2 MATURA - Gazeta.pl

2 MATURA 

Arkusz I 

ZADANIE 1 (2 pkt) 

Podkreśl nazwę okresu, z którego pochodzi zamieszczone niżej dzieło, 

i przedstaw argumentację uzasadniającą Twój wybór. 

Źródło: W. Chybowski, A. Piekarska, „Historia. Ćwiczenia dla liceum 

i technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 4. 

A. Przedstawione dzieło pochodzi z: 

a) neolitu. 

b) epoki żelaza. 

c) epoki brązu. 

d) paleolitu. 

B. Uzasadnienie: 

................................................................................................................. 


Posługując się przytoczonymi w tabeli danymi, wykonaj polecenia. 

Tabela. Wybrane osiągnięcia cywilizacyjne w prehistorii i starożytności. 

Osiągnięcie Bliski Wschód Europa Środkowa 

Początki wytopu miedzi ok. 6200 r. p.n.e. ok. 3300 r. p.n.e. 

Początki wytopu brązu ok. 3800 r. p.n.e. ok. 2500 r. p.n.e. 

Początki wytopu żelaza ok. 1500 r. p.n.e. ok. 750 r. p.n.e. 



A. Podaj, ile razy dłużej niż w Europie Środkowej trwała na Bliskim 

Wschodzie epoka, w której głównym metalem obrabianym na gorąco 

i używanym do wyrobu produktów rzemieślniczych była miedź. 

................................................................................................................. 

B. Podaj, w której epoce (brązu czy żelaza) rozkwitła kultura minojska. 

................................................................................................................. 


Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. 

W tabeli w kolejnych rubrykach (A, B, C) dopisz obok podanych informacji 

– prawda (P) lub fałsz (F). 

A. Ostatnim władcą starożytnego Egiptu była Kleopatra VII, po której 

śmierci Egipt stał się prowincją rzymską. 

B. Faraon Amenhotep IV Echnaton zerwał z tradycją religijną i oddawał 

cześć jednemu bogu – Atonowi, którego kult szybko się zakorzenił i 

przetrwał aż do czasów rzymskich. 

C. Państwo egipskie dzieliło się na prowincje zarządzane przez 

senatorów – urzędników, którzy odpowiadali przed faraonem. 


Uzupełnij drzewo genealogiczne bóstw starożytnej Grecji, wpisując 

ich imiona lub pary imion w odpowiednie miejsca (ramki). Uwaga: 

uwzględnij tylko bóstwa wymienione poniżej. 


Przeczytaj fragment pracy Zygmunta Kubiaka i uzupełnij tabelę, 

wpisując w kolejne rubryki (A, B, C, D, E) właściwe informacje. 

„Częściowo pod wpływem Etrusków, lecz jeszcze bardziej za wzorem 

wspólnych mistrzów obu ludów, jakimi byli osiedleni w południowej Italii 

Grecy, Rzymianie z wieku na wiek coraz wyraziściej widzieli numina 

[boskie moce – przypis red.] jako boskie osoby. Tak odsłonił się powoli 

ich oczom panteon rzymski, pokrewny Olimpowi helleńskiemu. [...] Latynowie, 

obcując z Grekami, pokornie witali swoich bogów, osobę za osobą, 

jako tożsamych z odsłoniętymi najwspanialszą na świecie sztuką bogami 

rzymskimi”. 

Źródło: Z. Kubiak, „Mitologia Greków i Rzymian”, Warszawa 2003, 

s. 540-541. 

Tabela. Wybrane bóstwa starożytnej Grecji i Rzymu 

Bóstwo Bóstwo Domena bóstwa Atrybuty Zwierzęta 

greckie rzymskie 

bóstwa bóstwa 

A. Jowisz niebo, burza piorun orzeł 

Afrodyta B. piękno, miłość róża, jabłko łabędź 

Demeter Ceres C. kłos zboża świnia 

Posejdon Neptun morze D. koń, ryba 

Atena Minerwa mądrość, wojna, 

rzemiosło 

hełm, tarcza 

E. 


GAZETA WYBORCZA u WWW.GAZETA.PL 

Przeczytaj fragment dzieła starożytnego biografa, Plutarcha z Cheronei, 

a następnie napisz imię i przydomek bohatera tego tekstu oraz 

uzasadnij Twój wybór. 

„Kazał nawet 30 000 wybranej młodzieży tamtejszej uczyć się języka 

greckiego i ćwiczyć się we władaniu bronią macedońską, wyznaczając 

do tego celu bardzo wielu instruktorów, to samo, gdy chodziło o jego stosunek 

do Roksany, pięknej i młodej kobiety [...]. Bo przez to jego małżeństwo 

z nią Persowie nabrali dużo zaufania do niego [...]”. 

Źródło: Plutarch, „Żywoty sławnych mężów”, Warszawa 1977, s. 197. 

A. Bohaterem powyższego tekstu jest: 

................................................................................................................. 


.................................................................................................................

GAZETA WYBORCZA u WWW.GAZETA.PL MATURA 

3 


Na podstawie analizy poniższej mapy rozstrzygnij, czy podane informacje 

są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli w kolejnych rubrykach 

(A, B, C) dopisz obok podanych informacji prawda (P) lub fałsz (F). 



A. Tereny Hiszpanii stały się prowincjami rzymskimi na początku 

II w. p.n.e. 

B. Na miejscu pokonanej Kartaginy powstała rzymska prowincja Afryka. 

C. Starożytna Grecja stała się prowincją rzymską w połowie I w. 


Zamieszczonym poniżej czterem rysunkom budowli rzymskich przyporządkuj 

właściwe podpisy, umieszczając odpowiednie cyfry w oznaczonych 

miejscach. 

A.................................. 

B.................................. 

C.................................. 

D.................................. 



1. Koloseum 

2. termy 

3. łuk triumfalny 

4. Panteon 

5. akwedukt 


Podkreśl właściwy tytuł dla poniższej mapy i przedstaw argumentację 

uzasadniającą Twój wybór. 



A. Właściwy tytuł powyższej mapy to: 

a) Wyprawa Cezara na podbój Galii, 

b) Migracje Franków w czasie wędrówek ludów, 

c) Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego, 

d) Rozwój chrześcijaństwa w cesarstwie rzymskim. 


................................................................................................................. 


Przeczytaj uważnie fragment pracy historyka Philippe’a Contamine’a. 

„O społeczeństwie hiszpańskim VIII-XIII wieku powiedziano, że zostało 

»zorganizowane dla wojny«. Struktury społeczne kształtowała wojna 

przeciwko muzułmanom, wojna o odzyskanie podbitego kraju i zarazem 

wojna religijna”. 

Źródło: P. Contamine, „Wojna w średniowieczu”, Warszawa 1999, s. 62.


