Sinhala / සිංහල - Berghof Handbook for Conflict Transformation
Sinhala / සිංහල - Berghof Handbook for Conflict Transformation
Sinhala / සිංහල - Berghof Handbook for Conflict Transformation
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
©2006 <strong>Berghof</strong> Research Center <strong>for</strong> Constructive <strong>Conflict</strong> Management<br />
www.berghof-handbook.net
194<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
jHdj¾;k yd ueÈy;aùï ls%hdj,s ie,iqï lsÍu<br />
gdkshd me*kafyda,aia (Thania Paffenholz)<br />
1' ye¢kaùu<br />
ueÈy;aùfï ls%hdj,s ie,iqï lsÍfï § fmdÿfõ uqyqK fok m%Yak nyq;rhla uQ,sl<br />
jYfhka tla m%Yakhla flakaø lr.kS' —l=uk ls%hdOrhl=g" l=uk Wmdh yd fuj,ï u.ska" l=uk<br />
wjia:dfõ § .egqfï ksYaÑ; ;;a;ajhl§ ueÈy;aúh yelso˜ hkak thhs' W.;=ka iy jD;a;slhka<br />
ueÈy;aùfï rduqjla fmkakqï lrk ;ks msgqfõ rEm igyka wÉpqjla fhdod .ksñka fï m%Yakhg<br />
ms
fmdÿfõ .;a l, iïnkaëlrKh kHdhd;aul mig keUqre fjhs' ueÈy;ajk iEu<br />
ls%hdOrhl=u iïnkaëlrKh wjYH jk kuqÿ lsisjl=g fyda iïnkaëlrKh lrkq ,eîug wjYH<br />
ke;æ wfkl=;a ls%hdOrhska iu. f;dr;=re fnod yod .ekSu iïnkaOfhka úfYaIfhkau ixfõ§<br />
jkakdjQ o" .egqï jHdj¾;kh iy iduh f.dvke.Sfï iuia; wruqK iu. iuyrúg fkd.e
196<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
úi÷ula ms
fldgqj I LPI ys oDIaáh<br />
iduh f.dvke.Su flfrys jk LPI ys m%fõYfha uQ,sl o¾Ykh my; i|yka f,i<br />
f.k yer ±laúh yelsh'<br />
• l,amj;sk iduh f.dvke.Su §¾> ld,Sk ls%hdj,shla jk w;r" th w;alr<br />
.; yelafla .egqu mj;sk iudch ;=
198<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
(i) id¾j ^Wmßu& uÜgu(<br />
fuu uÜgu .egqï iy ls%hdOrhska ms
.egqï úYaf,aIKh flfrys jQ jvd;a úia;rd;aul m%fõY olskakg ,efnkafka mQ¾j<br />
wk;=re weÕùfï lafIa;%fhys h' úoaj;ayq .egqï úYaf,aIK m%fõY flfrys jQ .=Kd;aul yd<br />
m%udKd;aul jYfhka fjka fldg ols;s' Okd;aul yd RKd;aul ueÈy;aùï idOl o úYaf,aIKh<br />
lrñka" .=Kd;aul úYaf,aIKh mqreÿ mßÈ jYfhka ksYaÑ; .egqul uQ, iy wdikak fya;= úuid<br />
n,hs' fï wdldrfha úYaf,aIKhl jeo.;au ldrKh jkafkaa f;dr;=re /ia lsÍuhs' cd;Hka;r<br />
iy foaYSh úfYaI{hska" ckudOH iy wka;¾cd,h" m%jD;a;s tackais wdh;k fyda .=Kd;aul<br />
úYaf,aIKh i|yd moku imhk úµd;aul m%ldYk fj;ska f;dr;=re ,nd.; yels fõ' iyNd.S;aj<br />
úYaf,aIKh o fhdod.; yelsh( tlaflda m¾fhaIlfhda ;u úYaf,aIKh .egqï m%foaYfhka msg;<br />
fukau we;=
200<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
