Panaceum nr 10/2010

Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia na list otwarty
Kilka słów komentarza…
nr 10 (157) – październik 2010
dr n. med. Grzegorz Krzyżanowski
wiceprezes ORL w Łodzi
W odpowiedzi na pismo z 5 lipca 2010 r., uprzejmie dziękuję za zawarte
w nim spostrzeżenia dotyczące obserwowanych zmian, jakie zachodzą w publicznych
i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej (…), jednocześnie
proszę o przyjęcie następujących informacji w sprawie.
1. Odnosząc się do poruszonego problemu obsadzania na stanowisku
ordynatora osób nie spełniających wymaganych kwalifikacji, poprzez zatrudnienie
ich na inaczej nazwanym stanowisku, w przypadku publicznych szpitali,
zastosowanie ma art. 44a ust. 1. ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach
opieki zdrowotnej (….). Z przedmiotowego artykułu wynika wprost obligatoryjność
przeprowadzenia konkursu na stanowiska wymienione enumeratywnie
w punktach 1–6 (w tym ordynatora). Konkurs winien być zgodny z zasadami
ustawowymi oraz określonymi w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki
społecznej z 19 sierpnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania
konkursu na niektóre stanowiska kierownicze w publicznych zakładach
opieki zdrowotnej, składu komisji konkursowej oraz ramowego regulaminu
przeprowadzania konkursu (…). Kwalifikacje wymagane od kandydatów
na stanowiska wymienione w art. 44a ust. 1. ustawy o ZOZ-ach określa natomiast
rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 29 marca 1999 r.
w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach
stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (…).
Zwrócić trzeba również uwagę na stanowisko zajmowane w tym zakresie
przez doktrynę, iż wszelkie działania mające na celu nieobsadzanie stanowisk
wymienionych z nazwy w art. 4 ust. 1. ustawy, lecz tworzenie – w zakresie merytorycznym
tożsamym z tymi stanowiskami – inaczej nazwanych komórek
organizacyjnych i innych stanowisk, będą stanowić próbę obejścia przepisów
ustawy o ZOZ-ach. Takie działanie może być kwestionowane zarówno przez
organy nadzoru, jak i podmioty mające w tym swój interes prawny (komentarz
Macieja Dercza i Tomasza Ręka, ABC 2007).
2. Odnosząc się do zagadnienia dotyczącego spełniania warunków realizacji
świadczeń gwarantowanych w zakresie wymagań dotyczących personelu
medycznego, określonych w rozporządzeniach ministra zdrowia oraz w zarządzeniach
prezesa NFZ w sprawie warunków zawierania i realizacji umów
w poszczególnych rodzajach świadczeń, uprzejmie informuję, iż ww. przepisy
nie określają formy zatrudnienia lekarza ani okresu, na jaki czas umowa
z nim powinna być zawarta.
Należy zaznaczyć, iż zgodnie z § 5 ust. 1 załącznika do rozporządzenia
ministra zdrowia z 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów
o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (…), świadczeniodawca jest zobowiązany
wykonywać umowę zgodnie z warunkami udzielania świadczeń
określonymi w ustawie, ogólnych warunkach, odrębnych przepisach oraz
zgodnie z warunkami wymaganymi od świadczeniodawców określonymi
przez prezesa NFZ na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 3 i art. 159 ust. 2 ustawy.
Ponadto, świadczenia udzielane są osobiście przez osoby wykonujące zawody
medyczne lub inne osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia
do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w określonym zakresie lub określonej
dziedzinie medycyny, zgodnie z załącznikiem do umowy.
Zmiany w przedmiotowym załączniku wymagają zgłoszenia dyrektorowi
oddziału wojewódzkiego NFZ najpóźniej w dniu poprzedzającym ich powsta-
nie albo – w przypadkach losowych – niezwłocznie po zaistnieniu zdarzenia.
Zmiany te nie mogą naruszać wymagań dotyczących kwalifikacji osób wykonujących
zawód medyczny, określonych w odrębnych przepisach oraz w warunkach
wymaganych od świadczeniodawców określonych przez prezesa NFZ
na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 3 i art. 159 ust. 2 ustawy. Dodatkowo, na podstawie
§ 9 OWU świadczeniodawca zobowiązany jest do udzielania świadczeń
przez cały okres obowiązywania umowy, zgodnie z określonym w umowie
harmonogramem pracy, stanowiącymi załączniki do umowy.