A. Wyjaśnij, do jakiego faktu odwołuje się Contamine, używając słowa 

„podbitego” w wyrażeniu „wojna o odzyskanie podbitego kraju”. Podaj 

wiek, w którym ten fakt miał miejsce. 

................................................................................................................. 

B. Podkreśl właściwe zakończenie poniższego zdania. 

Wojny prowadzone przez chrześcijańskich mieszkańców Półwyspu Iberyjskiego 

w wymienionym okresie określane są mianem: 

a. konkwisty, 

b. rekonkwisty, 

c. inkwizycji, 

d. kontrreformacji. 

C. Podkreśl właściwe zakończenie zdania. 

Wojny prowadzone przez Hiszpanów na Półwyspie Iberyjskim w wiekach 

VIII-XIII wpłynęły na rozwój szczególnie dwóch warstw społecznych, 

a mianowicie: 

a. mieszczaństwa i duchowieństwa, 

b. chłopstwa i mieszczaństwa, 

c. duchowieństwa i rycerstwa, 

d. chłopstwa i duchowieństwa. 


Obejrzyj ilustracje przedstawiające Ottona III i hołd czterech części 

cesarstwa rzymskiego, a następnie – na ich podstawie – uzasadnij 

lub odrzuć stwierdzenie, że kraje symbolizowane przez cztery kobiety 

miały być traktowane na prawach równorzędności. 



................................................................................................................. 


Na podstawie fragmentu drzewa genealogicznego Piastów podaj daty 

śmierci czterech wymienionych w tabeli osób oraz określ ich związki rodzinne 

z Władysławem Łokietkiem, wpisując te informacje do tabeli. 


i technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 30 

Osoba Data 

śmierci 



Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest 

pierwsze, i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwszego 

umieść cyfrę 1, obok ostatniego – 2. 

Koronacja Władysława Łokietka 

Złamanie zasady senioratu w Polsce 

Bitwa pod Legnicą 

Bitwa pod Płowcami 

Zjazd gnieźnieński 

Zabójstwo biskupa krakowskiego Stanisława 


W tabeli zamieszczono fragmenty tekstów charakteryzujących 

różne unie polsko-litewskie w wiekach XIV-XVI. W kolejnych 

rubrykach tabeli (A, B, C) wpisz odpowiednie daty zawarcia tych 

unii. 

Charakterystyka postanowień unii polsko-litewskiej Rok zawarcia 

A. „[...] przewidywała wspólnego monarchę, wybieranego i 

koronowanego jednocześnie na króla polskiego i wielkiego 

księcia litewskiego [...]. Wspólna miała być też polityka 

zagraniczna i sejm [...]. Litwa zachowała osobne urzędy 

centralne [...], administrację, skarb, wojsko, prawa [...]. 

Moneta miała być taka sama, ale bita osobno w Koronie i 

osobno na Litwie [...]”. 

B. „Władysław Jagiełło w zamian za rękę Jadwigi i koronę 

polską zobowiązał się przyjąć chrzest w obrządku łacińskim, 

a ziemie Litwy i Rusi połączyć z Polską”. 

C. „[...] wprowadzała m.in. zasadę, że wielki książę litewski 

wybierany będzie przy udziale panów polskich, a ważne dla 

obu państw sprawy załatwiane na wspólnych zjazdach [...]. 

47 polskich rodów szlacheckich przyjęło do swych herbów 

taką samą liczbę rodów litewskich, zapewniając im 

uprzywilejowane stanowisko na Litwie”. 


Związki rodzinne 

(pokrewieństwo lub powinowactwo) 

z Władysławem Łokietkiem 

przykład: Kazimierz Wielki 1370 syn 

A. Anna 

B. Leszek Czarny 

C. Konrad Mazowiecki 

D. Ludwik Węgierski 

Podaj okres, którego dotyczy przedstawiona ilustracja, a następnie 

– na podstawie ilustracji – uzasadnij swój wybór. 


i technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 40.


5 

A. Ilustracja na poprzedniej stronie dotyczy wieku: 

a) XI. 

b) XIII. 

c) XVI. 

d) XVIII. 


................................................................................................................. 


Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe czy fałszywe. 


prawda (P) lub fałsz (F). 

A. Jagiellonowie zasiadali na tronie polskim na zasadzie elekcji w łonie 

dynastii. 

B. Kolonizacja na prawie niemieckim polegała na osadzaniu najpierw 

ludności polskiej, a później – od XIV w. – tzw. gości z Niemiec. 

C. Polska odzyskała Kujawy z rąk krzyżackich na mocy drugiego pokoju 

toruńskiego. 


Podpisz poniższe cztery fotografie obiektów sakralnych z terenów 

Rzeczypospolitej, posługując się pięcioma opisami (uważaj, jednego 

z podanych obiektów nie ma na fotografii). 

A. 

B. 

C. 

D. 



1. Zbór protestancki 

2. Kościół katolicki 

3. Cerkiew greckokatolicka 

4. Meczet muzułmański 

5. Synagoga żydowska 


Oto fragmenty dwóch polskich przywilejów szlacheckich. Podaj 

miejsca ich ogłoszenia (wydania), wpisując nazwy miejscowości w odpowiednie 

rubryki tabeli (A, B) obok cytowanych tekstów. 

Fragment przywileju Miejsce ogłoszenia (wydania) 

A. „[...] Nieużytecznego sołtysa pan 

w dziedzictwie mając albo krnąbrnego, może 

rozkazać mu sołectwo jego sprzedać, [...]. I tak 

pan po zapłaceniu owej taksy pieniężnej dla 

siebie sołectwo otrzyma”. 

B. „[...] ponieważ szlachta rzeczonego królestwa 

[...] przyjęła [...] potomka naszego żeńskiego [...] 

na monarchę i pana, przeto my [...] chcemy się 

tym tylko zadowalać, że dwa grosze zwyczajnej, 

w kraju obieg mającej monety [...] płacić się 

będzie z każdego łanu [...] nam i następcom 

naszym corocznie”.



Zamieszczonym poniżej rysunkom Jana Matejki przyporządkuj 

określenia grup społecznych Rzeczypospolitej w XVII wieku. 

D. 



1. Mieszczaństwo 

2. Chłopi i Żydzi 

3. Średnia szlachta 

4. Magnateria 

5. Duchowieństwo 


W kolejnych rubrykach tabeli (A, B) wpisz daty bitew zwycięskich 

dla oręża polskiego w XVII wieku, a opisanych w tekstach, z których 

pochodzą cytowane w tabeli fragmenty. 

Fragment tekstu Data (rok) bitwy 

A. „Jedyna duszy i serca pociecho [...]. Bóg [...] dał 

zwycięstwo i sławę narodowi naszemu [...]. Działa wszystkie, 

obóz wszystek [...] dostały się w ręce nasze. [...] Wezyr tak 

uciekał od wszystkiego, że ledwo na jednym koniu i w jednej 

sukni”. 