uÜgfï§ Ndú; flÍ ke;' óg m%;spdr jYfhka úfYaIs; rgj,a i|yd fuu uÜgï fofla§u<br />
fuu l%u Ndú; lrk f,i FAST jHdmD;sh ;=< ks¾foaY flf¾'<br />
fuu uÜgfï ueÈy;aùfï § .egqï úYaf,aIKh i|yd ksYaÑ; m%fõY .Kkdjla<br />
bÈßm;a lrkq ,en we;' tajdhska jvd;a lemS fmfkk m%fõY folla jkafka hqo jeÿKq iudc<br />
ms
taldnoaO PCM/ ZOPP .egqï úYaf,aIKfha m%Odk wvqmdvqj kï m%dfhda.sl jYfhka<br />
ls%hd;aul l< yels ÈhqKq fuj,ï ysÕluhs' tfy;a fuu wjYH;dj imqrd,Su i|yd wdOdr<br />
wdh;k m¾fhaIK ls%hdj,shla wdrïN lrñka isáhs'<br />
2'3' Wmdh iy ld¾hNdr<br />
jHdj¾;k yd ueÈy;aùï ls%hdj,s ie,iqï lsÍu<br />
iajNdjfhkau oDIaáh hkq id¾:l;ajh i|yd iy;slhla fkdfõ' ueÈy;aldÍ<br />
ls%hdOrhska ;u oDIaàka M,odhS ls%hdldÍ ueÈy;aùï Wmdhhka f,i mßj¾;kh lr .ekSfuys ,d<br />
id¾:l úh hq;=h' Tjqkaf.a b,lal meyeÈ,sj mej;sh hq;= jk w;r" fuu b,lal imqrd<br />
.ekSfï§ ilia flfrk Wmdhhka fjkia úh yelsjd fiau" .egqï jHdj¾;k ls%hdj,sfha §<br />
wkqj¾;kh lr .ekSug fyda kùlrKh lr .ekSug yels úh hq;=h'<br />
ueÈy;aùul wdrïNfha isgu ls%hdOrhska ls%hdj,sh ;=< ish N+ñldj wjfndaO<br />
lr.; hq;=h' ndysr ls%hdOrhska msgia;rhska f,i ish N+ñldj iSñ; nj;a" wNHka;r<br />
ls%hdOrhskag iyfhda.h fokakg iu;a jk m%udKh u; ish M,odhl;ajh r|d mj;sk<br />
nj;a ms
202<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
ndysr j¾Ok u.ska fndfyda ÿrg fufyhjkq ±l.; yelsh' LPI wjia:djka ys§ wfkl=;a jeo.;a<br />
ld¾hhka fkd;ld yßñka mqyqKqj jeks ksYaÑ; Wmdhka ls%hd;aul lsÍu flfrys muK blaujd<br />
wjOdkh fhduq lf
(i) wdOdrlrefjda (<br />
fndfyda úg wdOdrlrefjda foaYSh idu ls%hdOrhskag Rcqj iydh fkdfok kuq;a" t'<br />
cd' wdh;kh jeks cd;Hka;r ixúOdk" rdcH fkdjk ixúOdk" foajia:dk iNd mokï lr.;a<br />
fyda ls%hdldÍ;ajhg keUqre m¾fhaIK ixúOdk yryd wdOdr imh;s' fuu t' cd' wdh;k fyda<br />
rdcH fkdjk ixúOdk l%shd lrkafka ndysr wdOdrlrejka iy wNHka;r ls%hdOrhska w;r<br />
fodrgqmd,hka f,i fyda myiqlï i,ikakka f,ih' fndfyda úg wNHka;r ls%hdOrhskag<br />
fm!oa.,slj fmfkkakg isák tlu md¾Yjh ndysr rdcH fkdjk ixúOdkhhs' we;a; jYfhkau"<br />
wNHka;r ls%hdOrhskag Rcqj wdOdr lsÍug o ndysr wdOdrlrejkag mq¿jk¦ WodyrKhla jYfhka<br />
fndfyda ngysr ;dkdm;s ld¾hd, .egqï m%foaYj, l=vd m%dfoaYSh jHdmD;sj,g uqo,a fohs' tfy;a<br />
idudkHfhka jkafka jvd úYd, jHdmD;Ska i|yd cd;Hka;r rdcH fkdjk ixúOdk u.ska fyda<br />
t'cd' wdh;k u.ska fyda wdOdr lsÍuhs'<br />
cd;Hka;r rdcH fkdjk ixúOdk ksis wdOdrlre iu. lghq;= lsÍu w;sYhska u<br />
