Vlerësimi dhe Studimi i Gjendjes së Sistemeve të Ujësjellësit dhe ...

RWSSP IV – Vlerësimi dhe Studimi i Gjendjes së Sistemeve të Ujësjellësit dhe Sanitacionit
në Kosovë
6 Konkluzionet
Objektivat
Ky vlerësim i sistemeve rurale të ujësjellësit dhe sanitacionit është realizuar me qëllim të
sigurimit të një pasqyre të plotë sa i përket qasjes aktuale në sistemet e ujësjellësit dhe
kanalizimit dhe në veçanti për të plotësuar zbrazëtirën e mungesës së informatave sa i
përket gjendjes së sistemeve të ujësjellësit të cilat nuk menaxhohen nga Kompanitë
Rajonale të Ujit (KRU-të).
Mbulimi me ujë të pijes
Rezultatet e vlerësimi tregojnë që 76% e popullsisë së Kosovës aktualisht kanë qasje në
sistemet e ujësjellësit.
Në zonat rurale, totali i qasjes së popullsisë në sistemet e ujësjellësit është 61%.
23% e popullsisë aktualisht nuk ka qasje në sisteme ujësjellësit (Kategoria E) dhe furnizohen
nga uji i puseve apo forma të tjera individuale të furnizimit me ujë. Në mesin e popullsisë e
cila nuk furnizohet nga sistemet, 3% e tyre jetojnë në vendbanime ku sistemet e ujësjellësit
janë të ndërtuara por aktualisht nuk janë funksionale (Kategoria D), në shumicën e rasteve
për shkak të mirëmbajtjes së dobët. Ndërsa 3% e popullsisë do të furnizohen nga sisteme
ujësjellësit, investimet për ndërtimin e të cilave janë të miratuara për 2-3 vitet e ardhshme
(Kategoria F).
87% e popullsisë minoritare etnike kanë qasje në sistemet e ujësjellësit (Kategoritë A+B+C),
që është përqindje më e lartë se sa mesatarja e popullsisë së përgjithshme.
Megjithatë, 37 % e popullsisë minoritare janë të furnizuar nga sistemet të cilat nuk
menaxhohen nga KRU-të por nga komunat përkatëse (Kategoria C), në krahasim me vetëm
10% të popullsisë së përgjithshme të Kosovës e cila është në situatë të njëjtë.
Qasja në sanitacion
65% e totalit të popullsisë jetojnë në vendbanime me sistem të kanalizimit, ndërsa vetëm
42% e popullsisë rurale kanë qasje në sistem të kanalizimit. Trajtimi i kanalizimit nuk bëhet
fare ose në disa raste bëhet vetëm pjesërisht. Në vendbanime të cilat nuk kanë qasje në
sistem të sanitacionit, në përgjithësi kanalizimi derdhet në gropa septike shtëpiake.
Qasja e popullsisë së minoriteteve etnike në sisteme të kanalizimit është 65%, proporcion i
njëjtë me totalin e popullsisë.
Si të rritet qasja në sisteme të ujësjellësit dhe kanalizimit?
Rezultatet e vlerësimit tregojnë që investimet të cilat janë në implementim e sipër dhe
investimet shtesë në rehabilitimin e sistemeve ekzistuese të ujësjellësit të cilat nuk janë
funksionale, do të mundësonin rritjen e qasjes së përgjithshme në furnizim me ujë të pijes
mbi 80% deri në vitin 2015. Megjithatë, kërkohen investime të mëdha për të mbuluar pjesën
e mbetur prej 20% të popullsisë, ku shumica prej tyre jetojnë në fshatra të vogla dhe të
largëta.
Për më tepër, sistemet ekzistuese të ujësjellësit ende ballafaqohen me shumë probleme sa i
përket kualitetit të shërbimeve dhe operimit të qëndrueshëm. Ngritja e kapaciteteve të
mirëmbajtjes dhe operimit të sistemeve të ujësjellësit do të jetë faktor themelor për të
siguruar qëndrueshmërinë e investimeve. Një strategji e rëndësishme për ta arritur këtë
është të bëhet integrimi i sistemeve të vogla rurale nën menaxhimin e KRU-ve dhe ngritja e
kapaciteteve të KRU-ve për menaxhimin e këtyre sistemeve.
Sa i përket qasjes në sistemet e sanitacionit, mbesin sfida të mëdha për sigurimin e qasjes
së popullsisë në sistem të kanalizimit dhe në veçanti sa i përket fillimit të futjes në funksion të
trajtimit të kanalizimit. Prioritet duhet tu jepet investimeve në trajtimin e kanalizimit në zonat
Faqe 38 nga119