Silnik wysokoprężny

2
SILNIK
.
WYSOKOPREZNY
2.1. CHARAKTERYSTYKA
TECHNICZNA
DANE OGÓLNE
Jest to silnik o zaplonie samoczynnym, z wtryskiem
posrednim do komory wstepnej, czterosuwowy,czterocylindrowy(OM601)
lub pieciocylindrowy(OM 602),
rzedowy, chlodzony ciecza, usytuowany podluznie z
przodu samochodu i pochylony o 15° w prawo. Wal
rozrzadu zamontowany na glowicy, jest napedzany
lancuchem od walu korbowegoi uruchamiazaworyza
posrednictwem popychaczy hydraulicznych.
Podstawowe parametry
Silnik OM 601 .911 OM 602. 911
Srednica cylindra (mm) 87,0 87,0
Skoktloka (mm) 84,0 84,0
Pojemnosc skokowa (cm J 1997 2497
Stopiensprezania 22 22
Cisnieniesprezania (MPa) 2,4 do 3,0 2,4 do 3,0
Moc maksymalnaw kW (KM) 53 (72) 66 (90)
Predkoscobrotowamocy
maksymalnej(obr/min) 4600 4600
Momentmaksymalnyw N. m 123 154
Predkoscobrotowamomentu
I maksymalnego obr/min) \ 2800 2800
\
GLO'N\C~
Glowica )est odlana ze stopu lekkiego. Gniazda i pro-
\Na6ri\~~ '2.'a\NCTC\N~a \N~\a\lli\an~ \N Cd\c\lIi\~e.
Wysokosc glowicy:
- nominalna: 142,9do 143,0 mm;
- minimalna (po planowaniu dolnej plaszczyzny): 142,4 mm.
Dopuszczalna nieplaskosc (w kierunku poprzecznym):
0,08 mm.
64
\
Dopuszczalna nierównoleglosc dolnej i górnej plaszczyzny
glowicy: 0,1 mm.
Rodzaj i liczba srub mocowania glowicy: 18 srub M 1O
o trzpieniu przewezonym.
Dopuszczalna dlugosc srub glowicy:
sruby o dlugosci nominalnej 80 mm: 83,6 mm;
sruby o dlugosci nominalnej 102 mm: 105,6 mm;
sruby o dlugosci nominalnej 115 mm: 118,6 mm.
Gniazda
zaworów
Gniazda zaworów sa wstawiane w glowice.
Wcisk gniazda w glowicy: 0,068 do 0,100 mm.
Kat przylgni: 45°.15"
Kat sfazowania górnego: 15°.
Kat sfazowania dolnego: 60°.
Dopuszczalna owalizacja przylgni: 0,05 mm.
Wymiary gniazd zaworów
Rodzaj zaworu Dolotowy Wylotowy
Srednica
nominalna otworu
gniazda w
glowicy (mm)
40,000 do 40,016 37,000 do 37,016
Srednica zewnetrzna
nominalna 40,084 do 40,100 37,084 do 37,100
gniazda (mm)
Srednica wewnetrzna
nominalna 33,400 do 33,600 30,400 do 30,600
gniazda mm) \
Wysokosc
gniazda mm)
G\ebokosc otworu
\w g\owicy mm)
2ag\eb\en\e
gniazda (mm)
6,97 do 7,00 6,97 do 7,00
9,25 do 9,35 9,5 do 9,35
2,25 do 2,37 2,25 do 2,44
Zaglebienie
zaworu (mm)
- minimalne 0,10 0,10
- maksymalne 1,0 1,0
--
.
.

Charakterystyka
techniczna
o
116
100
600
10
5
44
Komora wstepna
Komora wstepna jest zamocowana w glowicy gwintowana
nakretka, która jednoczesnie zawiera gniazdo
wtryskiwacza. W dolnej czesci komory szesc otworów
wyplywu laczy ja z wnetrzem cylindra (trzy otwory
02,0 mm i trzy otwory 01,5 mm). Na górnym kolnierzu
komora ma oznaczenie 601/07.
Wystawanie komory wirowej wzgledem dolnej plaszczyzne
glowicy: 7,6 do 8,1 mm.
Zawory
Zawory sa ustawione w rzedzie i uruchamiane przez
krzywki walu rozrzadu za posrednictwem popychaczy
hydraulicznych.
Wymiary zaworów
Rodzaj zaworu Dolotowy Wylotowy
Srednica grzybka
(mm) 37,90 do 38,10 34,90 do 35,10
Wysokosc grzybka
(mm) 0,5 do 0,7 0,5 do 0,6
Kat przylgni 45°+15' 45°+15'
Dlugosc zaworu
(mm) 106,3 do 106,5 106,3 do 106,5
Srednica trzonka
(mm) 7,955 do 7,970 8,945 do 8,950
Maksymalna
niewspó/osiowosc
grzybka wzgledem
trzonka (mm) 0,03 0,03
Szerokosc przylgni
(mm) 2,5 3,5
Oznaczenie zaworu E 601 02 A 601 02
Uwaga. Zawory sa wypelnione metalicznym sodem
w celu lepszego ich chlodzenia. Przed ich zlomowaniem
lub przeróbka nalezy usunac sód z wnetrza trzonków.
Sód metaliczny jest materialem wybuchowym.
Mozna go zneutralizowac roztworem alkoholu z woda
w proporcji 2: 1.
Luz roboczy zaworów
Luz roboczy zaworów jest zerowy. Jest on regulowany
samoczynnie dzieki zastosowaniu popychaczy hydraulicznych.
Luzu zaworów nie reguluje sie recznie.
Sprezyny zaworów
Kazdy zawór ma jedna sprezyne. Sprezyny sajednakowe
dla zaworów dolotowych i wylotowych.
Srednica zewnetrzna: 33,2 mm.
Srednica drutu: 4,25 mm.
Wysokosc swobodna: 50,8 mm.
Sila wymagana do scisniecia sprezyny do wysokosci
27 mm:
- nominalna (sprezyny nowej): 720 do 770 N;
- minimalna dopuszczalna: 648 N.
Popychacze
Popychacze hydrauliczne, tzw. szklankowe, sazamontowane
w prowadnicach wykonanych bezposrednio w
glowicy.
Skok popychacza (przy zamknietym zaworze i wyjetym
wale rozrzadu):
- popychacz nowy: 0,25 do 1,6 mm;
- popychacz uzywany: 0,25 do 2,5 mm.
Wysokosc w spoczynku tloczka popychacza
wzgledem powierzchni krzywki (patrz rys. 2.3): 18 do
19mm.
KADLUB
Kadlub silnika jest odlany z zeliwa i ma wstawiane
suche tuleje cylindrów. Gladz cylindrów jest obrabiana
po wtloczeniu tulei do kadluba.
Wysokosc kadluba: 299,95 do 300,00 mm.
Dopuszczalna nieplaskosc górnej plaszczyzny kadluba:
- w kierunku wzdluznym: 0,10 mm;
- w kierunku poprzecznym: 0,05 mm.
Dopuszczalna nierównoleglosc dolnej i górnej plaszczyzny
kadluba: 0,1 mm.
Wymiary sciecia wejsciowego tulei cylindrów:
dlugosc: 0,6+0,4mm;
- kat sfazowania: 75°.
Srednice tloków i odpowiadajace
cylindrów
im srednice
Oznaczenie grupy Srednica tloka Srednica cylindra
selekcyjnej (mm) (mm)
A 86,970 do 86,976 87,000 do 87,006
X 86,975 do 86,983 87,006 do 87,012
B 86,982 do 86,988 87,012 do 87,018
Dopuszczalna owalizacja i stozkowosc:
- wartosc nominalna: 0,014 mm;
- wartosc maksymalna: 0,050 mm.
Dopuszczalne zwiekszenie srednic cylindrów:
0,10mm.
Dopuszczalna nieprostopadlosc osi cylindra wzgledem
~órnej plaszczyzny kadluba: 0,05 mm.
Srednica otworów gniazd w kadlubie dla suchych
tulei cylindrów: 90,000 do 90,035 mm.
Dopuszczalna owalizacja otworów gniazd w kadlubie
dla tulei cylindrów: 0,01 mm.
Srednica odsadzenia w kadlubie do wprowadzenia
tulei cylindrów: 92,65 do 92,75 mm.
Glebokosc odsadzenia w kadlubie do wprowadzenia
tulei cylindrów: 4,3 do 4,6 mm.
Szerokosc sciecia dolnego: 0,25 do 0,35 mm.
Srednica gniazd lozyskglównych: 62,500 do
62,519mm.
Szerokosc gniazda lozyska oporowego: 21,97 do
22,00 mm.
UKLAD TLOKOWO-KORBOWY
Tloki
Tloki sa odlane ze stopu lekkiego. Denko tloka zawiera
wglebienia do pomieszczenia talerzyków zaworów
w polozeniu GMP oraz wkladke (ekran cieplny) chroniacaprzed
przegrzaniemprzezstrumienzapalonego
paliwa wyplywajacyze wstepnej komory spalania.
65

Silnik
wysokoprezny
I
J
I
I
I
Otwory piast sworznia tloka maja podluzne rowkiw
celu zmniejszenia tarcia oraz polepszenia smarowania
sworznia.
Na denku tlokaznajduje sie symbolgrupy selekcyjnej
srednicy oraz strzalka wskazujaca na kierunek montazu
(w strone napeduwalu rozrzadu).
Luz tloka w cylindrze:
- nominalny:0,017 do 0,043 mm;
- dopuszczalny: 0,12 mm.
Róznica masy tlokóww silniku:
- nominalna: 6 g;
- maksymalna: 10 g.
Wystawanie tlokówponad górna plaszczyznekadluba:
0,73 do 0,96 mm.
Sworznie
tloków
Stalowe sworznie tloków sa szlifowane. Sworznie sa
pasowane obrotowo zarówno w tloku, jak i w glówce
korbowodu (tzw. sworznie plywajace). Sworzen w piastach
tloka jest ustalony wzdluznie przez dwa sprezyste
pierscienie osadcze.
Srednica zewnetrzna sworznia: 26,995 do 27,000 mm.
\...~L~'\\~~~\~ ~ \.~I..~\c:. ~Q\Nl