B. „Takim tedy skutkiem jako się wyżej wymieniło 

ekspedycja berestecka odprawiła się, w której [...] oprócz 

wielu poległych z województw różnej szlachty znacznych 

[...] krwią swoją i zdrowiem [...] zapieczętowali”. 





A. 

B. 

C. 



A. W XVI wieku postępowało zmniejszanie wymiaru pańszczyzny na 

ziemiach polskich. 

B. Gdańsk odgrywał główną rolę w imporcie zboża do Polski w wiekach 

XV-XVIII. 

C. Od połowy do końca XVII wieku obserwowano znaczne ożywienie 

produkcji rzemieślniczej w miastach Korony. 

Na podstawie poniższego wykresu wskaż dwie tendencje, które wystąpiły 

w praktyce tłumaczeń z literatury francuskiej w Polsce w ósmej 

dekadzie XVIII wieku. Wyjaśnij, jakie były tego przyczyny. 

Wykres. Literatura religijna i świecka tłumaczona w Polsce z języka 

francuskiego w XVIII wieku. 



A. Te dwie tendencje to: 

................................................................................................................. 

................................................................................................................. 

B. Wyjaśnienie przyczyn tych zmian: 

................................................................................................................. 

................................................................................................................. 


Postaciom przedstawionym na obrazie Jana Matejki „Uchwalenie 

Konstytucji 3 maja” przyporządkuj ich imiona i nazwiska, wpisując 

w zaznaczone miejsca obok cyfry właściwą literę (A, B, C, D lub E). 



1. ............ 2................. 3................ 4.................. 

A. Tadeusz Kościuszko 

B. Stanisław Małachowski 

C. Hugo Kołłątaj 

D. Jan Suchorzewski 

E. Stanisław August Poniatowski


WTOREK 28 MARCA 2006 7 


Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest 

pierwsze, i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwszego 

umieść cyfrę 1, obok ostatniego – 2. 

uchwalenie przez Sejm Wielki prawa o miastach 

konfederacja barska 

insurekcja kościuszkowska 

abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego 

założenie Collegium Nobilium 

powołanie Komisji Edukacji Narodowej 


Przeczytaj fragment pracy historyka Ludwika Bazylowa i wykonaj 

polecenia. 

„Najważniejsza dla Napoleona sprawa blokady tkwiła jak gdyby w mocnych 

ramach, chociaż nie bez luk. [...] Jeśli jednak system ten miał skutecznie 

działać, należało za wszelką cenę włączyć do niego Portugalię, 

nie mówiąc już o tym, że blokada w ogóle nabierała znaczenia tylko w takich 

warunkach, gdyby się okazało możliwe unicestwienie i wyeliminowanie 

na przyszłość wszelkiej kontrabandy. [...] Rzeczywistość zaś wyglądała 

w ten sposób, że towary zamorskie przychodziły nadal, wwożone 

na okrętach pod różnymi flagami, byle nie pod angielską”. 

Źródło: L. Bazylow, „Historia powszechna 1789-1917”, Warszawa 

1981, s.13-137, 148 

A. Podkreśl właściwe zakończenie zdania. 

Blokada, o której mowa w tekście Bazylowa, była skierowana przeciwko: 

1) Rosji. 

2) Wielkiej Brytanii. 

3) Portugalii. 

4) Francji. 

B. Podkreśl właściwe zakończenie zdania. 

Kontrabanda, o której mowa w tekście Bazylowa, oznacza: 

1) przemyt. 

2) przestępczość. 

3) terror. 

4) opór obywatelski. 


Miejscom zaznaczonym cyframi na poniższej mapie przyporządkuj 

bitwy epoki napoleońskiej 



1.............. 2.................... 3................. 4.................... 5.................. 

A. Waterloo 

B. Borodino 

C. Lipsk 

D. Frydland 

E. Marengo 

F. Austerlitz 





A. Na początku XIX wieku królem Szwecji został marszałek 

napoleoński, Jan Bernadotte. 

B. Książę Józef Poniatowski był marszałkiem Francji. 

C. Tytuł księcia warszawskiego nosił Fryderyk August I Wettyn.. 


Przeczytaj fragment wspomnień Leona Dembowskiego i podaj rok 

wprowadzenia konstytucji, o której mowa na początku tekstu, a następnie 

uzasadnij swój wybór. 

„Nadto konstytucja nowa obalała z gruntu dawne zwyczaje, przywileje, 

prerogatywy i prawodawstwo. Rządy pruskie, po których procedura karna 

została, przyczyniły się jeszcze do większego zamieszania, a jeśli zważymy, 

że bardzo mała liczba znajdowała się ludzi, którzy by gruntownie odbyli 

nauki, lub w służbie cywilnej odbyli praktykę, to doprawdy dziwić się 

trzeba, że wśród tego nie powstał okropny chaos i temu więcej oceniać trzeba 

niezmordowaną gorliwość osób, które stały na czele. Oni to z epoki sejmu 

czteroletniego lub insurekcji kościuszkowskiej siaką taką praktykę wyniósłszy 

dla pomocników swoich stali się formalnymi profesorami”. 

A. Rok uchwalenia konstytucji, o której mowa na początku tekstu, to: 

................................................................................................................. 


................................................................................................................... 


Uzupełnij drzewo genealogiczne dynastii Romanowów, wpisując ich 

imiona i numery w odpowiednie miejsca (ramki). Uwaga: uwzględnij 

tylko osoby wymienione poniżej. 


i technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 68



Posługując się przytoczonymi w tabeli danymi, wykonaj poniższe 

polecenia. 

Tabela. Produkcja żelaza (bez stali) w wybranych krajach w latach 

1820-1910 (w mln ton) 

Kraj 1820 1850 1870 1890 1910 

Anglia 0,4 2,3 6,0 8,3 10,2 

Niemcy – 0,2 1,4 4,7 14,8 

Francja – 0,4 1,2 2,0 4,0 

Rosja – – – 0,5 0,9 

USA – 0,6 1,7 9,4 27,7 



A. Wymień kraj, który w 1910 roku wyprodukował najwięcej żelaza 

w Europie. 

.............................................................................................................. 

B. Podaj główną przyczynę tak szybkiego tempa wzrostu produkcji żelaza 

w tym kraju w tym okresie. 

.............................................................................................................. 

C. Podaj główną przyczynę dysproporcji w wysokości produkcji żelaza 

między Stanami Zjednoczonymi a Rosją na przełomie XIX i XX wieku. 


Zanalizuj treść zamieszczonej mapy i zaproponuj dla niej tytuł. Powinien 

on zawierać: określenie tematu, przestrzeni i czasu. Przykład: 

Rozwój osadnictwa niemieckiego w Polsce od XII do XIV wieku. 



