You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
____________________________ Żeglarz nr 200 _________________ strona 17 _______________________________________________________________________________<br />
O CZYM WARTO WIEDZIEĆ,<br />
ZANIM KUPISZ FARBĘ PRZECIWPOROSTOWĄ<br />
(antifouling paint)<br />
Artykuł ten nie wyczerpuje tematu<br />
farb antyporostowych - jest raczej zaledwie<br />
wierzchołkiem góry lodowej. Spełni swoją<br />
funkcję, gdy uświadomi czytającym, jak<br />
skomplikowana jest odpowiedź na pytanie<br />
„czym malować?” A jeśli jeszcze powiększy<br />
wiedzę czytelników na ten temat – będzie to<br />
dla nas ogromną satysfakcją.<br />
Farby przeciwporostowe (antifouling<br />
paint) mają chronić kadłub<br />
przed organizmami<br />
morskimi.<br />
Żyjątek, chętnych<br />
do przyczepienia się do<br />
dna naszego jachtu, jest<br />
tak wiele, że do ich<br />
identyfikacji trzeba podręcznika<br />
biologii morza.<br />
Są wąsonogi (ang. Barnacles,<br />
łac. Cirripedia) –<br />
morskie skorupiaki, a<br />
wśród nich m.in. stawonogi<br />
osiadłe, spośród<br />
których najpopularniejsze<br />
są pąkle (ang. i łac.<br />
balanus). Są małże gatunku<br />
racicznica zmienna (ang. zebra mussel,<br />
łac. Dreissena polymorpha), znane z<br />
ekspansji i uważane praktycznie wszędzie<br />
za gatunek inwazyjny, które – mimo że<br />
słodkowodne – znakomicie znoszą podróże<br />
w wodzie słonej i dziś rozprzestrzeniają się<br />
po całym świecie. Są wieloszczety (ang.<br />
polychaetes, łac. Polychaeta) i mszywioły<br />
(ang. bryozoans, łac. Bryozoa). Jak by nie<br />
dość było zwierząt, są jeszcze rośliny, np.<br />
glony czyli algi (ang. i łac. algae) czy<br />
wodorosty (ang.<br />
seaweed). Oraz<br />
wiele, wiele innych.<br />
Całe to towarzystwo<br />
nie tylko<br />
przyrasta do<br />
części dennych<br />
kadłubów, ale powoduje<br />
mikropęknięcia,<br />
prowadzące<br />
do poważnych<br />
uszkodzeń.<br />
Farba przeciwporostowa,<br />
poprzez<br />
wydzielanie<br />
w kontrolowany<br />
sposób biotoksyn,<br />
ma odstraszać i niszczyć wszystkie organizmy,<br />
które do dna łodzi mogłyby przywrzeć.<br />
W wielu amerykańskich marinach<br />
właściciele jachtów nie mogą sami malować<br />
dna i muszą korzystać z usług marin.<br />
Warto zapoznać się z poniższymi informacjami,<br />
by dowiedzieć się, jakiej farby<br />
używa dana marina, jeżeli – a często tak jest<br />
– oferuje usługę z materiałem. Raz – bo<br />
skutki złego wyboru farby są bardzo kosztowne.<br />
Dwa – mariny często chcą przede<br />
wszystkim zarobić, więc używają farb słabej<br />
jakości, które ledwo<br />
przetrzymują sezon; dochodzi<br />
do tego słaba jakość<br />
wykonania i nałożenie<br />
cienkiej warstwy:<br />
w efekcie wydane spore<br />
pieniądze nie przynoszą<br />
spodziewanych rezultatów.<br />
Najbardziej popularne<br />
są farby oparte na związkach<br />
miedzi (copper<br />
compounds): tlenku<br />
miedzi (cuprous oxide)<br />
lub tiocyjanianie<br />
miedzi (cuprous<br />
thiocyanate). Im<br />
większą zawartość miedzi ma dana<br />
farba, tym bardziej jest efektywna.<br />
Drugim ważnym czynnikiem<br />
powodującym wysoką jakość farb<br />
jest kontrolowana ścieralność (controlled<br />
polishing) – technologia,<br />
która kontroluje szybkość ścierania<br />
się farby.<br />
Wybierając farbę trzeba mieć na<br />
uwadze region, w którym łódź będzie<br />
pływać i rodzaj pływania (weekendowe?<br />
regaty? długi rejs,<br />
np. rok lub więcej?).<br />
Ważne jest również, jaką<br />
farbą dno było malowane poprzednio,<br />
gdyż może nastąpić<br />
konflikt między farbami: generalnie<br />
miękka farba może być<br />
nakładana na twardą, ale nigdy<br />
odwrotnie. Jeżeli nie wiesz, jaką<br />
farbą było malowane dno twej<br />
łodzi poprzednio, nie marnuj<br />
pieniędzy: usuń starą, zanim użyjesz<br />
nowej. Przy okazji dowiesz<br />
się, czy podczas pierwszego malowania<br />
położone zostały powłoki<br />
barierowe (barrier coats) –<br />
ale o tym innym razem.<br />
Farby prezentowane poniżej produkują<br />
firmy Interlux i Pettit. Obie oferują<br />
produkty porównywalne jakościowo.<br />
Rodzaj: farby kopolimerowe<br />
(Copolymer Paints) i farby ablacyjne,<br />
„topniejące” (Ablative Paints)<br />
Farby kopolimerowe i farby ablacyjne<br />
(dosłownie: „topniejące”) w ciągu swojej<br />
aktywności wydzielają w równomiernym<br />
tempie biotoksyny (biocide): ścierają się podobnie<br />
jak mydło, a temu ścieraniu towarzyszy<br />
wydzielanie substancji trujacej. Te<br />
rodzaje farb pracują świetnie tam, gdzie<br />
morskie organizmy są bardzo aktywne, działają<br />
też po podniesieniu jachtu z wody na<br />
koniec sezonu.<br />
Farba kopolimerowa ściera się – a<br />
więc pracuje – już pod samym naciskiem<br />
wody, np. gdy jacht stoi w porcie: wystarczą<br />
drobne prądy, zawirowania, omywanie wskutek<br />
falowania i parcie wody na dno i burty.<br />
Nacisk wody opływającej dno zmywa farbę i<br />
powoduje jej „pracę”. W odróżnieniu od niej,<br />
farba ablacyjna<br />
wymaga mocnego<br />
ruchu<br />
wody, a więc<br />
„pracuje”, gdy<br />
jacht jest w<br />
ruchu (o czym<br />
będzie poniżej).<br />
Tak więc zarówno<br />
farby kopolimerowe<br />
jak<br />
i farby ablacyjne<br />
są dobre na<br />
długie dystanse;<br />
z kolei farba<br />
kopolimerowa<br />
działa w porcie, a ablacyjna – raczej nie.<br />
Farba kopolimerowa zawiera więcej<br />
miedzi i jest twardsza niż ablacyjna. Obie<br />
ścierają się szybciej w miejscach większego<br />
oporu: im dłużej pływamy – tym szybciej<br />
farba zanika; im szybciej łódź płynie – tym<br />
farba szybciej się ściera. Warto o tym<br />
pamiętać, bo gdy ruszamy w długi rejs<br />
niezbędne jest nałożenie kilku warstw. Użycie<br />
farb kopolimerowych to zabezpieczenie<br />
dna kadłuba na wiele sezonów, pod warunkiem<br />
że położymy odpowiednią liczbę<br />
warstw. Dodatkowe warstwy znacznie przedłużą<br />
żywotność farby (dłuższy proces<br />
ścierania) i w związku z tym ominie nas
Change language