I
....
Charakterystyka
techniczna
Wymiary walu korbowego
Wymiar
Czopy glówne
Czopy korbowe
Srednica Dlugosc Srednica Dlugosc
Nominalny 57,900 do 57,965 26,50 do 26,52 47,950 do 47,965 27,96 do 28,04
-
26,60 do 26,62
- -
1. naprawczy 57,700 do 57,715 26,70 do 26,72 47,700 do 47,715 do 28,30
2. naprawczy 57,450 do 57,465 26,90 do 26,92 47,450 do 47,465 do 28,30
3. naprawczy 57,200 do 57,215 27,00 do 27,02 47,200 do 47,215 do 28,30
4. naprawczy 56,950 do 56,965
- 46,950 do 46,965 do 28,30
ów:
l.
~go:
Panewki
Grubosc panewek lozysk glównych:
nominalna: 2,25 mm;
1. naprawcza: 2,37 mm;
2. naprawcza: 2,50 mm;
3. naprawcza: 2,62 mm;
4. naprawcza: 2,75 mm.
Grubosc panewek lozysk korbowych:
nominalna: 1,80 mm;
1. naprawcza: 1,92 mm;
2. naprawcza: 2,05 mm;
3. naprawcza: 2,17 mm;
4. naprawcza: 2,30 mm.
Grubosc pólpierscieni oporowych:
nominalna: 2, 151ub 2,20 mm;
1. naprawcza: 2,25 mm;
- 2. naprawcza:2,35mm;
- 3. naprawcza:2,40mm.
Szerokosc pólpierscienioporowych: 17,30 do 17,60 mm.
Kolo zamachowe
Kolo zamachowe jest przykrecone do walu korbowego
osmioma srubami. Wolny otwór ustawczy w kole
zamachowym powinien znajdowac sie naprzeciw takiego
otworu w kolnierzu walu korbowego.
Srednica powierzchni osadzenia wienca zebatego:
275,00 do 275,05 mm.
Dopuszczalne bicie wienca zebatego: 0,4 mm.
Odleglosc miedzy powierzchnia oparcia tarczy sprzegla
i powierzchnia mocowania zespolu dociskowego:
19,4:t 1 mm.
Odleglosc miedzy powierzchnia oparcia tarczy sprzegla
i powierzchnia mocowania kola zamachowego:
- nominalna: 16,6 mm;
- minimalna(po naprawie):15,6 :f:0,4 mm.
Dopuszczalna nieplaskosc powierzchni oparcia tarczy
sprzegla: 0,05 mm.
Sruby mocowania kola zamachowego
Sruby mocowania kola zamachowego maja trzpien o
zmniejszonej srednicy (odksztalcalny).
Srednica trzpienia:
- nominalna 8,5 mm;
- minimalna:8,1 mm.
Dlugosc sruby (bez lba):
- skrzynka biegów mechaniczna: nominalna 22 :f:
:t 0,2 mm; maksymalna 22,S mm.
- skrzynka biegówautomatyczna: nominalna26 :f:
:t 0,2 mm; maksymalna 26,S mm.
UKLADROZRZADU
Wal rozrzadujest umieszczony na glowicy i napedzany
lancuchem jednorzedowym. Naciag lancucha zapewnianapinaczhydraulicznyz
urzadzeniemuniemozliwiajacym
samoczynne poluzowanie lancucha przy
spadkucisnieniaoleju.Obudowanapedurozrzadujest
odlana ze stopu lekkiego.
Fazy rozrzadu
Rodzaj
Otwarcie zaworu dolotowego
po GMP
Zamknieciezaworudolotowego
po DMP
Otwarcie zaworu wylotowego
przed DMP
Zamknieciezaworu
wylotowegoprzed GMP
Fazy rozrzadu podano dla wzniosu zaworu 2 mm.
Wal rozrzadu
Wal rozrzadu silnika czterocylindrowego (OM 601)
obraca sie w pieciu lozyskach, natomiast wal rozrzadu
silnika pieciocylindrowego (OM 602) obraca sie w
szesciu lozyskach.
Srednica czopów walu rozrzadu: 30,944 do 30,950 mm.
Luz promieniowy w lozyskach: 0,050 do 0,081 mm.
Dopuszczalna mimosrodowosc czopów walu wzgledem
czopów skrajnych:
- czop kola lancuchowego walu rozrzadu: 0,020 mm;
- czopy 2. i 4. lozyska: 0,030 mm;
- czop 3. lozyska: 0,025 mm.
Oznaczenie walu rozrzadu:
- silnika czterocylindrowego (OM 601): 05;
- silnika pieciocylindrowego (OM 602): 07.
UKLAD SMAROWANIA
Lancuch
nowy
Lancuch po
przebiegu
20 000 km
11. 12.
I 17" I 18.
I 28. I 27.
I 15. I 14.
Smarowanie pod cisnieniem zapewnia pompa oleju
napedzana lancuchem od walu korbowego. Olej po
przeplynieciu przez filtr smaruje lozyska glówne i kor-
67

.J
I
I
I
I
I
l
I
r
I
l
I
.
I
I
II
Silnik wysokoprezny
bowe walu korbowego oraz sworznie tloków (poprzez
kanaly wywiercone w trzonach korbowodów). Oddzielny
kanal doprowadza olej do lozysk walu rozrzadu oraz
popychaczy hydraulicznych samoczynnie kasujacych
luz zaworów.
Cisnienie
oleju
Cisnienie minimalne oleju (silnik goracy):
- na biegu jalowym: 0,03 MPa.
- przy 3000 obr/min: 0,30 MPa.
Cisnienie otwarcia zaworu przelewowego pompy (silnik
goracy): 0,47 do 0,53 MPa.
Cisnienie otwarcia zaworu bocznikowego filtruoleju(róznica
cisnien; silnik goracy): 0,20 MPa.
Filtr oleju
Zastosowano filtrolejuz wymiennymwkladem kartonowym
umieszczonym w obudowie przykrecanej do
tylnejczesci kadluba silnika.
Marka ityp: KnechtEN 327 lub MannPF 105011x.
Olej silnikowy
Ilosc: 6,5 dm3 (w tym 1,5 dm3 w filtrze).
Róznica objetosci oleju miedzy poziomami maksymalnym
iminimalnymna wskazniku poziomu oleju: 1,5 dm3.
Rodzaj: olej wielosezonowy o lepkosci SAE 15W 40
lub 15W 50.
Czestosc wymiany: co 10 000 km lub co najmniej 2
razy do roku.
UKLAD CHLODZENIA
Chlodzenie zapewnia wielosezonowa ciecz chlodzaca,
krazaca w obiegu zamknietym. Uklad chlodzenia
zawiera chlodnice,zbiornik wyrównawczy,pompe odsrodkowa,
termostat orazwentylator.
Pompa cieczy chlodzacej
Odsrodkowa pompa cieczy chlodzacej jest umieszczona
na przedniej scianie kadluba silnikainapedzana
paskiemwieloklinowym.
Pasek wieloklinowy
Naciag paska jest regulowany samoczynnie przez
napinacz.
Marka i typ:
- wersje bez klimatyzacji: Hutchinson 2030 mm
(silnik OM 602) lub Hutchinson 2050 (silnik OM 601);
- wersje z klimatyzacja: Hutchinson2100 (silnik OM
602)lubHutchinson2120 (silnikOM601).
Wentylator
Wentylator jest napedzany przez walek pompy cieczy
chlodzacej, z którymjest polaczony za pomoca
sprzegla elektromagnetycznegosterowanego termowylacznikiem.
Temperatura wlaczenia: 98 do 102°C.
Temperatura wylaczenia:
93 do 98°C.
Srednica wentylatora:
wersje bez klimatyzacji: 380 mm;
- wersje z klimatyzacja: 430 mm.
Odleglosc wentylatoraodchlodnicy:92mm.
68
Termostat
Temperatura poczatku otwarcia: 85 :t 2°C.
Temperatura pelnego otwarcia: 100°C.
Skok minimalny zaworu (przy 94°C): 8 mm.
Zbiornik
wyrównawczy
Cisnienie otwarcia zaworu korka:
- nowego: 90 do 105 kPa;
- uzywanego: 100 do 120 kPa.
UKLAD ZASILANIA
W ukladzie zasilania zastosowano posredni wtrysk
oleju napedowegodo komorywstepnej przezrzedowa
pompewtryskowanapedzanalancuchem napedurozrzadu.
Pompa wtryskowa
Zastosowano rzedowapompewtryskowaz odsrodkowym
regulatorempredkosciobrotowejoraz podcisnieniowym
regulatorem biegu jalowego we wszystkich
silnikach z wyjatkiem silnika pieciocylindrowego w
samochodach z klimatyzacja, w którym zastosowano
elektroniczny regulatorbiegujalowego.
Oznaczenie pompy:
- silnik czterocylindrowy (OM 601):
- do modeli 1985: Bosch 0400 074 960, Bosch
0400074 964 lub Bosch 0400 074 965;
- od modeli 1985: Bosch 0400 074 934 lub Bosch
0400074936;
- silnik pieciocylindrowy(OM 602):
- wersje bez klimatyzacji: Bosch 0400 075 986;
- wersje z klimatyzacja: Bosch 0400 075 982.
Marka i typ pompy:
- silnik czterocylindrowy (OM 601): PES 4 M 55 C
320 RS 152;
- silnik pieciocylindrowy (OM 602): PES 5 M 55 C
320 RS 153.
Kolejnosc wtrysku (cylindernr 1 od strony napedurozrzadu):
- silnik czterocylindrowy (OM 601): 1- 3 - 4 - 2;
- silnik pieciocylindrowy (OM 602): 1 - 2 - 4 - 5 - 3.
Predkosc obrotowa biegu jalowego:
- silnik czterocylindrowy (OM 601): 750 :t 50 obr/min;
- silnik pieciocylindrowy(OM 602):
- wersje bez klimatyzacji: 700 :t 50 obr/min;
- wersje z klimatyzacja: 680 :t 20 obr/min.
Predkosc obrotowa maksymalna(bez obciazenia):
5150::!:50 obr/min.
Statyczne ustawienie pompywtryskowej (kat wyprzedzenia
tloczenia): 24° przed GMP tloka cylindra nr 1.
Ustawieniepompy(przyregulatorzezablokowanymza
pomoca przyrzadu Mercedes 67 589 08 2100):
- wartosc kontrolna: 15 ::!:1° po GMP; -
- wartosc regulacyjna: 15° po GMP.
Filtr powietrza
Marka i typ: Knecht AG 259lubMannC 29 126.
Pompa zasilajaca
Pompa zasilajaca jest napedzana od walka pompy
wtryskowej.
Marka i typ: Bosch FP/KG 24 M 150.
Oznaczenie: Bosch 0440 007 018.
Wydatek kontrolny: minimum 200 cm3/s.
....