................................................................................................................. 


Dobierz odpowiedni tytuł do wykresu spośród zaproponowanych, 

a następnie – na podstawie analizy wykresu – uzasadnij swój wybór. 




A. Powyższy wykres nosi tytuł: 

a) Udział produkcji zbrojeniowej w ogólnej produkcji przemysłowej 

w Niemczech w latach 1929-1935. 

b) Odsetek mandatów dla partii nazistowskiej w parlamencie niemieckim 

w latach 1929-1935. 

c) Bezrobocie w Niemczech w latach 1929-1935. 

d) Udział mniejszości żydowskiej w społeczeństwie niemieckim w latach 

1929-1935. 


................................................................................................................. 



W tabeli w kolejnych rubrykach (A, B, C, D, E) dopisz obok podanych 

informacji prawda (P) lub fałsz (F). 

A. Naczelnym Wodzem podczas wojny obronnej w 1939 roku był gen. 

Władysław Sikorski. 

B. Straty ludności niemieckiej w czasie II wojny światowej wyniosły 

około 10 milionów. 

C. Zbrodnia katyńska miała miejsce w 1940 roku. 

D. W bitwie pod Arnhem uczestniczyła polska Samodzielna Brygada 

Strzelców Podhalańskich. 

E. Związek Radziecki wypowiedział wojnę Japonii na wieść o jej ataku 

na Pearl Harbor. 


Dobierz odpowiedni tytuł do poniższej mapy i uzasadnij swój wybór. 



A. Tytuł powyższej mapy to: 

1. NATO w 1982 roku. 

2. EWG w 1986 roku. 

3. RWPG w 1988 roku. 

4. Unia Europejska w 1995 roku. 


....................................................................................................................... 


Przeanalizuj poniższy wykres i wykonaj polecenia. 

Wykres. Ludność czynna zawodowo w rolnictwie w procentach ogółu 

ludności czynnej zawodowo w niektórych krajach w latach 1930- 

1990


9 

Arkusz II 



A. Wymień dwa kraje, w których w 1930 roku odsetek ludności pracującej 

w rolnictwie był niemalże jednakowy. 

....................................................................................................................... 

B. Podaj, o ile procent (w zaokrągleniu) spadł udział ludności czynnej 

zawodowo w rolnictwie w społeczeństwie polskim między rokiem 1930 

a 1960. 

....................................................................................................................... 

C. Podaj, o ile punktów procentowych (w zaokrągleniu) spadł udział 

ludności czynnej zawodowo w rolnictwie w społeczeństwie polskim między 

rokiem 1950 a 1970. 

....................................................................................................................... 

D. Podaj nazwę kraju, w którym spadek liczby ludności zajmującej się 

rolnictwem w latach 1930-1980 był najmniejszy. 

...................................................................................................................... 

E. Podaj nazwę kraju, w którym nie było stałej tendencji zmian udziału 

ludności czynnej zawodowo w rolnictwie w procentach ogółu ludności 

czynnej zawodowo w latach 1930-1990. 

...................................................................................................................... 

F. Wyjaśnij główną przyczynę przyspieszenia spadku udziału ludności 

czynnej zawodowo w rolnictwie w procentach ogółu ludności czynnej zawodowo 

w Polsce w latach 1950-1980. 

...................................................................................................................... 

Temat: Mocarstwa a ich mniejsi sojusznicy 

CZĘŚĆ I 

WOJNA PELOPONESKA 

Źródło A 

Tukidydes, Wojna peloponeska 

przekł. K. Kumaniecki, Warszawa 1957, I 19, 118-120, 125 

Tukidydes (ok. 460 – 396 r. p.n.e.) – grecki historyk i polityk, zwolennik 

Peryklesa, uczestnik wojny peloponeskiej, w 424 r. strateg w Atenach, 

skazany i wygnany za niepowodzenia wojenne, autor dzieła Wojna 

peloponeska 

fragment A-1 

Lacedemończycy sprawowali hegemonię nad swymi sprzymierzeńcami, 

nie żądając od nich daniny. Starali się jedynie o to, ażeby zgodnie 

z ich interesem ustrój u sprzymierzeńców był oligarchiczny. Ateńczycy 

zaś zabrali z biegiem czasu okręty swoim sprzymierzeńcom z wyjątkiem 

Chiotów i Lesbijczyków i ustanowiwszy daninę, kazali ją wszystkim płacić. 

fragment A-2 

W okresie tym Ateńczycy umocnili swe panowanie i sami doszli do 

wielkiej potęgi. Lacedemończycy nie przeszkadzali im wcale albo niewiele 

i przez większą część tego czasu zachowywali się biernie. Nigdy 

bowiem nie byli skorzy do wypraw wojennych, chyba że ich do tego zmuszano, 

a do pewnego stopnia hamowały ich także wojny domowe. Dopiero 

kiedy potęga ateńska wzrosła w sposób oczywisty i Ateńczycy zaczęli 

zaczepiać ich sprzymierzeńców, uznali, że nie można dalej tego znosić. 

Postanowili więc z całą energią zabrać się do rzeczy i – jeśli się tylko 

da – obalić potęgę ateńską na drodze wojny. [...] Wezwali więc powtórnie 

sprzymierzeńców, by przeprowadzić głosowanie w sprawie wojny. 

[...] Koryntyjczycy [...] przemówili w ten sposób: „Sprzymierzeńcy, 

nie możemy już obwiniać Lacedemończyków, że sami nie zdecydowali 

się na wojnę, ponieważ właśnie w tym celu nas tu zwołali. Jest bowiem 

obowiązkiem przodującego państwa nie tylko dbać – jak inne – o własne 

interesy, ale przede wszystkim starać się o wspólne dobro, ponieważ takie 

państwo doznaje największej czci [...].” Lacedemończycy, wysłuchawszy 

tych wypowiedzi, kazali głosować wszystkim obecnym sprzymierzeńcom 

po kolei, większym i mniejszym państwom; większość opowiedziała 

się za wojną. 

CZĘŚĆ II 

I WOJNA ŚWIATOWA 

Źródło B 

Mikołaj II, Manifest w sprawie przystąpienia do wojny z 2 sierpnia 

1914 r. 

[w:] E. Heresch, Mikołaj II. Życie i upadek ostatniego cara Rosji, Gdynia 

1995, s. 173-174 

Pozostając w zgodzie z naszą historyczną misją, Rosja nigdy nie była 

bezczynna wobec losu narodów słowiańskich, z którymi poprzez wiarę 

i krew stanowi jedność. Braterskie uczucia rosyjskiego narodu dla Słowian 

wzniosły się zgodnie i ze szczególną mocą w dniach ostatnich, gdy 

Austro-Węgry postawiły Serbii warunki nie do przyjęcia dla władzy państwowej. 

