AFER MARREVESHJES - Gazeta Express

E mërkurë, 18 maj 2011 EKONOMI 11
I heqin taksat me Serbinë
Tiranë, 17 maj - Shqipëria dhe
Serbia kanë arritur një marrëveshje
reciproke për heqjen e taksës
doganore, për të gjitha produktet
bujqësore. Sipas zëvendësministrit
të Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës,
Enno Bozdo, "me anë të kësaj
marrëveshjeje synohet të rriten më
shumë shkëmbimet tregtare mes
dy vendeve. Kjo masë është pjesë
e marrëveshjes tregtare CEFTA, për
krijimin e një tregu të përbashkët me
vendet e rajonit". Sipas Bozdos, qëllimi
i këtyre marrëveshjeve është krijimi i
një tregu të përbashkët ekonomik për
tërheqjen e më shumë investimeve
të huaja, pasi vendet e rajonit janë të
penalizuara nga hapësirat e vogla që
ofrojnë si të vetme. Ne një prononcim
për Gazetën Shqiptare, Ismail Beka,
ekspert në fushën e tregtisë, thotë se
Ballkani është një treg, ku eksportet
shqiptare i kanë humbur shanset.
Sipas tij, Shqipëria nuk ka avantazhe
konkurruese, krahasuar me një treg
solid si ai i vendeve ish-jugosllave.
Pjesa më e madhe e eksporteve
bujqësore tona janë perime, të cilat
eksportohen të freskëta me shumë
pak vlerë të shtuar. Ndërsa, prodhime
tradicionale që njiheshin në këtë
treg si pijet alkoolike (konjak, raki)
citet i butë
deklaratën e ministres Kusari,
sa i përket reciprocitetit të paralajmëruar,
për vendet të cilat
kanë bllokuar mallrat eksportet
kosovare. “Ky paralajmërim
është dëgjuar shpesh nga qeveritarët
e vendit, por prej atëherë
kanë kaluar vite dhe kjo ende
nuk ka ndodhur. Pavarësisht
se disa nga vendet anëtare të
CEFTA-s kanë shkelur marrëveshjen
në raport me Kosovën,
ne asnjëherë s’kemi qenë në
gjendje që të përgjigjemi me
të njëjtën mënyrë si shtet”, ka
thënë Shahini.
Megjithatë, ai thotë se si
biznese do ta përkrahin dhe
përshëndesin iniciativën nëse
nga deklarimet kalohet në veprime
konkrete. Sipas tij, edhe
nëse nuk ka veprime konkrete
nga Qeveria, kjo nuk është
ndonjë risi për bizneset dhe
opinionin. Shahini vlerëson
se nëse reciprociteti aplikohet,
nuk do të humbë askush. Ai
thotë se fi llimisht ndoshta do
të paraqiten probleme me aplikimin
e kësaj mase, për shkak
Do të aplikohen
masa doganore,
duke përfshirë rritjen
e TVSH-së prej 10 për
qind, sepse nuk do të
tolerojmë më tutje që
këto mallra të hyjnë pa
doganë. Do të doganohen
të gjitha mallrat e
Serbisë. ”
Mimoza Kusari-Lila
të importit të madh që bizneset
tona bëjnë me këto vende,
por ai mendon se në këtë rast
duhet të pyetet konsumatori
kosovar së pari, e jo interesat e
ngushta të bizneseve, ‘se a janë
të gatshëm të konsumojnë më
shumë prodhime vendore apo
ato serbe’.
Një nga bizneset që importon
në masë të konsiderueshme
nga Serbia, ‘Elkos’, po
ashtu e ka mirëpritur nismën
e Qeverisë.
Pronari i kompanisë ‘Elkos’,
Ramiz Kelmendi ka deklaruar
për ‘Express’ se reciprociteti
nuk i dëmton asnjëherë bizneset
e suksesshme.
“Nëse Qeveria ka vlerësuar se
duhet të zbatohet reciprociteti,
ne do ta respektojmë. Kjo masë
nuk i dëmton bizneset e suksesshme
dhe ato që veprojnë
në kuadër të ligjit”, ka thënë ai.
Po kjo masë, sipas Kelmendit,
duhet të implementohet
sa më shpejt. Ai ka thënë se
biznesin e tij nuk do ta gjejë të
papërgatitur kjo masë e Qeverisë.
Kelmendi thotë se kompania
e tij ka fi lluar menjëherë
të hulumtojë rrugë dhe tregje
të reja që reciprociteti të mos
i gjejë në pozitë të palakmueshme,
nëse mendohet që të
bllokohen mallrat në kufi , në
atë mënyrë që po bën Serbia
dhe Bosnja me Kosovën.
Mirëpo, sipas kreut të AKBsë,
problemi më i madh qëndron
te porta 1 dhe 31, sesa
te reciprociteti. “Nëse institucionet
tona, policia, dogana,
ATK-ja nuk janë në këtë pjesë,
atëherë edhe vendimi për reciprocitet
nuk do të jetë i zbatueshëm”,
ka thënë Shahini.
