Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12<br />
Bota<br />
redaktor: Arsim Buxhovi<br />
e-mail: arsim.buxhovi@gazetaexpress.com<br />
tel: 038 76 76 76 fax: 038 76 76 78<br />
Tashmë është<br />
rritur numri<br />
i njerëzve që<br />
– ndonëse kjo<br />
gjë s’ka kuptim<br />
– kujdesen<br />
që monedhat e<br />
tyre të euros të<br />
kenë shqiponjën<br />
gjermane e jo<br />
hutin grek, pohon<br />
gazeta gjermane<br />
‘Die Welt’.<br />
M<br />
e shfaqjen e valutës së përbashkët<br />
evropiane, ishte pa-<br />
ramenduar që në monedhat<br />
metalike të vendoseshin tipare<br />
karakteristike kombëtare të vendeve<br />
të eurozonës, por edhe që<br />
në bankënotat e përbashkëta të<br />
gjendeshin shenjat e përbashkëta<br />
dalluese evropiane. Në këtë gjë,<br />
madje, u shkua aq larg, saqë ekipe<br />
të tëra ekspertësh kontrollonin<br />
nëse fotografi të e veprave arkitektonike,<br />
të cilat zbukuronin ballinat<br />
e bankënotave evropiane - ashtu<br />
siç ishin ‘pikturuar’ - të mos ekzistonin<br />
në asnjë vend të BE’së, por<br />
që të paraqitnin vetëm një lloj<br />
interpretimi artistik të ndërtesës<br />
që përfaqësonte një periudhë të<br />
caktuar historike.<br />
Nga ana tjetër, edhe para tekstit<br />
të botuar në ‘Die Welt’ nuk<br />
ishte aq e vështirë të kuptohej se<br />
bankënotat e caktuara të euros në<br />
vete bartin shenjat e shteteve që i<br />
kishin lëshuar në qarkullim.<br />
Sekreti fshihet në shkronjën<br />
me të cilën fillon numri serik i<br />
bankënotës, sepse (pothuajse)<br />
secili shtet ka ‘shkronjën e vet’.<br />
Megjithatë, në Bankën Qendrore<br />
Evropiane (ECB) sikur deshën që<br />
kjo e dhënë të paktën të kamufl ohej<br />
disi, andaj këto shenja i bën<br />
paksa më të komplikuara. Në të<br />
vërtetë, të gjitha shteteve evropiane<br />
të cilat euron e adaptuan si<br />
valutë të tyre zyrtare që në fi llim<br />
të prezantimit të saj iu dha nga një<br />
shkronjë sipas radhitjes alfabetike<br />
të emrit të tyre - por që në numrin<br />
serik të bankënotave fi llonte nga<br />
shkronja e fundit e alfabetit.<br />
Y, V ose M janë shkronjat<br />
“e rrezikshme”<br />
Kështu, Belgjika ndodhet në<br />
vendin e parë të listës së shteteve<br />
evropiane – dhe asaj iu dha shkronja<br />
Z. Mirëpo, edhe në atë kohë<br />
u shfaq problemi me Greqinë (në<br />
greqisht Hellas), të cilës duhej t’i<br />
Meksiko: Gjenden 14 trupa të copëtuar<br />
Vrasjet e tmerrshme në<br />
Meksikë duket sikur nuk do<br />
të ndalen kurrë. Kufomat me<br />
koka të prera ose të copëtuara<br />
plotësisht janë shndërruar në<br />
një përditshmëri morbide gjatë<br />
viteve të fundit.<br />
Sipas agjencisë lajmeve<br />
ndahej shkronja W - një shkronjë<br />
kjo që nuk ekziston fare në alfabetin<br />
grek. Si rrjedhojë, Greqisë<br />
iu nda shkronja Y në vend të<br />
Danimarkës, kurse bankënotat<br />
që prodhoheshin në Gjermani<br />
(Deutschland) mund të njiheshin<br />
për nga numri serik që fi llon<br />
me shkronjën X. Në të vërtetë<br />
ekziston edhe një shenjë tjetër<br />
kombëtare, e cila fi tohet si rezultat<br />
i mbetjes që fi tohet nëpërmjet<br />
një pjesëtimi të komplikuar të<br />
numrit serik me numrin 9. Kështu,<br />
nëpërmjet një procedure paksa<br />