jeo.;ah' rdcH fkdjk ixúOdkfha uq,ia:dkhg iy m%Odk lghq;=j,g wjYH lrk uQ,sl<br />
uqo,a wdOdr o ,efnk w;r" Bg wu;rj .egqï jHdj¾;khg iy iduh f.dvke.Sfï jHdmD;Skag<br />
iïnkaO fkdjk kuHYS,S uqo,a wdOdr o ,efnk úg fuu ixúOdk fyda m¾fhaIK wdh;k<br />
idudkHfhka jvd;a ld¾hlaIuj ls%hd;aul fõ'<br />
WodyrKhla jYfhka wdOdrlrefjl= jYfhka hqfrdamd ix.uh w¾nqo m%foaYj, lghq;=<br />
lrk hqfrdamSh rdcH fkdjk ixúOdkj,g uqo,a wdOdr fohs' hqfrdamd ix.ufha wfYdaNk<br />
ks,OdÍ ;ka;%hg wdfõKsl jHdl+, uqo,a mámdá iy f.ùï m%udohka" hqfrdamd ix.ufhka uqo,a<br />
,nk rdcH fkdjk idu ixúOdkj,g foaYSh idu ck fldÜGdij, wjYH;d kuHYS,S f,i<br />
yd ksis fõ,djg imqrd,Su w;sYhskau ÿIalr lrjhs' fndfyda úg" ;ks ;ks rdcH wdOdrlrejkag<br />
mj;sk ;;a;ajfha wjYH;d wkqj wruqo,a imhd .ekSu jvd;a fyd¢ka l< yels fõ' wdOdrlre<br />
iy rdcH fkdjk ixúOdk w;r m%udKj;a úYajdihla mj;sk úg iy fomd¾Yjhg fmdÿ<br />
oDIaáhla we;súg fuh jvd;a ld¾hlaIu fjhs'<br />
(ii) ndysr ls%hdOrfhda (<br />
jHdj¾;k yd ueÈy;aùï ls%hdj,s ie,iqï lsÍu<br />
idudkHfhka ndysr m: I ls%hdOrhska jkafka t'cd' wdh;kh" t'cd' ¥; uKav,"<br />
hqfrdamfha wdrlaIdj iy iyfhda.S;dj i|yd jQ ixúOdkh (OSCE) jeks l,dmSh ixúOdk fyda<br />
flaj, rdcHhkah' ndysr m: II ys fyda III ys ls%hdOrhska jkafka idudkHfhka cd;Hka;r idu<br />
ixúOdk fukau ixj¾Ok rdcH fkdjk ixúOdk" ls%hdldÍ;ajhg keUqre m¾fhaIK wdh;k<br />
fyda foajia:dk iNd mokï lr.;a ixúOdkhs' idudkHfhka fï ls%hdOrfhda ndysr wdOdrlrejka<br />
iy foaYSh idu ls%hdOrhska w;r ikaksfõokhg myiqlï i,iajñka fodrgq md,hska f,i<br />
lghq;= lr;s' Tjqka foaYSh yjq,alrejd f;dard.ekSug iy Tyqg wdOdr lsÍug WmldÍ jk<br />
w;ru" wdOdrlrejd iu. foaYSh yjq,alrejd Rcqj iïnkaO;d meje;aùu id¾:l f,i j
204<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
Tjqkg ud¾.h wjysr lsÍug o mq¿jk' tfy;a" ixls¾K l%shd ms
jHdj¾;k yd ueÈy;aùï ls%hdj,s ie,iqï lsÍu<br />
tjeks lKavdhï y÷kd .ekSu i|yd ueÈy;alrejl= ork W;aidyfha § úúO fuj,ï<br />
Ndú; l< yelsh' WodyrKhla jYfhka mj;sk yd meje;sh yels lKavdhï ms
206<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
úúO jQ fuu ñksiqka tla lsÍu tys iajNdjfhkau ikaOdk.; lsÍfï wNHdihla nj Tmamq úh'<br />
lKavdhï f.dvke.Sug iuyrúg jevuq¿ meje;aùu u.ska myiqlï ie,fik nj LPI ;jÿrg;a<br />
fidhd.;af;ah' WodyrK jYfhka 1999 § ðnqáys /ia ù zfidaud,s wdKavqjZ f.dvke.+<br />
ksfhdað;hskaf.ka ishhg mkylg jeä msßila LPI úiska mqyqKq lrk ,oaojqkah hk ldrKh<br />
