You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E hënë, 9 janar 2012 25<br />
Fjalët e Botës<br />
Nuk është shenjë e mirë që Maliki<br />
është i prirë të bashkëpunojë me<br />
një grup, i cili është përgjegjës për vdekjen<br />
e shumë amerikanëve.<br />
MARISA COCHRA<strong>NE</strong><br />
SULLIVAN,<br />
Drejtore e Institutit për<br />
Stdudimin e Luftës në<br />
Washington, për ofertën<br />
e kryeministrit të Irakut,<br />
Nouri Al Maliki, për të<br />
përfshirë në politikën e<br />
vendit grupin militant<br />
Asaib Ahl al-Haq.<br />
Mund të themi se është<br />
tragji-komedi të akuzosh<br />
dikë që komandon një ushtri të<br />
tillë për formimin dhe drejtimin e<br />
një grupi terrorist.<br />
ILKER BASBUG,<br />
Gjenerali turk, i cili ka<br />
dalë në pension në<br />
vitin 2010, i cituar nga<br />
kanali televiziv NTV.<br />
Basbug është mbajtur<br />
nën arrestim, me qëllim<br />
që të përballet me<br />
akuzat për organizim<br />
të komplotit për<br />
përmbysjen e qeverisë.<br />
Nëse zgjedhim, do të jem<br />
paksa i zënë për të<br />
ndjekur kurset e edukimit.<br />
KEN LIVINGSTO<strong>NE</strong>,<br />
Ish-prefekt i Londrës dhe<br />
kandidat për tu rizgjedhur<br />
sërish në vitin 2012, duke<br />
ju referuar prefektit të<br />
New Yorkut, Michael<br />
Bloomberg, i cili në vitin<br />
2012 ka vendosur të ndjekë<br />
një kurs për kodimin e<br />
kompjuterëve.<br />
Albin Kurti, Njeriu i Vitit 0<br />
Alfred Lela<br />
Revista amerikane Time, e cila<br />
e ka institucionalizuar konceptin<br />
Njeriu i Vitit dhe prej së cilës, me<br />
sa duket, huazojnë edhe mediat<br />
shqiptare në turravrapin e tyre për<br />
të nominuar njerëz dhe zgjedhur<br />
mbinjerëz, këtë vit shenjoi, jo një<br />
individ, por një frymë: Protestuesin.<br />
Ka qenë në fakt viti i protestave,<br />
më revolucionaret ndër to, ato të<br />
vendeve të Afrikës Veriore dhe Lindjes<br />
së Mesme, që erdhën e ngjitën<br />
me emrin Pranvera arabe. Grekët<br />
u përfshinë gjithashtu në protesta;<br />
gjithaq edhe amerikanët. Kishte<br />
njëfarë paradoksi, sepse protestohej<br />
në dy pjesë të ndryshme të<br />
botës, udhëhequr nga ideologji e<br />
sisteme të ndryshme qeverisjeje.<br />
Dukej sikur bota nuk mjaftohej<br />
"Washington Post"<br />
Ka zëra që thonë se bota ka<br />
ndryshuar rrënjësisht dhe se<br />
çështjet e vjetra nuk do të na<br />
merakosin më. Epoka e re ka të<br />
bëjë me globalizimin, internetin,<br />
shpërndarjen e energjisë, rritjen<br />
e Azisë dhe rënien e Perëndimit,<br />
fundin e ideologjisë dhe rritjen e<br />
pragmatizmit.<br />
Pra, është e vërtetë se bota<br />
dhe sistemi ndërkombëtar janë<br />
gjithmonë në lëvizje. Megjithatë,<br />
disa nga çështjet e vitit të kaluar,<br />
vazhdojnë të mbesin “familjare”.<br />
Realistët e politikës së jashtme,<br />
e quajnë jorelevant faktin nëse një<br />
komb është demokraci apo autokraci.<br />
Por, megjithatë, në mesin e<br />
çështjeve më të mëdha përgjatë<br />
2012-s do të jenë ato shtete,<br />
as me demokracinë dhe as me<br />
autokracinë. Mes kësaj mjegulle,<br />
mjerisht, u ngrit batica e një<br />
keqkuptimi të madh: bota na paskërkish<br />
nevojë për marksizmin<br />
si rrugëdalje! A thua se bota nuk<br />
e kishte provuar?! A thua se një<br />
