
do konkretów…
W ostatnich miesiącach nastąpiło wyraźne
przyspieszenie działań legislacyjnych rządu
w zakresie pakietu ustaw zdrowotnych. Kiedy
czytam uzasadnienia do projektów ustawowych,
odnoszę wrażenie, że większość zmian
– w założeniu autorów tych aktów prawnych –
wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społeczności
lekarskiej. Czy tak jest rzeczywiście? Mam
wątpliwości.
Istotą zmian w ustawie o zawodach lekarzy
i lekarzy dentystów ma być skrócenie okresu
kształcenia specjalistycznego, co zdaniem
ministerstwa spowoduje wzrost liczby wysoko
wykwalifikowanej kadry w systemie opieki
zdrowotnej. Witając z zadowoleniem działania
zmierzające do likwidacji luki pokoleniowej
w wielu specjalizacjach, obawiam się jednak,
czy przeznaczone środki finansowe i przedsięwzięcia
organizacyjne zapewnią wspomnianą
wysoką jakość kwalifikacji lekarskich.
Zgodnie z oceną skutków regulacji, likwidacja
stażu podyplomowego ma przynieść
oszczędności w budżecie przekraczające 162
mln zł rocznie, a zwiększenie dotacji dla uczelni
medycznych, związane z poszerzeniem programu
studiów o elementy stażu, ma wynieść zaledwie
5,2 mln zł. Chciałbym wierzyć, że różnica
przytoczonych liczb nie przełoży się na różnicę
przygotowania do zawodu między lekarzem kończącym
staż aktualnie, a przyszłym absolwentem
medycyny. Obecność praktyk zawodowych
na ostatnich latach studiów jest na pewno dobrym
rozwiązaniem, ale jej wprowadzenie musi
spowodować reorganizację całego programu
studiów, tak aby ilość nie przysłoniła jakości.
Kolejnym projektem, który budzi wiele
kontrowersji, jest ustawa o prawach pacjenta
i Rzeczniku Praw Pacjenta. Choć idea tej
ustawy jest realizacją postulatów środowiska
lekarzy i pacjentów o skróconej, pozasądowej
drodze dochodzenia roszczeń za szkody związane
z procesem leczenia, to sposób opracowania
rozwiązań prawnych wymaga istotnych
zmian. Według zapisów tej ustawy wojewódzkie
komisje będą orzekać o wystąpieniu błędu
medycznego w szpitalu, co po przyjęciu przez
Nigdy więcej protestów!?
pacjenta propozycji finansowej, oferowanej
przez zakład ubezpieczeń, uniemożliwi zgłaszanie
dalszych roszczeń na drodze sądowej
z powództwa cywilnego.
Problem w tym, że komisja złożona z lekarzy,
prawników i przedstawicieli organizacji
pacjentów będzie oceniać postępowanie osoby
wykonującej zawód medyczny bez analizy
związku przyczynowego i będzie posługiwać się
pojęciem „błędu medycznego”. O ile ten „błąd”
dotyczyłby działań organizacyjnych szpitala,
to znaczenie orzeczenia nie musi pociągnąć dalszych
konsekwencji dla lekarza, ale jeśli za tym
pojęciem kryje się postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne
określonej osoby, to ustalenia
komisji mogą otwierać drogę do dalszej
odpowiedzialności. Lekarz bowiem nie jest
anonimowym trybem w szpitalnej maszynie
i orzeczenie komisji o „błędzie medycznym”
będzie dla pacjenta czy dyrektora równoznaczne
z błędem konkretnego lekarza. Otworzy
to drogę do dalszego postępowania na drodze
odpowiedzialności zawodowej, pracowniczej,
a także może stanowić kuszący temat dla medialnej
sensacji. Z tych zatem względów pojęcie
„błąd” powinno zostać zastąpione terminem, za
którym nie kryje się wina lekarza, jak np. szkoda
medyczna, niepożądane zdarzenie medyczne
czy niekorzystny wynik leczenia.
