Pobierz

Dawne domy rybackie
Stopniowo zanikaj ącym, a jakże charakterystycznym elementem dawnego Helu,
są domy rybackie, o charakterystycznej konstrukcji szkiclclOwej: ciemnych belek,
wypełn io n yc h białymi fragmentami śc ian . Do dnia dzisiejszego zac h owa ł o s i ę zaledwie
kilka takich domów (w większośc i rekonstrukcji), c hoć jeszcze w lalach
30-tych dominowały one przy ulicy Wiejskiej, tworząc jej malowniczy, nietypowy
charakter (określany wówczas mianem holenderskiego).
Zarąwn o ranna, jak i wymiary helskiego domu rybackiego, by ły również śc i ś l e
o kreś l o n e. Szerokość ścia n y frontowej wynos iła 6 m, wysokość 5 m (2 m ściana
i 3 m odeskowany szczyt), zaś długość śc iany bocznej wynosiła 12 m. Bardzo
częs lO zdarza ł o s i ę. że domy były poszerzane w części frontowej przez dobudowywanie
pom ieszczeń gospodarczych. Budynek stawał się wówczas wyraźnie asymetryczny.
Konstrukcja rybackiego domu helski ego była bardzo charakterystyczna.
Strona rrontowa byla wykonana z bali drewniagych polączonych ryglowo, bez
użycia gwoźdz i , tworzących szkielet ścian , wypełniany ceg łami lub g l iną zmieszan
ą z sieczk ą. Belki pochodziły często z rozbitych na brzegach Helu okrętów. Smarowane
smołą, kontrastowa ły z pobielonymi wapnem wypełnieniami. Charakterystyczne
i rzadko spotykane były drzwi helskich domów, o specyficznym podziale
na dwie ni eza łe żn i e otw ie raj ące s i ę części: dołną i gó rn ą. Dawny dom helski
wyróżniał równi eż oryginaln y komin, rozszerzający s i ę wyraźn ie ku dołowi.
Wewnątrz chaty tworzył on okap, służący do suszenia i podwędzania ryb.
Do chwili obecnej, z dawnej, drewnianej zabudowy uł icy Wiejskiej, pozostało
zaledwie kilka budynków. Pod numerem 110 znajduje się s łynna restauracja
"Maszoperia" Gej nazwa pochodzi od dawnego o kreśle ni a rybackich zespołów
połowowych), która w starcj części zajmuje typowy, pochodzący z połowy XłX
wieku , helski dom rybacki. W głębi ulicy spotkamy jeszcze dwa, zrekonstruowane
po pożarac h stare budynki helskie, pclnjące jak dawniej funkcję hotelowo-restauracyjną.
Po prawej stronie, pod numerem 89, znajduje się restauracja "Gwiazda Morza",
a naprzeciw niej, pod numerem 6, znajduj e się budynek, w którym już od roku
1872 mi eśc iła s ię gospoda "Lwia Jama". Jej nazwa wywodzi s i ę od wiszącej nad
drzwiami wejściowymi płas k orzeźby, przed s tawiającej Dawida w jaskini lwów.
Oryginalną form ę zachował także dom pod numerem 39, mieszczący obecnie Uni­
Bar "Izdebka". W budynku tym zwraca uwagę odtworzony " ś parug" - ozdoba
wieńc ząca szczyl dachu, która wy s tępowa ł a n i egdyś powszechnie na ca ł ych
Kaszubach. Wart odwiedzeniajesl także zrekonstruowany domek, na l eżący obecnie
do Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego w Helu. Wewnątrz można obejrzeć
przygotowywane czasowe wystawy, a tak że za kupić oryginalną kaszub s k ą
porcelanę i pamiątki .
W sezonie letnim mieści sil( tu informacja turystyczna. Naprzeciw muzeum
znajduje się zespół trzech zabytkowych domków - dwóch o konstrukcji szkieletowej
i jednego zbudowanego z cegły, dowożonej do Helu specjalnymi łodziami
towarowymi, tzW . .,szkutami".
- 24 -