Biuletyn PTE nr 3/2009 - Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
Biuletyn PTE nr 3/2009 - Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
Biuletyn PTE nr 3/2009 - Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Nobliści o ochronie środowiska naturalnego<br />
Daniel Jabłoński<br />
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie<br />
Ochrona środowiska<br />
naturalnego w pracach<br />
laureatów Nagrody Nobla<br />
nurcie ekonomii neoklasycznej wykształciła<br />
się ekonomia ochrony środowiska, która<br />
W<br />
opiera się na racjonalnym podejściu do środowiska<br />
i koncepcji homo oeconomicus. Ekonomia<br />
środowiska naturalnego ma silne podstawy. Jej<br />
początki sięgają lat 20. XX w. Zupełnie inne podejście<br />
reprezentuje ekonomia ekologii – nauka<br />
interdyscyplinarna istniejąca od blisko 20 lat.<br />
Wykorzystuje ona takie dziedziny, jak: biologia,<br />
fizyka, chemia. Uwzględnia etykę i odnosi się do<br />
sprawiedliwości międzypokoleniowej. Jej ideą<br />
jest pozostawienie kolejnym pokoleniom środowiska,<br />
które pozwoli na dalszy zrównoważony<br />
rozwój. „Najnowsze tendencje pokazują, że te<br />
dwie dziedziny w znacznej mierze się pokrywają.<br />
Możemy zaobserwować stosowanie analizy<br />
neoklasycznej i teorii gier do złożonych problemów<br />
ekologiczno-ekonomicznych, które uprzednio<br />
zdawały się pozostawać poza domeną ekonomii”<br />
1 . Zagadnienia środowiska są też uwzględniane<br />
w ekonomii sektora publicznego, która<br />
„skupia się na problemach wyboru między sektorem<br />
publicznym i prywatnym oraz wyboru dokonywanego<br />
w ramach sektora publicznego” 2 .<br />
Widoczna ewolucja od ekonomii środowiska do<br />
ekonomii ekologicznej świadczy o wadze, z jaką<br />
współcześnie traktuje się środowisko naturalne.<br />
W koncepcji ekonomii środowiska jego zasoby<br />
są po to, by z nich czerpać i tworzyć dobrobyt.<br />
Natomiast podejście ekonomii ekologicznej<br />
uwzględnia środowisko w tworzeniu długotrwałego<br />
dobrobytu.<br />
Tomasz Żylicz w książce pt. Ekonomia środowiska<br />
i zasobów naturalnych odpowiada na pytanie,<br />
co ekonomiści wnoszą do dyskusji na temat<br />
polityki ochrony środowiska. „Po pierwsze,<br />
pomagają decydentom w ocenie kosztów i korzyści<br />
zastosowania alternatywnych narzędzi<br />
czy programów, aby stwierdzić, czy są one zasadne<br />
z punktu widzenia ekonomii. Po drugie,<br />
pomagają w wyborze właściwych instrumentów<br />
realizowania danej polityki i sugerują te, które<br />
z największym prawdopodobieństwem będą<br />
zmniejszać lukę pomiędzy zdroworozsądkowymi<br />
oczekiwaniami a efektywnością ekonomiczną.<br />
Po trzecie, badają pośrednie efekty stosowania<br />
alternatywnych polityk, często nie dostrzegane<br />
przez nieekonomistów; z tego powodu modele<br />
ekonomiczne mogą być ważne i odkrywcze” 3 .<br />
Jednymi z pierwszych, którzy przyczynili się<br />
do rozwoju ekonomii środowiska, byli ekonomiści<br />
związani z budowaniem modeli ekonometrycznych<br />
gospodarek i tworzenia rachunku narodowego.<br />
Do tego grona zalicza się laureatów<br />
Nagrody Nobla: Lawrence’a Kleina, Richarda<br />
Stone’a i Simona Kuznetsa. Pierwszy z nich,<br />
Lawrence Klein – laureat z 1980 r. – stworzył<br />
model gospodarki USA oraz modele gospodarek<br />
krajów rozwijających się. Richard Stone otrzymał<br />
Nagrodę Nobla cztery lata później. Znany<br />
jest jako twórca systemu rachunków narodowych.<br />
Modele te wykorzystane zostały do badań<br />
makroekonomicznych konsekwencji podatków<br />
węglowo-energetycznych w ramach Wspólnoty<br />
Europejskiej 4 . Simon Kuznets jest twórcą krzywej<br />
środowiskowej (Environmental Kuznets<br />
Curve – EKC), która pokazuje zależność pomiędzy<br />
produktem krajowym brutto per capita a poziomem<br />
zanieczyszczenia. Przyjmuje ona kształt<br />
litery U. Wskazuje na początkowy wzrost zanieczyszczenia<br />
związany z eksploatacją środowiska<br />
w celu tworzenia dobrobytu. Po osiągnię-<br />
<strong>Biuletyn</strong> <strong>PTE</strong> <strong>nr</strong> 3/<strong>2009</strong> 27