Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
40<br />
stignuća. Istraživati ličnost sultana<br />
Fatiha, oslanjajući se na bizantijske<br />
hroničare, isto je što i povjeriti gladnim<br />
vukovima jagnje na čuvanje. Bizantijci<br />
su višestoljetni mrzitelji islama.<br />
Briljantni muslimanski general<br />
Halid ibn Velid im je početkom VII<br />
stoljeća preoteo cijelu Siriju koja je<br />
tada smatrana „džennetom na zemlji“.<br />
Bizantijski car pokreće čitavu<br />
imperijalnu armiju od 150.000 vojnika<br />
i pokušava protjerati muslimane.<br />
Suprotstavlja mu se Halid ibn Velid,<br />
Allahova Sablja, i sa svega 40.000<br />
vojnika, na rijeci Jermuk, 636. godine,<br />
potpuno uništava bizantijsku<br />
armadu. Nikada više Bizantijac nije<br />
kročio u Siriju. Slijede dalja muslimanska<br />
osvajanja na kopnu i moru<br />
sve dok nisu opsjeli Istanbul. Iako<br />
bezuspješna, dva uzastopna opsjedanja<br />
su zadala strašne muke<br />
Bizantijcima. Zatim dolaze Seldžuci<br />
i osvajaju Anadoliju, poražavaju<br />
imperijalnu armiju kod Mancikerta,<br />
a bizantijski imperator je prisiljen<br />
kleknuti pred muslimanskog vojskovođu<br />
Alp Arslana i moliti za milost.<br />
Nikada više Bizantijac nije kročio u<br />
Anadoliju. A onda dolaze Osmanlije<br />
koji im uzimaju skoro cijelu teritoriju<br />
i bacaju ih u potpuno okruženje.<br />
Konačno, sultan Fatih im preotima<br />
Istanbul i posljednje teritorije čime<br />
Bizantija kao država prestaje postojati.<br />
Nikada više Bizantijac nije kročio<br />
u Istanbul. Kako je onda moguće<br />
očekivati da će bizantijski pisci reći<br />
išta pozitivno o čovjeku koji na najbolji<br />
način predstavlja sve ono što<br />
oni neizmjerno mrze?!<br />
Evropa je opet posebna priča.<br />
Stoljećima se valjala u blatu sopstvenog<br />
primitivizma i neprosvijećenosti.<br />
A onda je ugledala izvrsnu<br />
priliku za pljačku i pokrenula „svete“<br />
krstaške ratove pod slabom maskom<br />
zaštitnika kršćanstva. Više od<br />
tri stoljeća kontinuirano je odašiljala<br />
svoj najgori ološ, pljačkala i ubijala<br />
muslimane i svoju „braću“ pravoslavce.<br />
Kada su svi napori propali<br />
i kada je shvatila svu svoju nemoć,<br />
mirno je posmatrala kako muslimani,<br />
kao sazrelu voćku, ubiru Istanbul.<br />
Kada je riječ o karakteru sultana<br />
Fatiha, ne možemo se u potpunosti<br />
osloniti ni na osmanlijske izvore.<br />
Sasvim prirodno, Osmanlije su svog<br />
ponajboljeg sina predstavili u najboljem<br />
svjetlu. Jedino nam preostaje<br />
proučavanje ukupnog djela sultana<br />
Fatiha i formiranje vlastite slike o<br />
njemu. U narednim brojevima našeg<br />
časopisa vidjet ćemo svu njegovu<br />
veličinu sazdanu od nesvakidašnje<br />
pobožnosti, genijalnosti, organizacijskih<br />
sposobnosti i dalekovidosti.<br />
Osvajač planira<br />
osvajanje<br />
Još od ranog djetinjstva sultan<br />
Fatih se počeo baviti pripremama<br />
za osvajanje Istanbula. Veliki vezir<br />
njegovog oca Čandarli Halil-paša<br />
nije bio sklon toj ideji. Želio je mir<br />
sa Bizantijcima. Halil-paša je bio izdanak<br />
ugledne porodice Čandarli,<br />
koja je već nekoliko generacija zaredom<br />
davala visoke funkcionere<br />
Osmanskoj državi. Oslonivši se na<br />
visoko porijeklo i snažan politički<br />
utjecaj, usuđivao se otvoreno protiviti<br />
mladom sultanu. Šihabettin-paša<br />
i Zaganos-paša, dvojica visokih<br />
funkcionera, podržavali su mladog<br />
Mehmeda u njegovoj zamisli osvajanja<br />
Istanbula.<br />
Mehmed je čitao djela u kojima<br />
se opisuje život Aleksandra Makedonskog<br />
i Julija Cezara. Godine<br />
1445., kad je imao svega trinaest<br />
godina, dok je sultan Murat još uvijek<br />
bio na vlasti, mladi Mehmed je<br />
sa dvojicom odanih paša isplanirao<br />
zauzimanje grada. Kada je Halil-paša<br />
saznao za te planove, odmah ih<br />
je odbacio pobojavši se reakcije zapadnog<br />
kršćanstva. Halil-paša se,<br />
kao pripadnik stare plemićke porodice,<br />
pobojao za svoju sudbinu, jer<br />
je mladi Mehmed bez predrasuda<br />
za svoje najbliže saradnike uzimao<br />
bivše kršćane koji su primili islam.<br />
Prema nekim vjerovanjima, iskoristio<br />
je snažne porodične veze i iscenirao<br />
pobunu janjičara koji se, naime, nisu<br />
slagali sa politikom princa Mehmeda.<br />
Sultan Murat je ubrzo sredio<br />
nemire i poslao Mehmeda u Manisu.<br />
Tursun-beg bilježi da je mladi<br />
Mehmed to nerado učinio. Iako se<br />
povukao u Manisu, i dalje se smatrao<br />
jedinim legalnim sultanom, dok<br />
je Murat bio samo njegov opunomoćeni<br />
zastupnik.<br />
Diplomatske<br />
akcije<br />
Smrt sultana Murata je na zapadu<br />
primljena sa olakašanjem. U<br />
Mletačkoj republici, Rimu, Ðenovi<br />
i Parizu su vjerovali da je sultan<br />
Mehmed mlad, neiskusan i ukupno<br />
nedorastao svom položaju. Pomislili<br />
su da će uskoro doći vrijeme za<br />
potiskivanje Osmanlija s Balkana.<br />
Nezreo sultan na čelu osmanlijske<br />
države će im znatno olakšati ovaj<br />
zadatak. U to vrijeme Sfrancez, izaslanik<br />
posljednjeg bizantijskog cara<br />
Konstantina Paleologa, je bio u posjeti<br />
kod gruzijskog i trapezuntskog<br />
vladara, pokušavajući ih nagovoriti<br />
da neki od njih uda svoju kćer za<br />
Konstantina. Tako bi Bizantija obezbijedila<br />
dobrog saveznika i omastila
Change language