1
h
C
C
3.
in;
IZ-
zer
1.
,za
mpy
Wtryskiwacze
Marka i typ:
- silnik czterocylindrowy (OM 601): Bosch 0432 217
131;
- silnik pieciocylindrowy: Bosch 0432 217 141.
Obsady wtryskiwaczy:
- silnik czterocylindrowy (OM 601): Bosch KCA 30 S
44',
- silnik pieciocylindrowy: Bosch KCA 27 S 55.
Rozpylacze:
- silnik czterocylindrowy (OM 601): Bosch DNO SD
261;
- silnik pieciocylindrowy (OM 602): Bosch DNO SD
265.
Cisnienie otwarcia wtryskiwacza:
- nominalne (wtryskiwacz nowy): 11,5 do 12,5 MPa;
- minimalne (wtryskiwacz uzywany): 10MPa.
Grubosc podkladek regulacyjnych: 1,0 do 1,8 mm
(stopniowana co 0,05 mm).
Zwiekszenie grubosci podkladki regulacyjnej o 0,05 mm
wywoluje wzrost cisnienia otwarcia wtryskiwacza
00,3 MPa.
Swiece
zarowe
Oznaczenie: Bosch 0250 201 001 lub Beru 0100221
107.
Filtry
paliwa
Zastosowano dwa filtry paliwa: wstepny i dokladnego
oczyszczania.
Marka i typ:
- filtr wstepny: Knecht FB 634 lub WK 31/4.
- filtr dokladnego oczyszczania: Knecht AWK 148 lub
WK 817.
MOMENTY DOKRECANIA
Sruby glowicy:
- sruby M12 z gniazdem dwunastokatnym: 1. etap
25 N. m; 2. etap 40 N . m; 3. etap (po odczekaniu 10
minut) dokrecic o 90°; 4. etap dokrecic o 90°;
- sruby M8: 25 N . m.
Pokrywy lozysk walu rozrzadu: 25 N . m.
Kolo lancuchowe walu rozrzadu: 45 N. m.
Pokrywa glowicy: 10 N . m.
Napinacz lancucha: 80 N .m.
Korek napinacza: 60 N . m.
Obudowa napedu rozrzadu:
- sruby M6: 10 N. m;
- sruby M8: 25 N . m.
Pokrywy lozysk glównych: 90 N. m.
Pokrywy lozysk korbowych: 1. etap: 30 do 35 N . m; 2.
etap: dokrecic o 90 do 100°.
Pokrywa tylna do kadluba: 10 N . m.
Kolo zamachowe: 1. etap 30 do 40 N . m; 2. etap dokrecic
o 90 do 100°.
Piasta kola
410N'm.
pasowego walu korbowego: 370 do
Kolo pasowe do piasty: 25 N. m.
Pompa cieczy chlodzacej: 10 N. m.
Kolo pasowe pompy cieczy chlodzacej: 10 N. m.
Sruby wentylatora: 25 N . m.
Miska olejowa:
- sruby M6: 10 N. m;
- sruby M8: 25 N . m.
Charakterystyka techniczna
Nakretki mocujace wstepne komory spalania: 100 do
110 N . m.
Wtryskiwacze: 70 do 80 N. m.
Kolo lancuchowe pompy wtryskowej: 40 do 50 N . m.
Korki spustu cieczy chlodzacej w kadlubie silnika:
30N'm.
Korek spustu cieczy w chlodnicy: 15 N . m.
Wspornik zawieszenia do silnika: 40 N . m.
Wspornik zawieszenia
zia: 25 N. m.
silnika do poprzeczki nadwo-
Tylny wspornik zawieszenia do skrzynki biegów:
25N'm.
Ogranicznik przemieszczen silnika: 30 N . m.
Element regulacji ogranicznika: 130 N . m.
Amortyzator zawieszenia silnika: 10 N . m.
Swiece zarowe: 20 N .m.
2.2. OBSLUGA I NAPRAWA
2.2.1. Regulacje silnika
LUZ ZAWORÓW
Ze wzgledu na zastosowanie popychaczy hydraulicznych
luzu zaworów sie nie reguluje.
Dzialanie popychaczy hydraulicznych
Silniki 601 i 602 sa wyposazone w popychacze hydrauliczne
uruchamiane bezposrednio przez krzywki
walu rozrzadu. Regulacja luzu zaworów odbywa sie
samoczynnie. Obsluga sprowadza sie wiec tylko do
sprawdzania stanu technicznego popychaczy.
Podczas pracy silnika komory w popychaczu: niskiego
(1, rys. 2.1) i wysokiego (2) cisnienia sa zasilane
olejem z ukladu smarowania silnika (maksymalne cisnienie
0,3 MPa). Cylinderek (3) popychacza jest lekko
dociskany do trzonka zaworu (4). Gdy krzywka (5)
naciska na denko popychacza, wówczas cisnienie oleju
w komorze (2) wzrasta. Olej jest ciecza praktycznie
Rys. 2.1. Popychacz
hydrauliczny
5
1
2
4
1 - komora oleju niskiego cisnienia, 2 - komora oleju wysokiego
cisnienia, 3 - cylinderek popychacza, 4 - trzonek zaworu,
5 - krzywka walu rozrzadu
69

Silnik wysokoprezny
I
fI
I
I
I
r
I
Rys. 2.2. Rozmieszczenie zaworów (fot. RTA)
ADM - zawory dolotowe, ECH - zawory wylotowe
---------------
I
niescisliwa i zapewnia "sztywne" polaczenie miedzy
krzywka, popychaczem i cylinderkiem (3), który naciska
na trzonek zaworu. Sprezynawewnatrz popychacza
zapewnia lekki docisk cylinderka (3) do trzonka
zaworu nawet wtedy, gdy silnik nie pracuje. Kulkowy
zawór zwrotny umozliwia uzupelnianie minimalnych
ubytkówoleju w komorzewysokiego cisnienia spowodowanych
pasowaniem ruchomych czesci.
Sprawdzenie
stanu popychaczy
Sprawdzenie stanu popychacza hydraulicznego nalezy
przeprowadzac w przypadku wystepowania objawów,
które moga swiadczyc o jego niewlasciwym dzialaniu
(np. stuki w górnej czesci silnika lub zmniejszenie
mocy silnika).
. Uruchomic silnik i przez co najmniej 5 minut utrzymywac
jego prace z predkoscia obrotowa 3000 obrl
Imin.
. Zatrzymac silnik i wymontowac pokrywe glowicy.
. Nacisnac pretem o zaokraglonym koncu na popychacz.
Garb krzywki powinien znajdowac sie wówczas
po stronie przeciwnej do popychacza.
. Jezeli jeden z popychaczy daje sie w opisany wyzej
sposób opuscic latwiej niz pozostale, nalezy sprawdzic
jego stan za pomoca komparatora.
. Ustawic wspornik komparatora na glowicy, a jego
koncówke pomiarowa oprzec o czolo popychacza
(rys. 2.3).
. Wymontowac wal rozrzadu (patrz opis w p. 2.2.2).
. Zmierzyc za pomoca komparatora polozenie denka
popychacza wzgledem krawedzi jego prowadnicy w
glowicy.
. Porównacwynik pomiaru z danymiw rozdziale 2.1.
. W razie uzyskania niewlasciwej wartosci wyjac
popychacz i sprawdzic jego czesci oraz doplyw oleju
do popychacza.
. Wymienic uszkodzone lub zuzyte elementy.
UKLAD ZASILANIA
Pompawtryskowa
W silniku zastosowano rzedowa pompe wtryskowa z
regulatoremdwuzakresowym.
70
Rys. 2.3. Sprawdzanie popychaczy hydraulicznych
(fot. RTA)
Wymontowanie
pompy wtryskowej
. Wymontowac wewnetrzne oslony chlodnicy i wentylator
chlodnicy.
. Wymontowac kompletny filtr powietrza.
. Poluzowac i zdjac pasek wieloklinowy napedu
osprzetu (patrz p. 2.2.7).
. Ustawic wal korbowy w polozeniu 150 po GMP tloka
cylindra nr 1.
. Odlaczyc od pompy wtryskowej przewody doprowadzenia
i powrotu paliwa oraz przewody wtryskowe.
. Odlaczyc od pompy wtryskowej przewody podcisnienia.
. Odlaczyc od pompy wtryskowej dzwignie sterowania.
. Wymontowac pompe podcisnienia.
. Odkrecic srube mocujaca kolo lancuchowe do walka
pompy wtryskowej (sruba ta ma lewy gwint).
. Odkrecic trzy sruby mocowania pompy wtryskowej
do obudowy napedu rozrzadu oraz srube tylna.
. Wyjac pompe wtryskowa do tylu.
Zamontowaniepompy wtryskowej
. Sprawdzic, czy wal korbowyznajduje sie w polozeniu
przewidzianym do ustawiania pompy wtryskowej
(150 po GMP tloka cylindra nr 1).
. Wykrecic gwintowany korek kontrolny z boku pompy
wtryskowej.
. W gwintowany otwór pompy wkrecic koncówke specjalnego
przyrzadu (rys. 2.6) tak, aby kolek prowadza-
-~-