më të komplikuar të llogaritjes në<br />
bankënotat e prodhuara në Gjermani<br />
mbetja gjithnjë do të jetë 2,<br />
edhe pse kjo përllogaritje është<br />
krijuar për një arsye krejt tjetër.<br />
Në fakt, edhe për falsifi kuesit më<br />
të zhdërvjelltë është pothuajse e<br />
pamundur që bankënotat ‘e tyre’<br />
të kurdisen ashtu që ky numër<br />
Reuters, të premten në shtetin<br />
federal meksikan Tamaulipas, i<br />
cili në veri kufi zohet me shtetin<br />
federal amerikan Teksas, në një<br />
kamionetë janë gjetur edhe 14<br />
kufoma të copëtuara.<br />
Tre nga 14 trupat e gjetur ishin<br />
të gjinisë femërore.<br />
kontrollues të jetë i saktë, kështu<br />
që për kompjuterët bankarë pastaj<br />
nuk është punë e vështirë të zbulohen<br />
paratë e falsifi kuara.<br />
Bankënotat greke<br />
nga Gjermania<br />
Pavarësisht asaj se a do të mbetet<br />
Greqia – apo Portugalia (M) ose<br />
Spanja (V) - në eurozonë, Banka<br />
Qendrore Evropiane garanton<br />
për të gjitha bankënotat dhe monedhat,<br />
kështu që e gjithë paranoja<br />
e shfaqur lidhur me ardhmërinë<br />
e tyre është e pakuptimtë. Kjo paranojë<br />
del edhe më e pakuptimtë<br />
kur dihet se shumica e bankënotave<br />
dhe monedhave metalike<br />
greke prodhohen në Gjermani.<br />
Pra, vendi i shtypjes së bankënotave<br />
nuk është e thënë që domosdoshmërisht<br />
të përshtatet me<br />
vendndodhjen e bankës që ato i<br />
ka lëshuar në qarkullim. Ky detaj<br />
E shtunë, 9 qershor 2012<br />
Ndryshe, Tamaulipas njihet si<br />
një prej “vendbetejave më të<br />
përgjakshme” të luftës mes<br />
narko-kartelëve meksikanë.<br />
Si pasojë e luftërave mes këtyre<br />
bandave, që nga muaji dhjetor i<br />
vitit 2006 në Meksiko janë vrarë<br />
mbi 55,000 persona.<br />
DALLIMET MES EU<br />
‘GJERMANE’ E ‘GR<br />
mund të zbulohet në një vend<br />
tjetër në bankënotë.<br />
Në ballinën e bankënotës prej<br />
50 eurove, pak mbi hologram<br />
ndodhet një katror i vogël me<br />
shifrën që i takon shtypshkronjës.<br />
Në poentë më të vegjël, kjo<br />
Shenjat e serive<br />
të eurove sipas<br />
shteteve<br />
Belgjika Z, Gjermania X, Estonia<br />
D, Irlanda T, Greqia Y, Spanja<br />
V, Franca U, Italia S, Qiproja G,<br />
Luksemburgu I, Malta F, Holanda<br />
P, Austria N, Portugalia M,<br />
Sllovenia H, Sllovakia E, Finlanda<br />
L.Ramdan Emini i LB’së me<br />
110 vota apo 0,39 për qind të<br />
votave<br />
shifër është e fshehur në njërin<br />
prej yjeve të radhitura përreth<br />
motivit të bankënotës. Edhe aty,<br />
shkronja përcakton shtypshkronjën<br />
– në Gjermani janë dy të<br />
tilla; shkronja P tregon se bëhet<br />
fjalë për shtypshkronjën Giesecke<br />
& Devrient, kurse shkronja R,<br />
për Shtypshkronjën Federale të<br />
Gjermanisë. Pas shkronjave pason<br />
kodi, i cili zbulon – saktësisht<br />
- se në cilën pjesë të pllakës së<br />
shtypshkronjës është prodhuar<br />
bankënota.<br />
Një laramani e pandashme<br />
Nëpërmjet shenjave të saj<br />
– të fshehta ose të dukshme –<br />
kombëtare, valuta e përbashkët<br />
evropiane në fakt dëshironte të<br />
tregojë se kontinenti i Evropës po<br />
bashkohej dhe se ai më nuk mund<br />
të ndahet.<br />
Kur euro u shfaq për herë të