u.ska olakg ,enqKq mßÈ" fuu m%fõYfha úYd,u ch.%yKh jQfha fuu ls%hdOrhskaf.ka fndfyda<br />
fofkl= id¾:l f,i n, .ekajqKq njhs'<br />
2'5 ld,h ksYaph lsÍu (<br />
§¾>-ld,Sk kshqla;sh iy m%ia;d fodrgqj, wjYH;dj<br />
ueÈy;aùfï ld,h ksYaph lsÍu ms
j;auka idu ueÈy;aùï ms
208<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
ls%hdj,shla ia:dms; lsÍug fudieïìlays we;=
jHdj¾;k yd ueÈy;aùï ls%hdj,s ie,iqï lsÍu<br />
tjeks mqoa.,hska fidhd .ekSu i|yd lafIa;% ks,OdÍka n|jd .ekSfï ukd ls%hdj,shla<br />
w;HjYHh' wfmalaIlhska" ish wNsm%dhhka" lemùï" w;a±lSu" wOHdmkh iy mqyqKqj" l=i,;d<br />
iy iqÿiqlï ms
210<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
h;a" lKavdhula ;=< mqoa., ÿ¾j,;d ys,õ l< yels ksidh' iqmsß ldka;dj fyda iqmsß ñksid<br />
fidhkjdg jvd isysk lKavdhu fidhd.ekSu ksjerÈ m%fõYh fia fmfka' fndfyda wjia:dj,§<br />
n|jd .ekSu jD;a;sh iqÿiqlï flfrys muK blaujd wjOdkh fhduq lrhs¦ fndfyda ixúOdkj,<br />
fm
;ukaf.a wruqKq i|yd fhdod.ekSug W;aidy lrkq we;' m: I, II iy III ys ls%hdOrhska M,odhS<br />
f,i iyfhda.S jkafka kï wod< N+ñld iy p¾hd ms
212<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
h
WodyrKhla jYfhka" .egqï mj;sk m%foaYj, isú,a iudc n, .ekaùfï mqyqKq<br />
jevigyka ;sridr nj ms
214<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
jevigykaj, iy jHdmD;sj, fldgila jqjo" tajd ls%hd;aul jk ls%hdj,s ;=
wjdikdjlg" fuu wNs,dI fndafyda úg iduh f.dvke.Sfï b,lalh iu. iumd; jkafka<br />
ke;' WodyrKhla jYfhka" ;uka kshe
216<br />
gdkshd me*kafyda,aia<br />
Lederach, J. P. 1997. Building Peace: Sustainable Reconciliation in Divided Societies, Washington, DC:<br />
United States Institute of Peace.<br />
Lund, M. S. 1996. Preventing Violent <strong>Conflict</strong>, Washington, DC: United States Institute of Peace.<br />
Lund, M. S. and A. Mehler 1999. Peace-Building and <strong>Conflict</strong> Prevention in Development Countries.<br />
A Practical Guide, Ebenhausen: CPN.<br />
Mehler, A. and C. Ribeaux 1999. Krisenprävention und Konfliktbearbeitung in der Technischen<br />
Zusammenarbeit (Schriftenreihe der GTZ No. 269), Wiesbaden: Universum Verlagsanstalt.<br />
Miall, H., O. Ramsbotham and T. Woodhouse 1999. Contemporary <strong>Conflict</strong> Resolution: The Prevention,<br />
Management and Trans<strong>for</strong>mation of Deadly <strong>Conflict</strong>s, Cambridge: Polity Press.<br />
