W numerze: - posejdon

_______________ Żeglarz nr 200 ________________________________ strona 7 ___________________________________________________________________________________
Akt 1.
Na pierwszym kursie w 1962 r. w Jastarni
w Ośrodku LOK, w jadalni, zdawało mi
się, że widzę podwójnie. Przy stoliku zobaczyłem
dwóch jednakowych marynarzy, w
granatowym mundurze, uśmiechniętych do
otoczenia. Dowiedziałem się, że byli to
bracia Ejsmont, służyli w Marynarce.
Akt 2. Na drugi rok, na drugim kursie na
sternika jachtowego (po pierwszym kursie
nie wystartowałem do egzaminu), Piotr
Ejsmont był instruktorem. Wśród instruktorów
rej wodził Adam Krzenczesa, zawodowy
oficer Marynarki Handlowej. Pili tęgo
po nocach, gdy chcieli się rozerwać robili
nocny alarm, chodzili po sypialniach
sprawdzając czy kursanci mają czyste nogi.
Miałem 40 lat, tytuł magistra inżyniera,
funkcję kierownika Pracowni w Biurze
Projektów, ale bardzo mi zależało na stopniu
żeglarskim, a ten, kto zadarł z instruktorami,
nie miał szans zdać. Przy tej rewizji
stężałem, ale jakoś moje łóżko ominęli,
chyba mój wiek kazał im przeskoczyć
mnie. Pozostali kursanci byli o ponad
połowę młodsi ode mnie.
Z Piotrem, jako instruktorem, znałem się,
nie był agresywny, ten nocny nalot z pewnością
nie był z jego inicjatywy. Dawał się
lubić, ale nie mogę powiedzieć, byśmy się
przyjaźnili. W tamtych latach był mur
większy niż chiński między instruktorami,
a kursantami.
Akt 3. W 1964 roku, już w stopniu sternika
jachtowego, wpadłem do Jastarni na mój
drugi rejs morski (w tym samym roku,
pierwszy był z Trzebieży, na Syriusie -
Kings Ametyst - z Wojtkiem Michalskim
jako kapitanem).
Wszyscy szarzy żeglarze mieli skierowanie
ze swych okręgów LOK na rejs bałtycki.
W Ośrodku w holu przy stoliku siedział
Ejsmont, zapisując denatów. Problem
zaistniał z miejsca: były 2 jachty: Generał
Zaruski, wielki i zgrabny jak krowa i
Wielkopolska, "setka". Musiałem zakręcić
się tak, aby dostać się na Wielkopolskę, a
nie na Zaruskiego, na którym szeregowy
człowiek był tylko pętakiem, dodatkiem do
jakiegoś szota.
Właśnie od Ejsmonta zależało, żebym
dostał przydział na Wielkopolskę. Stanąłem
na czatach, gdy tyko skończył urzędować
podszedłem do niego z miłym uśmiechem
i zagadałem:
- Piotruś, może byśmy wpadli do
„Zdrojowej” na kielicha?
- Czemu nie? – odpowiedział - wiedziałem
już, że popłynę na Wielkopolsce.
SPOTKANIA Z BRAĆMI EJSMONT
W drodze do restauracji wyjaśnił mi, że nie
jest Piotrkiem, tylko Mietkiem, ale że mają
taką umowę, iż przyjaciół jednego drugi
bierze za swoich. W to mi grać! Po
pierwszym kieliszku wyborowej stałem się
jego własnym przyjacielem, a on moim.
Oczywiście najbardziej rozmawialiśmy o
ich planowanym rejsie dookoła świata.
Mietek namawiał mnie by z nimi płynąć
(uchodziłem za dobrego kursanta,
oblatanego w nawigacji i językach).
Na drugi dzień, jeszcze z szumem w głowie,
zaokrętowałem się na Wielkopolskę
na fukcji II oficera. Podszedł do mnie
kapitan Jan Kolański i wręczył mi 4,5 tys.
zł. na utrzymanie 12-osobowej załogi.
Mietek szepnął mi cichaczem:
- Heniu, gospodarz tak, żeby starczyło na
jedzenie i na wódkę! Prowiant załatwiało
się po sklepach. Szybko zorientowałem się
w cenach i zdałem sobie sprawę, że na
wódkę może starczyć tylko dla kapitana,
dla Mietka no i dla mnie - i to tylko raz.
Poznałem margarynę, bo na masło nie
starczało funduszu, a było tego 24 złote (a
może 26) na osobo-dzień.
