42α - εταιρεια μακεδονικων σπουδων

46
Γι’ αυτό ζητάει τη βασιλική παρέμβαση ώστε η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει
μόνιμους οικονομικούς πόρους για την Εταιρεία.
Στην τελετή μετέχει συγκινημένος και ο στρατηγός Δημήτριος Κάκκαβος
που, με το ψευδώνυμο Ζώης, κατά τον Μακεδονικό Αγώνα είχε υπηρετήσει στο
Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη. Τα πολύτιμα Απομνημονεύματά
του εξέδωσε η Εταιρεία και τα επανεξέδωσε το 2007.
Στην προκήρυξη του εράνου, τέλη 1947, η συνολική δαπάνη του έργου
προϋπολογιζόταν σε 250 εκατομμύρια δραχμές «περίπου», αλλά μετά από δύο
χρόνια το ποσό δεν επαρκεί. Τον Μάιο του 1949 η Εταιρεία δανείζεται από
την Εθνική Κτηματική Τράπεζα της Ελλάδος 500 εκατομμύρια της εποχής, τα
οποία μετά από τρία χρόνια θα είναι 500.000 δραχμές, ίσης εσωτερικής αξίας,
καθώς το 1952 ο πανίσχυρος υπουργός Συντονισμού Σπύρος Μαρκεζίνης,
επιβάλλοντας δραστική και σωτήρια τομή στην εθνική οικονομία, απαλείφει
τα τρία τελευταία μηδενικά αλλά διπλασιάζει την τιμή του δολαρίου. Έτσι η
αξία των εισαγομένων υλικών για το κτίριο διπλασιάζεται. Ωστόσο, το 1950
και 1951 οι κυβερνήσεις Σοφοκλή Βενιζέλου και Νικολάου Πλαστήρα εξακολουθούν
να ενισχύουν την Εταιρεία, ενώ αποδίδει σοβαρά ποσά και ο έρανος.
Από τα αρχεία του Λογιστηρίου προκύπτει ότι το 1951 συνεισέφεραν, επί
παραδείγματι, η Τράπεζα της Ελλάδος 25 εκατομμύρια, ο Ιωάννης Τρικόγλου
4.736.050 δραχμές και από κοινού οι Γεώργιος Γεωργιάδης - Γεώργιος Κονιόρδος
500.000 δραχμές.
Η ανοικοδόμηση προχωρεί γοργά και το 1950 το κτίριο βαίνει προς ολοκλήρωση
όταν το επισκέπτονται οι Βασιλείς και ο πρωθυπουργός Σοφοκλής
Βενιζέλος.
Στις 18 Νοεμβρίου 1951, πανέτοιμο πια, το εγκαινιάζει ο Επίτιμος Πρόεδρος
Βασιλεύς Παύλος. Διπλή γιορτή.
Την επομένη ημέρα, 19 Νοεμβρίου 1951, ο Βασιλεύς θεμελιώνει το δεύτερο,
μεγαλύτερο και μεγαλοπρεπέστερο κτίριο, όπου σήμερα στεγάζεται το
Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.
Παράλληλα προς το μεγάλο επιστημονικό της έργο και τις αλλεπάλληλες
καινούργιες εκδόσεις της η Εταιρεία εργαζόταν πυρετωδώς για να ολοκληρώσει
εκ του μηδενός το πελώριο κτιριακό συγκρότημά της. Διευρύνοντας σημαντικά
το αρχικό οικόπεδο των 2.015 τ.μ. αγόρασε μικρά ιδιωτικά οικόπεδα και,
με αλλαγή ρυμοτομίας προς τα γήπεδα της ΧΑΝΘ, προσκύρωσε μια σημαντική
έκταση που της χάρισε ο Δήμος Θεσσαλονίκης.
Στις 30 Ιουνίου 1951 διενεργήθηκε ο δημόσιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός
και προεκρίθη ο λαμπρός αρχιτέκτονας, διάσημος μετέπειτα, Βασίλειος
Κασσάνδρας που η αρχιτεκτονική μελέτη του απετέλεσε, στη συνέχεια, τη διδακτορική
του διατριβή στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Ο προϋπολογισμός του νέου έργου ανερχόταν σε 36 νέα εκατομμύρια
(μετά την αφαίρεση τριών μηδενικών), αλλά πολύ σύντομα διπλασιάσθηκε περίπου,
επειδή διπλασιάσθηκε η τιμή του ξένου συναλλάγματος και τα πλείστα
υλικά, εξ αρχής πανάκριβα – όλα πολυτελείας, ιδίως του θεάτρου – ήσαν εισαγόμενα.
Αυξήθηκε, όμως, και η ροή των πόρων.
Στις 22 Ιουνίου 1950 εννέα Έλληνες μετανάστες στέλνουν σε δολάρια τον
ταπεινό οβολό τους από τον Άγιο Φραγκίσκο των Ηνωμένων Πολιτειών: Δημήτριος
Αθ. Παπαρίζου εκ Πεύκων, Ζήσης Βασιλειάδης εκ Νεστορίου, Δημήτριος
Παπακώστας εκ Πενταλόφου, Κωνσταντίνος Ιωάννου εκ Πολυανέμου, Χρήστος
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