[...] Mimo przyjaznych stosunków i wbrew naszym nadziejom, 

mającym za podstawę wielowiekowe dobre sąsiedztwo, Niemcy, sprzymierzone 

z Austrią [...], wypowiedziały wojnę Rosji. W obecnym położeniu 

czeka nas nie tylko obrona bezpodstawnie obrażonej, drogiej nam


wszystkim Ojczyzny, lecz także zachowanie czci, godności i nienaruszalności 

Rosji i jej pozycji wśród mocarstw. 

Źródło C 

David Lloyd George, Wspomnienia wojenne 

[w:] D. Lloyd George, Wspomnienia wojenne, Warszawa 1938, t. I, s. 

98, 174-175 

David Lloyd George (1863-1945) – polityk brytyjski, w latach 1908- 

-1915 kanclerz skarbu, w latach 1916-1922 premier 

fragment C-1 

Pod koniec września 1914 r. stało się rzeczą jasną, że Turcja gotowa 

jest poprzeć państwa centralne. [...] 5 listopada wypowiedzieliśmy wojnę 

Turcji. 

fragment C-2 

Królestwa bałkańskie, zawsze niezbyt bogate, były wyniszczone szeregiem 

wojen z Turcją i między sobą. Pożyczki, uzyskane od Francji i Anglii, 

zachęciłyby je do poniesienia ryzyka wojny. Nie było to żadne przekupstwo, 

lecz po prostu konieczność, jeżeli państwa te miały się wyekwipować 

do proponowanego sojuszu. Niemcy rozumieli to i dlatego przedstawicielstwa 

swych interesów nie powierzyli zwykłej misji dyplomatycznej, 

lecz wysłali do Sofii specjalnego emisariusza, człowieka ustosunkowanego 

i bardzo zręcznego. Rozumiał on doniosłość udzielenia Bułgarii 

pomocy pieniężnej i obiecał pokaźną zaliczkę. Nie była to decydująca 

przyczyna wystąpienia Bułgarii, ale był to jeden z bodźców. 

fragment C-3 

Car Ferdynand nie był wcale wówczas takim germanofilem, jak powszechnie 

przypuszczano; przeciwnie – usposobiony był wyraźnie niechętnie 

wobec Kaizera. [...] Ale ponieważ wynik wojny wydawał się bardzo 

wątpliwy, czekał więc na wyraźne oznaki, w jakim kierunku potoczą 

się sprawy na frontach. [...] Spotkanie z nim na wiosnę [1915 r. – przypis 

red.] mogło zmienić bieg wypadków. Zamierzaliśmy wówczas atakować 

Dardanele; we wrześniu zaś nasze ataki były już odparte. [...] Ferdynand 

doszedł do wniosku, że Bułgaria może zyskać na sojuszu tylko ze 

zwycięskimi Niemcami. Straciliśmy szansę utworzenia konfederacji bałkańskiej, 

która rozstrzygnęłaby wojnę już w roku 1916 – a wszystko to 

przez brak inicjatywy. 

CZĘŚĆ III 

SATELITY III RZESZY 

Źródło D 

Fragment pierwszego listu premiera Węgier, P. Telekiego, do Hitlera 

z 24 lipca 1939 r. 

[w:] Tematy węgierskie, Lublin 1997, s. 51 

Pál Teleki (1879-1941) – polityk węgierski, w latach 1920-1921 i 1939- 

-1941 premier rządu 

Kierując się głęboką wiarą w moralne i materialne siły Osi Berlin 

– Rzym, mam zaszczyt oświadczyć w imieniu rządu Królestwa Węgierskiego, 

że w przypadku powszechnego konfliktu Węgry skoordynują swą 

politykę z polityką Osi, czego zresztą dotychczas składały dowody. 

Źródło E 

Fragment drugiego listu premiera Węgier, P. Telekiego, do Hitlera 

z 24 lipca 1939 r. 

[w:] Tematy węgierskie, Lublin 1997, s. 51 

Aby uniknąć możliwości jakiejkolwiek fałszywej interpretacji mego listu 

z 24 lipca, mam zaszczyt ponownie oświadczyć Waszej Ekscelencji, 

że Węgry, o ile nie nastąpi poważna zmiana w obecnym stanie rzeczy, 

nie mogą przedsięwziąć żadnej akcji militarnej przeciw Polsce ze względów 

moralnych. 

Źródło F 

Zwycięstwo. Krucjata przeciw bolszewizmowi 


Plakat przygotowany i rozpowszechniany przez wydział propagandowy 

francuskiego kolaboracyjnego rządu Vichy. 

Źródło: W. Chybowski, T. Elbanowski, „Historia. Ćwiczenia dla liceum 

i technikum. Zakres rozszerzony”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 44 

CZĘŚĆ IV 

SOJUSZ BRYTYJSKO-POLSKI PODCZAS 

II WOJNY ŚWIATOWEJ 

Źródło G 

Biuletyn informacyjny Ministerstwa Spraw Zagranicznych o pracach 

rządu Rzeczypospolitej Polskiej we Francji (Angers, 28 listopada 

1939 r.) 

[w:] Historia Polski 1939-1945 w świetle źródeł, część II, Toruń 1984 

Można w miarę potrzeby w rozmowach precyzować cele naszego rządu 

jak następuje: 

[...] 

– Prowadzić aktywnie dalszą walkę zbrojną na lądzie, na morzu i w powietrzu 

przy boku Francji i Anglii jako pełnoprawne państwo sojusznicze. 

– Przez stały i bliski kontakt i współpracę z aliantami tak opracować 

i uzgodnić warunki przyszłego pokoju, aby Polska bezpośrednio wzięła 

udział w ustalaniu przyszłej Europy pokojowo zabezpieczonej, w której 

silna, demokratyczna Polska, o bezpiecznych granicach, jest warunkiem 

niezbędnym. 

Źródło H 

Polsko-brytyjska umowa wojskowa (Londyn, 5 sierpnia 1940 r.) 

[w:] Historia Polski 1939-1945 w świetle źródeł, część II, Toruń 1984


11 

Polskie siły zbrojne (składające się z lądowych, morskich i powietrznych) 

będą organizowane i użyte pod brytyjskim dowództwem [...]. 

Rząd Zjednoczonego Królestwa dostarczy pomocy w odbudowie polskich 

sił lądowych [...]. 

Wszystkie koszty poniesione przez czy w imieniu każdego departamentu 

rządowego Zjednoczonego Królestwa, w związku z wykonaniem niniejszej 

umowy, będą spłacone z kredytu udzielonego przez rząd Jego 

Królewskiej Mości rządowi polskiemu [...]. 

Źródło I 

Stan liczbowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1939- 

-1945 



Źródło J 

Władysław Anders, fragment wspomnień o rozmowie z Churchillem 

21 lutego 1945 r. 