Jednocześnie należy dodać, iż zgodnie z art. 64 ustawy z 27 sierpnia
2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(…) podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej
ze środków publicznych może przeprowadzić kontrolę udzielania świadczeń
świadczeniobiorcom (…)
3. Jeżeli chodzi o kwestie dotyczące szkolenia specjalizacyjnego, to regulują
je przepisy ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza
dentysty (…) oraz rozporządzenia ministra zdrowia z 20 października 2005 r.
w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (…). Zgodnie z ww. przepisami
(§ 11 ust. 2 rozporządzenia) warunkiem uzyskania przez daną jednostkę
organizacyjną uprawnień do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w danej
dziedzinie medycyny jest zatrudnienie odpowiedniej liczby lekarzy z tytułem
specjalisty lub drugim stopniem specjalizacji, którzy będą pełnić obowiązki
kierowników specjalizacji lekarzy odbywających w tych jednostkach
szkolenie specjalizacyjne.
Wyżej przytoczone rozporządzenie (§ 11 ust. 12–13) zobowiązuje jednostki,
które uzyskały uprawnienia do prowadzenie specjalizacji, do powiadamiania
Wojewódzkich Centrów Zdrowia Publicznego oraz Centrum Medycznego
Kształcenia Podyplomowego o wszelkich dokonujących się w nich zmianach
(formy prawnej lub zmianach organizacyjnych), mających wpływ na zdolność
dalszego prowadzenia przez nie szkolenia specjalizacyjnego.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w projekcie nowelizacji przedmiotowej
ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty wprowadzony został
przepis umożliwiający pełnienie funkcji kierownika specjalizacji nie tylko
przez lekarza zatrudnionego na podstawie umowy o pracę, ale również w ramach
umowy cywilnoprawnej, po wyrażeniu przez niego zgody na pełnienie
tej funkcji. Ww. projekt, który w najbliższym czasie zostanie przekazany
do uzgodnień wewnątrzresortowych, został opracowany na podstawie przyjętych
przez Radę Ministrów założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy
o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
4. W kwestii organizacji dyżurów lekarskich w ZOZ-ach zaznaczyć trzeba,
że minimalna liczba lekarzy dyżurujących nie jest określona przez żaden
akt prawa powszechnie obowiązującego. W tym zakresie decyzje podejmuje
kierownik zakładu, który, zgodnie z art. 44 ustawy o ZOZ-ach, odpowiada za
zarządzanie oraz kierowanie zakładem. Jego działania powinny być jednak
w tym zakresie zgodne z wymaganiami stawianymi przez NFZ w zawartej
umowie i powinny służyć podstawowemu celowi działania zakładów opieki
zdrowotnej, jakim jest udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom
Warszawa, 24 sierpnia 2010 r.
Marek Twardowski,
podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia
Po zapoznaniu się z odpowiedzią wiceministra zdrowia Marka Twardowskiego, winien jestem słowo komentarza.
Uprzejmie dziękuję za odpowiedź na mój List Otwarty i choć dotyczy ona tylko części zagadnień poruszanych w nim przeze mnie,
to ośmielam się wysnuć z niej następujące wnioski:
Ad 1. Wszelkie oddziały szpitalne powinny być nazywane oddziałami (poza oddziałami klinicznymi), a ich szefowie ordynatorami i obsadzani
w drodze konkursu. Wszelkie odstępstwa od tej reguły są niedopuszczalne i powinny być karane.
Ad 2. W świetle aktualnie obowiązujących przepisów, kierownikiem specjalizacji może być tylko specjalista zatrudniony na umowę
o pracę, a oddział, w którym pracujący specjaliści są zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych, nie powinien otrzymać akredytacji.
Ad 3. Oddziały, w których brak aktualnego zatrudnienia wymaganej liczby specjalistów, pokrywającego się z czasokresem umowy z NFZ,
powinny mieć zabierane kontrakty.
Ad 4. Obsada dyżurowa leży w gestii kierownika zakładu (zgodna z umową z NFZ ) i to on ponosi wszelkie konsekwencje wynikające
z braku, niewystarczającej lub złej obsady dyżurowej, zgodnej z jego zarządzeniem, powodującym zagrożenie życia i zdrowia pacjentów.
Czy mam rację?!
Grzegorz Krzyżanowski
PANACEUM 7
Publicystyka, reportaż