Luz zaworów
i uklad zasilania
I
=
I
,
n-
Rys. 2.4. Wtryskowy uklad zasilania i elementy sterowania
A - elementy stosowane przy mechanicznej skrzynce biegów, B - elementy stosowane przy automatycznej skrzynce biegów
1 - przewód doprowadzenia powietrza, 2 - obudowa filtrupowietrza, 3 - wklad filtrupowietrza, 4 - wspornikielementów
sterowania, 5 - dzwignia, 6 - drazki, 7 - dzwigniekatowe, 8 - lacznik, 9 - dzwigniai drazek sterowania automatycznej skrzynki
biegów, 10 - linka pedalu przyspieszenia, 11 - dzwignia pedalu przyspieszenia, 12 - pedal przyspieszenia, 13- zbiornik paliwa,
14 - filtr paliwa, 15 - pompa wtryskowa, 16 - przewody doprowadzenia i powrotu paliwa, 17 - termostat
du
:lo-
ro-
Ne.
ici-
Natwej
oze-
::>wej
)om-
spe-
ldza-
cy na koncówce przyrzadu bylskierowany do góry i
recznie dokrecic nakretke kolpakowa koncówki przyrzadu.
Do dodatniego bieguna akumulatora podlaczyc
zacisk zasilania przyrzadu. Obrócic walek pompy wtryskowej
do polozenia, w którym zapala sie obie lampki
przyrzadu specjalnego do ustawiania pompy wtryskowej.
. Ustawic pompe na jej miejscu; srube regulacyjna
ustawic w polozeniu srodkowym.
. Zdjac przyrzad do ustawiania pompy wtryskoweji
wkrecic gwintowany korek z boku pompy.
. Dokrecic srube mocujaca kolo lancuchowe do walka
pompy (sruba ma lewygwint).
. Zamontowac pompe podcisnienia.
. Podlaczyc elementy sterowania do pompy wtryskowej.
. Podlaczyc przewody podcisnienia.
. Podlaczyc do pompy wtryskowej przewody doprowadzenia
ipowrotu paliwaoraz przewody wtryskowe.
. Zamontowac napinacz lancucha napedu rozrzadu.
. Zamontowac pasek wieloklinowy napedu osprzetu.
. Uruchomic silnik i sprawdzic ustawienie pompy
wtryskowej.W razie potrzeby wyregulowac ustawienie
pompyza pomoca specjalnego przyrzadu nr 617
58921 00 - jednoczesne zaswiecenie sie obu lampek
kontrolnych przyrzadu oznacza poczatek wtrysku
paliwa.
. Zdjac przyrzad do ustawiania pompy wtryskowej.
. Sprawdzic prawidlowosc ustawienia rozrzadu (tlok
cylindra nr 1 w polozeniu GMP, znak na wale korbowym
zgodny ze znakiem na wale rozrzadu - patrz rys.
2.16).
. Zamontowac filtrpowietrza.
. Zamontowac wentylator ioslony chlodnicy.
Uwaga. Mozliwe jest takze ustawienie pompy wtryskowej
metoda tradycyjna, wykorzystujaca pojawienie
sie pierwszej kropli paliwa u wylotu wtryskiwacza
cylindra nr 1. Nalezy wówczas ustawic pompe przestrzegajac
wlasciwego kata wyprzedzenia tloczenia
paliwa.
Regulacja predkosci obrotowej biegu jalowego
. Zastosowac specjalny obrotomierz do silników wysokopreznych
lub generator impulsów GMP (przyrzad
Mercedes 601 589 04 2100 lub Bosch Mot. 001.03
albo SUN Dit 9000).
. Nagrzac silnik do normalnej temperatury pracy.
71

Silnik wysokoprezny
Rys. 2.7. Regulacja ustawienia pompy
wtryskowej na silniku (fot. RTA)
1 - czujnikelektrycznyprzyrzadudo ustawiania
pompy wtryskowej(Mercedes 617 589 08 21 00),
2 - regulacja ustawienia pompy
r1
Rys. 2.5. KYmontowanie pompy wtryskowej (fot. RTA)
1 - pompa zasilajaca, 2 - silownik podcisnieniowy regulacji
biegu jalowego, 3 - dzwignia recznego zatrzymania silnika,
4 - silownik mechanizmu zatrzymania silnika
Rys. 2.6. Ustawienie wstepne pompy wtryskowej
Regulator zablokowany za pomoca przyrzadu ustawia wal
pompy w polozeniu odpowiadajacymustawieniu 15° po GMP
tloka w cylindrze nr 1
. Od dzwigni sterowania pompy wtryskowej odlaczyc
lacznik linkipedalu przyspieszenia.
. Odlaczyc przewód podcisnienia od silownika regulacji
predkosci obrotowej przyspieszonego biegu jalowego.
Zmierzyc predkosc obrotowa silnika.
. W przypadku niewlasciwej predkosci obrotowej nalezy
poluzowac przeciwnakretke podcisnieniowego
silownika regulacji predkosci obrotowej przyspieszonego
biegu jalowego i nieco wykrecic silownik w celu
72
zwiekszenia predkosci obrotowej biegu jalowego lub
nieco go wkrecic w celu zmniejszenia predkosci obrotowej
biegu jalowego.
. Odlaczyc obrotomierz lub generator impulsów GMP,
podlaczyc przewód podcisnienia oraz linke pedalu przyspieszenia.
Wymiana silownika mechanizmu zatrzymania
silnika
Wymontowac filtr powietrza.
. Odlaczyc przewód podcisnienia od silownika
(4, patrz rys. 2.5) mechanizmu zatrzymania silnika.
. Odkrecic elementy mocowania silownika mechanizmu
zatrzymania
silnika.
. Wyjac silownik wraz z jego pierscieniem uszczelniajacym
o przekroju kolowym (rys. 2.9).
. Zalozyc sprawny silownik, zwracajac uwage na stan
i prawidlowe umieszczenie jego pierscienia uszczelniajacego
o przekroju kolowym; umiescic kolek mechanizmu
w gniezdzie dzwigni i dokrecic elementy
mocowania silownika do pompy wtryskowej.
. Podlaczyc do silownika przewód podcisnienia i
sprawdzic dzialanie silownika mechanizmuzatrzymania
silnika.
Wymontowanie i zamontowanie regulatora
wyprzedzenia wtrysku paliwa
. Wymontowac chlodnice ijej oslony wewnetrzne.
. Poluzowac i zdjac pasek wieloklinowy (patrz
p.2.2.7).
. Obrócic wal korbowy i ustawictlok w cylindrze nr 1
w GMP.
Wymontowac napinacz lancucha napedu rozrzadu.
Wymontowac pompe podcisnienia.
Wymontowac kompletny filtr powietrza.
. Wymontowac blaszana oslone.

Uklady zasilania
i rozrzadu
Rys. 2.8. Silownik regulatora predkosci obrotowej
przyspieszonego biegu jalowego
1 - komora podcisnienia, 2 - dzwignia sterowania,
3 - przeciwnakretka
Rys. 2.10. Montaz pompy wtryskowej (fot. RTA)
Sruba mocujaca kolo lancuchowe ma lewy gwint. Strzalka
wskazano srube mocujaca pompe do obudowy
b
)-
2.2.2. Naprawy nie wymagajace
wymontowania silnika
;:>,
y-
UKLADROZRZADU
Mozliwejest przeprowadzenie wymiany lancucha od
góry silnika. Zaleca siejednak zdjecie obudowy przekladni
lancuchowej i sprawdzenie stanu prowadnic i
napinaczalancucha.
ka
ni-
:eltan
z:elnemty
,ia i
male.
)atrz
~nr 1
~adu.
Rys. 2.9. Wymontowanie i zamontowanie silownika
mechanizmu zatrzymania silnika (fot. RTA)
Nalezy zwrócic uwage na prawidlowe ustawienie kolka
napedu oraz uszczelki o przekroju kolowym
. Oznaczyc polozenie lancucha na kole lancuchowympompywtryskowej.
. Odkrecic srube mocujaca kolo lancuchowe na wale
pompy wtryskowej (lewy gwint).
. Wymontowac pokrywe glowicy i kolo lancuchowe z
walu rozrzadu.
. Zdjaclancuch z kola pompy iwyjac kolo lancuchowe
z obudowy.
. Podczas montazu nalezy wykonac opisane wyzej
czynnosci w odwrotnej kolejnosci, zwracajac uwage
na prawidlowe ustawienie pompy wtryskowej.
Wymontowanie i zamontowanie wtryskiwaczy
Czynnosci te nie sprawiaja istotnych trudnosci. Podczas
zamontowania nalezy zwrócic uwage na wlasciwe
ustawienie podkladek izolacji termicznej wtryskiwaczy,
chroniacych wtryskiwacze przed przegrzaniem,
dokrecenie wtryskiwaczy wlasciwym momentem oraz
dokladne dokrecenie przewodów wtryskowych.
Wymontowanie lancucha napedu rozrzadu
. Ustawic pokrywe przedzialu silnika w pozycji pionowej.
. Spuscic olej z silnika.
. Opróznic uklad chlodzenia (patrz p. 2.2.7).
. Odlaczyc od akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Wymontowac chlodnice.
. Wymontowac wentylator i zdjac pasek napedu
osprzetu (patrz p. 2.2.7).
. Wymontowac napinacz paska napedu osprzetu.
. Wymontowac pokrywe glowicy.
. Obrócic wal korbowy do polozenia GMP tloka 1.
cylindra.
. Wymontowac kolo pasowe pompy cieczy chlodzacej
oraz sprzeglo elektromagnetyczne
. Zdjac pokrywe filtru powietrza.
wentylatora.
. Wykrecic sruby mocowania pompy wspomagania
ukladu kierowniczego i odsunac ja bez odlaczania przewodów
hydraulicznych.
. Wykrecic sruby mocujace kadlub filtru paliwa.
. Unieruchomic kolo zamachowe (przyrzadem 601
589 02 40 00 - patrz rys. 2.11) i odkrecic srube mocowania
piasty kola pasowego na wale korbowym.
Zdjac kolo pasowe z walu korbowego.
. Wymontowac czujnik GMP tloka 1. cylindra (niektóre
wersje wyposazenia).
I
.::I
II
-
73