[w:] W. Anders, Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939- 

1946, Lublin 1992, s. 368-369 

Władysław Anders (1892-1970) – generał i polityk, w latach 1943-1946 

dowódca Drugiego Korpusu Polskiego, od lutego do maja 1945 r. pełnił 

obowiązki Naczelnego Wodza 

C h u r c h i l l: Pan nie jest zadowolony z konferencji jałtańskiej. 

A n d e r s: Mało powiedzieć, że nie jestem zadowolony. Uważam, że 

stało się wielkie nieszczęście. Na takie załatwienie sprawy naród polski 

nie zasłużył i my walczący tutaj nie mogliśmy tego oczekiwać. [...] Polska 

pierwsza krwawiła w tej wojnie i poniosła ogromne straty. Była sojuszniczką 

Wielkiej Brytanii od początku i w najcięższych dla niej chwilach. 

Na obczyźnie zdobyliśmy się na największy wysiłek, na jaki stać 

było żołnierza, w powietrzu, na morzu i lądzie. W Kraju zorganizowaliśmy 

największy podziemny ruch oporu przeciw Niemcom. Żołnierz walczył 

o Polskę, walczył o wolność swego narodu. Co dzisiaj my, dowódcy, 

mamy powiedzieć żołnierzowi? Rosja Sowiecka, która do r. 1941 była 

w ścisłym sojuszu z Niemcami, zabiera nam obecnie połowę naszego 

terytorium, a w pozostałej części Polski chce ustanowić swoje rządy. Wiemy 

z doświadczenia do czego to zmierza. 

C h u r c h i l l: (bardzo gwałtownie): Wy sami jesteście temu winni. 

Już od dawna namawiałem was do załatwienia sprawy granic z Rosją Sowiecką 

i oddania jej ziem na wschód od linii Curzona. Gdybyście mnie 

posłuchali, dzisiaj cała sprawa wyglądałaby inaczej. Myśmy wschodnich 

granic Polski nigdy nie gwarantowali. Mamy dzisiaj dosyć wojska i waszej 

pomocy nie potrzebujemy. Może pan swoje dywizje zabrać. Obejdziemy 

się bez nich. 

A n d e r s: Nie mówił pan tego przez ostatnich kilka lat. 

CZĘŚĆ V 

UKŁAD WARSZAWSKI 

Źródło K 

Układ Warszawski z 14 maja 1955 r. 

[w:] Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, Warszawa 

1996, s. 221, 223 

Układające się Strony, potwierdzając ponownie swoje dążenie do stworzenia 

systemu bezpieczeństwa zbiorowego w Europie, [...] uwzględniając 

jednocześnie sytuację, jaka powstała w Europie w wyniku ratyfikacji 

układów paryskich, przewidujących utworzenie nowego ugrupowania wojennego 

w postaci „Unii Zachodnioeuropejskiej” z udziałem remilitary- 

zowanych Niemiec Zachodnich i ich włączeniem do bloku północnoatlantyckiego, 

co wzmaga niebezpieczeństwo nowej wojny i stwarza groźbę 

dla bezpieczeństwa narodowego państw miłujących pokój, [...] postanowiły 

zawrzeć niniejszy Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej. 

[...] 

Układające się Strony zobowiązują się nie brać udziału w jakichkolwiek 

koalicjach lub sojuszach i nie zawierać żadnych porozumień, których cele 

pozostają w sprzeczności z celami niniejszego Układu. [...] 

Układające się Strony oświadczają, że będą działać w duchu przyjaźni 

i współpracy, w celu dalszego rozwoju i umocnienia między nimi więzi 

ekonomicznych i kulturalnych, kierując się zasadami wzajemnego poszanowania 

ich niezawisłości i suwerenności oraz nieingerencji w ich sprawy 

wewnętrzne. 

Źródło L 

Mapa – Europejscy członkowie NATO i Układu Warszawskiego 

w 1968 r. 

Źródło: W. Chybowski, T. Elbanowski, „Historia. Ćwiczenia dla liceum i technikum. 

Zakres rozszerzony”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 46 

Źródło M 

Leonid Breżniew, fragmenty wystąpienia na spotkaniu I sekretarzy 

KC (komitetów centralnych) partii z: Bułgarii, NRD, Węgier, Polski 

i ZSRR w Moskwie, 8 maja 1968 r. 

[w:] Zaciskanie pętli. Tajne dokumenty dotyczące Czechosłowacji 

1968 r., Warszawa 1995, s. 82 

Leonid Iljicz Breżniew (1906-1982) – w latach 1964-1966 I sekretarz, 

a w latach 1966-1982 sekretarz generalny Komitetu Centralnego Komunistycznej 

Partii Związku Radzieckiego, twórca tzw. doktryny Breżniewa 

Jak wyglądał ich [Czechów i Słowaków – przypis red.] pochód pierwszomajowy? 

[...] Nieśli flagę amerykańską, najpierw gdzieś nieśmiało 

ukrytą, ale potem wyciągnęli ją nad pochodem, stanęli sobie na plecach 

i machali tą flagą od trybuny do trybuny. Hasła nieśli: Niech żyje wolność. 

Więc jak to – pytaliśmy – naród czeski stanął już pod sztandarem 

amerykańskim? [...] Jak mamy rozumieć wasz stosunek do Układu Warszawskiego, 

do naszego kraju, skoro otworzyliście granicę z Austrią, NRF 

[Niemiecką Republiką Federalną – przypis red.]? Co dzień przyjeżdża 

30-40-50 tys. turystów. Kto nas przekona, że nie wiozą ze sobą literatury, 

broni, że nie przyjeżdżają z nimi agenci obcych wywiadów? [...] Jak 

możemy zachować spokój, czyż nie wiemy, że na terytorium NRF znajduje 

się 21 dywizji i w tym dwa korpusy amerykańskie – na wprost granicy 

czeskiej! Oznacza to zajście od tyłów NRD, Polski, oznacza to zagrożenie 

bezpieczeństwa ZSRR. Nie możemy pogodzić się z tym. 

Źródło N 

Proklamacja pięciu europejskich państw socjalistycznych do obywateli 

Czechosłowacji w związku z wkroczeniem wojsk Układu War-


szawskiego na terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, 

ogłoszona w Warszawie, 24 sierpnia 1968 r. 

[w:] Historia powszechna 1919-1991. Wybór tekstów źródłowych, Pułtusk 

1997 

Bracia nasi, Czesi i Słowacy! 

Zwracają się do Was rządy Ludowej Republiki Bułgarii, Niemieckiej 

Republiki Demokratycznej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Węgierskiej 

Republiki Ludowej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. 