Z projektu ustawy o działalności leczniczej
wyłania się z kolei wizja szerokiej fali
przekształceń szpitali w spółki prawa handlowego,
pociągając za tym zniesienie obowiązku
wyłaniania ordynatorów w drodze konkursu,
wbrew stanowisku samorządu lekarskiego. Jednocześnie
ustawa ma wprowadzić dodatkowe
obciążenia, zobowiązując do rejestracji praktyk
lekarskich w Urzędzie Wojewódzkim. Nie ulega
wątpliwości, że zmiany prawa w wielu obszarach,
dotyczących zdrowia są potrzebne, ale też
nie można nawet dla najlepszego celu wprowadzać
„dróg na skróty”, których efekty odczujemy
my wszyscy – jako lekarze i jako pacjenci.
Odnoszę także wrażenie, że propozycje
reform idą w kierunku ograniczenia roli organizacji
konsolidujących środowisko lekarskie.
Brak integracji to brak możliwości skutecznego
działania w obronie zbiorowych interesów,
to wreszcie realizacja wymarzonego dla niektórych
hasła: „Nigdy więcej protestów!”
& Z notatnika rzecznika
R Gdy pacjent zaatakuje
Naczelna Izba Lekarska uruchomi
od 1 października br. system rejestracji
przypadków agresji w ochronie zdrowia.
Samorząd zamierza również stworzyć
– we współpracy z policją – poradnik,
który pomoże lekarzowi zachować się
w sytuacjach, kiedy pacjenci lub ich bliscy
zachowują się agresywnie. W naszym
kraju, według badania z 2007 r., ponad
połowa lekarzy zetknęła się z przemocą,
w tym w 10 proc. była to przemoc fizyczna.
Jak tłumaczył na konferencji „Problematyka
przemocy w praktyce lekarza”
doc. Romuald Krajewski, wiceprezes
NIL, w innych krajach pod tym względem
jest równie źle jak w Polsce (więcej
na ten temat – w kolejnym numerze „P”).
(źródło: inf. wł.)
R Jesienna ofensywa
W ramach jesiennej ofensywy legislacyjnej
Platforma Obywatelska chce uchwalić
ponad 40 ustaw zebranych w pięć pakietów.
Najwięcej, bo kilkanaście ustaw,
ma zawierać pakiet zdrowotny. PO chce
m.in. wrócić do reformy ochrony zdrowia,
którą zawetował prezydent Lech
Kaczyński, zakładającą m.in. procedurę
fakultatywnego przekształcenia SP ZOZ
w spółkę kapitałową. W kolejnych ustawach
proponuje rewolucję w kształceniu
lekarzy i lekarzy dentystów (więcej
– s. 8), zmiany w zakresie dochodzenia
odszkodowań z tytułu błędów medycznych
bez konieczności występowania
na drogę sądową, a także wprowadzenie
sztywnych marż i cen zbytu w obrocie
farmaceutycznym.
(źródło: PAP, dziennikpolski24.pl)
R Ulgi podatkowe dla ZOZ
Sejm znowelizował 24 września br. ustawę
o podatkach i opłatach lokalnych,
która przewiduje preferencje podatkowe
dla budynków przeznaczonych do świadczenia
usług zdrowotnych. Stawka podatku
od ZOZ-ów ma wynieść nie więcej
niż 4,27 zł od jednego m. kw. powierzchni
użytkowej. Nowela ma wejść w życie
1 stycznia 2011 r.
(źródło: PAP)
R Bezpieczny poród w domu
W Ministerstwie Zdrowia trwają końcowe
prace nad kartą programu zdrowotnego
dotyczącego fizjologicznego
porodu, połogu i opieki nad noworodkiem
w warunkach pozaszpitalnych,
który pozwoli kobietom rodzić nie tylko
w szpitalu, ale także w warunkach dociąg
dalszy na s. 15 a
PANACEUM 3
Spisane na gorąco