Tímarit Háskóla Íslands 2013 - Háskóli Íslands

menntavísindasvið
Sverrir Guðmundsson, M.Ed.-nemi við Menntavísindasvið
miðlar stjörnufræði
til leikskólabarna
„Sól, sól, skín á mig,“ syngja krakkarnir á
leikskólanum Björtuhlíð. Þeir láta sér hins vegar
ekki nægja að syngja um sólina heldur læra
einnig um hana og tunglið í gegnum vísindaleiki
sem Sverrir Guðmundsson, meistaranemi í námsog
kennslufræði, hefur þróað í samstarfi við
leikskólakennara á Björtuhlíð og Hauk Arason,
dósent í eðlisfræði við Kennaradeild.
Sverrir hefur mikla reynslu af því að kenna
stjörnufræði, bæði í framhaldsskóla, á ýmsum
námskeiðum og ekki síst í Háskóla unga fólksins
og Háskólalestinni á vegum Háskóla Íslands. Þá
situr hann við skriftir á kennslubókum í eðlisfræði
og stjörnufræði fyrir unglingastigið ásamt Hauki
og Kjartani Erni Haraldssyni náttúrufræðikennara.
„Haukur hafði verið með vísindaleiki um eðlisfræði
á Björtuhlíð og vildi færa sig út í stjörnufræðina. Mig
vantaði áhugavert meistaraverkefni svo að þetta var
sannkölluð himnasending fyrir mig. Ég hafði enga
reynslu af því að vinna með leikskólakennurum
og svo ungum börnum þannig að þetta var mjög
spennandi,“ segir Sverrir um upphaf verkefnisins.
Sú skemmtilega staða er uppi að einn af
leikskólakennurum Sverris starfar á Björtuhlíð. „Við
tölum um að nú sé hringnum lokað því að nú er ég
að kenna henni stjörnufræði en hún var kennarinn
minn fyrir um aldarfjórðungi,“ segir Sverrir í léttum
tón.
Hann segir vísindaleikina setta upp sem leiðbeiningar
um það hvernig megi gera athuganir á
hreyfingu sólar og tungls og hvað leikskólakennarar
geta bent krökkunum sérstaklega á. Leikskólakennararnir
á Björtuhlíð útfæra svo verkefnið og
tengja meðal annars leikina við skapandi starf á
leikskólanum. „Það kemur mér mjög á óvart hvað
krakkarnir eru fljótir að læra og ná merkilega vel að
skilja ýmis atriði sem tengjast stjörnufræði,“ segir
Sverrir.
Námsefninu úr verkefni Sverris verður dreift á
heimasíðu Björtuhlíðar og á Stjörnufræðivefnum
en Sverrir er einn af umsjónarmönnum hans. „Það
stendur einnig til að gefa öllum leikskólum á Íslandi
jarðarbolta árið 2013. Það er stór, uppblásinn
plastbolti með mynd af jörðinni. Þá verður gott að
geta sent með efni sem tengist stjörnufræðikennslu
á leikskóla,“ segir Sverrir að lokum.
Leiðbeinandi: Haukur Arason, dósent við
Kennaradeild.
Hanna Ragnarsdóttir, dósent við Uppeldis- og menntunarfræðideild
ættleiddum börnum vegnar vel á íslandi
„Undantekningarlaust fá ættleidd börn mikinn
stuðning á heimilum sínum og þeim gengur
yfirleitt vel í skóla,“ segir Hanna Ragnarsdóttir,
dósent í fjölmenningarfræðum, sem stendur ásamt
Elsu Sigríði Jónsdóttur fyrir rannsókn á ættleiddum
börnum á Íslandi, reynslu þeirra af aðlögun og
skólagöngu.
Rannsóknin hófst árið 2005 og stendur enn.
Byrjað var á því að skoða reynslu fjölskyldnanna
af því að ættleiða börnin. „Börnin voru ættleidd
til Íslands árið 2002 og árið 2004, tíu börn í
hvorum hópi, og voru þau öll um eins árs gömul
við komuna,“ segir Hanna. Núna sé verið að
tala við börnin sjálf og athuga reynslu þeirra af
skólagöngu, alveg frá leikskóla en nú eru þau öll
komin í grunnskóla. Markmiðið er því að skoða
12
hvernig þeim vegnar í námi, félagslega stöðu
þeirra og hvort eitthvað reynir sérstaklega á þau.
Einnig er skoðuð sjálfsmynd þeirra og hvernig þau
líta á sig sjálf í íslensku samfélagi.
Hanna hefur rannsakað aðlögun innflytjenda
á Íslandi síðustu 15 ár. Lengi hafði hana langað
til að skoða hvort reynsla ættleiddra barna væri
svipuð reynslu innflytjendabarna og fjölskyldna
þeirra. „Árið 2004 fór ég á málþing hjá Íslenskri
ættleiðingu til þess að kynna mér málin og í
kjölfarið fórum við af stað með þessa rannsókn og
það varð kveikjan,“ segir hún.
Hanna segir að fjölskyldur ættleiddra barna séu
sterkar. Atvik sem snerta litarhátt og uppruna hafi
komið upp í skólunum en tekið hafi verið á þeim.
Börnin séu jafnframt mjög opin gagnvart uppruna
sínum. „Það verður áhugavert að fylgja ættleiddu
börnunum eftir áfram og góður stuðningur er frá
foreldrum barnanna við að halda rannsókninni
áfram,“ segir Hanna.