[...] Kontrrewolucjoniści liczyli na to, że w skomplikowanej i napiętej 

sytuacji międzynarodowej, wywołanej agresywnymi poczynaniami amerykańskiego 

imperializmu, a zwłaszcza aktywizacją sił odwetowych 

w Niemczech Zachodnich, uda im się wyrwać Czechosłowację ze wspólnoty 

państw socjalistycznych. Próżne to nadzieje. Państwa socjalistyczne 

dysponują dostateczną siłą, ażeby uchronić bratni kraj i obronić sprawę 

socjalizmu. 

Drodzy przyjaciele! 

Dzisiaj przybyli Wam z pomocą Wasi bracia klasowi. 

Przybyli oni do Was nie po to, żeby mieszać się do Waszych spraw wewnętrznych, 

lecz po to, żeby wespół z Wami stawić czoło kontrrewolucji, 

obronić sprawę socjalizmu i zażegnać niebezpieczeństwo grożące suwerenności, 

niepodległości i bezpieczeństwu Waszej ojczyzny. 

Źródło O 

Napis z praskiej ulicy z końca sierpnia 1968 r. 

[w:] Sedm pražsky¸ch dnuĎ. 21.-27. srpen 1968. Dokumentace, Praha 

1990, s. 371 

Rudț´ bratői! Vrat’te se do svy¸ch rezervacț´. Vinetou 

[Czerwoni bracia! Wróćcie do swoich rezerwatów. Winnetou – przekł. 

red.] 

Arkusz odpowiedzi 

Zadania związane z analizą źródeł wiedzy historycznej (30 punktów) 

CZĘŚĆ I 

WOJNA PELOPONESKA 

na podstawie źródła A oraz wiedzy pozaźródłowej 

Zadanie 36. (1 punkt) 

Podaj zamienną nazwę Lacedemończyków. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła A – fragment A-1 


Podaj zasadniczą różnicę między Ateńczykami a Lacedemończykami 

w traktowaniu przez nich ich własnych sojuszników, którą dostrzega Tukidydes. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła A – fragment A-1 – oraz wiedzy pozaźródłowej 

Zadanie 38. (2 punkty) 

Podaj dwa podobieństwa między Ateńczykami i Lacedemończykami 

w traktowaniu przez nich ich własnych sojuszników. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

........................................................................................................................... 

................................................................................................................... 


na podstawie źródła A – fragment A-2 


Odpowiedz, czy rozpoczęcie wojny peloponeskiej przez Lacedemończyków 

było zgodne z interesami ich sojuszników. Swoją odpowiedź uzasadnij, 

wykorzystując wszystkie informacje zawarte w tekście. Uwzględnij 

dwa argumenty. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

CZĘŚĆ II 

I WOJNA ŚWIATOWA 

na podstawie źródła B oraz wiedzy pozaźródłowej 


Podaj określenie ruchu polityczno-ideowego, z którym wiąże się myśl 

wyrażona przez Mikołaja II o historycznej misji i braterskich uczuciach 

wzmacniających w szczególny sposób więź z Serbią. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła A – fragment A-2 (tekst dotyczący wojny peloponeskiej) 

oraz źródła B (tekst dotyczący I wojny światowej) 


W wystąpieniu Koryntyjczyków i w manifeście Mikołaja II znalazło 

się jednakowe przesłanie dotyczące roli mocarstwa pozostającego w sojuszu 

ze słabszymi partnerami. Podaj je. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł B oraz C 


Poniższa mapa konturowa przedstawia granice państw europejskich 

przed wybuchem I wojny światowej. Umieść w zaznaczonych obok mapy 

polach, nazwy tych państw, które w czasie I wojny światowej należały 

do bloku państw centralnych, oraz daty roczne ich przystąpienia do 

wojny. Następnie połącz strzałkami odpowiednie pola z obszarami właściwych 

państw. 



na podstawie źródła C 


Podaj nazwę państwa, przeciw któremu Brytyjczycy zamierzali wykorzystać 

Bułgarię. 

....................................................................................................................... 

........................................................................................................................... 

....................................................................................................................


13 

na podstawie źródła C – fragmenty C-2 oraz C-3 


Napisz, co zdaniem Lloyda George’a przesądziło o wyborze sojusznika 

przez Bułgarię. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

CZĘŚĆ III. SATELITY III RZESZY 

na podstawie źródła D oraz wiedzy pozaźródłowej 


Wyjaśnij, z czego przede wszystkim wynikała wiara w moralne siły, 

z powodu których Węgry popierały państwa Osi. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła E oraz wiedzy pozaźródłowej 


Wyjaśnij, skąd się brały względy moralne uniemożliwiające Węgrom 

wystąpienie zbrojne przeciw Polsce. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła F 


Wyjaśnij treść ideową plakatu, uwzględniając trzy widoczne na tej reprodukcji 

rozwiązania graficzne i tekstowe. 

CZĘŚĆ IV 

SOJUSZ BRYTYJSKO-POLSKI 

PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ 

na podstawie źródeł G, H oraz J 


W biuletynie MSZ, polsko-brytyjskiej umowie wojskowej i we wspomnieniach 

Władysława Andersa znalazło się jednakowe określenie zakresu 

wysiłku militarnego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Podaj je. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła C – fragment C-2 (tekst dotyczący I wojny światowej) 

oraz źródła H (tekst dotyczący II wojny światowej) 


Podaj zasadnicze podobieństwo metod wspierania sojuszników przez 

Brytyjczyków w obu wojnach światowych. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł H oraz I, a także wiedzy pozaźródłowej 


Wyjaśnij, jaka była przyczyna spadku stanu liczebnego PSZ na Zachodzie 

w połowie 1940 r., co spowodowało konieczność odbudowy polskich 

sił lądowych. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł H, I oraz J 


Podaj, ilokrotnie wzrosła liczebność PSZ na Zachodzie między zawarciem 

brytyjsko-polskiej umowy wojskowej a dniem rozmowy Andersa 

z Churchillem o konferencji jałtańskiej. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła J, a także wiedzy pozaźródłowej 


Podaj dwa postanowienia konferencji jałtańskiej w sprawie polskiej, 

które zostały skrytykowane przez Andersa. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł G, H, I oraz J, a także wiedzy pozaźródłowej 


Odpowiedz, które z celów emigracyjnego rządu RP, określone w biuletynie 

MSZ, zostały zrealizowane, a które nie. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła B (tekst dotyczący I wojny światowej) 

oraz źródła J (tekst dotyczący II wojny światowej) 


Podaj zasadniczą różnicę między Mikołajem II a Churchillem w dokonywaniu 

wyborów między sojusznikami w sytuacji konfliktu między nimi. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

CZĘŚĆ V 

UKŁAD WARSZAWSKI 

na podstawie źródeł K oraz L 


Wyjaśnij bezpośrednią, oficjalną przyczynę powołania Układu Warszawskiego. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł K oraz N 


Odpowiedz, czy Związek Radziecki obawiał się, że interwencja w Czechosłowacji 

zostanie uznana za naruszenie postanowień Układu Warszawskiego. 