!!
Silnik wysokoprezny
Rys. 2.11. Zakladanie przyrzadu 601 589 02 40 00 do
blokowania kola zamachowego (fot. RTA)
Rys. 2.12. Przekrój mocowania kola pasowego
walu
korbowego
1 - wal korbowy, 2 - podkladki sprezyste, 3 - obudowa
napedu rozrzadu, 4 - wpusty czólenkowe
Wymontowacpompe podcisnienia.
. Wykrecic sruby mocowania miski olejowej i opuscic
ja az do oparcia o poprzeczke zawieszenia (w
razie koniecznosci wykrecic sruby mocowania wsporników
zawieszenia silnika, uniesc nieco zespól napedowy,
a nastepnie opuscic gO).
. Odkrecic dwie sruby mocujace do glowicy obudowe
napedu rozrzadu.
. Wymontowac prowadnice wskaznika poziomu oleju.
. Wykrecic sruby mocujace pompe wtryskowa (zachowac
tylne czworokatne nakretki).
. Odkrecic sruby mocujace do kadluba obudowe napedu
rozrzadu.
. Wymontowac obudowe napedu rozrzadu, zwracajac
uwage, aby nie uszkodzic uszczelki glowicy. W
razie uszkodzenia uszczelke te nalezy wymienic.
. Wymontowacpopychacz napinacza lancucha (rys.
2.14).
. Odkrecic srube mocujaca izdjac kolo lancuchowe
z walu rozrzadu.
. Wymontowac wsporniki prowadnicy lancucha z glowicy
(rys. 2.15).
. Wykrecic srube mocujaca kolo lancuchowe do walu
pompy wtryskowej (sruba ma lewy gwint) izdjac kolo
lancuchowe.
. Wymontowac dolna prowadnice lancucha oraz napinacz
lancucha pompy oleju.
. Zdjac slizgacz napinacza lancucha napedu rozrzadu.
. Wymontowac kolo lancuchowe napedu pompy oleju
i zdjac lancuch z kola na wale korbowym.
. Sciagnac kololancuchowe z walu korbowego i zdjac
lancuchnapedurozrzadu.
. Sprawdzic stan wszystkich czesci; wymienic czesci
zuzyte lub uszkodzone.
A-12
~15
~14
1-13
\\
Rys. 2.13. Uklad rozrzadu
1 - wal korbowy, 2 - kolo lancuchowe walu korbowego, 3 - lancuch napedu rozrzadu, 4 - kolo lancuchowe pompy wtryskowej,
5 - pompa wtryskowa, 6 - kolo lancuchowe walu rozrzadu, 7 - wal rozrzadu, 8 - slizgacz napinacza lancucha, 9 - popychacz
napinacza lancucha, 10 - prowadnice lancucha, 11 - zawory, 12 - popychacz hydrauliczny, 13 - sprezyna zaworu, 14 - górna
miseczka oporowa sprezyny, 15 - p6lstozki zamka zaworu
74
'''-'~.' ..----

-
Uklad rozrzadu
Rys. 2.14. Wymontowanie popychacza napinacza
lancucha (fot. RTA)
Na rysunku dolnym przedstawiono przekrój popychacza
napinacza lancucha
Rys. 2.15. Rozmieszczenie
lancucha (fot. RTA)
wsporników prowadnicy
J
)
1-
Zamontowanie lancucha napedu rozrzadu
. Sprawdzic, czy wal korbowy jest ustawiony w polozeniu
GMP tloka 1. cylindra oraz, czy znaki ustawcze
walu rozrzadu pokrywaja sie (rys. 2.16).
. Zamontowac kola lancuchowe oraz lancuch napedu
rozrzadu (zapinka ogniwa laczacego lancuch powinna
znajdowac sie z przodu silnika, strona otwarta
w strone przeciwna do kierunku ruchu lancucha podczas
pracy silnika).
e-
3
5
6
Rys. 2.16. Ustawienie rozrzadu
1 - znaki ustawcze GMP tloka 1. cylindra na kole pasowym i obudowie napedu rozrzadu, 2 - oznakowanie walu rozrzadu i pokrywy
jego lozyska, 3 - kolo lancuchowe pompy wtryskowej, 4 - kolo lancuchowe pompy oleju, 5 - prowadnica lancucha, 6 - napinacz
lancucha pompy oleju
75

--.--
Silnik wysokoprezny
I
II
I
,
I
II
. Zamontowac slizgacz napinacza lancucha oraz prowadnice
lancucha dolna igórna.
. Zamontowac kolo lancuchowe pompy oleju oraz lancuch
napedu pompy oleju.
. Zamontowac napinacz lancucha napedu pompyoleju.
. Zamontowac napinacz lancucha napedu walu rozrzadu,
przestrzegajac
krecania.
wlasciwego momentu jego do-
. Posmarowac pasta uszczelniajaca "Curil T" plaszczyzny
przylegania uszczelki w obudowie napedu rozrzadu.
. Zalozyc obudowe napedu rozrzadu, zwracajac uwage,
aby nie uszkodzic uszczelki glowicy.
. Wkrecic sruby mocujace obudowe napedu rozrzadu.
.
Uwaga. Sruby te maja rózna dlugosc, w zaleznosci
od miejsca, w którym sa umieszczone.
. Zamontowac zdjety uprzednio osprzet silnika.
. W razie potrzeby, za pomoca przyrzadu 601 589 03
14 00 wymienicprzedni pierscien uszczelniajacy wal
korbowy.
. Zalozyc i dokrecic sruby mocowania pompy wtryskowej.
Zamocowac prowadnicewskaznikapoziomuoleju.
. Zamontowacmiskeolejowa.
. Zamontowac kolo pasowe do walu korbowego i
sprawdzic ustawienie pompy wtryskowej (patrz p.
2.2.1).
. Zamontowac pompe podcisnienia i (w niektórych
wersjachwyposazenia)czujnikGMP tloka 1. cylindra.
Zalozycsruby mocowania kadluba filtrupaliwa.
Zalozyc pokrywe filtrupowietrza.
Zamontowac pokrywe glowicy.
. Zamontowac sprzeglo elektromagnetyczne wentylatora
oraz kolo pasowe pompy cieczy chlodzacej.
. Zamontowac napinacz i zalozyc pasek wieloklinowy
(patrz p. 2.2.7).
. Zamontowac chlodnice i podlaczyc jej przewody
elastyczne.
. Napelnic uklad chlodzenia i wlac do silnika odpowiednia
ilosc wlasciwego rodzaju oleju.
. Podlaczyc do akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Sprawdzic parametry regulacyjne silnika oraz
szczelnosc polaczen ukladówchlodzenia ismarowania.
. Zamknac pokrywe przedzialu silnika.
GLOWICA
Wymontowanie glowicy
. Ustawic pokrywe przedzialu silnika w pozycji pionowej.
. Odlaczyc od akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
Opróznic uklad chlodzenia.
. Wymontowac chlodnice.
. Odlaczyc przednia rure wylotowa od kolektora wylotowego.
. Wymontowac obudowe filtru powietrza.
76
. Poluzowac i zdjac pasek napedu osprzetu (patrz
p.2.2.7).
. Wymontowac napinacz paska napeduosprzetu.
. W samochodach o regulowanym przeswicie odlaczyc
od glowicy pompe ukladu hydraulicznego bez
odlaczania od niej przewodów i odsunac pompe na
bok.
. Wymontowac prowadnice wskaznika poziomu oleju.
. Odlaczyc od glowicy elastyczne przewody ukladu
chlodzenia.
. Odlaczyc od dzwigni pompy wtryskowej linke pedalu
przyspieszenia.
. Odlaczyc przewody paliwa od filtru paliwa.
. Odkrecic sruby mocujace i wymontowac filtr paliwa.
. Odlaczyc przewody wtryskowe od wtryskiwaczy.
. Wymontowac przewody dolotowe powietrza.
. Wymontowac pokrywe glowicy.
. Odkrecic od filtru oleju zlacze katowe przewodów i
odsunac je na bok.
. Wykrecic swiece zarowe.
. Obrócic wal korbowy i ustawic go w polozeniu GMP
tloka 1. cylindra po suwie sprezania.
. Wymontowac napinacz lancucha napedu rozrzadu.
. Oznaczyc polozenie lancucha napedu rozrzadu
wzgledem kola lancuchowego walu rozrzadu.
. Odkrecic srube mocujaca kolo lancuchowe do walu
rozrzadu.
. Zdjac kolo lancuchowe z walu rozrzadu.
. Wymontowac wsporniki prowadnicy lancucha na
glowicy (patrz rys. 2.15).
. Odkrecic sruby glowicy w kolejnosci odwrotnej do
ich dokrecania (patrz rys. 2.19). W razie potrzeby wymontowac
wal rozrzadu, aby ulatwic dostep do srub
mocowania glowicy umieszczonych pod jego lozyskami.
. Odkleic glowice od uszczelki i zdjac ja z kadluba
razem z kolektorami.
. Starannie oczyscic powierzchnie przylegania uszczelki
w kadlubie i glowicy. Nie uzywac do tego celu
ostrych przedmiotów ani materialów sciernych. Zwrócic
uwage, aby podczas czyszczenia do otworów w
glowicy i kadlubie nie przedostaly sie zadne zanieczyszczenia.
. Sprawdzic stan wszystkich czesci oraz plaskosc
powierzchni przylegania uszczelki glowicy w kadlubie
i glowicy. Przeprowadzic niezbedne naprawy. Wymienic
sruby glowicy,które uleglynadmiernemuwydluzeniu
(patrz rozdz. 2.1).
Zamontowanieglowicy
Podczas montazu glowicy nalezy zwrócic uwage na
zachowanie czystosci montowanych czesci, stosowanie
nowych uszczelek oraz wymiane nadmiernie wydluzonych
srub glowicy.
. Ulozyc na kadlubie uszczelke glowicy strona z oznaczeniem
ku górze (w strone glowicy). Powierzchnie
przyleganiauszczelkiw kadlubie iglowicymusza byc,
podobnie jak uszczelka, suche oraz pozbawione sladów
smaru lub oleju.

j
,-
b
1-
Uklad rozrzadu
i glowica
Rys. 2.17. Zespól glowicy
1 glowica, 2 - pokrywa lozyska walu rozrzadu,
3 - wstepna komora spalania, 4 - nakretka mocujaca
komore wstepna, 5 - prowadnice zaworów,
6 - uszczelniacze trzonków zaworów, 7 - gniazda
zaworów, 8 pokrywa glowicy,9 - uszczelka pokrywy
glowicy, 10 - uszczelka glowicy
lU
)-
w
e-
SC
lie
e-
e-
na
'Iavy-
na-
nie
IYC,
;Ia-
. Zwilzycolejem gwint ispodnia powierzchnie lba srub
mocowania glowicy.
. Ulozyc glowice na kadlubie i umiescic w otworach
sruby jej mocowania.
. Dokrecic sruby glowicy w kolejnosci wskazanej na
rysunku 2.19 wlasciwymmomentem (wczterech etapach:
25 N .m, nastepnie 40 N .m, potem po odczekaniu
10 minut dokrecic o kat 90°, a nastepnie dokrecic
je jeszcze o kat 90°).
. Wkrecic w glowice sruby mocowania obudowy napedu
rozrzadu idokrecic je wlasciwym momentem.
. Zamontowac górna prowadnice lancucha oraz jej
wsporniki mocowania.
. Zamontowac kolo lancuchowe do walu rozrzadu i
zalozyc lancuch zgodnie z oznaczeniami wykonanymi
podczas demontazu (sprawdzic ustawienie walu
korbowego).
. Dokrecic wlasciwym momentem srube mocujaca
kololancuchowe do walu rozrzadu.
. Zamontowacnapinacz lancucha napedu rozrzadu.
. Wkrecic swiece zarowe i podlaczyc do nich przewody
elektryczne.
. Podlaczyc do filtru oleju przewody podgrzewania i
zamocowac je do kadluba silnika.
~-@)
Rys. 2.19. Kolejnosc dokrecania srub glowicy
A - silnik czterocylindrowy (601), B - silnik pieciocylindrowy
(602)
Sruby (a) oraz (b) dokreca sie zwyklym kluczem (momentem
ok. 25 N -m)
77