pjese të saj nuk i kishte dalë për<br />
hundësh?!<br />
Vend e pa vend, herë pas here,<br />
gjithnjë e më shumë, fi lloi të diskutohej<br />
rreth jokompatibilitetit të<br />
kapitalizmit me individin. U tha<br />
se edhe kapitalizmi, ashtu si komunizmi,<br />
kishte dështuar. Më në<br />
fund. U harrua sigurisht se dështime<br />
të tilla kapitalizmi i ka patur<br />
disa herë e megjithatë ka arritur<br />
të ngrihet mbi to; ta rishpikë veten<br />
pikërisht përmes mjetesh që<br />
përbëjnë edhe themelet e këtij<br />
rendi: nismën e lirë, frymën kritike,<br />
barazinë në oportunitet, e të<br />
sistemet politike të të cilave përballen<br />
me trazira apo tranzicion.<br />
Në Rusi, pas një paraqitjeje të<br />
dobët në zgjedhjet parlamentare<br />
të muajit të kaluar, Vladimir Putini<br />
do të përballet me zgjedhjet<br />
presidenciale që do të mund ta<br />
dobësojnë edhe më shumë.<br />
Pa marrë parasysh se si Putini e<br />
menaxhon krizën, reagimi i tij do<br />
ta modelojë politikën e jashtme<br />
ruse dhe do ta ndikojë edhe sistemin<br />
ndërkombëtar. Një Rusi më<br />
liberale do të jetë më e etur për t’i<br />
përqafuar lidhjet më të afërta me<br />
Evropën dhe Shtetet e Bashkuara,<br />
ashtu sikur edhe rendin ekonomik<br />
dhe politik. Një Rusi më autoritare,<br />
e sunduar nga dora e hekurt, ka<br />
të ngjarë të kthehet në një vend<br />
nacionalist dhe të izoluar.<br />
Rendin ndërkombëtar do ta<br />
tjera.<br />
Për të ardhur në Shqipëri. Ose<br />
më saktë në hapësirën shqiptare<br />
në Ballkan. Te Njerëzit e Vitit të këtushëm.<br />
Në Shqipëri Njeriu i Vitit,<br />
sipas Top Channel, një prej televizioneve<br />
më të mëdha dhe më me<br />
ndikim në hapësirën shqiptare,<br />
është Albin Kurti, udhëheqësi<br />
i Vetëvendosjes. Në Maqedoni<br />
gazeta Lajmi ka shpallur të tillë<br />
counterpart-in tiranas të Kurtit,<br />
nënkryetarin e Këshillit të Lartë të<br />
Drejtësisë, kryeaktivist part-time i<br />
Aleancës Kuq e Zi, Kreshnik Spahiu.<br />
Një koment mbi këtë madje<br />
titullohej: Kreshniku i Vitit.<br />
Në përzgjedhjen e Kurtit dhe<br />
Spahiut nuk mund të mos pikasësh<br />
jo vetëm profi lin nacionalist<br />
të tyre, por edhe momentin kur<br />
ky profi l është lartësuar. Kosova ka<br />
fi tuar pavarësinë, ka shkuar në dy<br />
rimodelojnë edhe zhvillimet politike<br />
në Siri. Nëse Bashar al-Asad<br />
bie, Irani do të bëhet më i izoluar<br />
dhe më i cenueshëm. Forcat që<br />
mbështet në kufijtë e Izraelit -<br />
Hezbollahu dhe Hamasi - do të<br />
shfarosen. Në Egjipt, rruga politike<br />
e epokës së post-Mubarakut<br />
mbetet e pasigurt dhe rreziqet<br />
janë të mëdha.<br />
Edhe regjimet e Koresë së Veriut<br />
dhe të Birmanisë mbeten në<br />
pikëpyetje, me pasoja të rëndësishme<br />
strategjike për Kinën, Shtetet<br />
e Bashkuara, Japoninë dhe fuqitë<br />
e tjera rajonale.<br />
Por, për Azinë ekzistojnë edhe<br />
pyetje të tjera. A do ta përdorë<br />
Izraeli forcën kundër Iranit? Po<br />
Shtetet e Bashkuara? A do të ketë<br />
rol në Siri Uashingtoni dhe aleatët<br />
e tij, me qëllim mbrojtjen e<br />
palë zgjedhje, ka provuar se institucionet<br />
e saj janë funksionale.<br />
M’anë tjetër Shqipëria ka siguruar<br />
liberalizim vizash dhe qytetarët e<br />