Ndërkaq, eksperti i ekonomisë,
Xhevat Meha mendon
se masa e reciprocitetit mund
të vendoset, mirëpo kjo kërkon
përgatitje më të madhe. “Sepse
mallrat që vijnë nga Serbia dhe
Bosnja mund të blihen edhe
nga tregje të tjera. Nëse analizohet
furnizimi dhe njoftohen
bizneset me kohë, sigurisht
tregu nuk do të ketë shkundje
të madhe. Mirëpo, kjo nuk do
të thotë se nuk mund të ketë
shkundje të tregut, sidomos
në një periudhë afatshkurtër”,
thotë ai. Meha vlerëson se masa
e reciprocitetit nuk pritet të paraqesë
probleme të mëdha për
Kosovën. Por, sipas tij, përveç
reciprocitetit duhet të mendohet
edhe në kundërmasat e Serbisë
në këtë reagim të Kosovës.
“Këto veprime duhet të kombinohen
me Brukselin, meqë
Brukseli është sponsorizues i
marrëveshjes CEFTA”. Sipas tij,
vetëm Brukseli dhe bashkësia
ndërkombëtare mund të mbajë
gjendjen nën kontroll dhe të
mos dalë jashtë kontrollit, “që
nënkupton të mos ketë efekte
të mëdha negative për bizneset
dhe ekonominë”, ka thënë ai.
apo duhan, sot nuk eksportohen më.
E, me Kosovën një marrëveshje e
tillë ende nuk është në fuqi dhe më
shumë se një herë autoritetet dhe
biznesi kosovar janë ankuar për taksat
doganore që vendosen nga Shqipëria
me çmime referencë të ekzagjeruara,
si për shembull në rastin e patates.
Nis më 2017
Prishtinë, 17 maj – Deri në vitin 2017
nuk pritet që termocentrali Kosova e Re
të prodhojë rrymë. Sipas projeksioneve
të Qeverisë së Kosovës, ky termocentral
vetëm në këtë vit do të arrijë të gjenerojë
rrymë. E, nëse ky projekt vonohet
së tepërmi, kjo situatë mund ta dërgojë
Kosovën para një kolapsi energjetik. Kjo
gjë mund të ndodhë, pasi që miniera
e Sibofcit Jugperëndim ka kapacitete
prodhuese deri në vitin 2025. Gjatë vitit
2012, Qeveria parasheh që ta përmbyllë
marrëveshjen me investitorin e ri për
Kosovën e Re. E, investitorit të ri do t’i
duhen 5 vjet për ta vënë në punë këtë
termocentral. Ministri i Zhvillimit Ekonomik,
Besim Beqaj tha se janë parakualifikuar
katër kompani për këtë projekt.
“Të gjitha këto kompani me përvojën
e tyre nëpër vendet nga kanë ardhur
dhe plotësimin e kushteve, të cilat janë
paraparë në ftesën për parakualifikim,
tregojnë një argument të fuqishëm që
ato janë serioze dhe që kanë interesim
për të hyrë në këtë proces”, tha Beqaj.
Deri më tani, ai tregon se kanë kryer një
agjendë kohore, me të cilën planifikojnë
që deri në fund të vitit 2012 ta përmbyllin
marrëveshjen me investitorin e ri dhe të
bëjnë bartjen e aseteve tek investitori
potencial. Ai tha se planet e tyre janë
që në vitin në vitin 2017, Kosova e Re të
japë kilovatët e parë të rrymës. “Ne, sipas
projeksioneve që i kemi, do të thotë deri
në vitin 2017, realisht do të fillojë gjenerimi
në Kosovën e Re”, ka thënë Beqaj.
Ndërsa në Strategjinë minerare, Qeveria
e Kosovës kërkon zgjerimin e mihjes në
Sibofcit, në pjesën Jugperëndim, deri
në futjen në prodhim të termocentralit
të ri. Zëdhënësi i Korporatës Energjetike
të Kosovës, Viktor Buzhala, tha për
“Express” se kapacitetet prodhuese të
mihjes së Sibofcit Jugperëndim, janë të
mjaftueshme deri në vitin 2025. “Kapaciteti
prodhues në mihje është 130 milionë
tonë, e ai vjetor është 10 milionë tonë”,
tha Buzhala. Sipas tij, këto kapacitete
mjaftojnë deri në mbylljen e termocentraleve
A dhe B. E privatizimi i distribucionit
të furnizimit në KEK, pritet të bëhet në
fund të këtij viti. Ministri Beqaj tha se ka
kompani që janë të interesuara për këtë
projekt, të cilat tani janë parakualifikuar
dhe po vazhdohet me procedurat e parapara.
“Ne kemi miratuar një agjendë, e
cila këto ditë është duke u specifikuar
me hapa konkretë dhe shpallja e fituesit
pritet të bëhet diku në fund të shtatorit
dhe njëkohësisht pretendojmë ta mbyllim
këtë projekt para këtij viti”, ka thënë Beqaj.
Ndonëse problemi i Veriut vazhdon
të jetë i pazgjidhur, ministri tha se furnizimi
dhe shpërndarja do të privatizohet
si projekt në tërë Kosovën.
Albulena Maloku