-- - ~- --- -~--
Silnik wysokoprezny
I
I
,
, I
I
I
I
II
r
. Zamontowac przewody dolotowe powietrza oraz przewody
wtryskowe.
. Zamontowac filtr paliwa i podlaczyc do niego przewody
paliwa.
. Podlaczyc do pompy wtryskowej linke pedalu przyspieszenia.
. Podlaczyc elastyczne przewody ukladu chlodzenia.
. W samochodach o regulowanym przeswicie zamontowac
pompe ukladu hydraulicznego.
. Zamontowac napinacz i zalozyc pasek napedu
osprzetu (patrz p. 2.2.7),
. Zamontowac filtr powietrza.
. Polaczyc z kolektorem wylotowym przednia rure
wylotowa.
. Zamontowac chlodnice.
. Sprawdzic dokrecenie korka spustowego cieczy
chlodzacej w kadlubie silnika.
. Napelnic i odpowietrzyc uklad chlodzenia.
. Zamontowac pokrywe glowicy.
. Podlaczyc do akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Sprawdzic ustawienie pompy wtryskowej.
. Przeprowadzic regulacje predkosci obrotowej biegu
jalowego.
. Zamknac pokrywe przedzialu silnika.
Rozkladanie i naprawa glowicy
. Wykrecic swiece zarowe.
. Wykrecic wtryskiwacze.
. Wymontowac wstepne komory spalania (uzyc specjalnego
klucza do odkrecenia nakretki mocujacej oraz
sciagacza bezwladnosciowego).
. Odkrecic we wlasciwej kolejnosci (rys. 2.21) sruby
pokryw lozysk walu rozrzadu.
. Zdjac pokrywy lozysk walu rozrzadu.
. Zachowac plytke (w ksztalcie pólksiezyca) ustalenia
wzdluznego walu rozrzadu (patrz rys. 2.22).
. Wymontowac popychacze i zaznaczyc w których
prowadnicach dotychczas pracowaly.
. Za pomoca specjalnego przyrzadu scisnac sprezyny
zaworów i wyjac pólstozki mocowania zamków
zaworów.
. Wyjac górne miseczki oporowe sprezyn zaworów,
sprezyny i zawory. 2aznaczyc 'N 'K\Q~c'r\ ~c'Nad~\-
cach dotychczas pracowaly poszczególne zawory.
. Zdjac uszczelniacze trzonków zaworów.
. Sprawdzic stan zaworów, ich gniazd oraz luz w prowadnicach.
. Przeprowadzic niezbedne naprawy.
. Oczyscic starannie glowice po ewentualnej obróbce
mechanicznej.
Skladanie glowicy
. Zalozyc nowe uszczelniacze trzonków zaworów.
. Zamontowac zawory, sprezyny i ich miseczki oporowe.
. Za pomoca specjalnego przyrzadu scisnac sprezyny
poszczególnych zaworów izalozyc pólstozki zamków
zaworów.
. Umiescic wal rozrzadu w lozyskach i zalozyc pokrywy
lozysk zachowujac ich poprzednie polozenie.
W pierwszym lozysku zalozyc plytke (w ksztalcie pólksiezyca)
ustalenia wzdluznego walu rozrzadu.
78
3
4
Rys. 2.20. Przekrój wstepnej komory spalania
1 - symbol komory spalania, 2 - nakretka mocujaca, 3 - otwory
do cylindra silnika, 4 - gniazdo swiecy zarowej
2
1 2 3 4 5
Rys. 2.21. Wymontowanie
walu rozrzadu
Rys. górny - silnik czterocylindrowy(601.911): odkrecic dwie sruby
pokryw lezysk nr 1, 3 i 5, a nastepnie lozysk 2 i 4.
Rys. dolny - silnik pieciocylindrowy (602.911): odkrecic dwie
sruby pokryw lozysk nr 1, 2, 3 i 6, a nastepnie 4 i 5.
W obu silnikach podczas montazu walu rozrzadu kolejnosc
dokrecania srub pokryw lozysk jest odwrotna do podanych
wyzej.

--
Glowica i wymontowanie zespolu napedowego
sruby
,ie
,c
:h
Rys. 2.22. Zamontowanie wal rozrzadu (fot. RTA)
Nalezy sprawdzic w pierwszym lozysku wystepowanie plytki
("pólksiezyca") do ustalenia wzdluznego walu rozrzadu
. Wkrecic sruby pokryw lozysk walu rozrzadu i dokrecic
je w odpowiedniej kolejnosci (patrz rys. 2.21)
wlasciwym momentem (patrz p. 2.1).
. Ustawicwal rozrzaduwe wlasciwympolozeniu(patrz
rys. 2.16).
. Zamontowac wstepne komory spalania, przestrzegajac
umieszczenia ich w tych samych gniazdach, w
których znajdowaly sie przed demontazem oraz wlasciwego
ustawieniaotworów dla swiec zarowych.
. Dokrecic specjalnym kluczem nakretki mocujace
wstepne komory spalania.
. Wkrecic wtryskiwacze.
. Wkrecic swiece zarowe.
2.2.3. Wymontowanie
i zamontowanie zespolu
napedowego
WYMONTOWANIE
. Podniesc pokrywe przedzialu silnika do pozycji pionowej.
. Odlaczyc od akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Opróznic uklad chlodzenia (patrz p. 2.2.7).
. Spuscic olej z silnika.
. Wymontowac chlodnice (zaczepy sprezyste w górnej
czesci chlodnicy).
. Wymontowac filtr powietrza.
. W samochodach o regulowanym przeswicie wymontowac
hydrauliczna pompe regulacji przeswitu.
. W samochodach ze wspomaganiem ukladu kierowniczego
opróznic z oleju uklad wspomagania i odlaczyc
od pompy wspomagania przewody elastyczne.
Odlaczyc linke pedalu przyspieszenia.
. Odlaczyc od silnika elastyczne przewody ukladu
chlodzenia (prowadzace do chlodnicy, nagrzewnicy i
zbiornikawyrównawczego).
Rys. 2.23. Wsporniki zawieszenia zespolu napedowego
1 - wsporniki kadluba silnika, 2 - elementy metalowo-gumowe
kadluba silnika, 3 - element metalowo-gumowy skrzynki
biegów, 4 - poprzeczka skrzynki biegów, 5 - amortyzator
zawieszenia silnika (wyposazenie niektórych wersji)
. Odkrecic nakretke mocujaca amortyzator zawieszenia
silnika do poprzeczki zawieszenia (niektóre wersje
wyposazenia).
. Wymontowac ogranicznik wahan silnika (niektóre
wersje wyposazenia).
. Wykrecic dolna srube mocujaca rozrusznik i odsunac
na bok linke napedu predkosciomierza.
. Odlaczyc od silnika przewód laczacy go z masa
samochodu.
. Odlaczyc przednia rure wylotowa od kolektora wylotowego
i odkrecic sruby mocujace wspornik przedniej
rury wylotowej do skrzynki biegów.
. Odlaczyc przedni przegub walu napedowego od
skrzynki biegów.
. Odlaczyc od nadwozia zlacze przewodów hydraulicznych
sterowania sprzegla.
. Odlaczyc od skrzynki biegów elementy sterowania
zmiana biegów.
. Wykrecic sruby mocujace wspornik zawieszenia
silnika do przedniej poprzeczki oraz wspornik zawieszenia
skrzynki biegów do tylnej poprzeczki.
. Odlaczyc linke napedu predkosciomierza od tylnej
pokrywy skrzynki biegów.
. Odlaczyc przewody elektryczne od urzadzen zamocowanychdo
silnika (rozrusznik,alternator,czujniki).
. Odlaczyc od urzadzen ukladu zasilania przewody
doprowadzenia i odprowadzenia paliwa.
. Podwiesic zespól napedowy (silnik ze skrzynka
przekladniowa) za uchwyty do podnoszenia do dzwignika.
. Wymontowac tylna poprzeczke zawieszenia spod
skrzynki biegów.
. Wyjac zespól napedowy z przedzialu silnika, pochylajac
zespól o kat okolo 45° do tylu.
79