Swoją odpowiedź uzasadnij, wykorzystując dwie informacje zawarte 

w obu tekstach. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł K, M oraz N 


Wyjaśnij, w jaki sposób Związek Radziecki usiłował wykazać, że władze 

Czechosłowacji naruszyły postanowienia Układu Warszawskiego, co 

miało uzasadnić interwencję w 1968 r. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródeł L, M oraz N 


Wymień nazwy dwóch państw członkowskich Układu Warszawskiego, 

które odcięły się od interwencji w Czechosłowacji w 1968 r. 

....................................................................................................................... 

na podstawie źródła O 


Wyjaśnij, z czego kpił autor napisu na jednej z praskich ulic z końca 

sierpnia 1968 r. 

....................................................................................................................... 

....................................................................................................................... 

ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI 

(20 punktów) 

Zadanie 60. (20 punktów) 

Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania 

i ten temat podkreśl. 

Temat I 

Scharakteryzuj politykę Cesarstwa wobec Polski w okresie wczesnopiastowskim. 

Temat II 

Oceń politykę Napoleona Bonapartego wobec sprawy polskiej. 

Zadania przygotowali egzaminatorzy maturalni, autorzy ćwiczeń 

maturalnych z historii opublikowanych przez wydawnictwo Nowa Era

14 WTOREK 28 MARCA 2006 MATURA 


ARKUSZ I 

Zadanie Model odpowiedzi Schemat punktowania 

numer 

zadania 

części 

zadania 

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA 

punkty za 

poszczególne 

części zadania 

1 A d) paleolit 1 2 

B malowidło naskalne, tematyka typowa 

dla kultury łowieckiej - 

charakterystyczne dla paleolitu 

1 

2 A 3 razy 1 2 

B brązu 1 

3 A prawda 1 3 

B fałsz 1 

C fałsz 1 

4 Kronos + Rea • (od lewej:) Posejdon, 

Hera + Zeus (Posejdon, Zeus + Hera) • 

Atena 

1 1 

5 A Zeus 1 5 

B Wenus 1 

C uprawa roli (rolnictwo) 1 

D trójząb 1 

E sowa 1 

6 A Aleksander Wielki (Macedoński) 1 2 

B edukacja Persów w kulturze greckiej, 

wojskowość macedońska, informacja o 

Roksanie 

1 


B prawda 1 

C fałsz 1 

8 A 4 1 4 

B 1 1 

C 5 1 

D 3 1 

9 A b) 1 2 

B np. kierunek ruchu z rejonu dolnego 

Renu ku terenom dzisiejszej Francji 

1 

10 A podbój (prawie całego) Półwyspu 

Iberyjskiego 

1 5 

przez Arabów (Maurów, 

muzułmanów) 

1 

w VIII w. 1 

B b. (rekonkwisty) 1 

C c. (duchowieństwa i rycerstwa) 1 

11 Uzasadniając, odpowiadający może 

uwzględnić: - przedstawienie na 

ilustracji postaci równej wysokości, 

- przedstawienie na ilustracji postaci 

w jednakowych pozach 

1 1 

12 A 1339, synowa 1 4 

B 1288, brat 1 

C 1247, dziad 1 

D 1382, wnuk 1 

13 zjazd gnieźnieński - 1 1 2 

bitwa pod Płowcami - 2 1 

14 A 1569 1 3 

B 1385 1 

C 1413 1 

15 A c) XVI 1 2 

B np. broń palna (co wyklucza wiek XI 

i XIII) i zbroje (co wyklucza wiek 

XVIII), moda, temat, Indianie 

1 


B fałsz 1 

C fałsz 1 

17 A 1 1 4 

B 3 1 

C 5 1 

D 2 1 

18 A Warta (nie: Warka) 1 2 

B Koszyce 1 

19 A 1 1 4 

B 2 1 

C 4 1 

D 3 1 

20 A 1683 1 2 

B 1651 1 

21 A fałsz 1 3 

punkty za 

całe zadanie 


B fałsz 1 

C fałsz 1 

22 A wzrost liczby wydawanych książek 

o tematyce świeckiej spadek liczby 

wydawanych książek o tematyce 

religijnej 

0-2 3 

B np. docieranie do Polski prądów 

oświeceniowych, które powodowały 

wzrost zainteresowania tematyką 

świecką, a spadek zainteresowania 

tematyką religijną; ożywienie 

szkolnictwa w Polsce w okresie 

Stanisława Augusta Poniatowskiego 

(np. Szkoła Rycerska, Komisja 

Edukacji Narodowej) 

1 

23 1 C 1 4 

2 B 1 

3 D 1 

4 E 1 

24 założenie Collegium Nobilium - 1 1 2 

abdykacja Stanisława Augusta 

Poniatowskiego - 2 

1 

25 A 2 1 2 

B 1 1 

26 1 B 1 5 

2 A 1 

3 C 1 

4 F 1 

5 E 1 


B prawda 1 

C prawda 1 

28 A 1807 1 2 

B np. konstytucja odmienna od tradycji 

ustrojowej państwa, następująca po 

insurekcji kościuszkowskiej (1794) i na 

obszarze podlegającym uprzednio 

Prusom 

1 

29 Paweł I • • 

Aleksander I [Mikołaj I] 

• Aleksander II 

• Aleksander III 

• Mikołaj II 

1 1 

30 A Niemcy 1 3 

B zjednoczenie 1 

C Rosja była w tym okresie bardzo 

zacofanym krajem rolniczym, a Stany 

Zjednoczone po odbudowie zniszczeń 

wywołanych wojną secesyjną stały się 

największą potęgą gospodarczą świata 

1 

31 np. Ustroje polityczne i formy rządów 

w Europie w połowie lat 20. XX wieku 

1 1 

32 A c) 1 2 

B w latach 1933-1935 nie mogła spadać 

ani produkcja zbrojeniowa (wręcz 

przeciwnie), ani odsetek mandatów w 

parlamencie (NSDAP zdobyła wtedy 

monopol na władzę w Niemczech), 

natomiast odsetek ludności żydowskiej 

w Niemczech nie sięgał w ogóle tak 

dużych liczb 

1 


B prawda 1 

C prawda 1 

D fałsz 1 

E fałsz 1 

34 A 1 1 2 

B RWPG jako blok państw wschodnich 

w ogóle nie wchodzi w rachubę, 

obecność zaś Turcji wśród 

zaznaczonych państw wyklucza Unię 

Europejską i EWG 

1 

35 A Szwecja, Francja 1 6 

B 25 (26) 1 

C 20 1 

D Wielka Brytania 1 

E Włochy 1 

F industrializacja, ideologia 1

2 MATURA - Gazeta.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?