Mott Foundation 1999. Reaching <strong>for</strong> Peace: Lessons Learned from the Mott Foundation, Flint, MI:<br />
Charles Steward Mott Foundation.<br />
OSCE, 2000. Field of Expertise: General Minimum Requirements (Semi-final version), Vienna: OSCE<br />
Secretariat.<br />
Paffenholz, T. 1998. Konflikttrans<strong>for</strong>mation durch Vermittlung, Mainz: M. Grünewald.<br />
Paffenholz, T. 2000a. "Thirteen Characteristics of Successful Mediation in Mozambique," in Paffenholz<br />
and Reychler, op. cit., 121–127.<br />
Paffenholz, T. 2000b. "Conclusions: Peacebuilding: A Comprehensive Learning Process," in Paffenholz<br />
and Reychler, op. cit., 535–545.<br />
Paffenholz, T. 2001 (<strong>for</strong>thcoming). "Community-based Bottom-up Peacebuilding," Horn of Africa<br />
Series, Uppsala: Life and Peace Institute.<br />
Paffenholz, T. and L. Reychler 2000. Peacebuilding: A Field Guide, Boulder, Co: Lynne Rienner<br />
Publishers.<br />
Responding to <strong>Conflict</strong> 1999. Working with <strong>Conflict</strong>s. Skills and Strategies <strong>for</strong> Action, London: Zed<br />
Books.<br />
Reychler, L. 2000. "Conceptual Framework," in Paffenholz and Reychler, op. cit., 3–16.<br />
Smillie, I. and H. Helmich 1999. Stakeholders. Government-NGO Partnerships <strong>for</strong> International<br />
Development, London: Earthscan.<br />
Spelten, A. 1999. Instrumente zur Erfassung von Konflikt- und Krisenpotentialen in Partnerländern<br />
der Entwicklungspolitik (Forschungsberichte des BMZ, No. 126), Bonn: Welt<strong>for</strong>um Verlag.<br />
Stedman, S. J. 1991. Peacemaking in Civil War: International Mediation in Zimbabwe, 1974–1980,<br />
Boulder, Co: Lynne Rienner Publishers.<br />
Svensson, J. 2000. "Designing Training Programmes," in Paffenholz and Reychler, op. cit., 291–300.<br />
Truger, A. 2000. "Training Peacebuilders and Peacekeepers,“in Paffenholz and Reychler, op. cit., 35-<br />
42.<br />
Wehr, P. 1978. "Citizen Values and Forest Policymaking," Western Sociological Review, Vol. 9, No. 1,<br />
39- 48.<br />
Wehr, P. 1979. <strong>Conflict</strong> Regulation, Boulder, Co: Westview Press.<br />
Wouters, J. 2000. "Training Humanitarian Aid Workers," in Paffenholz and Reychler, op. cit., 43–49.<br />
Zartman, W. I. 1989. Ripe <strong>for</strong> Resolution, <strong>Conflict</strong> and Intervenbtion in Africa, New York, NY: Ox<strong>for</strong>d<br />
University Press.