Ruszyliśmy z Jastarni. Wielkopolska okazała
się jachtem widmo. Wszystko na niej
było zepsute. Najpierw wyszło, że zbiorniki
wody, ani jeden czynny. Wodę brało się
do wszystkich garnków, jakie mieliśmy, na
przechyłach większość tej wody wylewała
się, stąd jacht musiał wchodzić do
wszystkich po kolei portów, a szliśmy do
Świniujścia, gdzie kończył się rejs. Dzięki
nieczynnym zbiornikom, w moim drugim
rejsie poznałem wszystkie polskie porty, za
wyjątkiem Łeby, gdzie wiecznie, po
każdym sztormie, zamulony farwater był
problemem dla 2.20 m zanurzenia Wielkopolski.
Gdyby tylko zbiorniki, z przerażeniem
stwierdziłem, że sworzeń przy forsztagu
nie ma zawleczki zabezpieczającej
przed wysunięciem. Dziwię się, że się nie
wysunął.
W Ustce zabrałem do restauracji kapitana i
Mietka. Wyborowa, na zagrychę Mietek
polecił halibuta. W przemiłej atmosferze
zleciała półlitrowa. Mietek jeszcze by
chciał, po cichu spytał mnie, czy mam
forsę. Miałem na drugą. Kapitan, czując się
nieswojo przy stoliku z niskostopniowym
Jaskułą, pomimo, że byłem na jachcie II
oficerem, ociągał się, ale przeważyła dynamika
Mietka i druga flacha wyborowej
stanęła na stole - i halibuty.
Wtedy dał się poznać cały Mietek (miał
stopień sternika morskiego), jako nierasista
i zaproponował, żebyśmy sobie z kapita-
nem mówili po imieniu.
Była to niemal herezja!
- Obaj jesteście inżynierami! (a przy tym
ja byłem 10 lat starszy od Kolańskiego).
Kolański znalazł się w bardzo trudnej
sytuacji. Osłabiony w majestacie już po
pierwszej półlitrówce, z wyraźną niechęcią
zgodził się, wszelako pod warunkiem:
"Tylko nie przy ludziach" (przy ludziach
miałem mówić do niego per panie
kapitanie).
Między mną a Mietkiem zadzierzgnęła się
przyjaźń... i o dziwo, również z Jasiem
Kolańskim. Po latach, ile razy przyjeżdżałem
do Warszawy, bez noclegu w
hotelach, dzwoniłem do Janka i zawsze
miałem nocleg u niego.
Perypetie braci Ejsmont przeżywałem głęboko.
Po latach, przed moim rejsem solo
non stop dookoła świata, zjawił się na
"Darze Przemyśla" w Gdyni ich szwagier
Jurek Śmiechowski z ich młodszą siostrą
Wandą, jego żoną. W pudełku wielkości
jak na torcik przynieśli wieniec, z prośbą,
by go wrzucić do Atlantyku najbliżej
miejsca, gdzie prawdopodobnie zginęli.
Gdy byłem w Buenos Aires w 1973 roku
chciałem odwiedzić rodziców Wojtka
Dąbrowskiego, który z nimi płynął tylko
do Punta Arenas, ale mi odradzili. Po
utracie jedynego syna byli w bardzo złej
kondycji psychicznej, matka na granicy
obłędu. Zastanawiano się, gdzie mogła
nastąpić katastrofa. Ich podejrzenia
kierowały się do Puerto Gallegos, prawdopodobnie
ich ostatniego postoju, blisko już
Tierra del Fuego. Podobno wejście do tego
portu jest jak Zyronda do Bordeaux, albo
Tamiza do Londynu. Są tam bardzo silne
prądy pływowe. Mogło się zdarzyć, że po
wyjściu z Puerto Gallegos na szerokim i
długim estuarium Rio Gallegos przeciwny
prąd pływowy zmiąchał ich mały jacht
"Polonia" i wszyscy trzej zginęli bez śladu.
Mogło też być inaczej.
Gdy po okrążeniu Hornu w rejsie non-stop
znalazłem się znów na Atlantyku, 17
stycznia 1980 roku, w miejscu najbliższym
ich domniemanej tragedii, w dziesiątą
rocznicę tej tragedii, rzuciłem do morza
wieniec od ich rodzin i opuściłem banderę
do pół masztu. Miałem łzy w oczach,
naprawdę. Było mi bardzo smutno przez
wiele godzin.
Henryk Jaskuła
(na zdjęciu Mieczysław Ejsmont,
zdj.: ze zbiorów H. Jaskuły)