Silnik wysokoprezny
I
I
I
I
I
I
,
Rys. 2.24. wymontowanie zespolu napedowego (fot. RTA)
1 - filtr powietJza, 2 - pompa wspomagania ukladu kierowniczego,
3 - linka pedalu przyspieszenia,4 - elastyczneprzewodyukladu
chlodzenia,5 - przedniarura wylotowai jarzmojej mocowania,
6 - przewód masy, 7 - przewód hydrauliczny sKownika
wylaczaniasprzegla, 8 - ciegna sterowaniaskrzynki biegów,
9 - sruba elementu metalowo-gumowego zawieszenia silnika na
przedniej poprzeczce, 10 - uchwyty do podnoszenia zespolu
napedowego, 11 - tylna poprzeczka zawieszenia skrzynki biegów
,
I
I
r
I
;
I
J
l
I
I
I
I
---------------
- -
-'. - , ,' - ..
80
ZAMONTOWANIE
. Wprowadzic do przedzialu silnika zespól napedowy
(silnik ze skrzynka biegów) wraz z jego osprzetem
(rozrusznik, alternator, pompa wspomagania, silownik
wyprzegajacy sprzegla, kolektory dolotowy i wylotowy
itp.).
. Zalozyc tylna poprzeczke zawieszenia zespolu napedowego
pod skrzynka biegów i wkrecic sruby jej
mocowania do nadwozia i do skrzynki biegów oraz
dokrecic je.
. Zamocowac srubami wsporniki zawieszenia silnika
do przedniej poprzeczki.
. Podlaczyc do skrzynki biegów elementy jej sterowania
oraz linke napedu predkosciomierza.
. Podlaczyc do nadwozia zlacze przewodów hydraulicznych
sterowania sprzegla.
. Polaczyc do skrzynki biegów przedni przegub walu
napedowego samochodu.
. Polaczyc rure wylotowa z kolektorem wylotowym
oraz zamontowac jej wspornik do skrzynki biegów.
. Podlaczyc przewód laczacy silnik z masa samochodu.
. Zamontowac ogranicznik lub amortyzator wahan
zawieszenia silnika (zaleznie od wyposazenia).
. Podlaczyc do urzadzen ukladu zasilania przewody
doprowadzenia i odprowadzenia paliwa.
. Podlaczyc przewody do urzadzen elektrycznych
zamocowanychna silniku (rozrusznik,alternator,czujniki).
. Wkrecic dolna srube mocowania rozrusznika oraz
zamocowac linke napedu predkosciomierza.
. Podlaczyc przewody elastyczne ukladu chlodzenia
silnika (chlodnicy, zbiornika wyrównawczego i nagrzewnicy).
Podlaczyc linke pedalu przyspieszenia.
. W samochodach ze wspomaganiem ukladu kierowniczego
podlaczyc przewody hydrauliczne
do pompy
wspomagania oraz napelnic uklad odpowiednim olejem.
. W samochodach o regulowanym przeswicie zamontowac
hydrauliczna pompe regulacji przeswitu.
. Zamontowac filtr powietrza.
. Zamontowac chlodnice, podlaczyc do niej elastyczne
przewody ukladu chlodzenia i sprawdzic szczelnosc
korka spustu cieczy chlodzacej.
. Napelnic uklad chlodzenia oraz nalac do silnika
odpowiednia ilosc oleju wlasciwego rodzaju.
. Podlaczyc do akumu\atora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Uruchomic silnik i sprawdzic jego parametry regulacyjne
oraz szczelnosc ukladów chlodzenia i smarowania.

-
Zamontowanie zespolu napedowego i rozkladanie silnika
,l::s::=:r=J ,
e--
8~.
~
1
1-
Rys. 2.26. Uklad tlokowo-korbowy
1 - wal korbowy,2 - korbowód, 3 - sruba korbowodu,4 - panewka korbowodu,5 - sworzen tloka, 6 - tlok, 7 - komplet pierscieni
tloka, 8 - pierscien osadczy sworznia tloka, 9 - kolo zamachowe, 10 - przednie lozysko walka sprzeglowego skrzynkibiegów,
11 - kolo lancuchowe walu korbowego, 12 - piasta kola pasowego walu korbowego, 13 - kolo pasowe walu korbowego,
14 - panewki lozysk glównych, 15 - pólpierscienie oporowe walu korbowego
ty
;h
Jjaz
:e-
\a-
)wlPy
)Ie-
rczzel-
lika
~oz
3gU-
aro-
2.2.4. Rozkladanie silnika
. Odlaczyc skrzynke biegów od silnika.
. Wymontowac zespól oprawy itarcze sprzegla (patrz
opis w rozdz. 3).
. Wymontowac osprzet silnika (kolektory dolotowy i
wylotowy,alternator, rozrusznik, wentylator oraz wspornikizawieszenia
silnika) i zamocowac silnik na stojaku
warsztatowym.
. Spuscic olej z miski olejowej.
. Wymontowac glowice (patrz opis w p. 2.2.2).
. Unieruchomic kolo zamachowe za pomoca przyrzadu
601 589 02 40 00 (patrz rys. 2.11) i odkrecic
srube mocujaca kolopasowe do walu korbowego.
Wymontowac miska olejowa.
. Wymontowac pompe cieczy chlodzacej.
. Odkrecic srube mocujaca kolo pasowe walu korbowego.
. Wymontowac kolo pasowe i sciagnac z walu korbowego
jego piaste.
. Odkrecic sruby mocujace obudowe napedu rozrzadu,
zdjac obudowe napedu rozrzadu i wymontowac
lancuch napedu rozrzadu (patrzopis w p. 2.2.2).
81

Silnik wysokoprezny
. Odkrecit sruby mocowan',a z \y\u pompy Wtrys'Kowej
i zdjac pompe wtryskowa.
. Odkrecic sruby mocowania kola zamachowego i
zdjac kolo zamachowe
z walu korbowego.
. Obrócic silnik na stojaku o 1800 i odkrecic sruby
pokryw lozysk korbowych. Sprawdzic, czy pokrywy i
korbowody od strony napedu rozrzadu maja oznaczenia
wykonane piórem elektroiskrowym.
. Wyjac z cylindrów tloki z korbowodami, na korbowody
zalozyc pokrywy (wraz z panewkami lozysk korbowych),
z którymi dotychczas pracowaly i wkrecic
reka sruby mocowania pokryw.
. Usunac z tloków pierscienie osadcze iwyjac sworznie
tloków.
. Zgrupowac zespoly: tlok, korbowód i sworzen tloka,
pracujace dotychczas razem i przechowac je w takim
ukompletowaniu do czasu montazu.
Wymontowac pompe oleju.
Sciagnac z walu rozrzadu kolo lancuchowe.
. Wymontowac pokrywy lozysk glównych walu korbowego.
. Wyjac z kadluba wal korbowy oraz panewki lozysk
glównych i pólpierscienie oporowe.
. W razie potrzeby sprawdzic stan pompy oleju.
. Oczyscic i sprawdzic stan techniczny wszystkich
wymontowanych czesci.
Rys. 2.27. Doprowadzenie oleju
do tulejki glówki korbowodu
j
,
2.2.5. Sprawdzenie
i naprawa czesci
oraz skladanie silnika
. Sprawdzic wymiary istan powierzchni czopów walu
korbowego.
. Sprawdzic stan panewek. Panewki zakwalifikowane
do dalszego uzytkowania nalezy odpowiednio oznaczyc,
aby trafilydo tych samych lozysk, w których
pracowaly przed wyjeciem.
. Sprawdzic stan srub korbowodów (dlugosc od powierzchnioporowejlba
oraz minimalnasrednice
trzpienia). Sruby uszkodzone lubnie spelniajace wymagan
wymiarowych (patrz rozdz. 2.1) nalezy wymienic.
. Sprawdzic pasowanie pokryw i srub korbowodów.
Pokrywa zalozona na jedna srube idocisnieta reka do
korbowodu nie powinna pod wlasnym ciezarem sie
obrócic. W razie niespelnienia tego warunku nalezy
wymienic caly korbowód.
. Sprawdzic srednice cylindrów, tloków i ich pierscieni.
. Sprawdzic stan i srednice sworzni tloków,otworóww
piastach tlokóworaz luz boczny korbowoduw
tloku.
. Sprawdzic stan srub mocowania kola zamachowego.
. Do gniazd kadluba zalozyc panewki glówne powleczone
olejem silnikowym, ulozyc wal korbowy w lozyskach
glównych, zalozyc pokrywylozysk glównych
wraz z panewkami idokrecic sruby pokrywlozysk glównych
wlasciwym momentem.
. Sprawdzic luz osiowy walu korbowego i w razie
potrzeby wymienic pólpierscienie oporowe w trzecim
lozysku glównym.
82
Rys. 2.28. Polaczenie tloka
z korbowodem
Nalezy sprawdzic luz osiowy oraz
powierzchnie oporowa
. Polaczyc tloki z korbowodami. Oznaczenia na trzonach
korbowodów powinny byc skierowane w strone
kolektora dolotowego, a strzalki na denkach tlokóww
strone przekladni lancuchowej napedu rozrzadu.
. Rozstawic pierscienie na tloku tak, aby ich zamki
(przeciecia) nie znajdowaly sie w osi podluznej silnika,
ani w kierunku do niej prostopadlym. Podkladka teflonowa
sprezyny pierscienia zgamiajacego powinna znajdowac
sie pod jego zamkiem.
. Za pomoca przyrzadu do sciskania pierscieni tlokowych
umiescic tloki wraz z korbowodami w odpo-

