Wojciech Góralski - Gandalf

Wstęp
którego obywatele mogą przystępować w sposób całkowicie dowolny.
Nie ma on jednak żadnego znaczenia dla świeckiego porządku
prawnego.
Kościół ze swej strony niezmiennie uważa za jedynie ważne i obowiązujące
dla swoich wiernych małżeństwo sakramentalne (kanoniczne)
6 , unormowane własnym prawem i podlegające jego wyłącznej
jurysdykcji. Natomiast małżeństwo cywilne jest traktowane jako
związek ważny dla tych, którzy nie przynależą do Kościoła. Nie ma
ono jednak na forum kościelnym żadnego waloru prawnego, jeśli
chodzi o należących do Kościoła, a więc ochrzczonych w nim lub
doń przyjętych.
System formalnej separacji między państwem i Kościołem doznał
wielokrotnie i nadal doznaje odpowiednich modyfikacji na podstawie
specjalnych umów, zwanych niekiedy konkordatami, zawieranymi
pomiędzy Stolicą Apostolską a niektórymi państwami. Tak np. wraz
z konkordatem laterańskim z 11 lutego 1929 r. Państwo Włoskie
porzuciło system separacji przewidujący małżeństwo cywilne jako
jedyną postać małżeństwa posiadającą skutki prawne i wprowadziło
zasadę uznania także małżeństwa kanonicznego (art. 34). Zasada ta
została następnie podtrzymana w art. 8 ust. 1 oraz w pkt 4 protokołu
uzupełniającego układu Villa Madama z 18 lutego 1984 r., wprowadzającego
zmiany do konkordatu laterańskiego. Państwo Włoskie
uznaje zatem (pod określonymi warunkami) skutki cywilnoprawne
małżeństwa kanonicznego oraz jurysdykcję kościelną w sprawach
o nieważność małżeństwa 7 .
Także w konkordacie zawartym pomiędzy Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą
Polską, podpisanym w Warszawie 28 lipca 1993 r.
(Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318) znalazł się przepis (art. 10 ust. 1),
w myśl którego małżeństwo kanoniczne wywiera – od chwili jego
6 Małżeństwo strony katolickiej ze stroną nieochrzczoną, zawarte za dyspensą od
przeszkody różnej religii, jest – wyjątkowo – związkiem kanonicznym, choć niesakramentalnym.
7 W. Góralski, Kościelne…, s. 18.
17