saj lëvizin të lirë; para kësaj është<br />
bërë anëtare me të drejta të plota e<br />
NATO-s, aleancës më të fuqishme<br />
ushtarake të të gjitha kohërave. Në<br />
të dy anët e kufi rit lajtmotivi është<br />
bërë integrimi europian dhe ideja<br />
se falë tij shqiptarët do të lëvizin<br />
të lirë në një hapësirë shqipfolëse<br />
pa kufi j. Një realitet i tillë do ta<br />
bënte ‘zhbënte’ edhe problemin<br />
e veriut të Kosovës bashkë e atë<br />
të Luginës së Preshevës. Kësaj<br />
hapësire të përbashkët do t’i përkisnin<br />
edhe shqiptarët e Maqedonisë.<br />
Në njëfarë mënyre, ky<br />
realitet, më shumë se për aksione<br />
nacionaliste, thërret për aksione<br />
europeiste. Përkundër kësaj, sidomos<br />
në Tiranë, ngre krye, herë<br />
civilëve - ashtu siç bënë në Libi?<br />
Por, zyrtarët e Pentagonit tashmë<br />
fl asin për “demilitarizimin”<br />
e politikës së jashtme të SHBA-së,<br />
çfarë mund të jetë edhe e kuptueshme<br />
pas luftërave të gjata në Iran<br />
dhe Afganistan.<br />
Megjithatë, viti nuk mund t’i<br />
atribuohet vetëm Azisë. Çështje<br />
problematike mbetet edhe Evropa,<br />
me krizën e saj ekonomike.<br />
Pra, është fakt se Evropa mbetet<br />
një lojtar i madh dhe me rëndësi<br />
jetike. Fakti që shumë vende edhe<br />
në këtë kohë duan t’i bashkohen<br />
BE-së, është shumë i rëndësishëm.<br />
Aftësitë e saj ushtarake,<br />
për fat të keq, janë zvogëluar, por<br />
edhe kështu Evropa mbetet aleati<br />
i Amerikës në kriza të mëdha.<br />
Po qe se Evropa bie, goditjet e<br />
interesave amerikane do të jenë<br />
zbehtë e herë xixashumë, njëfarë<br />
euroskepticizmi. Pyetja gjithherë<br />
do të ishte, pse?<br />
Ata që e kanë dhe nuk pranojnë<br />
t’u fyhet inteligjenca, e dinë se<br />
këto aksione nacionaliste nuk<br />
janë shpirtërisht lëvizje kombëtare<br />
me qëllim rilindës, përlindës,<br />
a ku di tjetër. Janë përpjekje për<br />
zëvendësime elitash politike. Një<br />
klan kërkon të zëvendësojë një<br />
tjetër. E çfarë më mirë, e çfarë më<br />
shumë se nacionalizmi mund të<br />
shërbejë si platformë dhe si kreshendo<br />
për të zënë kryet e vendit?<br />
Kërkohet kështu që gjithçka të<br />
nisë nga fi llimi. Kërkohet gjithashtu<br />
Njeriu i Vitit 0.<br />
Ndryshe nga amerikanët e<br />
Time, që zgjodhën si Njeri të vitit<br />
frymën, këtu preferohen individë.<br />
A mos pikërisht se frymë nuk ka?<br />
(Mapo.al)<br />
Viti i ri, problemet e vjetra<br />
tronditëse.<br />
Tani për tani, SHBA-ja mbetet<br />
lojtarja kryesore në të gjitha rajonet<br />
e botës. Mund të ndodhë që<br />
Uashingtoni të mos ketë zgjidhje<br />
për të gjitha problemet e botës…<br />
por, më pas, s’do të ketë kurrë më.<br />
Të shumtë janë ata që sot kanë<br />
nostalgji për epokën e mbidominimit<br />
amerikan, që në fakt nuk ka<br />
ekzistuar kurrë.<br />
Por, në muajt e ardhshëm, qoftë<br />
fjala për Iranin, Sirinë apo sigurinë<br />
në Azi, aktorët e rajonit do<br />
të vazhdojnë t’i mbajnë sytë kah<br />
Amerika. Dhe, nëse SHBA-ja e dobëson<br />
veten me shkurtimet e panevojshme<br />
të buxhetit të mbrojtjes,<br />
nuk do të ketë zëvendësim<br />
për të si një ofruese të sigurisë dhe<br />
të mbrojtjes, apo si një sistem të<br />
hapur politik dhe ekonomik.
Change language