Sprawdzenie i naprawa czesci oraz skladanie silnika
Rys. 2.29. Wkladanie tloka do cylindra za pomoca
przyrzadu do sciskania pierscieni tloka (fot. RTA)
. Zamontowac glowice (patrz opis w p. 2.2.2).
. Zamontowacpompewtryskowa(patrz opis w p.
2.2.1).
. Zamontowac napinaczlancucha napedurozrzadu.
. Sprawdzic ustawienie rozrzadu (wzajemne polozenie
walów korbowego i rozrzadu- patrz rys. 2.16).
. Za pomoca specjalnego przyrzadu (601 5890240
00) unieruchomic kolo zamachowe i dokrecic srube
mocujaca piaste kola pasowego do walu korbowego -
nie zapomniec o zalozeniu trzech podkladek sprezystych
(2, patrz rys. 2.12).
. Zamontowac osprzet silnika (filtr oleju, pompe cieczy
chlodzacej, alternator, rozrusznik, kolektory dolotowy
i wylotowy, wentylator oraz wsporniki zawieszenia
silnika).
. Zamontowac pokrywe glowicy.
. Zamontowac zespól oprawy i tarcze sprzegla (patrz
opis w rozdz. 3).
. Dolaczyc skrzynke biegów od silnika.
2.2.6. Uklad smarowania
POMPA OLEJU
nki
ka,
flolaj-
tlo-
po-
Rys. 2.30. Zamontowanie tylnego pierscienia
uszczelniajacego walu korbowego (fot. RTA)
~o-
ne
v-
wiednich cylindrach. Zalozyc panewki lozysk korbowych,
pokrywy korbowodów i dokrecic sruby lozysk
korbowych wlasciwym momentem (patrz rozdz. 2.1).
. W polozeniu GMP zmierzyc wystawanie tloków
ponad górna plaszczyzne kadluba.
. Zamontowac tylna pokrywe kadluba. Powierzchnie
przyleganiapokrywydo kadlubapokrycpasta uszczelniajaca
Loctite Serijoint.
. Za pomoca specjalnego przyrzadu (601 589 03 43
00) zalozyc do pokrywy tylny pierscien uszczelniajacy
walu korbowego. Pierscienie naprawcze umieszcza
sie 3 mm glebiej niz montowane fabrycznie, aby
nie wspólpracowaly z wyrobiona przez usuniety pierscien
uszczelniajacy powierzchnia czopa walu.
. Zamontowac kolo lancuchowe napedu rozrzadu
wsuwajac rowek piasty na wpust czólenkowy walu
korbowego.
. Zamontowac kolo zamachowe na wal korbowy i
dokrecic wlasciwym momentem sruby mocujace.
. Zamontowaclancuchnapedu rozrzadu (patrz rozdz.
2.2.2) niezakladajac obudowy napedu rozrzadu.
. Zalozyc lancuch i kolo lancuchowe napedu pompy
oleju.
. Zamontowacobudowe napedu rozrzadu, zalozyc
nowy przedni pierscien uszczelniajacy wal korbowy.
. Umiescic wpust w rowku walu korbowego.
. Zalozyc na wal piaste kola pasowego. Sprawdzic
stan i powlec olejem warge pierscienia uszczelniajacego.
. Zamontowac pompeoleju.
. Zamontowac miskeolejowadokadlubasilnika.
Pompe oleju mozna wymontowac bez koniecznosci
wyjmowania silnika. Konieczne jest jedynie wymontowanie
miski olejowej.
. Ustawic samochód na podnosniku obslugowo-
-naprawczym.
. Zdjac dolne oslony silnika.
. Spuscic olej z miski olejowej.
. Wymontowac ogranicznik wahan silnika lub amortyzatorzawieszeniasilnika
(zaleznieod wyposazenia)
oraz przedni wspornik zawieszenia silnika.
. Odlaczyc od akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Wykrecic sruby mocujace wsporniki silnika do poprzeczki
zawieszenia.
. Wymontowac drazek stabilizatora.
. Za pomoca zurawika podwiesic silnik za uchwyty
do podnoszenia i uniesc silnik (uwazac, aby nie uszkodzic
silnika i wentylatora).
. Wymontowac miske olejowa.
. Wykrecic srube mocowania kola lancuchowego
napedu pompy oleju i odlaczyc kolo lancuchowe od
walka pompy oleju.
. Odkrecic trzy sruby mocujace pompe oleju.
. Wymontowac pompe i jej obudowe.
. Podczas skladania kolejnosc czynnosci jest odwrotna
do podanej wyzej. Nalezy wymienic wszystkie
uszczelnienia. Po zamontowaniu wszystkich elementów
nalezy nalac do silnika odpowiednia ilosc wlasciwego
rodzaju oleju oraz sprawdzic szczelnosc ukladów
chlodzenia i smarowania.
SPRAWDZANIE CiSNIENIA OLEJU
. Odlaczyc przewód elektryczny od czujnika cisnienia
oleju i wykrecic czujnik cisnienia oleju.
. Wkrecic na jego miejsce manometr do pomiaru cisnienia
oleju.
. Uruchomic silnik i nagrzac go do normalnej temperatury
pracy.
83
II
I

Silnik wysokoprezny
Rys. 2.32. Przekrój elektrycznego
czujnika poziomu oleju
I
I
I
,
I
I
r
I
.l
"
Rys. 2.31. Uklad smarowania
1 - kadlub pompyoleju silnikaczterocylindrowego,2 - kadlub
pompy oleju silnikapieciocylindrowego,3 - wspornikssaka
pompy, 4 - ssak, 5 - napedzane kolo zebate pompy oleju,
6 - napedzajace kolo zebate pompy oleju, 7 - zawór
przelewowy, 8 - kolo lancuchowe pompy oleju, 9 - lancuch
napedu pompy oleju, 10 - napinacz lancucha, 11- obudowa
filtru oleju, 12 - pokrywa filtru oleju, 13 - wklad filtru oleju,
14 - uszczelka filtru oleju, 15 - czujnik cisnienia oleju
. Poluzowac srube spustu cieczy chlodzacej w kadlubie
silnika.
. Po zakonczeniu wyplywu cieczy dokrecic srube
spustowa w kadlubie silnika i umiescic naczynie na
spuszczana ciecz pod chlodnica.
. Poluzowac srube spustu cieczy chlodzacej w dolnym
zbiorniku chlodnicy.
. Po wyplynieciu cieczy dokrecic srube spustowa
cieczy w dolnym zbiorniku chlodnicy.
. Zamontowac dolne oslony silnika.
Ị
l
. Odczytac i zanotowac cisnienie oleju wskazywane
przy predkosci obrotowej biegu jalowego oraz przy
3000 obr/min silnika. Porównac wyniki pomiaru z wartosciami
cisnienia podanymi w rozdziale 2.1.
. Wykrecic manometr i wkrecic czujnik cisnienia oleju
oraz podlaczyc przewód elektryczny do czujnika.
2.2.7. Uklad chlodzenia
OPRÓZNIANIE
UKLADU CHLODZENIA
W ukladzie chlodzenia sruby do spuszczania cieczy
chlodzacej znajduja sie w dolnym zbiorniku chlodnicy
i w kadlubie silnika. Sruby, drazone wewnatrz, umozliwiaja
podlaczenie elastycznych przewodów do odprowadzania
spuszczanej cieczy chlodzacej.
. Wymontowac dolne oslony silnika.
. Wykrecic korek wlewu ze zbiornika wyrównawczego.
. Ustawic uklad ogrzewania wnetrza na maksymalne
ogrzewanie.
. Zalozyc na srube spustowa w kadlubie silnika rurke
i jej swobodny koniec umiescic w naczyniu o pojemnosci
okolo 10 dm3.
NAPELNIANIE I ODPOWIETRZANIE UKLADU
CHLODZENIA
. Sprawdzic, czy sruby spustu cieczy chlodzacej w
kadlubie silnika i w chlodnicy sa dobrze dokrecone
oraz czy uklad ogrzewania wnetrza jest nastawiony
na maksymalneogrzewanie.
. Powoli napelniac uklad, az do uzyskania wlasciwego
poziomu cieczy chlodzacej zaznaczonego na zbiorniku
wyrównawczym.
. \.)rucnom'\c s\\riiK',nagT2.ac gc 6c Tlc'ITwQ\TI~) \~m})~ratury
pracy (naciskac lekko i zwalniac pedal przyspieszenia,
aby skrócic czas nagrzewania). Zakrecic
korek wlewu zbiornika wyrównawczego po uzyskaniu
temperatury 60 do 70°C.
. Sprawdzic poziom goracej cieczy w ukladzie. W
razie potrzeby uzupelnic ilosc cieczy chlodzacej po
ochlodzeniu silnika.
POMPA CIECZY CHLODZACEJ
Wymontowanie
. Odlaczyc od akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Opróznic uklad chlodzenia (patrz odpowiedni opis).
. Poluzowac opaski mocujace i odlaczyc od chlodnicy
elastyczne przewody ukladu chlodzenia.
84
---

Uklady smarowania
i chlodzenia
a
w
18
1Y
8-
r-
Rys. 2.33. Uklad chlodzenia
1 - chlodnica, 2 - zbiornik wyrównawczy, 3 - pompa cieczy chlodzacej, 4 - komora rozdzialu cieczy chlodzacej, 5 - pokrywa
termostatu, 6 - termostat, 7 - wentylator, 8 - kolo pasowe, 9 - sprzeglo elektromagnetyczne wentylatora silnika czterocylindrowego,
10 - sprzeglo lepkosciowe silnika pieciocylindrowego, 11 - nagrzewnica, 12 - zawór nagrzewnicy, 13 - przewody elastyczne,
14 - przewód bocznikowy podgrzewania paliwa, 15 - pasek wieloklinowy, 16 - napinacz paska
18-
"!.ycic
niu
w
po
10 Z
pis).
Idni-
Rys. 2.34. Usytuowanie korka spustu
cieczy chlodzacej w kadlubie silnika
pod kolektorem wylotowym (fot. RTA)
Rys. 2.35. Zamontowanie
termostatu (fot. RTA)
Nalezy zwrócic uwage na
wlasciwe ustawienie
wystepów obudowy
i termostatu
85

Silnik wysokoprezny
Rys. 2.36. Schemat napedu paskiem wieloklinowym
A - wersja bez wspomagania ukladu kierowniczego, B - wersja ze wspomaganiem ukladu kierowniczego, C - wersja ze
wspomaganiem ukladu kierowniczego i klimatyzacja
Rys. 2.37. Regulacja naciagu paska
i zakladanie dzwigni do ustawiania napinacza
(fot.RTA)
. Wymontowacobudowe termostatu wraz z przewodem
elastycznym laczacym ja z pompa cieczy chlodzacej.
. Wymontowac wentylator i oslony kierujace strumien
powietrza.
. Poluzowac i zdjac pasek klinowynapedu pompy
cieczy chlodzacej.
. Odkrecic sruby mocujace kolo pasowe pompy.
. \N~mcm\owatSrz.eg\oe\e\

Uklady smarowania
i chlodzenia
Rys. 2.38. Uklad wy/oto wy
1 - przednia rura wylotowasilnika czterocylindrowego,2 - przednia rura wylotowasilnika pieciocylindrowego,3 - tlumik srodkowy,
4 - tlumik tylny, 5 - obejma zaciskowa, 6 - zlacze kolnierzowe
. Zalozyc przewody elastyczne ukladu chlodzenia i
zacisnac ich opaski mocujace.
. Napelnic uklad chlodzenia ciecza.
. Podlaczyc do akumulatora przewód laczacy go z
masa samochodu.
. Uruchomic silnik iodpowietrzyc uklad chlodzenia.
PASEK NAPEDU OSPRZETU SILNIKA
Zdejmowanie paska
. Zastosowac dzwignie o srednicy okolo 13 mm i
oprzec ja na zamocowaniu sprezyny napinacza.
. Poluzowacnakretke blokowanianapinacza paska.
. Odkrecac srube regulacyjnaaz do calkowitegopoluzowaniapaska.
Przytrzymac napinacz dzwigniaiwyjacsrube.
Zwolnic powoli napinacz.
. Zdjac pasek z kól pasowych.
Zakladanie i napinanie paska
Zalozyc pasek na wszystkie kola pasowe.
. Za pomoca dzwigni o srednicy okolo 13 mm odciagnac
napinacz od zamocowania
jego sprezyny.
. Wkrecic srube blokujaca polozenie napinacza.
. Dokrecic przeciwnakretke. Prawidlowy naciag paska
wieloklinowego zapewnia automatycznie sprezyna
w obudowie rolki napinacza.
:a
ej
0-
ta
u-
:zy
. Zamontowac wentylator i oslony kierujace powietrze.
~a-
~alag